Συζητήσεις περί ανατροφής των τέκνων. Μέρος Α.

Πώς και πότε πρέπει να εμφυτέψουμε στα παιδιά μας τον σεβασμό στους γονείς, το θάρρος στα αγόρια και την υπομονή στα κορίτσια; Σε αυτές τις ερωτήσεις μας απάντησε η τιμημένη δασκάλα τής Ρωσίας, παιδαγωγός-ψυχολόγος τής ανώτατης βαθμίδας Τατιάνα Βλαντίμιροβνα Βορομπιόβα.

Συνηθίζεται να λέγεται ότι η οικογένεια είναι το κύτταρο τής κοινωνίας μας. Αλλά η οικογένεια είναι Γολγοθάς. Η οικογένεια είναι Σταυρός. Το να έχεις οικογένεια σήμερα είναι ένα κατόρθωμα: γιατί καλούμαστε να κουβαλήσουμε αυτόν τον σταυρό μέχρι το τέλος, να μην καταρρεύσουμε, να μην εξανεμιστούμε, να μην φοβόμαστε, να μην προδίδουμε .. Με αυτά τα θέματα, και "μέσω" των παιδιών, έρχομαι αντιμέτωπη συχνά κατά την διάρκεια τής εξάσκησης τού επαγγέλματός μου.

Ένα παιδί περνάει αρκετές περιόδους κρίσης που συνδέονται με το φύλο του πριν φτάσει στην ωριμότητα. Η πρώτη τέτοια κρίση εμφανίζεται στην ηλικία των τριών χρόνων. "Εγώ μόνος μου". Στην ψυχολογία, το "συμβάν" αυτό ονομάζεται διαφορετικά - κατά φύλο αυτοπροσδιορισμός. Είσαι αγόρι; Είσαι κορίτσι; Στον σημερινό κόσμο, ακούμε πολλά περί θεωρίας των φύλων, τα οποία έχουν μολύνει όλη την εκπαίδευση, κι όλη την ψυχολογία. Παρ΄όλα ταύτα, στην Ρωσία πάντοτε κατανοούσαν τι σημαίνει να ανατρέφεις ένα αγόρι και πώς αυτό διαφέρει από το να ανατρέφεις ένα κορίτσι.

"Είσαι αγοράκι": αυτό είναι το πρώτο στο οποίο πρέπει να δώσουμε έμφαση στην οικογένεια, σε κάποιον στην ηλικία των 3, σε κάποιον άλλον νωρίτερα ακόμα. Και σε αυτό το σημείο θεμελιώνεται η ψυχοφυσιολογική, ορμονική, ενδοκρινική και, κυρίως, η καθολική, σωστή κατανόηση. "Είμαι αγoράκι και πρέπει να έχω ανδρικά παιχνίδια – καραβάκι στο χέρι μου, αυτοκινητάκια".

Στην ηλικία των 5, αρχινά μια νέα κρίση, η οποία θα δώσει μια τρομακτική ώθηση στην ανάπτυξη τής σκέψης τού παιδιού. Στην ψυχολογία, μιλάμε για μια γνωστική διαδικασία, για μια δημιουργική ενεργητική φαντασία, καθότι το παιδί έχει την ευκαιρία να είναι υπεύθυνο για τη δράση του, να προβλέπει το αποτέλεσμα των πράξεων του. Το κύριο καθήκον για εμάς, τούς γονείς, αυτή τη χρονική στιγμή είναι να αρχίσουμε να εμφυτέψουμε: πώς θα πρέπει να είναι το αγόρι; πώς θα πρέπει να είναι το κορίτσι; Ποιος αναλαμβάνει να φέρει τα σχέδια στο πέρας; Ο πατέρας, η μητέρα – δεν πειράζει αν οι ίδιοι δεν έχουν υψηλή μόρφωση. Αρκεί να μην φοβάται κανείς τούς ιδεαλισμούς – το μικρό μεγαλώνει από το μεγάλο.

Ποιος θα πρέπει να είναι ο γιός;

Το κυριότερο για τον γιό είναι η υπευθυνότητα. "Είσαι υπεύθυνος για τα πάντα." Αυτό όμως πρέπει να ειπωθεί σήμερα και τώρα, και όχι να φτάσει τα 18 ή 20 του χρόνια και να μην ξέρει ακόμη τίποτε. Για παράδειγμα, όταν ο μικρός δεν τρώει, πρέπει να τού πούμε: "Φάε, γιόκα μου. Γιέ μου, εσύ είσαι ο προστάτης. Πού είναι λοιπόν η δύναμή σου αν εγώ κρατώ το κουτάλι για σένα; Κράτα το μόνο σου! ". Το κίνητρο είναι απαραίτητο στοιχείο για να χτίσει κάποιος στο μέλλον την δική του οικογένεια, για να υπηρετήσει την πατρίδα του. Μην σάς φοβίζουν αυτά τα λόγια. Δεν είναι εθνικισμός, δεν είναι σοβινισμός – είναι πατριωτισμός. Είναι αγάπη για την πατρίδα. Είναι αγάπη για το σπίτι σου. Είναι αγάπη για τα παιχνίδια σου.

Όταν απαιτείτε από ένα παιδί 5-7 ετών να είναι γενναιόδωρο, απαιτείτε το αδύνατο. Δεν είναι άπληστο το παιδί, απλά τα παιχνίδια είναι μέρος τού σπιτιού του. Όταν φέρνουν τα παιδιά για πρώτη φορά σε κοινωνικά ιδρύματα, ορφανοτροφεία, νηπιαγωγεία, λέμε: αφήστε να πάρουν μαζί τους τα παιχνιδάκια τους, είναι μέρος τού σπιτιού τους.

Ποιο θα πρέπει να είναι το κορίτσι;

Το κορίτσι θα πρέπει να είναι υπόδειγμα υπομονής. Η οικογένεια κρατιέται στα θεμέλιά της σε μεγάλο βαθμό χάριν στην υπομονή των γυναικών. Είναι άραγε ικανή να υπερνικήσει όλες τις δυσκολίες, να τα βγάλει πέρα με την φτώχεια, να τα βγάλει πέρα με τις τυχόν στιγμές αδυναμίας τού συζύγου της, που ίσως να μην είναι ο πλέον ταλαντούχος και να μην μπορείς να περιμένεις πολλά από αυτόν, ή να μην είναι ο πλέον "επιχειρηματικός τύπος"; Αν κατορθώσει να αγαπά αυτόν που τής έχει δώσει ο Θεός, η οικογένεια έχει τότε γερά θεμέλια. ¨Κορίτσι¨ σημαίνει πρώτα απ' όλα ευαισθησία, φροντίδα, προσοχή. Η δυνατότητα να μπορείς να κάνεις τα πάντα. Κι όχι την τελευταία στιγμή μέσα σε πανικό: όχι «καλά, να τηγανίσω τα αυγά» κι εδώ τελειώσαμε, αλλά να ξέρει και τι να κάνει με το πουκάμισο τού συζύγου που άλλαξε χρώμα στο πλυντήριο ... Όλα αυτά πρέπει να τα διδαχθεί κανείς από την παιδική κιόλας ηλικία. Και δεν πρόκειται αυτό για εκπαίδευση φύλου (ΣτΜ: εννοείται εδώ γενικά η διαδικασία που οδηγεί τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν σιγά-σιγά σε ποιο φύλο ανήκουν. Στην διαδικασία αυτή μπορεί να συμμετέχουν κι οι γονείς ακόμη κι ασυνείδητα), αλλά για εκπαίδευση ενός κοριτσιού, μιας κοπέλας, μιας συζύγου και μιας μητέρας.

Τα παιδιά πρέπει να μάθουν τα πάντα από την παιδική κιόλας ηλικία

Η γνώση τής ψυχής: περισσότερες λέξεις!

Στα 7 χρόνια, μια καινούρια κρίση εμφανίζεται- η αρχή τής διαφοροποίησης τής εσωτερικής από την εξωτερική προσωπικότητα τού παιδιού. Δυστυχώς, αυτή η κρίση κρατάει μερικές φορές μια ολάκερη ζωή. Ποιος είμαι εγώ; Τι σόϊ άτομο είμαι εγώ; Είμαι γενναίος; «Τραγουδάμε ένα τραγούδι αφιερωμένο στην παραφροσύνη των γενναίων» (ΣτΜ απο το «Μπουρεβέστνικ», ελληνιστί "Ασμα για το πουλί τής καταιγίδας", ποίημα τού 1901 τού Μαξίμ Γκόρκυ). Είμαι παράφρων ή συνετός, προσεκτικός; Είμαι φοβιτσιάρης; Είναι απαραίτητο να καταλάβει κανείς και να ανακαλύψει τον εαυτό του, να ρίξει μια βαθιά ματιά του στις φοβίες του.

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα περί φτωχού λεξιλογίου. Στην πραγματικότητα αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά έλλειμα γνώσης τής ψυχής. Τής δικής μας ψυχής - πάνω απ' όλα. Το λεξιλόγιό μας καθορίζει το ποιοί είμαστε, τι είμαστε, κι όσο φτωχότερο αυτό τόσο πιο δύσκολο είναι να κατανοήσουμε και να βοηθήσουμε τούς εαυτούς μας.

Κάποτε μού ζητήθηκε να προβώ σε μια εμπειρογνωμοσύνη για ένα κοριτσάκιι ηλικίας 11 ετών που έπρεπε να φύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες με έναν Αμερικανό πιλότο-ειρηνιστή που μάζευε ορφανά από όλο τον κόσμο. Φτάσαμε στο απαίσιο ορφανοτροφείο τής Καλούγκα (ΣτΜ: πόλη στο ευρωπαϊκό κομμάτι τής Ρωσίας). Πράσινοι τοίχοι, αλυσιδίτσες στις κούπες (ΣτΜ: το ορφανοτροφείο ήταν κατά τα φαινόμενα φτωχό, αφού από φόβο μην χάσουν τις κούπες, τις έδεναν με αλυσιδούλες). Μιλήσαμε με αυτό το κορίτσι σε μια απομονωμένη αίθουσα, απλά δεν υπήρχε άλλο πιο φωτεινό μέρος. Φυσικά, το ορφανοτροφείο στο οποίο μεγάλωσε το κοριτσάκι άφησε αποτύπωμα στην ανάπτυξη τού κοριτσιού, στην ανατροφή του. Φοβόμουν να πάρω μια απόφαση αμέσως και είπα ότι θα πρέπει να παρακολουθήσω το κορίτσι - πρέπει να το παρατηρήσω, να το ακούσω, να το δω. Μού επέτρεψαν να πάρω το παιδί στην δική μου οικογένεια. Δεν μπορώ να πω ότι η οικογένειά μου ήταν ενθουσιασμένη μ ‘αυτήν μου την κίνηση, αλλά καθώς ήμουν η ίδια παιδί ορφανοτροφείου, έκαναν υπομονή. Και μέσα από την επικοινωνία μου με αυτό το κορίτσι, συνειδητοποίησα ότι δεν πρέπει να φύγει από την Ρωσία. O λόγος ήταν το πολύ χαμηλό επίπεδό της σε ό, τι αφορά στην γλώσσα που μιλούσε. Αυτή η γλώσσα ήταν αρκετή για την επικοινωνία εντός των τειχών τού ορφανοτροφείου: γινόταν κατανοητή, την αγαπούσαν, είχε φίλους. Σε μια άλλη όμως χώρα, σε άλλη γλώσσα, το κορίτσι αυτό δεν θα μπορούσε να εκφράσει αυτό που βιώνει, τι θέλει, τι χρειάζεται. Θα έρχονταν αντιμέτωπη με την αποκαλούμενη γνωστική αναρμονία, όταν η ψυχή και το μυαλό του παιδιού είναι σε αναντιστοιχία. Το κορίτσι θα έπεφτε σε μια κατάσταση ακατανοησίας, απομόνωσης.

Στα πλαίσια τής γνωμοδότησής μου, πρότεινα την μη αποστολή τού κοριτσιού στο εξωτερικό, και είπα ότι αντ΄αυτού μπορούσε να υιοθετηθεί από μια ρωσική οικογένεια. Αλλά αυτοί έκαναν τού κεφαλιού τους: το κορίτσι το πήγαν στην Αμερική. Έξι μήνες αργότερα χτύπαγε το τηλέφωνο: ένας Αμερικανός ψυχολόγος ζητούσε να τού εξηγήσω τον λόγο τής αρνητικής μου εισήγησης. Στη συνέχεια, με πήραν τηλέφωνο ο πιλότος και η σύζυγός του: "Τατιάνα Βλαντίμιροβνα, τι πρέπει να κάνουμε; Το κορίτσι θέλει να φύγει, μάς εκβιάζει". Θέλει να φύγει από μια πλουσιοπάροχη ζωή, από μια τριώροφη κατοικία – καμία σχέση με τα πράσινα τείχη τού ορφανοτροφείου τής Καλούγκα. Αντίθετα, όλα είναι υπέροχα.

Τού είπα: το κορίτσι πρέπει να μεταφερθεί πίσω στην Ρωσία. Ξέσπασε σκάνδαλο, αλλά το κορίτσι επέστρεψε. Το συναντήσαμε. "Νατάσα, τι συνέβη;" Και αυτό το κορίτσι, που δεν είδε τίποτε άλλο στην ζωή της παρά μια κούπα με αλυσίδα, είπε πολύ απλά: "Τατιάνα Βλαντίμιροβνα, δεν με νοιάζουν ούτε τα φαγητά τους, ούτε τα χαλιά τους. Θέλω να ζήσω στο ορφανοτροφείο που ζούσα πριν, εκεί που όλοι με κατανοούν". Βλέπετε, εκεί που σκόνταψε το πράμα ήταν αυτό στο οποίο αναφέρθηκα νωρίτερα, το επίπεδο τής γλώσσας. Όσο πλουσιότερο, όσο ευρύτερο, όσο πιο υψηλό - τόσο υγιέστερο είναι το παιδί.

Τα παιδιά Indigo: χωρίς προσωπικότητα και χωρίς ψυχή

Η κύρια προκατάληψη στις μέρες μας είναι η πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Είμαστε τόσο φοβισμένοι ότι ίσως δεν κάνουμε ό,τι πρέπει εγκαίρως, ότι καθυστερούμε, ότι δεν διανοίγουμε αρκετές δυνατότητες στο παιδί, ώστε στα 5 εγγράφουμε το παιδί σε παιδικά γκρουπ ή τμήματα. Αντ΄αυτού θα πρέπει να φοβόμαστε ότι δεν κάνουμε όσα πρέπει να κάνουμε για την πνευματική παιδεία τού παιδιού.

Πρόσφατα, εμφανίστηκε στη Ρωσία το βιβλίο «Παιδιά Indigo». Περιγράφει την προοπτική τού μέλλοντος μας – αυτό γιά το οποίο μιλά ο απόστολος Παύλος, όταν γράφει: "διότι οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζονικοί, υπερήφανοι, φιλοκατήγοροι και ύβρισται, απειθείς στους γονείς, αχάριστοι, χωρίς ιερόν και όσιον," (B προς Τιμόθεον 3: 2).

Βλέπουμε αυτά τα παιδιά που παίρνουν σήμερα όπλα στα χέρια και πυροβολούν δασκάλους και συντρόφους. Τι είναι αυτά τα παιδιά indigo; Η προέλευση αυτής τής τάσης είναι σε κάτι ψυχολόγους, ψυχιάτρους, ψυχαναλυτές, που δήλωναν: αυτά τα παιδιά είναι απερίσκεπτα στη συμπεριφορά τους μεν, είναι εξαιρετικά ταλαντούχα, ευφυή δε. Κι εμείς, ακολουθώντας τους χάσαμε τον δρόμο μας σε ό,τι αφορά στο πού πρέπει να σταθεί κάποιος και προς ποιά κατεύθυνση να πορευτεί. Η ψυχολογία που δεν βασίζεται στην Πίστη είναι άθλια. Χρησιμοποιούμε τα τεστ τού Eysenck, τού Wexler, αλλά αυτά μιλάνε μόνο γιά αριθμούς και τίποτα άλλο, δεν ξέρουν ούτε Άνθρωπο, ούτε προσωπικότητα ούτε ψυχή (Hans Eisenck (1916-1997) - Άγγλος ψυχολόγος που ανέπτυξε το IQ, David Wexler (1896-1981) - Αμερικανός ψυχίατρος, εφευρέτης τού δημοφιλούς στην Δύση τέστ διερεύνησης τής νοημοσύνης).

Γιατί η ψυχή μας δεν ξεκινάει με την διάνοια, αλλά με τα συναισθήματα που βιώνουμε: χαρά, ντροπή. Αυτά τα συναισθήματα είναι που μάς βάζουν να σκεφτόμαστε ... Αλλά πώς πρέπει να σκεφτούμε; Τι πρέπει να σκεφτούμε;