Επίσκοπος της Γιακουτίας Ζωσίμα – Άνθρωπος και επίσκοπος του Θεού

Πηγή: Τατιάνιν Ντιέν ^[1]

9 Μαΐου 2010 πέθανε αιφνίδια ο επίσκοπος Γιακουτίας και Λένα^[2], Ζωσίμα. Το καλοκαίρι τού 2008, μια ομάδα ενοριτών τού ναού τής αγίας Τατιάνας, με επικεφαλής τον ηγούμενο, πραγματοποίησε ιεραποστολικό ταξίδι στην Μητρόπολη Γιακουτίας και Λένα. Με τούς ιεραποστόλους συνταξίδεψε κι ο ιθύνων αρχιερέας. Ο πρωθιερέας Μαξίμ Κοζλόφ διηγείται τις αναμνήσεις του από την γνωριμία με τον αρχιερέα.

Με τον αρχιερέα Ζωσίμα γνωριστήκαμε σχετικά πρόσφατα. Αυτή η γνωριμία προέκυψε με αφορμή ένα ιεραποστολικό ταξίδι. Το κύριο μέρος τής συναναστροφής μας μαζί του πραγματοποιήθηκε κάτω από μάλλον ασυνήθιστες συνθήκες: δύο ολόκληρες βδομάδες ταξιδεύαμε σε ένα πλοίο κατά μήκος τού ποταμού Λένα, από το Γιακούτσκ στο Τίκσι, στον Αρκτικό Ωκεανό. Τι πιο φυσικό από το να συγκρίνω αυτό το πλοίο με την εικόνα της Εκκλησίας: παρών ένας επίσκοπος, αρκετοί κληρικοί, πολλοί λαϊκοί, όπως και προσκυνητές, ιεραπόστολοι αλλά και συνάδερφοι τού αρχιερέα από το Γιακούτσκ, και το πλήρωμα τού πλοίου. Υπήρχαν άνθρωποι που συναντήσαμε σε συνοικισμούς τα ονόματα τών οποίων είτε ακούγονταν πολύ σοβιετικά, όπως ο συνοικισμός Zhigansk, ή πολύ ιδιότυπα, κατά την άποψη μας, όπως ο συνοικισμός Kyusyur στην Γιακουτία.

Ο αρχιερέας και οι ιεραπόστολοι, Γιακουτία. 2008

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι από όλο αυτό τον χρόνο που περάσαμε μαζί, θυμόμαστε τον αρχιερέα Ζωσίμα όχι ως έναν επίσκοπο, αλλά πρώτα απ 'όλα, ως άνθρωπο. Δεν ξέρω αν μια τέτοια εντύπωση μπορεί να θεωρηθεί έπαινος γιά έναν επίσκοπο. Πιθανώς, σε άλλες καταστάσεις/συνθήκες, θα μπορούσε να είναι διαφορετικός. Εμείς όμως είδαμε μόνο έναν άνθρωπο - για μένα ουσιαστικά έναν συνομήλικο. Έναν άνθρωπο που κοντά του νιώθεις όμορφα. Ήταν προφανές ότι κι αυτός ένιωθε όμορφα: χαίρονταν αυτή την απροσδόκητη, για την Γιακουτία, ζεστασιά και τον ήλιο, που έφτανε για όλες τις ημέρες τού ταξιδιού μας, κάτι που σπάνια συμβαίνει. Απολάμβανε το ψάρεμα, τα τραγούδια που τραγουδούσαν τα παιδιά, χαίρονταν τον κόσμο που έρχονταν να μάς συναντήσει, καθώς και για την επικοινωνία που είχαμε. Απολάμβανε επίσης τις συνομιλίες στο κατάστρωμα, χαίρονταν όταν μαζεύονταν στην καμπίνα του οι γηραιότεροι μεταξύ των ιεραποστόλων και όλοι μαζί συζητούσαμε, πίνοντας τσάι, διάφορα θέματα που σχετίζονταν με την εκκλησιαστική ζωή ή γενικότερα την ζωή. Ανησυχούσε όταν προέκυπταν προβλήματα με την επιστροφή μας. Έκανε σαν μικρό παιδί όταν έκπληκτος μάθαινε για τις δυνατότητες ενός δορυφορικού τηλεφώνου, το οποίο στο μέσον τής τούνδρας (ΣτΜ: πεδιάδα όπου οι κλιματολογικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη δέντρων) μάς συνέδεε με Μόσχα - με το Υπουργείο Άμυνας.

Γιακουτία 2008

Ποτέ και σε καμία περίσταση δεν έδωσε σημάδια ότι θεωρεί εαυτόν ανώτερο τή τάξει, ως προς την θέση, το status - τίποτα στα μάτια του δεν μαρτυρούσε τον παραμικρό ψόγο, κάτι σαν: «Μην ξεχνάς ότι έχεις κοτζάμ επίσκοπο μπροστά σου». Πρέπει να σημειώσω εδώ ότι αυτό πραγματικά ήταν το στοιχείο τής προσωπικότητάς του που μάς κάνει να μην τον ξεχνούμε. Ταυτόχρονα, ήταν ένας απλός άνθρωπος, και γι 'αυτό θεωρούσαμε ότι είχαμε μαζί μας έναν επίσκοπο τού Θεού. Είχαμε πραγματικά την αίσθηση ενός Επισκόπου δίπλα μας, και για μένα προσωπικά ως ιερέα αλλά και για τον νεαρό κόσμο που είχαμε στην παρέα μας, αυτό ήταν σημαντικό, και αφήνει μια όμορφη ενθύμηση στην καρδιά μας.

Φυσικά, ήξερα μερικά πράγματα για τον αρχιερέα Ζωσίμα, από τη εποχή τής παραμονής του στην Μονή Ντανίλοφ ^[3], και μάλιστα από ανθρώπους που τον είχαν πνευματικό, ακόμη και όταν έγινε επίσκοπος, και όχι ηγούμενος τού μοναστηριού. Ακόμη και κατά την διάρκεια τού ταξιδιού μας στο Γιακούτσκ, κάποιοι από αυτούς κατάφεραν να έρθουν σε επαφή μαζί του όταν βρισκόμασταν σε περιοχές με λήψη σήματος, και κατά τη διάρκεια αυτών των κλήσεων η συζήτηση ήταν περί ζητημάτων φροντίδας τής ψυχής. Όταν φεύγαμε για Μόσχα, μάς «συνόδευσε» με πολλές οδηγίες και επιστολές, αλλά ούτε μια από αυτές τις οδηγίες δεν συνδέονταν προσωπικά μαζί του ή με την Μητρόπολη. Ζητούσε μόνο να πράξουμε κάτι για τούς πολλούς άλλους ανθρώπους που περίμεναν κάποια βοήθεια και υποστήριξη από αυτόν.

Θυμάμαι τον αρχιερέα Ζωσίμα να λέει ότι είναι δύσκολο για ένα άτομο που έχει έρθει στην Γιακουτία από το εξωτερικό να μείνει εκεί για πολύ καιρό. Πέντε με δέκα χρόνια είναι το μέγιστο που μπορεί να αντέξει ένα άτομο που δεν έχει γεννηθεί στην Γιακουτία. Δεν μιλούσε για τον εαυτό του, παρά μάλλον για τους ιερείς. Η επιθυμία του ήταν να ξεφυτρώσουν σε κάποια φάση κληρικοί από τον τοπικό πληθυσμό στην Γιακουτία, αλλά αντιλαμβανόταν ότι κάτι τέτοιο ήταν πολύ δύσκολο και δεν ήταν κάτι που θα πραγματοποιούνταν γρήγορα. Αλλά δεν παραπονιόταν, και σε όλες τις συνομιλίες μας μαζί του δεν ακούστηκε ούτε μια φορά να λέει ότι θα ήθελε να πάει σε κάποιον άλλο τόπο. Ταυτόχρονα, ήταν ξεκάθαρο ότι το τοπικό κλίμα έκανε την κατάσταση τής υγείας του να χειροτερεύει.

Κατανοώ ότι η απώλεια για τα πνευματικά του παιδιά και για την επισκοπή Γιακουτίας και Λένα είναι πολύ μεγάλη. Φυσικά, δεν θα επιχειρήσουμε κάποιον άμεσο συμβολισμό, αλλά κάθε κληρικός μπορεί να επιθυμεί ένα τέτοιο πράγμα για τον εαυτό του – π.χ. να πεθάνει στις ημέρες τού Πάσχα, ή μετά τη Θεία Λειτουργία. Τι άλλο να προσευχηθούμε; Ο Κύριος δεν δίνει σε όλους ένα τέτοιο θάνατο και πιστεύω βαθύτατα ότι αυτό δεν είναι τυχαίο. Ο Κύριος τον κάλεσε κοντά Του, κι όσον αφορά στον αρχιερέα, μπορούμε με ηρεμία και βεβαιότητα να πούμε ότι όλα είναι καλά μαζί του, στον χώρο που βρίσκεται τώρα, πέρα από το όριο τής γήινης ύπαρξης. Αλλά για εκείνους που τον αγαπούσαν, κι γι΄αυτούς που ήταν στενά συνδεδεμένοι μαζί του, φυσικά θα είναι δύσκολο τώρα. Αλλά ως Χριστιανοί, γνωρίζουμε ότι ο γήινος θάνατος δεν διακόπτει τη σύνδεσή μας εντελώς.