Πως γνωριστήκαμε με τον Ιωάννη τον Ρώσο

Κοντά στα λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου

Οι ορθόδοξοι Άγιοί μας πραγματοποιούν θαύματα. Διάφορες ιστορικές συλλογές και παραδόσεις πιστοποιούν πως ο Κύριος, με τις πρεσβείες των δικαίων, «νικάται φύσεως τάξις» και «ποιεί γαρ όσα βούλεται».

Ένας από αυτούς τους οικουμενικούς θαυματουργούς είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος. Οι καταπληκτικές ιστορίες, που σχετίζονται με τ’ όνομά του, μόλις που προλαβαίνουν να καταγράφονται. Σχεδόν για 50 χρόνια, από το 1963, προϊστάμενος του ναού στην Εύβοια, όπου βρίσκονται τα τίμια λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Ρώσου, ήταν ο πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Βερνέζος. Με την ευλογία του Μητροπολίτη Χαλκίδος Χρυσοστόμου, ο πατήρ Ιωάννης συνέγραψε ένα μικρό βιβλίο για τον βίο του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου και τα θαύματά του. Στο βιβλίο αυτό μπορεί κανείς να διαβάσει την ιστορία, όταν το 1980 ο Όσιος Ιωάννης, μετά από προσευχές των γονέων τους, σε μια νύχτα θεράπευσε δύο αγόρια, που είχαν διαγνωστεί με λευχαιμία*. Επίσης, για το πώς το 1976 οι γονείς ενός παιδιού, που γεννήθηκε με κατεστραμμένα κινητικά νεύρα, έκαναν τάμα και μαζί με το παιδί μετέβησαν ξυπόλυτοι στα λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου και στην πόρτα της εκκλησίας το παιδί στάθηκε στα πόδια του*. Για το πώς άρρωστοι με καρκίνο, ναρκομανείς και άλλοι σοβαρά άρρωστοι άνθρωποι θεραπεύονταν με τις πρεσβείες αυτού του μεγάλου Αγίου.

Μπορεί να έχω συνηθίσει ν’ ακούω για τέτοια θαύματα. Μπορεί όλα αυτά να είναι υπερβολικά θαυμαστά, για να συσχετίσουμε όλες αυτές τις καταπληκτικές ιστορίες με την κανονική και πραγματική ζωή. Μπορεί, γι’ αυτόν τον λόγο μου φάνηκε πιο συγκινητικό αυτό το «αθαύμαστο» θαύμα, που καταγράφηκε τον Απρίλη του 1985. Πρόκειται για μια ιστορία του κυρίου Νίκου, ο οποίος στις προσευχές του αποκαλεί φίλο του τον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο. Ο πατήρ Ιωάννης στο βιβλίο του αναφέρει μερικές συνομιλίες με τον κύριο Νίκο:

«Και οι Άγιοι είναι αληθώς φίλοι μας»

«– Πάτερ, και πάλι ήρθα στον φίλο μου», λέει κάθε φορά, όταν έρχεται στον ναό μας. «– Δεν μπορώ να μη βάλω το κεράκι για τον φίλο μου. Είμαστε χρόνια φίλοι! Ό,τι και να παρακαλέσω, τα πραγματοποιεί όλα».

Μια φορά, ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος ο ίδιος υπενθύμισε στον κύρ–Νίκο για την ημέρα της μνήμης του. Ο πατήρ Ιωάννης Βερνέζος το σχολιάζει ως εξής: «Και οι Άγιοι είναι αληθώς φίλοι μας».

Μου φαίνεται ότι είναι πραγματικά έτσι. Οι Άγιοι μπορούν να είναι φίλοι μας. Δεν πρόκειται για θράσος, αλλά για την πραγματικότητα. Μπορούν να είναι κοντά μας σ’ αυτήν τη ζωή. Μπορούμε στ’ αλήθεια να γνωριζόμαστε μ’ αυτούς τους ανθρώπους, τους Αγίους μας, οι οποίοι ζούσαν πριν από δεκαετίες, αιώνες, χιλιετίες. Και οι Άγιοί μας μπορούν να είναι κυριολεκτικά πιο κοντά σ’ εμάς, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, από τους φίλους και τους συγγενείς που έχουμε εδώ τώρα.

Η πρώτη μας γνωριμία

Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος Δεν μπορώ να μη σας μιλήσω για τα καταπληκτικά θαύματα. Και, δυστυχώς, δεν μπορώ να μιλήσω και για τη φιλία με τους Αγίους, επειδή είναι μόνο μια απλή γνωριμία μ’ έναν Άγιο του Θεού.

Όταν ήμουν κοριτσάκι, σ’ έναν ναό είδα την εικόνα του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου. Δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτόν, αλλά μου φάνηκε παράξενο το ότι λέγεται «Ρώσος». Και τα ρούχα του είναι παράξενα, φορά ένα ανοιχτό πουκάμισο. Δεν μοιάζει με τους συνηθισμένους οσίους, μάρτυρες και αγίους ιεράρχες. Θυμάμαι κιόλας και το μέρος στον ναό, όπου βρισκόταν αυτή η μεγάλη εικόνα. Όμως, παρ’ όλες τα μυστήρια και τις παραξενιές, δεν ήξερα και ούτε καν προσπάθησα να μάθω ποιος είναι αυτός ο Άγιος.

Πέρασαν χρόνια, παντρεύτηκα. Γεννήθηκε το πρώτο μας παιδάκι, μετά το δεύτερο και μαζί με όλη αυτήν την ευτυχία εμφανίστηκε και το κύριο πρόβλημα μιας νέας οικογένειας –το ότι δεν είχαμε δικό μας σπίτι και μέναμε στο νοίκι. Αργότερα αποκτήσαμε το δικό μας διαμέρισμα, αλλά αυτό αμέσως «μίκρυνε», επειδή ο αριθμός των παιδιών στην οικογένειά μας αυξανόταν. Έτσι, το κύριο πρόβλημα μιας νέας οικογένειας είχε μετατραπεί σε πρόβλημα μιας πολύτεκνης οικογένειας: Αν και το σπίτι ήταν δικό μας, ήταν πολύ στενόχωρο. Έτσι αρχίσαμε την οικοδόμηση ενός νέου σπιτιού. Το έργο αυτό αποδείχτηκε, όπως κι έπρεπε να το περιμένουμε, δύσκολο, μακροχρόνιο και ακριβό. Και όχι απλώς ακριβό, αλλά με συνεχώς αυξανόμενο κόστος. Κάποια στιγμή ήρθαν έτσι τα πράγματα, που βρεθήκαμε ξανά σε νοικιασμένο διαμέρισμα, έχοντας πουλήσει το δικό μας. Ό,τι είχαμε και δεν είχαμε πήγαινε στο θαυμαστό μας σπίτι, το οποίο, δυστυχώς, δεν ήταν ακόμα ολοκληρωμένο. Όλη αυτή η περίοδος, να το θέσω ήπια, δεν ήταν εύκολη. Προσευχόμασταν οι ίδιοι και παρακαλούσαμε, επίσης, και τους φίλους μας να προσευχηθούν. Την πιο δύσκολη χρονιά τηλεφώνησα σε όλους φίλους μου και τους παρακάλεσα να μου χαρίσουν ένα μοναδικό δώρο στα γένεθλιά μου –εκείνην την ημέρα να προσευχηθούν ιδιαίτερα έντονα για το σπίτι μας, που ακόμα δεν υπήρχε.

Κάποια στιγμή ένας ιερέας, ο οποίος με ήξερε από τη γέννησή μου, που υποστήριζε πάντοτε εμένα και την οικογένειά μου, μου είπε: «Να προσεύχεστε στον Ιωάννη τον Ρώσο. Είναι τέτοιος Άγιος, που θα βοηθήσει σίγουρα».

Η ιδέα αυτή μου φάνηκε παράλογη. Σαν να ήταν από τη σειρά των εξωφρενικών ερωτήσεων, όπως «σε ποιον Άγιο ν’ ανάψω κερί, για να μην πονάνε τα δόντια μου»

Πρέπει να σας ομολογήσω, η ιδέα αυτή μου φάνηκε παράλογη. Σαν να ήταν από τη σειρά των εξωφρενικών ερωτήσεων, όπως «σε ποιον Άγιο ν’ ανάψω κερί, για να μην πονάνε τα δόντια μου». Προσευχόμαστε ούτως ή άλλως, τα παιδιά κάνουν γονυκλισίες και τον Ιωάννη τον Ρώσο δεν τον ξέρουμε καθόλου. Εντάξει, αφού ο αγαπημένος και σεβαστός μας ιερέας μας έδωσε την ευλογία, θα κάνουμε υπακοή και θα προσευχηθούμε.

Από τις προσευχές στον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο, από τον κανόνα και τους χαιρετισμούς του, κάτι μάθαμε γι’ αυτόν. Πάντως, τον πρώτο καιρό ούτε καν προσπάθησα να διαβάσω τον βίο του, απλώς, κάνοντας υπακοή, διαβάζαμε τις προσευχές. Αλλά, μέρα με τη μέρα, και αυτός ο Άγιος σαν να έγινε γνωστός μας άνθρωπος.

Με τον καιρό, τελικά, διαβάσαμε και τον βίο του. Τον διαβάσαμε μεγαλόφωνα στα παιδιά. Τι θα κάναμε, αν δεν είχαμε τα παιδιά, θα διαβάζαμε τίποτα, άραγε; Μάθαμε ότι αυτός ο Άγιος υπηρετούσε στρατιώτης στον στρατό του τσάρου Πέτρου Α΄ και κατά την εκστρατεία του Προύθου το 1711 αιχμαλωτίστηκε. Οι Τατάροι πούλησαν τον Ιωάννη στους Τούρκους και αυτοί τον έφεραν στο Προκόπιο της Μικράς Ασίας. Τους αιχμαλώτους χριστιανούς τους βασάνιζαν, παρακινώντας τους ν’ αρνηθούν τον Χριστό και να γίνουν μουσουλμάνοι, αλλά ο Όσιος Ιωάννης έλεγε: «Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θ’ αποθάνω». Ο αγάς, βλέποντας την αλυγισιά του Ιωάννη, τελικά, έπαψε να τον παρακινεί ν’ αρνηθεί την πίστη του. Καθώς και ο ίδιος ο Ίωάννης ήταν πρόθυμος στις διαταγές και υπηρετούσε μ’ επιμέλεια τον αγά. Ο Όσιος περνούσε μια ευλαβική ζωή. Τις νύχτες προσευχόταν και τις μέρες εργαζόταν και προλάβαινε κιόλας να βοηθά τους άλλους δούλους, σαν κι αυτόν. Ο αγάς τόσο σεβόταν τον δούλο Ιωάννη, που όταν εκείνος πέθανε, ο αγάς–μουσουλμάνος κάλεσε τους ορθοδόξους ιερείς, Έλληνες βέβαια, για να θάψουν τον ομόθρησκό τους. Τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του όσο και μετά τον θάνατό του ο Όσιος έκανε θαύματα. Τη βοήθειά του αναζητούσαν όχι μόνο οι ορθόδοξοι Έλληνες, αλλά και μουσουλμάνοι κιόλας και όλοι έλαβαν από τον Ρώσο Άγιο αυτό που του ζητούσαν. Το 1914 οι κάτοικοι του Προκοπίου, μετακομίζοντας από την Τουρκία στην Ελλάδα, πήραν μαζί τους τα λείψανα του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου [...].

Από τότε, στον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο προσευχόμασταν τακτικά. Και με το πέρασμα του χρόνου πάψαμε να παρακαλούμε, ώστε ο Κύριος «να μας δώσει το σπίτι». Ας γίνει το θέλημα του Θεού. Ας γίνει έτσι, όπως ο Θεός ξέρει. Συνεχίσαμε, όμως, να προσευχόμαστε για το σπίτι, μη έχοντας υπ’ όψιν τους τοίχους και το κτήριο καθ’ εαυτά, αλλά τον οίκο, που είναι η οικογένεια, που είναι οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, η ενότητά τους. Και σύντομα μετακομίσαμε στο καινούργιο μας σπίτι.

Έτσι ξεκινήσαμε τη ζωή μας στο δικό μας σπίτι, αλλά δεν πάψαμε να προσευχόμαστε στον Ιωάννη τον Ρώσο, επειδή τώρα έγινε δικός μας Άγιος, οικείος. Μεταξύ άλλων, αν και το σπίτι μας είχε ολοκληρωθεί, δεν είχε εξοπλιστεί εσωτερικά. Δηλαδή τους τοίχους και τη στέγη το σπίτι μας τα είχε, αλλά για το σπίτι–οικογένεια έπρεπε να προσευχηθούμε επιπλέον.

«Μπροστά στα λείψανά σου στεκόμαστε...»

Η λειψανοθήκη του Οσίου

Στους χαιρετισμούς του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου** υπάρχουν τα εξής λόγια: «Η Χάρις Πνεύματος Αγίου [...] εφανερώθη τρόπω θαυμαστώ, εν τη αφθαρσία των τιμίων λειψάνων σου, εν θαύμασι και θεραπείαις, εξ αυτών προερχομένων, ασπαζόμενοι αυτά εν αγάπη, δοξάζομεν Σε, Χριστόν τον Θεό, θαυμαστόν εν τοις Αγίοις Σοι».

Καμιά φορά, κατά την ανάγνωση των Χαιρετισμών, μου περνούσε η σκέψη: Μάλλον δεν θα βρεθώ ποτέ στη ζωή μου μπροστά στα λείψανα του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου, για να μπορέσω κυριολεκτικά «εν αγάπη να τα ασπαστώ». Το γεγονός ότι αυτό το ιερό κειμήλιο βρίσκεται κάπου εκεί μακριά στην Ελλάδα το φανταζόμουν, όμως δεν είχα ιδέα πού ακριβώς. Στο εξωτερικό, πάντως, είχα πάει μερικές φορές, συνοδεύοντας τον άνδρα μου στα επαγγελματικά ταξίδια του.

Και τώρα, εντελώς ξαφνικά, ο άνδρας μου μού λέει ότι είναι προσκεκλημένος σ’ ένα συνέδριο στην Αθήνα και ότι μπορούμε να πάμε μαζί. Διασαφηνίζουμε ότι θα έχουμε δύο ελεύθερες μέρες και θα μπορέσουμε να πάμε όπου θέλουμε. Κοιτάζω τον χάρτη και βρίσκω την Αθήνα. Σκέφτομαι ότι την πόλη θα τη δούμε έτσι κι αλλιώς, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, και τις ελεύθερες μέρες θα ήταν καλό να πάμε ίσως στα νησιά. Το Άγιον Όρος είναι μακριά, συνάμα εμένα δεν θα με αφήσουν να μπω. Ψάχνω κάποιο νησί πιο κοντά στην Αθήνα. Βλέπω ένα νησί αρκετά κοντά στην Αθήνα, λέγεται η Εύβοια. Κι εδώ αναθυμιέμαι ότι διάβαζα κάτι για την Εύβοια στον Ιωάννη τον Ρώσο. Ψάχνω στο Διαδίκτυο και σύντομα ανακαλύπτω ότι σ’ αυτό το νησί βρίσκεται το χωριό Νέο Προκόπιο κι εκεί είναι τα λείψανα του Οσίου. Σε λίγο αποφασίσαμε και κλείσαμε ξενοδοχείο στη Χαλκίδα.

Δεν το θεωρήσαμε σαν κάποιο θαύμα, ούτε σύμπτωση και ούτε το σκεφτόμασταν και προσευχόμασταν να πάμε εκεί. Απλώς, σε δύο εβδομάδες, εντελώς απροσδόκητα θα έλεγα, μπήκαμε στον ναό του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου. Αμέσως μετά την άφιξη στο αεροδρόμιο της Αθήνας, πήραμε ταξί και πήγαμε μέχρι τη Χαλκίδα, όπου διανυκτερεύσαμε και την επόμενη μέρα νοικιάσαμε ένα αυτοκίνητο. Ο ναός στο Νέο Προκόπιο ήταν ο πρώτος που επισκεφτήκαμε στην Ελλάδα. Μια τεράστια άσπρη εκκλησία, με το ίδιο τεράστια άσπρα κεριά ενάμιση μέτρου, τα οποία δεν είχαμε δει ποτέ πριν. Αμέσως δίπλα στην είσοδο βρισκόταν η λειψανοθήκη του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου. Διαβάσαμε τους χαιρετισμούς και αυτήν τη φορά, στην πραγματικότητα, «ασπαζόμενοι αυτά με αγάπη», τα οποία είναι «θεραπευτήριον πνευματικόν, θησαυρός των θαυμάτων, δοχείον ουρανίων αρωμάτων».

Πώς μπορούσε να συμβεί αυτό; Πώς βρεθήκαμε εδώ;

Ύστερα ήπιαμε ελληνικό καφέ κοντά στον ναό και μετά πήγαμε πιο πάνω στα βουνά, όπου βρίσκεται η Ιερά Μονή του Οσίου Δαυίδ της Εύβοιας, στο οποίο φυλάσσεται το μεγάλο ιερό κειμήλιο, η κάρα του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου. Οι ανοιχτόκαρδοι μοναχοί σε σπαστά Αγγλικά κάλεσαν εμάς, τους μοναδικούς κοσμικούς, που τριγυρνούσαν εκεί, στην εσπερινή ακολουθία, σ’ ένα μικρούτσικο λιθόκτιστο ναό. Ήταν εκπληκτική ακολουθία. Κατά την αρτοκλασία οι μοναχοί έμπηξαν τα κεριά μέσα στα φρεσκοψημένα ψωμιά, αγιάσανε το κρασί τους κι ένα ανοιχτό μπουκάλι με λάδι. Μετά την ακολουθία, μέσα στο σκοτάδι και στα βουνά, επιστρέψαμε στη Χαλκίδα. Στον δρόμο, τελικά, συνειδητοποιήσαμε την έκπληξή μας: Πώς μπορούσε να έχει συμβεί όλο αυτό; Πώς βρεθήκαμε εδώ; Ενώ μιλούσαμε για τον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο, υπενθύμισα στον άνδρα μου για το πόσες φορές είχαμε διαβάσει για την ευωδία των λειψάνων του και τώρα οι ίδιοι μπορέσαμε να το αισθανθούμε. Εκείνος κατάπληκτος, όμως, είπε πως δεν πρόσεξε την ευωδία. «Πώς έτσι;» Και αμέσως αποφασίσαμε να ξαναπεράσουμε από το Νέο Προκόπιο, μιας και είναι στον δρόμο μας, και να προσκυνήσουμε τα λείψανα γι’ άλλη μια φορά. Μόλις προλάβαμε. Οι υπάλληλοι του ναού ετοιμάζονταν να κλείσουν την πόρτα. Και τότε, στη δεύτερή μας επίσκεψη, συνειδητοποιήσαμε ότι η παρουσία μας εκεί είναι θαύμα, τίποτα υπερφυσικό, αλλά θαύμα.

Ιερός Ναός του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου στην Εύβοια

Η ανθρώπινη φύση και τα φυσικά γεγονότα

Στην Ελλάδα ήμασταν την περίοδο των Αποκριών. Και τη δεύτερη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και πάλι συνέβη ένα θαύμα. Αυτό το θαύμα συμβαίνει αρκετά συχνά στην οικογένειά μας, αλλά το γεγονός της συχνότητας δεν το κάνει λιγότερο θαυμαστό. Κατέστη εμφανές ότι και πάλι περιμένουμε παιδί στην οικογένειά μας. Η προηγούμενη κύηση δεν είχε τελεσφορήσει και γι’ αυτό ανησυχούσα για την επόμενη. Από την πρώτη μέρα, μόλις έμαθα για την εγκυμοσύνη μου, και κατά τη διάρκεια των 9 μηνών, προσευχόμουν στον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο κι έχριζα την κοιλιά μου με λάδι, αγιασμένο στα λείψανά του. Ποτέ πριν δεν το έκανα, αλλά αυτήν τη φορά μου βγήκε κάπως αυτόματα. Και μετά συνέβη ακόμη ένα θαύμα, που για κάποιον είναι φυσικό, αλλά για ’μένα είναι πάντα απίστευτα φανταστικό, γεννήθηκε ένας άνθρωπος. Και τότε έχρισα το μέτωπο του μικρού κοριτσιού με το λάδι του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου.

Το κοριτσάκι αυτό ζούσε και μεγάλωνε και το λάδι κάποτε τελείωσε. Είχα κι ένα άλλο μπουκαλάκι με λάδι, αλλά σκέφτηκα ότι δεν θα τη χρίζω με αυτό το λάδι για όλη της τη ζωή. Θα προσευχόμαστε χωρίς λάδι, ο Όσιος Ιωάννης θα μας ακούσει έτσι κι αλλιώς. Δεν έχει τόσο σημασία το λάδι, όσο η προσευχή μας.

Κάποια στιγμή το κοριτσάκι μας αρρώστησε. Οξεία μέση ωτίτιδα. Πρώτα την εξέτασε ο παιδίατρος, μετά ο ΩΡΛ, μετά κι ένας άλλος παιδίατρος. Στις σοβαρές περιπτώσεις προσπαθώ ν’ ακούσω μερικούς γιατρούς. Οι γιατροί αποφάσισαν να δώσουν αντιβιοτικά. Το κοριτσάκι μας μπορούσε να κοιμηθεί μόνο σε ορθή στάση, γιατί η φλεγμονή είχε πλήξει και τα δύο αυτιά. Το γάλα της μητέρας της, επίσης, το έπινε σε ορθή στάση. Μόλις ξάπλωνε, ξεσπούσε δυνατός πόνος και το μωρό άρχισε να κλαίει δυνατά. Τα αντιβιοτικά προκάλεσαν έντονη διάρροια. Όταν το παιδί φορούσε πάνα πάνω από μία ώρα, το δέρμα του γινόταν κόκκινο και πρηζόταν. Επί αρκετές νύχτες ξενυχτούσαμε όλοι.

Θυμήθηκα τον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο και κατάλαβα πως αυτός θεράπευσε το μωράκι μου

Βεβαίως, προσευχόμουν. Αλλά ξαφνικά θυμήθηκα πάλι τον Ιωάννη τον Ρώσο. «Αγαπητέ Άγιε, βοήθησέ μας, σε παρακαλώ!» Βρήκα ένα καινούργιο μπουκαλάκι με λάδι και πριν τον ύπνο έχρισα το μέτωπο της κόρης μου. Πίσω μου είχα άυπνες νύχτες, μπροστά δεν ήξερα τι με περίμενε και για να μην τα σκέφτομαι, κάθισα μισοξαπλωμένη στα μαξιλάρια, κρατώντας το μωρό.

Δεν θυμάμαι πώς κοιμήθηκα και δεν κατάλαβα πώς ξύπνησα. Ήταν Σάββατο, 12 η ώρα το μεσημέρι. Σιγά–σιγά κατάλαβα ότι κοιμήθηκα όλη τη νύχτα μαζί με την κόρη μου, η οποία ήταν ξαπλωμένη δίπλα μου και το κεφαλάκι της ακουμπούσε στο μαξιλάρι με ένα από τα πονεμένα αυτιά. Και να, ξύπνησε και χαμογέλασε. Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Θυμήθηκα τον Όσιο Ιωάννη τον Ρώσο και κατάλαβα πως αυτός θεράπευσε το μωράκι μου.

Εκείνην τη στιγμή συνειδητοποίησα ακόμη ένα πράγμα: Το κοριτσάκι μου κοιμήθηκε όλη τη νύχτα, πάνω από 12 ώρες, σε μια πάνα. Τι θα είχε συμβεί στην επιδερμίδα της, φοβόμουν και να το φανταστώ. Ανοίγω την πάνα και βλέπω ότι είναι καθαρή. Και η επιδερμίδα του κοριτσιού μου είναι καθαρή, χωρίς ίχνη κοκκινάδας. Όσοι δεν έχουν ασχοληθεί με πάνες και τη διάρροια των παιδιών, δεν θα με καταλάβουν. Όποιος ξέρει σε τι αναφέρομαι, θα καταλάβει ότι η καθαρή πάνα με την καθαρή επιδερμίδα του μωρού είναι κάτι εκτός λογικής.

Μπορεί να ήταν σύμπτωση. Η κρίσιμη στιγμή πέρασε, τα αντιβιοτικά έδρασαν και η διάρροια σταμάτησε. Αλλά μπορεί να σταματήσει έτσι ξαφνικά; Ποιος ξέρει... Έτσι έγινε.

***

Μου φαίνεται ότι όλα τακτοποιήθηκαν «από μόνα τους». Σας είπα προηγουμένως ότι δεν έχω να πω για θαύματα, που συντρίβουν τη φαντασία, όταν «νικάται φύσεως τάξις». Μπορώ να πω μόνο γι’ αυτά που τακτοποιούνται «από μόνα τους», όταν οι Άγιοι εισέρχονται στη ζωή μας. Αυτά τακτοποιούνται έτσι, όπως πρέπει, και τη στιγμή που πρέπει.

Στην ουσία υπάρχει μόνο ένα θαύμα, το ότι ο Κύριος είναι δίπλα μας, είναι μαζί μας. Μαζί μας είναι και οι Άγιοί Του, με τους οποίους μπορούμε να επικοινωνούμε. Είναι απλώς κοντά, μας ακούνε κι έρχονται να μας βοηθήσουν. Και θα ήθελα να ελπίζω ότι θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τα μικρά προβλήματα και τις σοβαρές δυσκολίες όχι μόνο σ’ αυτήν τη ζωή. Οι φίλοι μας, οι Άγιοι, ξέρουν τον δρόμο προς την κοινή μας Πατρίδα, στον κοινό μας Πατέρα. Μπορεί κι εμείς, χρησιμοποιώντας αυτήν τη χρήσιμη γνωριμία, με κάποιον τρόπο, κάποτε, να φτάσουμε στον προορισμό μας.