Αποκλειστική συνέντευξη του Μακαριωτάτου Μητροπολίτη Ονουφρίου στα ΜΜΕ του Μαυροβουνίου

«Ο Χριστός δεν θέλει να είμαστε πολιτικοί, αλλά θέλει να αγαπούμε αλλήλους».

Το Τμήμα Ενημερώσεως και Διαφωτίσεως της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας αναρτά αποκλειστική εφ’όλης της ύλης συνέντευξη του Μακαριωτάτου Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονουφρίου στα ΜΜΕ του Μαυροβουνίου, το οποίο βγήκε στον αέρα του ραδιοφωνικού σταθμού «Svetigora» στις 28 Φεβρουαρίου 2020.

Για τις αιτίες της κρίσεως στην Ουκρανία και τις ενδεχόμενες λύσεις, την ομοιότητα της καταστάσεως στην Ουκρανία και το Μαυροβούνιο και την αδυναμία ταυτίσεως του αυτοκεφάλου με την πνευματική ενότητα, τις επιπτώσεις του Τόμου για την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και για το πως οι δοκιμασίες ενδυνάμωσαν το ποίμνιό της, για τη δύναμη της πίστεως των λιτανευτικών πομπών, την πραγματική αιτία της αρνητικής έναντί των στάσεως ορισμένων πολιτικών και την ανεξίτηλη εντύπωση από τη λιτανευτική πομπή στην Ποντγκόριτσα καθώς και για το ότι η νηστεία και η προσευχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η Σταυρική πορεία που οδηγεί από το Πραιτόριο στο Γολγοθά, όπου θα αντικρίσουμε τη Δόξα του Αναστάντος Χριστού.

– Μακαριώτατε, γιατί αυτές τις ημέρες ήρθατε στο Μαυροβούνιο και ποιος είναι ο σκοπός της μεταβάσεως Σας;

– Ήρθαμε με αφορμή την ημέρα μνήμης του Οσίου Συμεών του Μυροβλήτου και την 800^η επέτειο της Αγιωτάτης Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας καθώς και για να στηρίξουμε την Αγία Σας Εκκλησία στις δοκιμασίες που διέρχεται. Η Αγία Γραφή τονίζει ότι ὁ «πειρασθείς, δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι» (Εβρ. 2.18).

Ίσως γνωρίζετε τις δοκιμασίες, που υπέστη πρόσφατα η καθ’ημάς Εκκλησία στην Ουκρανία και γι΄αυτό παίρνουμε κατάκαρδα εκείνο τον πόνο και τα προβλήματα, τα οποία βιώνει σήμερα η Αγία Σας Εκκλησία.

– Ποιες είναι κατά τη γνώμη Σας οι αιτίες της κρίσεως στην Ουκρανία;

– Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν σχίσμα ως αιτία της κρίσεως στην Ουκρανία. Δεν είναι όμως έτσι. Τα σχίσματα στην Εκκλησία υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντοτε. Τα σχίσματα υπήρχαν όταν ακόμη ζούσε ο Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός. Ορισμένοι ακόλουθοι του Ιησού σκανδαλίζονταν από τα λόγια Του, τη συμπεριφορά Του και Τον εγκατέλειπαν. Εάν οι άνθρωποι σκανδαλίζονταν από τον Σωτήρα, ο Οποίος ουδεμία αμαρτία είχε, συνεπώς, ουδεμία αφορμή έδιδε για σκάνδαλα, πόσο μάλλον υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν όσοι θα σκανδαλίζονται από τα λόγια ή τη συμπεριφορά μας, διότι είμαστε άνθρωποι αδύναμοι και ακόμη κι εάν είμαστε προικισμένοι με ιεροσύνη έχουμε ωστόσο και ελλείψεις.

Τα σχίσματα μας ωθούν εκ νέου να επανεξετάζουμε την προσωπική μας ζωή και διά μετανοίας να διορθώνουμε τα σφάλματα και τις ελλείψεις. Η κρίση στην Ουκρανία προκλήθηκε από τη νομιμοποίηση της ανομίας, δηλαδή με την παρέμβαση της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως στα εσωτερικά της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με αποτέλεσμα την αντικανονική άρση επιτιμίων σε όσους είχαν προσχωρήσει στο σχίσμα και τους οποίους η Κωνσταντινούπολη δέχθηκε σε εκκλησιαστική κοινωνία.

– Ποιες είναι οι επιπτώσεις των ενεργειών της Κωνσταντινουπόλεως ως προς την Ουκρανία;

– Οι επιπτώσεις είναι άκρως θλιβερές. Έχουν καταληφθεί Ναοί, πολλές είναι οι κοινότητες, οι οποίες λειτουργούνται σε οικίες χωριανών ή σε καταλλήλως προσαρμοσμένους χώρους. Εκ των πραγμάτων είναι οι κατακόμβες του σήμερα. Οι άνθρωποι στα χωριά είναι διαιρεμένοι, αλληλοτσακώνονται, πολλές είναι εκείνες οι οικογένειες, συγγενείς, γνωστοί που συγκρούσθηκαν o ένας με τον άλλο και έπαυσαν κάθε επικοινωνία. Το σχίσμα διαίρεσε τους ανθρώπους και την κοινωνία.

Δεν αντιμετωπίσθηκε το σχίσμα, αλλά δημιουργήθηκε το σχίσμα εντός σχίσματος. Ο Φιλάρετος Ντενισένκο απομακρύνθηκε από την «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» και για δεύτερη πλέον φορά στην ιστορία προχώρησε σε συγκρότηση μιας παράλληλης ιεραρχίας με δέκα ούτως λεγόμενους «αρχιερείς». Επιπλέον, έχουν ιδρυθεί και δύο άλλες παράνομες θρησκευτικές οργανώσεις: η Εξαρχία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και το σταυροπήγιο. Επομένως, αντί δύο παρανόμων ομάδων στην Ουκρανία εμφανίσθηκαν τέσσερις. Αυτό το φαινόμενο για άλλη μια φορά επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές ότι η παρανομία αυξάνει την παρανομία, ενώ το κακό νικάται μόνον με το καλό.

– Σε τί ομοιάζουν οι καταστάσεις στην Ουκρανία και το Μαυροβούνιο;

– Η ομοιότητα συνίσταται στο ότι κα στις δύο χώρες οι πολιτικοί παρεμβαίνουν στα της Εκκλησίας, θέλουν να διοικούν την Εκκλησία και να την χρησιμοποιούν προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους.

– Πως βλέπετε τη λύση του ουκρανικού;

– Πρώτον, είναι απαραίτητο να λύσουμε το ζήτημα της Κωνσταντινουπόλεως, το οποίο και στάθηκε αφορμή για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, δηλαδή το θέμα του ρόλου και της θέσεως του Κωνσταντινουπόλεως στην παγκόσμια Ορθοδοξία.

Προκειμένου να απαντήσω την ερώτηση αυτή, ας μου επιτραπεί να κάνω κάποια παρέκβαση. Θέλω να ενθυμηθώ μια συζήτηση που είχα με τον περίφημο Αρχιμανδρίτη Γαβριήλ Μπούνγκε. Υπάρχει ένας μεγαλόσχημος Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, ο τέως Ρωμαιοκαθολικός Ιερέας, που ασπάσθηκε συνειδητά την Ορθοδοξία, έγινε Ορθόδοξος Ιερέας και αυτή τη στιγμή ασκείται στην Ελβετία. Κάποτε μιλήσαμε μαζί του για τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, και είπε ότι οι Ορθόδοξοι διαθέτουν το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος, ενώ οι Ρωμαιοκαθολικοί δεν το διαθέτουν. Το χάρισμα στους Ρωμαιοκαθολικούς εξαφανίσθηκε εξαιτίας της ρυθμίσεως όλων των τομέων του πνευματικού βίου. Ο πατήρ Γαβριήλ επεσήμανε ότι η μόνη οδός επαναφοράς του χαρίσματος της χάριτος του Αγίου Πνεύματος δεν είναι ο διάλογος με τους Ορθοδόξους, δεν είναι κάποια κοινά ανθρωπιστικά πρότζεκτ, η μόνη οδός είναι η επαναφορά στο σημείο απομακρύνσεως από εκείνη την Αγία Μία Ορθόδοξη Εκκλησία, από την οποία εξέπεσαν κάποτε, και η οποία διαθέτει το χάρισα της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, η διόρθωση των πεπραγμένων κάποτε σφαλμάτων και η έναρξη μιας νέας ζωής.

Θα έλεγα ότι είναι μια έμμεση απάντηση στην ερώτηση για την ομαλοποίηση της θρησκευτικής καταστάσεως στην Ουκρανία. Η Κωνσταντινούπολη διέπραξε σφάλμα κατά την απόπειρα θεραπείας του σχίσματος στην Ουκρανία. Προκειμένου να εξαφανίσουμε νέα σχίσμα, θα πρέπει να επανέλθουμε στο σημείο, όπου διαπράχθηκε το σφάλμα, να διορθώσουμε το σφάλμα και τότε όλα επανέλθουν στη θέση τους. Είναι η μόνη οδός για την αντιμετώπιση εκείνης της κρίσεως, η οποία υπάρχει σήμερα στην Ουκρανία.

– Ποια είναι η γνώμη Σας για το προωθούμενο σλόγκαν «Μία Εκκλησία σημαίνει ένα κράτος»;

– Σε αυτό το θέμα η θέση μας είναι ότι σε μια χώρα η οποία θεωρεί τον εαυτό της Ορθόδοξη, θα πρέπει να υπάρχει και μια κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία και όχι περισσότερες. Εξαιρέσεις αποτελούν οι χώρες με διασπορά και αυτή η κατάσταση μόνον μέχρι την πανορθόδοξη διευθέτηση του ζητήματος. Επομένως, το λεγόμενο «Εσθονικό σενάριο» με τη δημιουργία δύο ιεραρχιών δεν αποτελεί διέξοδο για την Ουκρανία. Τασσόμαστε κατηγορηματικά κατά, διότι εάν η παγκόσμια Ορθοδοξία ακολουθήσει αυτή την οδό, θα οδηγηθούμε όχι μόνον στη δημιουργία παράλληλων ιεραρχιών παντού, αλλά στο τέλος, και των παράλληλων ιερών διπτύχων και επομένως σ’ένα νέο σχίσμα.

Η δημιουργία και η νομιμοποίηση μιας νέας οντότητας με τίτλο «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» στο χώρο μας δεν είναι απλώς σφάλμα, είναι εκκλησιαστικο-κανονικό έγκλημα. Εάν στη χώρα υπάρχει μια κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν επιτρέπεται η δημιουργία μιας παράλληλης δομής. Τούτο δεν θα φέρει καλούς καρπούς, αλλά προκαλεί διχασμό στους ανθρώπους και ως αποτέλεσμα πνευματική πτώση.

– Μήπως η αυτοκεφαλία, όπως υποσχέθηκε, αναδείχθηκε σε εγγυητή της εκκλησιαστικής, πνευματικής ενότητας;

–Η πνευματική ενότητα και η αυτοκεφαλία είναι δύο διαφορετικές έννοιες, δεν είναι το ίδιο. Οι ιδεολόγοι του ουκρανικού τόμου ισχυρίζονταν ότι με τη βοήθεια της αυτοκεφαλίας θα επιτυγχάνετο η εκκλησιαστική ενότητα. Προειδοποιήσαμε ότι δεν θα γίνει αυτό και δεν έγινε. Κατέστη σαφές ότι μέσω αυτοκεφαλίας δεν επιτυγχάνεται η ενότητα.

Όμως η θέση της Εκκλησίας μας είναι ως ακολούθως: προπαντός είναι απαραίτητο να αποκατασταθεί η ενότητα και στη συνέχεια, εάν υπάρχει λόγος, εάν είναι λυσιτελές για την πνευματική πρόοδο τα Εκκλησίας, τίθεται το ζήτημα της αυτοκεφαλίας και όχι αντιθέτως. Η αντίστροφη οδός έχει ήδη δείξει την αναποτελεσματικότητά της. Γι΄αυτό η αυτοκεφαλία θα πρέπει να είναι καρπός της ενότητας της Εκκλησίας και όχι η συνέπεια του διχασμού της. Ακόμη και το κείμενο της Συνόδου της Κρήτης υπογραμμίζει ότι η αρχή της αυτοκεφαλίας δεν πρέπει να λειτουργήσει σε βάρος της ενότητας της Εκκλησίας.

– Ποια τότε αυτοκεφαλία υποσχέθηκε στην Ουκρανία το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως;

– Εκείνο το οποίο είδαμε με εκτελεστές τον Κωνσταντινουπόλεως και τον τέως Πρόεδρο της Ουκρανίας Π. Ποροσένκο, ήταν ένα τυπικό πολιτικό αυτοκέφαλο.

Γνωρίζετε ότι ακόμη το 1991 ανακάλεσα τν υπογραφή μου κάτω από το αίτημα της αυτοκεφαλίας, το οποίο τότε κατόπιν πιέσεως του Φιλαρέτου αναγκάσθηκε να αφήσει η ιεραρχία της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ακριβώς γι΄εκείνο το λόγο ότι το αίτημα υποβλήθηκε ως τελεσίγραφο, ως μη εκκλησιαστική και πολιτική αξίωση. Δεν πρέπει όμως να γίνουν έτσι μέσα στην Εκκλησία. Στην Εκκλησία όλα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με αγάπη! Όλες οι πρωτοβουλίες θα τις πρέπει να αναλάβει η ίδια η Εκκλησία και όχι οι πολιτικοί.

– Αφού αναγνώρισε την «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» η Κωνσταντινούπολη επίσης αναγνώρισε και τις χειροτονίες των «κληρικών» της. Είναι κανονικές εκείνες οι χειροτονίες;

– Η πραγματική εκκλησιαστική πνευματική ενότητα είναι η ενότητα με το Χριστό και ἐν τῳ Χριστῳ. Επιτυγχάνεται με μοναδικό τρόπο μέσω της διαφυλάξεως της καθαρότητας της Αγίας Ορθοδόξου πίστεως και του σεβασμού των ηθικών αρχών, που υποδείχθηκαν στους ανθρώπους μέσα από την Αγία Γραφή. Τέτοια ενότητα είναι ορθή και σωτήρια για εμάς, μας προσελκύει τη Θεία χάρη όχι μόνο στην επίγεια ζωή, αλλά έχει συνέχεια στην αιωνιότητα, όπου η ανθρώπινη φύση ἐν Χριστῳ κάθεται εκ δεξιών του Πατρός. Με άλλα λόγια θα πρέπει να ζούμε ορθοδόξως και με τη ζωή μας να μαρτυρούμε την ομορφιά της πίστεώς μας. Και τότε οπωσδήποτε κάποιοι, απ’όσους σκανδαλίσθηκαν και απομακρύνθηκαν από εμάς, αφού δουν την ομορφιά της αληθινής Ορθοδόξου πίστεως, επανέλθουν στην κοινωνία της Εκκλησίας, διότι οι εκκλησιαστικές πύλες και οι καρδιές μας μένουν πάντοτε ανοικτές και χαιρόμαστε ειλικρινά όταν ένας πρώην πλανεμένος ευρίσκει την οδό του προς τον Χριστό.

Κανονικές είναι χειροτονίες που τελούνται από κανονικούς ιεράρχες με σεβασμό των κανονικών αρχών, που καθορίζουν ποιος και με ποιο τρόπο μπορεί να αξιωθεί της μεγάλης τιμής ιεροσύνης. Εάν δεχόμαστε ή χειροτονούμε εκείνους, οι οποίοι σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησία αδυνατούν να ιερωθούν, ή να αφήσουμε να εισέλθουν στα Άγια των Αγίων τους από το σχίσμα αμετανόητους, χωρίς να εξετάσουμε κατά πόσον είναι άξιοι, θα παρακινούμε τα σχίσματα και θα είμαστε υπόλογοι ενώπιον του Θεού που σκανδαλίσαμε τους ανθρώπους και διαλύσαμε την ενότητα της Εκκλησίας.

– Ορισμένα Μαυροβουνίσια ΜΜΕ παρέχουν αναληθείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία. Πείτε μας για τον αριθμό των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, της οποία ηγείσθε, τον αριθμό επαρχιών και επισκόπων άμεσα στο χώρο της Ουκρανίας;

– Ευχαριστώ για την ερώτηση. Να ξέρετε ότι παρατηρώντας την κατάσταση προσωπικά διαπιστώνω ότι εξαιτίας του σχίσματος αυτού στην Ουκρανία δεν χάσαμε τους πιστούς μας, αλλά αποκτήσαμε ακόμη περισσότερους.

Όταν άρχισαν οι καταπιέσεις κατά της Εκκλησίας μας, με διάφορες αφορμές να υιοθετούνταν εκείνες οι ιδέες του Τόμου, που προωθούνταν και διαφημίζονταν, στην Εκκλησία άρχισαν να καταφθάνουν άνθρωποι τους οποίους δεν έχω ξαναδεί ποτέ…

–Όπως εδώ, στο Μαυροβούνιο…

– …Λέγουν: «Είδαμε ότι σας καταπιέζουν δεινώς και καταλάβαμε ότι ο Θεός είναι μαζί σας και έτσι ήλθαμε προς εσάς». Μια φορά μου πλησιάζει μια γυναίκα στο ναό καθώς έχρια τον κόσμο με το ευλογημένο έλαιο την ώρα της ακολουθίας. Κρίνοντας από την εξωτερική εμφάνισή τη, κατάλαβα πως δεν ήταν και πολύ της Εκκλησίας, με παντελόνια, χωρία μαντήλι και με βαμμένο το πρόσωπό της. Μου λέγει: «Δεν θα φιλήσω το χέρι σου». Της απαντάω, ότι δεν χρειάζεται, ούτε το απαιτώ αυτό. Και συνεχίζει η γυναίκα: «Να διαφυλάξεις την καθαρότητα της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Είμαστε μαζί σου!». Αυτή ήταν η κατάσταση που έζησα και δεν νομίζω ότι ήταν η μοναδική γυναίκα με τέτοια άποψη. Συνεπώς, δεν χάσαμε τους πιστούς.

Βεβαίως, μας λυπεί ότι υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι σκανδαλίζονται, πιστεύουν εκείνα τα σλόγκαν, τις υποσχέσεις, που τους δίδουν. Μας λυπεί διότι Χριστός δεν θέλει να είμαστε πολιτικοί. Θέλει να αγαπάμε αλλήλους, να μην πολεμούμε ο ένας τον άλλον, να σεβόμαστε αλλήλους και να αγαπούμε ο ένας τον άλλο όπως είμαστε. Στην δική τους όμως περίπτωση επικρατούν τα πολιτικά κίνητρα. Θεωρούν τον εαυτό τους μεγάλους πατριώτες, αλλά δεν τους θεωρώ τέτοιους. Ο πατριώτης είναι εκείνος ο οποίος αγαπά τον πατέρα και τη μητέρα του, ο οποίος αγαπά τον πατέρα και τη μητέρα μου, τον πατέρα και τη μητέρα Σας, εκείνος είναι ο πατριώτης. Ενώ εκείνος, ο οποίος αγαπά τον εαυτό του πάνω απ΄όλους, δεν είναι πατριώτης, αλλά φίλαυτος, υπερήφανος, που δεν ωφελεί κανέναν, ούτε τον εαυτό του, αλλά ούτε και τον πλησίον. Δυστυχώς άλλες αξίες έχουν ως προτεραιότητά τους. Πιστεύουν ότι οικοδομούν την Ουκρανία, κι εγώ οικοδομώ την Ουκρανία, αλλά την βλέπω εντελώς διαφορετική απ‘ο, τι την βλέπουν εκείνοι. Την βλέπω μια Ουκρανία όπου ο Χριστός και η αγάπη του Χριστού έχουν προτεραιότητα και αγαπούμε αλλήλους ἐν Χριστῳ, βοηθούμε αλλήλους και αγαπούμε όλους τους ανθρώπους. Τέτοια θέλω να δω την Ουκρανία.

Ως προς τον αριθμό των ενοριών και Επισκόπων…Δεν είμαι πρόθυμος να μιλήσω πόσους επισκόπους έχει η «ΟΕΟ», υποθέτω περίπου 30, ενώ ο Φιλάρετος χειροτόνησε δέκα τους ούτω λεγόμενους «επισκόπους». Εμείς δε διαθέτουμε 103 επισκόπους, εκ των οποίων μερικοί είναι εφησυχάζοντες και περίπου 100 κανονικούς επισκόπους, οι οποίοι διευθύνουν την Εκκλησία. Έχουμε περίπου 12 χιλιάδες Ιερείς, οι οποίοι ποιμαίνουν τις ἐν λόγῳ ενορίες, 250 Ιερές Μονές, όπου ασκούνται περίπου 4 500 μοναχοί, 18 εκπαιδευτήρια – θεολογικές ακαδημίες, πανεπιστήμια, ιερατικές σχολές, φροντιστήρια. Έτσι έχουμε μια ζωντανή Εκκλησία ώστε δεν αισθανόμαστε την έλλειψη της χάριτος του Θεού, η οποία μας φυλάσσει, βοηθά να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες, οι οποίες πρέπει να υπάρχουν.

Δεν μας θίγουν ορισμένοι πολιτικοί οι οποίοι τάσσονται κατά της Εκκλησίας, λέγοντας ότι η Εκκλησία δήθεν χρήζει ανοικοδομήσεως, ότι η Εκκλησία πρέπει να πάει να συναντήσει τον άνθρωπο, ενώ πορεύεται μια διαφορετική οδό, ότι δήθεν είναι μια πεπαλαιωμένη και συντηρητική Εκκλησία. Δεν μας θίγουν οι πολιτικοί εκείνοι, αλλά τους υποδεικνύουμε ότι ο Χριστός είναι Εκείνος ο Οποίος δημιούργησε την Εκκλησία και τη διοικεί. Ο Χριστός είναι Θεός, είναι τέλειος, και ο, τι δημιούργησε ο Θεός δεν θέλει επιδιόρθωση. Εάν εγώ κάνω κάτι, ύστερα μπορεί να έρθει ένας και να πει ότι εγώ θα το κάνω καλύτερο. Και πράγματι θα μπορέσει να κάνει καλύτερα. Ένας άλλος θα’ρθει και θα πει ότι θα το κάνει ακόμη καλύτερα, και πράγματι, μπορεί να το κάνει καλύτερα. Αλλά εκείνο, που δημιούργησε ο Θεός, δεν μπορεί να είναι καλύτερο. Εάν παρεμβαίνουμε μπορούμε να κάνουμε μόνον χειρότερα. Γι΄αυτό θεωρούμε ότι δεν πρέπει η Εκκλησία να υποχωρήσει μπροστά στις ανθρώπινες αδυναμίες, να προσαρμόζεται με τον αμαρτωλό άνθρωπο. Ο αμαρτωλός άνθρωπος είναι εκείνος ο οποίος θα πρέπει να προσαρμόζεται με την Εκκλησία. Και αυτό είναι σωστό. Τότε θα ωφελήσει η Εκκλησία. Εάν η Εκκλησία θα εξυπηρετεί τα πάθη μου, δεν θα είναι Εκκλησία, αλλά κάποιος θεσμός άσχετος, ο οποίος μόνο το όνομα της Εκκλησίας θα έχει, αλλά δεν υπηρετεί τη σωτηρία της ανθρώπινης ψυχής.

– Το 2011 κληρικοί της Μητροπόλεως Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας μετέβησαν στην Ουκρανία, επισκεπτόμενοι τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, τη Σβιατογκόρσκαγια Λαύρα, και αισθάνθηκαν πόσο ισχυρή ήταν η πίστη του Ουκρανικού λαού, ώστε τίποτε δεν μπορεί να κλονίσει την πίστη των κληρικών και λαϊκών. Ήταν βέβαιοι για τη σταθερότητα του Ουκρανικού λαού. Τότε ακόμη ζούσε ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος, ο οποίος τους ευλόγησε. Ποιος ήταν ο ρόλος που διαδραμάτισε στην εκκλησιαστική ζωή του Ουκρανικού λαού ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος;

– Ο αοίδιμος Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος ήταν ο πρώτος Προκαθήμενος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία έλαβε τον Τόμο ανεξαρτησίας και αυτοδιοικήσεως από το Πατριαρχείο Μόσχας. Αναγκάσθηκε να διοργανώνει μια νέα τάξη της εκκλησιαστικής ζωής. Επί θητείας του κατορθώθηκαν πολλά πράγματα: η ανασυγκρότηση της Εκκλησίας, το άνοιγμα ιερατικών σχολών, η ίδρυση νέων επαρχιών, οι χειροτονίες πλήθους ιερέων. Ήταν ένας θαυμάσιος άνθρωπος, και όπως λέγει ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Μπούνγκε, χαρισματικός, διότι διέθετε χάρισμα το Αγίου Πνεύματος, ήταν κάτοχος της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Η ομορφιά της μορφής του, βεβαίως, είχε πολύ θετικό αντίκτυπο στη ζωή όλης της Εκκλησίας.

Εκείνο, που σημειώσατε ως εξωτερικός παρατηρητής, δηλαδή τι επισκόπους και πιστούς έχουμε, θέλω κι εγώ να επισημάνω ότι επίσης το βλέπω αυτό, ίσως όχι όπως εσείς, διότι τους βλέπω καθημερινά. Βλέπω όμως ότι οι δοκιμασίες, οι δυσκολίες, οι πειρασμοί τους ενδυναμώνουν την πίστη των ανθρώπων. Εάν ο άνθρωπος ζει χωρίς δοκιμασίες, χαλαρώνει, εξασθενίζει, ώστε τον εγκαταλείπουν οι δυνάμεις, τις οποίες θα πρέπει να έχει. Όταν όμως δέχεται πειρασμούς, ο άνθρωπος κινητοποιείται, προσεύχεται, σκέπτεται, μελετά, νηστεύει, και τούτο ενδυναμώνει το πνεύμα του ανθρώπου, ώστε καθίσταται ισχυρότερος. Γι΄αυτό ο Θεός μας επιτρέπει δοκιμασίες, προκειμένου να γίνουμε ισχυρότερες, ομορφότερες και πνευματικότερες μέσω δοκιμασιών.

– Πολλά είναι κοινά γνωρίσματα του λαού της Ουκρανίας και του Μαυροβουνίου, όπως πολλοί είναι και πειρασμοί στον εκκλησιαστικό βίο, από τους οποίους υποφέρουν οι λαοί ως αποτέλεσμα των τελευταίων εξελίξεων στη ζωή των δύο εκείνων χωρών. Η δύναμη, η ισχύς των λιτανευτικών πομπών στην Ουκρανία προέβαλαν το σύμβολο της πίστεως σε όλο τον κόσμο. Τι είναι το σπουδαίο, το κύριο σε αυτό τον αγώνα των λαών Ουκρανίας και Μαυροβουνίου για την ενότητα της Εκκλησίας;

– Η μία λιτανευτική πομπή ξεκίνησε από το Ποτσάγιεφ, από τη δύση, ενώ η μια άλλη από την ανατολή, από τη Σβιατογκόρσκαγια Λαύρα, για να ενωθούν στο Κίεβο. Γνωρίζετε ότι προβλήθηκε μεγάλη αντίσταση κατά εκείνης λιτανευτικής πομπής (ενν. την Πανουκρανική Λιτανευτική Πομπή το 2016 – σημ. συντ.). Μας πλησίαζαν ορισμένοι και έλεγαν - ούτε εγώ μπόρεσα να το καταλάβω - ότι στις λιτανευτικές πομπές συμμετέχουν κακοί άνθρωποι. Εάν ισχύουν αυτά, πιάστε τους και βάλτε φυλακή. Δεν μπορούμε να πούμε είσαι καλός πήγαινε με την Λιτανευτική Πομπή, εσύ όμως μην πηγαίνεις. Ίσως ο τάδε ήταν κακός άνθρωπος, αλλά κατόπιν συμμετοχής στη λιτανευτική πομπή, μετάνιωσε και έγινε καλός. Αυτός ήταν άλλωστε και ο σκοπός της Λιτανευτικής Πομπής προκειμένου οι κακοί να γίνουν καλοί. Η Λιτανευτική Πομπή είναι μια ισχυρά κοινωνική προσευχή. Αυτή καθαυτή μια λιτανευτική πομπή αποτελεί πρότυπο της πορείας του ανθρώπου στη Βασιλεία των Ουρανών.

Πάντοτε οι λιτανευτικές πομπές κατευθυνόταν σε μια μονή, σ’ένα ναό, σε κάποιο προσκύνημα, και ουδέποτε είχαν ως τελικό προορισμό ένα καζίνο, ένα μπαρ κλπ. Έτσι θα πρέπει να ζήσουμε την επίγεια μας ζωή έτσι ώστε να πορευθούμε στον άγιο τόπο, στη Βασιλεία των Ουρανών. Κατά τη λιτανευτική πομπή ο άνθρωπος ενώνεται με το Θεό κατά τρόπο ιδιαίτερο. Δυσκολεύεται κανείς να πορεύεται το καλοκαίρι με τη ζέστη, με τη σκόνη, με τους ανθρώπους να αλληλοσπρόχνωνται και να εμποδίζουν ο ένας τον άλλο. Ἐν τούτοις, είναι κόπος και προσευχή, που τελούνται χάριν του Θεού, και φέρνουν στους ανθρώπους μεγάλη πνευματικά κέρδη, τους ενδυναμώνουν, τους βοηθούν να γίνουν ισχυρότεροι, τους προσφέρουν δυνάμεις να αντέξουν τις δοκιμασίες που αντιμετωπίζουμε λόγῳ των αμαρτιών μας.

Εντυπωσιάσθηκα πολύ με εκείνη την λιτανευτική πομπή που είδα εδώ στο Μαυροβούνιο, και όπου εγώ, ο αμαρτωλός, συμμετείχα. Αντιλαμβάνομαι ότι οι άνθρωποι δεν έρχονταν από κάποια λουτρόπολη ή ένα σανατόριο αλλά από τις δουλειές τους, όπου είχαν προηγουμένως εργασθεί για μια ολόκληρη ημέρα και το βράδυ προσήλθαν για να συμμετάσχουν στη λιτανευτική πομπή, επί τρεις ώρες περιστρεφόμενοι με προσευχή στους δρόμους της πόλεως. Είναι μεγάλος αγώνας, το οποίο δεν αναλαμβάνουν οι άνθρωποι προσβλέποντας σε κάποια κέρδη. Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι εργάζονται για να κερδίσουν χρήματα, μια θέση, να γίνουν βουλευτές, υπουργοί, επιστήμονες. Εκείνοι όμως απλοί άνθρωποι εργάσθηκαν για χάρη του Θεού, θυσιάσθηκαν για χάρη του Θεού. Εκείνη η μεγάλη θυσία μου άφησε ανεξίτηλες εντυπώσεις.

Όταν πηγαίναμε να συμμετάσχουμε στη Λιτανευτική πομπή, αντίκρισα πρόσωπα εκείνων, οι οποίοι περνούσαν από μπροστά μου και ήταν όλο χαροποιά, χαρμόσυνα, λες και ήρθαν να κάνουν Πάσχα. Μετά τη λήξη της πομπής μου δόθηκε ο λόγος για να προσφωνήσω τους Μαυροβουνίους. Δεν είδα πλέον τα πρόσωπα καθώς βράδιασε, και οι άνθρωποι ενεργοποίησαν τους φακούς των κινητών τους, που έλαμπαν όμορφα σαν τα κεριά. Όμως ένιωσα την εσωτερική ομορφιά των ανθρώπων. Να ξέρετε ότι ο άνθρωπος καθίσταται όμορφος, μεγαλοπρεπής, ευγενικός όταν ζει με τον Θεό, όταν αγαπά τον Θεό και θυσιάζει κάτι το δικό του χάριν του Θεού. Εκείνη ακριβώς την ευγένεια και το μεγαλείο ένιωσα στους ανθρώπους εκείνους.

– Αρκετοί πολιτικοί σήμερα βλέπουν στις λιτανευτικές πομπές πολιτική χροιά, δεν βλέπουν σε αυτές τον Θεό, την ανθρώπινη πίστη, αλλά τους ανθρώπους αυτούς τους θεωρούν εχθρούς του λαού και προσωπικούς τους εχθρούς. Ποιο είναι το μήνυμά Σας σ’εκείνους, οι οποίοι δεν αποδέχονται τις λιτανευτικές πομπές ως πρόνοια του Θεού;

– Να ξέρετε, υπάρχει ένα ρητό «κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια». Απλώς να παραθέσω ένα παράδειγμα. Μαύρα μεσάνυχτα ένας άνθρωπος έτρεχε από τη δουλειά του να γυρίσει σπίτι. Τον είδε ένας πόρνος και είπε: «Ω, ίσως βιάζεται να πράξει κάποια δικά του αμαρτήματα!». Τον είδε ένας κλέπτης και είπε: «Ω, βιάζεται να κλέψει, διότι έτσι βιάζονται τη νύχτα μόνον όσοι πηγαίνουν να κλέψουν!». Τον είδε ένα άνθρωπος ευλαβής και είπε: «Να ξέρετε, ότι εκείνος ο άνθρωπος βιάζεται για να προλάβει την προσευχή». Έτσι ο καθένας εξ ιδίων έκρινε τα αλλότρια. Ενώ εκείνος ούτε να προσευχηθεί πήγε, ούτε να κλέψει, αλλά ούτε να κάνει σαρκικές αμαρτίες, τρέχοντας για να γυρίσει σπίτι. Έτσι συμβαίνει και στη ζωή.

Όσοι φοβούνται τη Λιτανευτική πομπή και βλέπουν τους δεομένους ως εχθρούς τους είναι γεμάτοι από εσφαλμένες εικόνες. Με τη βοήθεια των πολιτικών και κοινωνικών κριτηρίων προσπαθούν να μετρήσουν την αγάπη προς τον Θεό, αλλά δεν μετριούνται με εκείνα τα κριτήρια ούτε η ευλάβεια, αλλά ούτε η αγάπη προς τον Θεό. Φρονώ, ότι δεν πρέπει να δίδουμε σημασία σ’εκείνους τους ανθρώπους, αλλά να ασχολούμαστε με τα δικά μας. Ενθυμούμαστε την επίγεια ζωή του Ιησού Χριστού όταν κάποιοι φίλαρχες έβλεπαν ανταγωνιστή ο οποίος δήθεν ετοιμαζόταν να γίνει βασιλιάς του Ισραήλ. Ο Σωτήρας όμως δεν κατέβη στη γη για να γίνει επίγειος βασιλιάς, είναι Ουράνιος Βασιλιάς, κατέβη στη γη, προκειμένου να μας καταστήσει βασιλείς επί των εαυτό μας και κληρονόμους της αιωνίου ζωής. Έτσι όλη η ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα των μεταξύ μας ανθρώπων οι οποίοι θεωρούν τον εαυτό τους σοφούς, αξίους, αλλά προσπαθούν να μετρήσουν το νερό με την μετροταινία, τον αέρα με τον κουβά, δηλαδή συγχέουν τις έννοιες και λησμονούν ότι τα κριτήριά τους είναι γήινα κριτήρια και δεν κρίνονται με αυτά τα κριτήρια τα πνευματικά, τα επουράνια και τα Θεία. Ο Θεός εύχομαι να τους δώσει να το καταλάβουν. Ο Θεός να συνετίσει τέτοιους ανθρώπους, διότι είναι δικό τους πρόβλημα και όχι δικό μας, αυτοί υποφέρουν οι ίδιοι, ενώ εμείς μόνον γινόμαστε ισχυρότεροι.

– Πράγματι, να τα δώσει αυτά ο Θεός! Τώρα ενόψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τί θα μπορούσατε να υπενθυμίσετε στον πιστό λαό του Μαυροβουνίου, πώς να πορεύεται με αυτό το σκάφος της πίστεως, να διανύσει την περίοδο τη νηστείας και να εορτάσει επαξίως την Ανάσταση του Χριστού;

– Ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής είναι η επίτευξη της αιωνίου μακαριότητας στους Ουρανούς. Υπάρχουν οι δύο βασικές πτέρυγες με τη βοήθεια των οποίων ο άνθρωπος πετάει προς εκείνο το σκοπό, και είναι η νηστεία και η προσευχή. Ο Θεός όμως έτσι οικονόμησε στη ζωή μας, ώστε υπάρχουν χρόνοι, όταν πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας και να προσφέρουμε στο Θεό περισσότερα απ’ ο, τι Του προσφέρουμε καθημερινώς. Για πιο εντατική δουλειά πάνω στον εαυτό μας, για να καθαρίσουμε τη σάρκα και τη ψυχή μας, μας δίδεται η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η οποία λήγει με τη χαρά και το φως της Αγίας του Χριστού Αναστάσεως.

Εύχομαι κάθε μαυροβούνιος και κάθε ουκρανός να διανύουν αυτό το χρόνο με κουράγιο, να εξαναγκάζουμε τον εαυτό μας να νηστεύουμε και να προσευχόμαστε. Ο καθένας να ασκεί τη νηστεία με το μέτρο των δυνάμεών του, αλλά να νηστεύουν όλοι. Εάν ο άνθρωπος συνήθως έτρωγε τρία κουτάλια, να τρώγει δύο, και αυτή τη νηστεία θα τη δεχθεί ο Θεός. Επίσης να εντείνουμε τις προσευχές μας, προσθέτοντας στον καθημερινό μας κανόνα μια επιπλέον προσευχή. Και βεβαίως, να προσθέσουμε στη νηστεία και την αγαθοεργία, διότι και αυτή είναι πνευματική νηστεία όταν ο άνθρωπος εξαναγκάζει τον εαυτό του σε εγκράτεια και επιδίδεται στη διακονία του ασθενούντος και την ανακούφιση των φυλακισμένων.

Η νηστεία, η προσευχή και η αγαθοεργία είναι εκείνα, τα οποία μας καθιστούν καλύτερους και τελειότερους. Εκείνος ο οποίος νηστεύει και προσεύχεται με χαρά θα κάνει την εορτή της Λαμπράς Αναστάσεως του Χριστού, διτόι τόσο η νηστεία, όσο και η προσευχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η Σταυρική πορεία, που μας οδηγεί από το Πραιτόριο στον Γολγοθά, όπου θα μπορέσουμε να αντικρίσουμε τη Δόξα του Αναστάντος Χριστού.