Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός «Ο οικουμενικός διάλογος πρέπει να έχει ιεραποστολικό χαρακτήρα»

Σας παρουσιάζουμε τη συνέντευξη τού ομότιμου καθηγητή θεολογίας πρωτοπρεσβύτερου Γεώργιου Μεταλληνού.

Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός

– Πως ζει σήμερα η Ελλαδική Εκκλησία; Ποια προβλήματα αντιμετωπίζει; Τι Σας προβληματίζει προσωπικά;

– Δεν μπορώ να πω ότι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε είναι η καλύτερη. Υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα.

Βέβαια ποτέ δεν επαύσαν να υπάρχουν τα προβλήματα μέσα στον κόσμο. Και η Εκκλησία ως ζων οργανισμός, ως Σώμα Χριστού και όχι απλώς ως ιεραρχία καλείται να τα αντιμετωπίσει.

Εδώ θα υπογραμμίσω ότι εξακολουθεί να γίνεται ένα μεγάλο λάθος. Λέγοντας Εκκλησιά εννοούμε μόνο την ιεραρχία. Είναι μια παπική επίδραση των τελευταίων αιώνων. Ενώ Εκκλησία είναι ολόκληρο το Σώμα – κλήρος και λαός. Με πρώτο διακονικό όργανο την Ιεραρχία μας.

Λοιπών τα προβλήματα είναι κατά πρώτον οικονομικά, διότι ζούμε σε μία πολύ δύσκολη κατάσταση και ο εκκλησιαστικός οργανισμός καλείται να προσφέρει ότι μπορεί στον ελληνικό λαό. Και είναι χαρακτηριστικό ότι αυτό γίνεται. Ακόμη και οι εχθροί και αντίπαλοι της Εκκλησίας επαινούν τη προσπάθεια η οποία γίνεται.

Άρχισα με το οικονομικό θέμα ενώ δεν είναι το πρώτο. Διότι μας συσκοτίζει και δεν καταλαβαίνουμε τα αλλά προβλήματα που υπάρχουν. Και κυρίως είναι πνευματικά. Βρισκόμαστε σε μία ακαταστασία πνευματική.

Εδώ θα υπογραμμίσω ότι εξακολουθεί να γίνεται ένα μεγάλο λάθος. Λέγοντας Εκκλησιά εννοούμε μόνο την ιεραρχία. Είναι μια παπική επίδραση των τελευταίων αιώνων. Ενώ Εκκλησία είναι ολόκληρο το Σώμα – κλήρος και λαός.

Εν πάση περίπτωση η πίστη δεν έπαψε να υπάρχει. Υπάρχουν τα μοναστήρια, που στηρίζουν τη πίστη.

Συνεκτική δύναμη επίσης μεγάλη αναπτύσσουν οι Άγιοι μας. Τα λείψανα των αγίων μας. Όπως το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, του Αγίου Γερασίμου στη Κεφαλονιά, του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο… Τα προσκυνήματα της Παναγίας… Όλα αυτά αναπτύσσουν μία ενωτική δυναμή σε όλο μας το πλήρωμα.

Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι οι σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που βρίσκονται σε μια ταλάντευση. Βέβαια καταβάλλονται προσπάθειες γεφυρώσεως, αλλά υπάρχουν προβλήματα τα οποία και οι δύο πλευρές θεωρούν οξύτατα.

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι η κατάσταση των θεολογικών μας σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης και των τεσσάρων ανωτάτων ιερατικών σχολών.

Οι θεολογικές σχολές χωρίς να παύουν να έχουν αναστήματα θεολογικά έχουν μια κίνηση προς τον οικουμενισμό και την θρησκειολογική κυριαρχία.

Από την άλλη πλευρά είναι ο οικουμενικός διάλογος. Και άλλα διάφορα προβλήματα.

Το πως τα ζω. Επειδή από μικρό παιδί με αξίωσε ο Θεός να ζω μέσα στην αγιοπατερική παράδοση και να έχω από τα μικρά μου χρόνια πνευματικό πολύ μεγάλου ύψους πνευματικότητας, έμαθα να στρέφομαι συνεχώς στην προσευχή και μάλιστα την ευχή.

– Πως βλέπετε το πρόβλημα των αποτοιχισμένων;

– Η βάση όλων αυτών των προβλημάτων είναι οπωσδήποτε ο οικουμενισμός. Από τις αρχές του 20 αιώνος που αρχίζει να επεκτείνεται μία οικουμενιστική διάσταση στην Ορθοδοξία με έναρξη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει εμπλακεί επικίνδυνα σε πολλά σημεία ολόκληρη η Ορθοδοξία στον Οικουμενισμό. Μη ξεχνάμε ότι η οικουμενική κίνηση (ökumenische Bewegung) δημιουργήθηκε ως προσπάθεια επανενώσεως τού τεμαχισμένου προτεσταντικού κόσμου, από εκεί επεκτάθηκε στην Ανατολή.

Η κίνηση αυτή έχει ένα στόχο συγκεκριμένο: ναι μεν την ενοποίηση του κόσμου υπό ένα χριστιανικό κάλυμμα, και δημιουργία μίας ποίμνης υπό ένα ποιμένα, αλλά το ερώτημα είναι – ποιος είναι ο ποιμένας αυτός; Είναι ο Ιησούς Χριστός, και η ποίμνη αυτή είναι η Μία Εκκλησία του Ιησού Χριστού δηλαδή η Ορθόδοξος εκκλησία; Σε αυτό το θέμα εισέρχεται μία παρεξήγηση: πολλοί ακόμη και ιεράρχες, αλλά και από εμάς τους θεολόγους-καθηγητές μιλούν για Ορθοδοξία και εννοούν την δική τους ορθοδοξία.

Πάπα Φράγκισκος και Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Όμως αυτό δεν είναι σωστό. Η Ορθοδοξία είναι η Ορθοδοξία των αγίων μας. Μεγάλωσα στα πόδια του Αγίου Σπυρίδωνα στη Κέρκυρα και βλέποντας το ακέραιο και θαυματουργό λείψανο του καταλαβαίνω τι σημαίνει θέωση. Σ αυτή την Ορθοδοξία –την Ορθοδοξία των αγίων πρέπει να είμαστε όλοι προσηλωμένοι και ενωμένοι. Και εκείνοι που αποσκίρτησαν από αυτή στη Δύση δημιούργησαν έναν άλλον χριστιανισμό που ουδεμία σχέση έχει με την τον χριστιανισμό των αγίων μας παρά μόνο στις λέξεις και στα ονόματα. Θα πρέπει λοιπών να στραφούμε όλοι προς τα εκεί και διά της ιεραποστολής. Διότι ο διάλογος πρέπει να έχει ιεραποστολικό χαρακτήρα. Να βοηθήσουμε και τους αποσχισμένους αδελφούς μας του δυτικού χριστιανισμού να ξαναβρούν πάλι την Εκκλησία την οποία εγκατέλειψαν με το σχίσμα.

Οφείλει ο οικουμενικός διάλογος να βοηθήσει όλους αυτούς τους αδελφούς μας να ξαναβρούν το δρόμο επιστροφής προς τον Χριστό. Σήμερα όμως βλέπουμε ακριβώς το αντίθετο.

Ο κόσμος αυτός εγκαταλείπεται από εμάς και τους δίνουμε την ψευδή αίσθηση ότι είναι χριστιανοί και δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ μας. Ο οικουμενισμός μας έχει απογοητεύσει.

Όπως τόνισε δύο φορές ο μακαρίτης Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος ο οικουμενισμός είναι συνδεδεμένος με το όνειρο της πανθρησκείας. Αλλά η πανθρησκεία τι άλλο είναι παρά ένα παράγωγο του σύγχρονου πολιτικού ρεύματος – τις νέας εποχής (New age) και της Νέας τάξης πραγμάτων για την ενοποίηση του κόσμου υπό ένα ποιμένα, που οπωσδήποτε δεν είναι ο Ιησούς Χριστός.

Και έρχομαι τώρα στο πρόβλημα των αποτοιχισμένων αδελφών μας. Είναι τραγικό ότι φτάνουμε σε αυτή τη κατάσταση. Αλλά είναι μία αντίδραση που κάποιοι θεωρούν ότι είναι η αναγκαία λύση. Δεν καταδικάζω κανένα. Προσεύχομαι για αυτούς. Εκείνο που μας ενώνει είναι η κοινή πίστη. Με τους οικουμενιστές δεν έχω κοινή πίστη. Άλλη η πίστη η δική μου η πατερική, και άλλη είναι η πίστη των οικουμενιστών (τουλάχιστον των περισσότερων).

Οφείλει ο οικουμενικός διάλογος να βοηθήσει όλους αυτούς τους αδελφούς μας να ξαναβρούν το δρόμο επιστροφής προς τον Χριστό. Σήμερα όμως βλέπουμε ακριβώς το αντίθετο. Ο κόσμος αυτός εγκαταλείπεται από εμάς και τους δίνουμε την ψευδή αίσθηση ότι είναι χριστιανοί και δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ μας. Ο οικουμενισμός μας έχει απογοητεύσει.

Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος (Θεοδωρόπουλος) Εκείνοι που προχώρησαν στην αποτοίχιση έκαναν αυτό το κίνημα στηριζόμενοι στον 15 κανόνα της Πρώτοδευτέρας συνόδου και έχουν την ευθηνή της αποφάσεως τους.

Θα μου πείτε γιατί εσύ δεν αποτοιχίστηκες; Επέλεξα έναν άλλον δρόμο που μου δίνει το δικαίωμα και η Πρωτοδευτέρα σύνοδος να επιλέξω. Ο μακαριστός αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος έχει γράψει ιδική μελέτη που αποδεικνύει ότι η αποτοίχιση δεν είναι υποχρεωτική. Εκείνο που μας συνδέει με τους αποτοιχισμένους είναι η κοινή πίστη και συνεχίζουμε πνευματικά τον ίδιο αγώνα.

Χρησιμοποιώ μάλιστα μία εικόνα από την επανάσταση τού 1821. Ο Κολοκοτρώνης μιλούσε για τα ταμπούρια, που κατασκεύαζαν για να αντιμετωπίσουν τους τούρκους. Άλλα οχυρώματα ήταν ισχυρότερα, άλλα ολιγότερο ισχυρά. Και έλεγε, ότι “Ο Θεός μας είναι εκείνος που έχει τη δύναμη και θα μας ενισχύσει”. Ένα ταμπούρι είναι οι αποτοιχισμένοι, και άλλο οι μη-αποτοιχισμένοι, όπως εμείς, και για λόγους συνειδήσεως και για λόγους τακτικής. Οπότε ο καθένας είναι στο ταμπούρι του. Και έχουμε απέναντί μας κοινό αντίπαλο. Και ο κοινός αντίπαλος δεν είναι τα πρόσωπα, είναι το πνεύμα του οικουμενισμού, το οποίο νοθεύει την ορθοδοξία και καταστρέφει την ορθόδοξη ενότητα.

Γι’ αυτό δεν θα παύσουμε να ελέγχουμε την οικουμενιστική πορεία, η οποία είναι συνεχής απομάκρυνση από την ορθοδοξία και ταύτιση με της παγκόσμιες δυνάμεις που κυβερνούν αυτό τον κόσμο.

– Η επόμενη ερώτηση έχει σχέση με την εξωτερική ιεραποστολή…

– Ακολουθώντας το παράδειγμα των Αγίων μας. Να αναφέρω το παράδειγμα τού Αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά, όταν με τους τούρκους εβραίους (χιόνες ονομάζονταν αυτοί) έκανε διάλογο. Οι άγιοι μας πατέρες δεν διστάζουν να κάνουν διάλογο, προβάλλοντας την πίστη ως τρόπο ζωής, ως τρόπο υπάρξεως και όχι απλώς διανοητικά ως θεωρητικά λόγια. Προβάλλοντας αυτή τη πίστη η οποία μπορεί να σώσει. Τι θα πει να σώσει; Να ενώσει με το Χριστό, και δια του Χριστού με ολόκληρη την Αγία Τριάδα.

Σε αυτό το δρόμο καλούμε όλο τον κόσμο. Ο τρόπος με τον οποίο θα καλέσουμε βέβαια είναι αποστολικός, είναι εκείνος οποίον μας το δίδαξε πρώτος ο Ιησούς Χριστός, και τον εφαρμόζουν οι άγιοι μέσα στην ιστορία. Δεν είναι ούτε υποτίμηση του άλλου, απλούστατα δια όλης της υπάρξεώς μας, δια του λόγου μας, δια της ταπεινώσεως μας, δια της αγάπης μας προβάλουμε τον Χριστό εις τον οποίον ανήκουμε.

Αυτό είναι λοιπόν η ιεραποστολή. Δεν είναι μια αγαπολογία οικουμενιστικού τύπου. Επικράτησε αυτή η λεγομένη αγάπη. Μα ποια αγάπη. Λέγει ο Χριστός μας “Και γαρ οι αμαρτωλοί τους αγαπώντας αυτούς αγαπώσι”. Και οι ληστές, και οι γκάνγκστερ μεταξύ τους έχουν μια αγάπη. Αγάπη όμως δεν είναι μια απλή αντίδωση – σου δίνω για να μου δώσεις. Αγάπη είναι δίνω τα πάντα και δεν παίρνω τίποτα. Είναι η ανιδιοτέλεια του Θεού μας. Ποιο συμφέρων είχε ο Χριστός να σαρκωθεί, να στραβωθεί, να πεθάνει για τη σωτηρία μας;

Σε αυτό το δρόμο καλούμε όλο τον κόσμο. Ο τρόπος με τον οποίο θα καλέσουμε βέβαια είναι αποστολικός, είναι εκείνος οποίον μας το δίδαξε πρώτος ο Ιησούς Χριστός, και τον εφαρμόζουν οι άγιοι μέσα στην ιστορία. Δεν είναι ούτε υποτίμηση του άλλου, απλούστατα δια όλης της υπάρξεώς μας, δια του λόγου μας, δια της ταπεινώσεως μας, δια της αγάπης μας προβάλουμε τον Χριστό εις τον οποίον ανήκουμε. Αυτό είναι λοιπόν η ιεραποστολή.

Σ αυτή τη κίνηση τη προσπάθεια καλούμε όλο τον κόσμο. Όποιος θέλει έρχεται. “Ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται ο δε απιστήσας κατακριθήσεται”.

Ξέρετε όμως ποιο είναι το πρόβλημά μας. Το πρόβλημά μας είναι: σε ποιόν Χριστό καλούμε, και σε ποια πίστη καλούμε; Καλούμε στην αληθινή Ορθοδοξία, η νομίζουμε ότι ιεραποστολή είναι να εντάξουμε τους ερχομένους σε κάποιες ιεραρχίες σε κάποιες δικαιοδοσίες για να αυξήσουμε την κατά κόσμον δύναμή μας;

Κηρύγμα Αγίου Κοσμά Αιτωλού

Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της ιεραποστολής. Που καλούμε τους άλλος; Στο θεραπευτήριο το πνευματικό του Χριστού – την Εκκλησία, η για να ενισχύσουμε τις δυνάμεις μας τις κοσμικές και φιλοδοξίες.

Πρέπει να είμαστε όλοι έτοιμοι να ενισχύσουμε τους επισκόπους μας εκείνους που αγωνίζονται για την ορθή εν Χριστό και εν Ορθοδοξία ιεραποστολή. Γιατί εάν ιδιωτικοποιηθεί η ιεραποστολή είναι εσχάτη πλάνη.

Θα ενισχύουμε το έργο όλον των κληρικών που έχουν τη διάθεση να αναπτύξουν την ορθή εν Χριστό ιεραποστολή.

Η ιεραποστολή πρέπει να έχει και τον ευρύτερο εκκλησιαστικό χαρακτήρα – του Σώματος του Χριστού και όχι μεμονωμένων μονάδων.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το Μάιο του 2018 στα ρωσικά στην ιστοσελίδα του Αναλυτικού κέντρου του Μέγα Βασίλειου (Ρωσία): http://stbasil.center/2018/05/25/protopresbyter-georgios-metallinos/