Πρωτ. Θεόδωρος Ζήσης για ουκρανική αυτοκεφαλία: Σφάλμα η αναγνώριση από την Εκκλησία της Ελλάδος

Την απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος σχολίασε στο Sputnik, ο Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης, ομότιμος καθηγητής Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Αρνητικά σχολιάζει την απόφαση που έλαβε η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας, αναφορικά με την αυτοκεφαλία της σχισματικής ουκρανικής εκκλησίας ο Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης, ομότιμος καθηγητής Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης:

«Κακώς έγινε η αναγνώριση και ήταν πολύ μεγάλο συνοδικό σφάλμα. Όπως έγινε μάλιστα η διαδικασία, δια βοής στη συνέλευση της Ιεραρχίας, χωρίς ψηφοφορία, ήταν λάθος. Την ίδια στιγμή τα επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν από τον Αρχιεπίσκοπο στην εισήγηση του είναι εσφαλμένα, τόσο από θεολογικής, όσο και από ιστορικής άποψης. Στη βάση ψευδών επιχειρημάτων, κακώς έγινε αυτή η αναγνώριση της αυτοκεφαλίας από την Εκκλησία της Ελλάδος. Η εκτίμηση μου είναι ότι δημιουργείται μια αναστάτωση στο σύνολο της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, η οποία θα έπρεπε να αποφευχθεί».

Ο ιερέας, καθηγητής και ιστορικός, που μίλησε στο Sputnik, έχει γράψει βιβλίο («Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο») του οποίου υπότιτλος είναι «αντικανονική και διαιρετική εισπήδηση της Κωνσταντινούπολης» και έχει μάλιστα μεταφραστεί και στη ρωσική γλώσσα.

Την ίδια στιγμή, επισημαίνει ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πρωτοφανείς καταστάσεις:

«Δεν ξέρω πως θα αντιδράσουν οι άλλες αυτοκέφαλες εκκλησίες. Πιστεύω ότι αρκετές θα παραμείνουν σταθερά στην υποστήριξη του Μητροπολίτη Ονούφριου. Κάποιες άλλες θα πιεστούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Εκκλησίας της Ελλάδος».

Παράλληλα όπως σημειώνει, η κανονική εκκλησία της Ουκρανίας θα έχει πρόβλημα κοινωνίας με την ελληνική εκκλησία, ενώ το Πατριαρχείο της Μόσχας θα αποστασιοποιηθεί από την Ελλάδα:

«Θα έχουν πρόβλημα κοινωνίας με εμάς. Αφού εμείς κοινωνήσαμε με τους ακοινώνητους σχισματικούς, καθιστάμεθα και εμείς ακοινώνητοι. Εκτίμησή μου είναι ότι η Εκκλησία της Ρωσίας θα διακόψει τους δεσμούς με την Εκκλησία της Ελλάδος όπως έκανε και με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αυτό θα έχει αντίκτυπο στον θρησκευτικό τουρισμό που πραγματοποιούν οι Ρώσοι στην Ελλάδα. Ήδη η Μόσχα δεν συμμετέχει στους διαθρησκευτικούς διαλόγους. Τα πράγματα δυσκολεύουν.

Ως καθηγητής και ιστορικός εξέθεσα τις απόψεις μου για τους λόγους που δεν έπρεπε να αναγνωριστεί το αυτοκέφαλο. Δεν το έκανα εθνοφυλετικά, καθώς πρέπει να βάζουμε την πίστη μας πάνω από το έθνος. Έλληνες, Ρώσοι, Ρουμάνοι, Γεωργιανοί, είμαστε ένα σώμα, αυτό της Ορθοδοξίας. Δυστυχώς η εκκλησία της Ελλάδος ενήργησε εθνοφυλετικά, εθνικιστικά και όχι ορθόδοξα, κανονικά και εκκλησιολογικά».

Ερωτηθείς αν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης μπορεί να συμφωνήσει έστω και την ύστατη στιγμή, με το Πατριαρχείο Μόσχας απαντά ότι και οι δύο παραμένουν αμετακίνητοι στις θέσεις τους:

«Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου προσπάθησε να κάνει μια μεσολαβητική προσπάθεια ώστε να βρεθεί κάποια λύση, ο Οικουμενικός τον επέπληξε. Μόνο αν τα πράγματα χειροτερέψουν αν οδηγηθούμε σε σχισματικές διαιρετικές καταστάσεις, μετά από την εξέλιξη αυτή ίσως τότε σκεφθούν ότι πρέπει να υπάρξει κάποιος τρόπος ώστε να επιλυθούν τέτοιες διαφορές».

Τέλος επισημαίνει ότι: «Αν η Εκκλησία της Ελλάδος δεν είχε προβεί σε αυτήν την αναγνώριση, τότε ο Οικουμενικός Πατριάρχης θα είχε απομονωθεί και ίσως τον φώτιζε ο Θεός να καταλάβει ότι έκανε λάθος. Τώρα η Εκκλησία της Ελλάδος του δίνει το δικαίωμα να αρχίσει να πιέζει και άλλες αυτοκέφαλες εκκλησίες αναγνωρίζουν.

Το ίδιο είχε γίνει και με την υπόθεση του παλαιού και νέου ημερολογίου όπου πιέστηκε πάλι η εκκλησία από πολιτικές δυνάμεις. Έτσι έχουμε σχίσμα εορτολογικό, άλλοτε γιορτάζουμε εμείς, σε άλλη ημερομηνία τα Ιεροσόλυμα και το Άγιο Όρος».

Η απόφαση της Εκκλησίας της Ελλάδος

Το Σάββατο, η Εκκλησία της Ελλάδος αναγνώρισε το δικαίωμα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου να χορηγήσει αυτοκεφαλία καθώς και το προνόμιο του αρχιεπίσκοπου Ιερώνυμου να χειρισθεί περαιτέρω το ζήτημα, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Ιεραρχίας.

Κατά την έκτακτη συνεδρίαση, κάποιοι μητροπολίτες ζήτησαν αναβολή για το συγκεριμένο ζήτημα.

Η ρωσική εκκλησία επισήμανε ότι η απάντησή της θα δοθεί από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Μόσχας.

Το χρονικό της αυτοκεφαλίας

Τον Ιανουάριο του 2019, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος εκχώρησε αυτοκεφαλία στην αποκαλούμενη Εκκλησία της Ουκρανίας. Είχε προηγηθεί η λεγόμενη «ενωτική σύνοδος» στο Κίεβο για τη συγκρότηση της αυτοαποκαλούμενης «νέας εκκλησίας» της Ουκρανίας, με επικεφαλής τον Επιφάνιο.

Τόσο η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας όσο και η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνώρισαν την ίδρυση της νέας δομής όπως και την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να χορηγήσει αυτοκεφαλία, με το Πατριαρχείο Μόσχας να μιλάει για «νομιμοποίηση του σχίσματος» που θα έχει σοβαρές και καταστροφικές συνέπειες για εκατομμύρια ορθόδοξους χριστιανούς.