Δεν φροντίζουν τα ιερά προσκυνήματα, αλλά αναζητούν το αυτοκέφαλο

Στη συνέντευξή του προς τη Σερβική εφημερίδα «Politika» ο αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης Βρανισκόφσκι κατέθεσε την άποψή του για τη διαφύλαξη της ορθόδοξης πολιτιστικής κληρονομιάς στα Σκόπια (Βόρεια Μακεδονία) και τη θέση της διωκόμενης Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αχρίδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας.

Πρόσφατα τους Σέρβους πολίτες ενόχλησε μια ιστορία, που κατέστη γνωστή, σχετικά με την μετονομασία των Σέρβων Αγίων από το γένος Νεμάνοβιτσι στις τοιχογραφίες της Ιεράς Μονής Οσόγκοφ πλησίον του Κρίβα Παλάνικι. Οι μέν τη θεωρούν ασυγχώρητη βεβήλωση των ορθοδόξων ιερών προσκυνημάτων, οι δε αντιμετωπίζουν ως απειλή και καταστροφή της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς, οι άλλοι ως εξαφάνιση των ιχνών της σερβικής παρουσίας στο χώρο αυτό, οι άλλοι ώς εκδίκηση κατά των «κατακτητών».

Ορισμένοι ναοί, που ανήκουν στη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, αυτή τη στιγμή ευρίσκονται σε ακατάλληλη κατάσταση ερημωμένοι ή εντελώς κατεστραμμένοι. Όλες οι μονές και ναοί οικειοποιήθηκαν από την μη αναγνωρισμένη «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία», η οποία αντικανονικώς αποσχίσθηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας το 1967, ενώ η κανονική Αυτόνομη Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αχρίδας, που εόρτασε τη χιλιετηρίδα της τον Σεπτέμβριο 2018, τελεί τις Θείες Λειτουργίες σε ιδιωτικά διαμερίσματα, οικίες και προθαλάμους…Στο ερώτημα για το ποιος ευθύνεται για τέτοια κατάσταση ενίων μεσαιωνικών ναών και μονών στο έδαφος της Βόρειας Μακεδονίας ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αχρίδας και Μητροπολίτης Σκοπίων Ιωάννης Βρανισκόφσκι απαντά: «Φρονώ ότι δεν θα αντιμετωπίζεται ως προκατάληψη εάν πω ότι αυτή η αδιαφορία αποτελεί συνέπεια του σχίσματος, εντός της οποίας επί δεκαετίες τελεί η Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία. Όταν παρατηρήσει κανείς την αμέλεια που επιδεικνύουν, του προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως υπολογίζουν να λάβουν μια αναγνωρισμένη αυτοκεφαλία, χωρίς να αναλαμβάνουν ευθύνη ακόμη για τα πλέον ιερά πράγματα».

Ίσως θα άλλαζε κάτι εάν η Πολιτεία ενεργούσε σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταχωρώντας την Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αχρίδας (τμήμα της Εκκλησία, η οποία επανήλθε στην πνευματική ενότητα με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας); « Η καταχώρηση ουσιαστικά δεν θα ανεβάσει την εκκλησιαστική μας υπόληψη, την οποία αποκτήσαμε διά των ταλαιπωριών. Ωστόσο, την χρειαζόμαστε λόγω νομικών σχέσεων στη χώρα, όπου ευρισκόμαστε. Χωρίς το νομικό καθεστώς αδυνατούμε να έχουμε στην κατοχή μας ναούς, ούτε να κτίζουμε νέους, κανείς δεν μπορεί να μας προσφέρει ιδιοκτησίες, ούτε μπορούμε να έχουμε τραπεζικό λογαριασμό. Αδυνατούμε να διαθέτουμε αυτά τα πλέον στοιχειώδη δικαιώματα, εάν δεν είμαστε νομικό πρόσωπο. Με αυτά η Πολιτεία επιθυμεί να περιπλέξει την πλέον στοιχειώδη ύπαρξή μας, ωστόσο δεν έχει ακόμη καταφέρει να μας καταστρέψει ολοσχερώς», αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης.

Τον Νοέμβριο 2017 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με έδρα το Στρασβούργο υποχρέωσε τα Σκόπια να καταχωρήσουν την Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αχρίδας ως ξεχωριστή θρησκευτική κοινότητα. Η απόφαση τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του επόμενου έτους, ενώ τον Ιούνιο 2018 στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο Σκοπίων υποβλήθηκε αίτημα εκτελέσεώς της. «Μόλις τρεις μήνες πριν χωρίς ουδεμία απολύτως νομική διασαφήνιση το αίτημά μας απορρίφθηκε», τονίζει ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης.

Να επισημάνουμε ότι πρόσφατα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα βιβλίο του Αρχιεπισκόπου Αχρίδας Ιωάννη «Η Ενότητα της Εκκλησίας και τα σύγχρονα εκκλησιολογικά προβλήματα. Η συγκριτική έκθεση της θεολογίας του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητή». Ο συγγραφέας αφιέρωσε το βιβλίο στη μητέρα του: «Στην κυρία Γαλήνη, την κατά σάρκα μητέρα μου, η οποία γενναίως υπέφερε φυλακίσεις και διωγμούς μαζί μου με πλήρη επίγνωση ότι η ενότητα της Εκκλησίας αξίζει αυτά». Το πόνημα προλογίζει ο Μητροπολίτης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος Γεώργιος.