Ο νηστευτής

Την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Σαρακοστής είχα την ευκαιρία να ακούσω την ιστορία για έναν νηστευτή των ημερών μας έτσι όπως τη διηγήθηκε στο κήρυγμά του ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου κ.κ.Ονούφριος. Αυτή την ιστορία σκέφτηκα να την καταγράψω, και να της δώσω μια μορφή έτσι ώστε να τη διαβάζω άνετα…

- Η νηστεία είναι αρετή, η οποία εγείρει στον άνθρωπο την επιθυμία της τελειότητας, εγείρει πνεύμα μετανοίας. Κάθε άνθρωπος έχει την τάση προς την τελειότητα. Ο Θεός εξ’ αρχής την φύτεψε στην ψυχή του ανθρώπου, - είπε ο Μητροπολίτης. – Αυτή η τάση αναθερμαίνεται με ιδιαίτερη ένταση στη διάρκεια της νηστείας. Η νηστεία, όπως και η προσευχή, είναι η σημαντικότερη αρετή, που λεπταίνει την ανθρώπινη φύση, κάνει πιο φωτεινό το νου και με έναν ιδιαίτερο τρόπο καλλιεργεί στον άνθρωπο το πνεύμα της μετάνοιας, την τάση να ζει πιο τέλεια. Καθώς, όταν ο άνθρωπος έχει χορτάσει, έχει επιβαρυνθεί με περιττή τροφή και ποτό, τότε είναι πολύ δύσκολο να φτάσει σε συντριβή πνεύματος, σε πνεύμα μετανοίας και σε επιθυμία να διορθωθεί. Γι’ αυτό, αν κάποιος δεν έχει αποφασίσει ακόμα να μπει στην οδό της εγκράτειας, τότε πρέπει οπωσδήποτε να το κάνει, πρέπει να ετοιμάσουμε τον εαυτό μας με νηστεία και μετάνοια για την υποδοχή της Μεγάλης Γιορτής του Αγίου Πάσχα του Χριστού.

Όταν μιλάμε για νηστευτές, συνήθως φανταζόμαστε τις παλαιές εκείνες εποχές και τους σκληρούς ασκητές, που ζούσαν στις ερήμους και στα σπήλαια. Και νομίζουμε ότι στις μέρες μας δεν υπάρχουν. Αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Εγώ στη ζωή μου αξιώθηκα να δω πολλούς νηστευτές, άξιους θαυμασμού, και για έναν από αυτούς, που ήδη έχει κοιμηθεί, θα ήθελα να σας μιλήσω.

Τη δεκαετία του 1980 με τοποθέτησαν εφημέριο στο Μετόχι του Αγίου Όρους, κοντά στη Μόσχα. Εκεί υπηρετούσαν μόνο 5-6 άτομα από την αδελφότητα, κυρίως ιερομόναχοι. Και επειδή δεν υπήρχαν ναοί στην περιοχή, οι ιερομόναχοι έτρεχαν όλες τις μέρες για τα μυστήρια και τις αγιαστικές πράξεις. Οι άνθρωποι τους ζητούσαν συνέχεια για βαφτίσια, κηδείες, ευχέλαιο, αγιασμούς, Θεία Κοινωνία και τα λοιπά. Επέστρεφαν στο μοναστήρι το βράδυ, σε διαφορετικές ώρες. Ο καθένας τσιμπούσε κάτι που έβρισκε μπροστά του – και αυτό ήταν η τροφή για όλη την ημέρα. Αποφάσισα, λοιπόν, να κάνω μία κοινή υποχρεωτική τράπεζα για όλους, έτσι ώστε η αδελφότητα, τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, να μπορεί να τρώει κάτι ζεστό, μαγειρεμένο.

Και να που μαζεύτηκε η αδελφότητα για τράπεζα. Οπότε βλέπω, ότι ένας από τους ιερομόναχους- και αυτός ήταν αρκετά μεγάλος σε ηλικία, πιο μεγάλος από μένα- φέρνει μαζί του ένα πιάτο λάχανο τουρσί και λίγο ψωμί, από όσο θυμάμαι, πάνω στο λάχανο. Του λέω:

– Αυτό τι είναι, δικό σου φαγητό; Δε θα φας μαζί μας;

Αυτό συνέβη Μεγάλη Σαρακοστή, και στο τραπέζι μας είχαμε κάτι πολύ απλό, στοιχειώδες – κάποια σούπα φτιάξαμε και αυτό ήταν.

– Όχι-όχι, έχω δική μου δίαιτα, - απαντάει.

Εντάξει, δίαιτα - δίαιτα, δεν πειράζει. Τη δεύτερη μέρα το ίδιο. Φέρνει μαζί του ένα πιάτο λάχανο με ψωμί. Το ίδιο έκανε όλη τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Ήρθε η μέρα του Πάσχα. Εμείς κάτι προσπαθήσαμε για την Ανάσταση του Χριστού – κάπου βρήκαμε λίγο ψαράκι, βραστά αυγά, κάτι άλλο. Βλέπω! Έρχεται με το ίδιο πιάτο: λάχανο, και από πάνω είχε βάλει και τρία δαμάσκηνα ακόμα.

- Πάτερ Βασίλειε - του λέω - εσύ όμως τι;

Ω, - μου απαντάει - εγώ έχω σήμερα μεγάλο δώρο, βρήκα δαμάσκηνα! Αφού σήμερα είναι Πάσχα!

– Αυτός ήδη δέκα χρόνια τώρα τρέφεται με αυτόν τον τρόπο, - μου εξήγησαν μετά η αδελφοί. – Λάχανο διάφορων ειδών και ψωμί, αυτό είναι όλο το μενού του!

Ήταν αρκετά αδύνατος στην εμφάνιση, αλλά δεν μπορείς να πεις ότι ήταν κάπως εξαντλημένος – δεν διέφερε και πολύ από τους υπόλοιπους αδελφούς. Και πάντα ήταν τόσο αγαθόψυχος, καλοπροαίρετος, γεμάτος πνευματική αισιοδοξία. Εργαζόταν πιο πολύ από όλους, δεν αντέλεγε σε κανέναν και για τίποτα, δεν έμπαινε ποτέ σε φασαρίες. Αφού είμαστε όλοι άνθρωποι, όλα συμβαίνουν στον κόσμο. Και ανάμεσα σε ιερείς συμβαίνουν παρεξηγήσεις. Αλλά κάτι τέτοιο δεν παρατήρησε ποτέ κανείς σε αυτόν. Όχι. Και προσευχόταν συνέχεια. Ανάμεσα στα κελλιά μας δεν υπήρχε πολύ ισχυρό διαχωριστικό, και άκουγα ότι σχεδόν όλη τη νύχτα προσευχόταν. Στο κελλί του, παρεμπιπτόντως, είχε πάντα πολλή ζέστη, σχεδόν 30 βαθμούς. Φαίνεται, είχε έλλειψη θερμίδων, και κρύωνε πάντα, αλλά υπέμενε το κρύο.   

Και να μία φορά αρρώστησε με πνευμονία. Είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο. Οι γιατροί του λένε:

– Έχετε διπλή πνευμονία, χρειάζεται να τρέφεστε καλά. Οπωσδήποτε, πρέπει να καταναλώνετε τροφή με πολλές θερμίδες: αν όχι κρέας, τουλάχιστον βούτυρο, αυγά, γάλα και παρόμοιες τροφές!

Αυτός τα άκουσε όλα προσεκτικά και τους είπε μόνο αυτό:

– Δε θα το κάνω.

Οι γιατροί στεναχωρήθηκαν, λυπήθηκαν και του λένε:

- Εντάξει, αν όχι γάλα, ας καταναλώνετε τουλάχιστον ψάρι, αλλιώς δεν μπορούμε καν να ελπίζουμε για την ανάρρωσή σας!

Τους κοίταξε με συμπόνια και επανέλαβε:

– Δε θα το κάνω.

Οι γιατροί έστησαν δίπλα στο κρεβάτι του πραγματικό συμβούλιο, και προσπάθησαν να τον πείσουν να τρώει τουλάχιστον χαβιάρι. Του έκαναν ολόκληρη διάλεξη για τα οφέλη του χαβιαριού. Πολλή ώρα του τα έλεγαν και του τα εξηγούσαν. Και μετά από αυτό τους λέει:

– Δε θα το κάνω.

Δεν έτρωγε τίποτα άλλο εκτός από το λάχανο, και αν κάποια μέρα δεν μαγείρευαν λάχανο για τους ασθενείς, τότε έβγαζε από το κομοδίνο το δικό του βάζο με λάχανο τουρσί και έπαιρνε από το κυλικείο κομματάκι ψωμί. Έτσι ξεπέρασε και την πνευμονία!

Και στις μέρες μας υπάρχουν πραγματικοί νηστευτές, οι οποίοι ασκητεύουν αληθινά. Δεν είναι πολλοί, αλλά υπάρχουν.

Όσο θυμάμαι, έτσι έτρωγε για περίπου 30 χρόνια, μέχρι το τέλος της ζωής του. Στα βαθειά γεράματα υπέφερε στα πόδια του, αλλά πάντα παρέμενε το ίδιο αγαθόψυχος, ικανοποιημένος με τα πάντα. Κάποιες φορές μου έλεγε:

– Σήμερα έχω μεγάλη ευχαρίστηση!

– Ποια; - ρωτάω.

– Σήμερα μου έφεραν λίγες ψητές πατάτες!

Και έτσι ο άνθρωπος έζησε όλη του τη ζωή. Μόνο λίγοι γνώριζαν ότι αυτός ήταν ο τρόπος της ζωής του. Οι περισσότεροι όμως ούτε καν υποψιάζονταν. Ήταν όπως όλοι οι άλλοι. Δεν ξεχώριζε εξωτερικά.

Οπότε, και στις μέρες μας υπάρχουν πραγματικοί νηστευτές, οι οποίοι ασκητεύουν αληθινά, νηστεύουν. Είναι λίγοι, αλλά υπάρχουν. Και πάνω σε αυτούς τους ανθρώπους στηρίζεται ο κόσμος. Μας δείχνουν το παράδειγμα, μας στηρίζουν, μας ωθούν προς το μικρό έστω, εφικτό για μας, αλλά όμως απαραίτητο έργο εγκράτειας για τη δική μας τελειοποίηση.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που νομίζουν ότι αν δε φάμε αλλαντικά για μία βδομάδα, τότε αμέσως θα έρθει ο θάνατος. Όχι, δε θα έρθει ο θάνατος! Το αντίθετο: ο θάνατος θα φύγει, και θα έρθει η ζωή! Αφού η φυτική τροφή είναι η πιο φυσική για τον άνθρωπο. Ο Κύριος έδωσε στους πρώτους ανθρώπους καρπούς και λαχανικά για τροφή.

Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε θαρραλέοι, και, έχοντας τέτοια παραδείγματα, να μπαίνουμε αποφασιστικά στο δρόμο της νηστείας. Ας μας βοηθάει ο Κύριος, αγαπητοί αδερφοί και αδερφές, ώστε εμείς τουλάχιστον λίγο να σπρώχνουμε τους εαυτούς μας προς τη νηστεία, προς την εγκράτεια, ώστε αυτή η νηστεία να δημιουργήσει το πνεύμα μετανοίας, για να μπορέσουμε να διορθώσουμε τη ζωή μας και να υποδεχθούμε επάξια την Λαμπρή Γιορτή της Ανάστασης του Χριστού! Αμήν!