ΙΛΑΡΙΩΝ: ''Δεν αμφισβητούμε το πρωτείο, αλλά το πως κατανοείται αυτό το πρωτείο''

Ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Σεβ. Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνας παραχώρησε συνέντευξη στο πρακτορείο «Interfax–Religion».

Ο Ρώσος Ιεράρχης απάντησε και σε ερώτηση σχετικά με τις κατηγορίες κατά της Εκκλησίας της Ρωσίας από διάφορα κέντρα, η οποία δήθεν επιδιώκει το πρωτείο στην Ορθοδοξία.

Σεβασμιώτατε, σε ελληνικά ΜΜΕ η Ρωσική Εκκλησία και προσωπικά ο Πατριάρχης Κύριλλος όχι σπανίως κατηγορούνται ότι επιδιώκουν να υφαρπάξουν τα πρωτεία στον ορθόδοξο κόσμο. Κατά πόσον είναι βάσιμοι παρόμοιοι ισχυρισμοί;

Από το ελληνόφωνο εκκλησιαστικό περιβάλλον, πράγματι αρκετές φορές τελευταία διατυπώθηκαν κατηγορίες ότι η Ρωσική Εκκλησία δήθεν αρνείται το πρωτείο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στον ορθόδοξο κόσμο, ενώ η ίδια επιδιώκει να καταλάβει τη θέση του.

Ωστόσο, δεν έτυχε να ακούσω ούτε ένα πειστικό επιχείρημα, που να αποδεικνύει το δίκαιο των κατηγοριών αυτών.

Σχετικά με το πώς η Ρωσική Εκκλησία προσεγγίζει το πρωτείο στην Οικουμενική Εκκλησία και σε ποιον το αναγνωρίζει μπορεί κανείς να πληροφορηθεί από το κείμενο, που υιοθετήθηκε από την Ιερά Σύνοδο το Δεκέμβριο του 2013.

Αυτός είναι και τίτλος του: «Η θέση του Πατριαρχείου Μόσχας επί του ζητήματος του πρωτείου στην Οικουμενική Εκκλησία».

Εκεί διατυπώνεται σαφώς ότι μετά το Μέγα Σχίσμα του 1054 το πρωτείο τιμής στην Ορθόδοξη Εκκλησία ανήκει στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

Παρεμπιπτόντως η Ρωσική Εκκλησία είναι μια από τις λίγες Τοπικές Εκκλησίες, ίσως και η μοναδική, η οποία αναγνωρίζει το πρωτείο του Κωνσταντινουπόλεως όχι μόνο λεκτικώς, αλλά και με ειδικό έγγραφο, το οποίο έχει συνοδικό κύρος.

Ουδέποτε η Εκκλησία μας, αμφισβήτησε το πρωτείο του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, το ζήτημα είναι πώς κατανοείται αυτό το πρωτείο.

Η κανονική παράδοση και η ορθόδοξη εκκλησιολογία, αποδίδουν πρωτείο τιμής στον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ρώμης και μετά το 1054 στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως.

Ο πρώτος στα δίπτυχα Προκαθήμενος, μνημονεύεται ως «πρώτος μεταξύ ίσων».

Τα τελευταία όμως εκατό χρόνια στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αναπτύχθηκε μια διδασκαλία για το πρωτείο, η οποία εκ των πραγμάτων αντιγράφει το ρωμαιοκαθολικό πρότυπο Εκκλησιαστικής διαρθρώσεως.

Με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο η διδασκαλία αυτή παρουσιάζεται στο γνωστό άρθρο του Αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Πρώτος άνευ ίσων», το οποίο δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Εκεί ευθέως υποστηρίζεται ότι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, κατέχει αποκλειστικές εξουσιαστικές αρμοδιότητες, τις οποίες δεν έχουν και για λόγους αρχής δεν μπορούν να έχουν οι υπόλοιποι Προκαθήμενοι.

Εννοείται ότι η Ρωσική Εκκλησία απορρίπτει αυτήν την προσέγγιση του «πρωτείου» του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως, διότι απάδει προς την Παράδοση της Εκκλησίας, αλλά και προς την Ορθόδοξη εκκλησιολογία.

Δυστυχώς, όμως, ακριβώς αυτή η αντίληψη του πρωτείου κυριάρχησε στο Φανάρι και οδήγησε στην εισπήδηση στην Ουκρανία. Συνέπεια αυτής κατέστη η αναγκαστική διακοπή της κοινωνίας μας με την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως.