Σεργκέι Κάλφοβ: «Την ημέρα του θανάτου του ο άγιος Ιωάννης προσευχόταν στο ιερό, για ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα»

Πριν από 55 χρόνια, την 2^η Ιουλίου του 1966, ο Αρχιεπίσκοπος του Σαν Φρανσίσκο Ιωάννης (Μαξίμοβιτς), νυν καταταγμένος στους Αγίους από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, επισκέφτηκε την αμερικανική πόλη Σιάτλ, έχοντας μαζί του την αγαπημένη του εικόνα της Παναγίας του Κουρσκ. Εκείνην την ημέρα, που ήταν η τελευταία της ζωής του, κατά τη Θεία Λειτουργία στον Ναό του Αγίου Νικολάου, στο Ιερό τον βοηθούσε ο 14χρονος Σεργκέι Κάλφοβ.

Για το τι συνέβη εκείνην την ημέρα, μας μίλησε ο Σεργκέι Γκεοργκίεβιτς, που είναι ενορίτης εκείνου του ναού εδώ και πολλά χρόνια.

Ο δεσπότης ευλόγησε τον πατέρα μου και αποδήμησε εις Κύριον

Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης και του Σαν Φρανσίσκο Ο δεσπότης Ιωάννης μάς επισκέφτηκε στο Σιάτλ, έχοντας μαζί του την εικόνα της Παναγίας του Κουρσκ. Την επόμενη μέρα σκόπευε να πάει, μαζί με τον επίσκοπο του Σιάτλ Νεκτάριο (Κοντσέβιτς), στο Βανκούβερ του Καναδά, για να πάει εκεί την εικόνα, για να την προσκυνήσει ο λαός. Για να τον συνοδεύσουν, ήρθαν δύο άτομα από τον Καναδά.

Στην τελευταία Λειτουργία, που ήταν κανονική αρχιερατική ακολουθία, αλλά χωρίς διάκονο, βοηθούσα τον δεσπότη Ιωάννη. Κανένας τότε, βέβαια, δεν φανταζόταν ότι όλα θα τελειώσουν έτσι. Όλα ήταν συνηθισμένα, εκτός από το ότι ο δεσπότης, μετά την ακολουθία, παρέμεινε στο Ιερό γι’ ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα, για περίπου 2,5–3 ώρες. Ήταν το βασικό στοιχείο, το οποίο διέφερε εκείνην την ημέρα, σε σχέση με άλλες.

Πρέπει να πω ότι του δεσπότη δεν του άρεσε ν’ αργεί. Μετά την ακολουθία, ο δεσπότης ήθελε να επισκεφτεί ένα κοιμητήριο κοντά στον ναό, αλλά η ώρα ήταν 3:30 μ.μ. κι εκείνος δεν είχε βγει ακόμα από το Ιερό. Όλοι τον περίμεναν στο πνευματικό κέντρο: Ο δεσπότης Νεκτάριος, ο πατέρας μου, Γεώργιος Κάλφοβ, που ήταν αναγνώστης και χοράρχης στην εκκλησία μας, καθώς και οι δύο συνοδοί από τον Καναδά, ο Γεώργιος Πατρικέεβ και ο Πάτρικ Μπρέντιν.

Επιτέλους, ο αρχιεπίσκοπος βγήκε από το Ιερό και μετέβη στον δεύτερο όροφο του κέντρου, όπου βρισκόταν το κελλί του. Όλοι συνέχισαν να τον περιμένουν. Περίπου στις 4:30 ακούσαμε ότι στον δεύτερο όροφο κάτι έπεσε κάτω.

Όλα ήταν ήσυχα και γαλήνια

Φυσικά, όλοι έσπευσαν εκεί. Ο πατέρας μου είδε πως ο δεσπότης βρισκόταν στο πάτωμα. Ο δεσπότης τού είπε ότι δεν είχε αισθανθεί ποτέ έτσι. Δεν είπε «άσχημα», είπε «έτσι». Ο πατέρας μου τον βοήθησε να κάτσει στην πολυθρόνα. Ο δεσπότης ευλόγησε τον πατέρα μου και αποδήμησε εις Κύριον. Όλα ήταν ήσυχα και γαλήνια.

Ακόμη και μετά από πολλά χρόνια, ήταν δύσκολο για τον πατέρα μου να συνειδητοποιήσει αυτό το γεγονός. Μέχρι το τέλος της ζωής του, δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί τα πράγματα συνέβησαν έτσι, ώστε ο δεσπότης να περάσει τα τελευταία λεπτά της ζωής του κοντά του. Τι ήταν αυτό: Η χάρις του Θεού, τιμωρία ή κάτι άλλο; Ούτε εγώ δεν το ξέρω. Ο πατέρας μου πάντα ανησυχούσε γι’ αυτό το θέμα. Αγαπούσε πολύ τον δεσπότη.

Το κρεβάτι, πάνω στο οποίο έβαλαν τον Άγιο Ιωάννη

Ένας από τους πυροσβέστες είπε: «Πόσο ειρηνικός θάνατος»

Όταν ο δεσπότης πέθανε, έπρεπε αμέσως να τακτοποιήσουμε πολλά θέματα. Ήταν το 1966, το φαξ δεν είχε ακόμα εφευρεθεί, οι τηλεφωνικές συνδέσεις δεν ήταν καλές και, πέραν τούτου, ήταν παραμονή της αργίας της Εθνικής Εορτής των ΗΠΑ, που είναι στις 4 Ιουλίου. Ο αριθμός 911 δεν υπήρχε τότε κι έπρεπε να καλέσουμε ασθενοφόρο. Ο πυροσβεστικός σταθμός βρισκόταν πολύ κοντά στον ναό και αποφασίσαμε να τηλεφωνήσουμε εκεί. Όταν έφτασε η πυροσβεστική, ο δεσπότης είχε αποβιώσει, κι ένας από τους πυροσβέστες είπε: «Πόσο ειρηνικός θάνατος».

Όλοι αμέσως άρχισαν να σκέφτονται τι να κάνουν στη συνέχεια. Έπρεπε να ειδοποιήσουμε τη Σύνοδο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο εξωτερικό, στη Νέα Υόρκη και στο Σαν Φρανσίσκο. Έπρεπε να επικοινωνήσουμε με το γραφείο τελετών. Είχαμε τότε μόνο ένα τηλέφωνο, γι’ αυτό η σύζυγος του προϊσταμένου μάς πήγε στο σπίτι της κι έκανε τηλεφωνήματα από εκεί.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου στο Σιατλ

Λίγες ώρες αργότερα, ήρθε με το αεροπλάνο ο νυν επίσκοπος του Σικάγο Πέτρος (Λουκιάνοβ) και ο αδελφός του Νικόλαος, πρώην επίτροπος του ναού της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», φέρνοντας ειδικά άμφια. Μέχρι τότε έπρεπε να προετοιμάσουμε το σώμα του δεσπότη. Ο δεσπότης Νεκτάριος και ο πατήρ Ανδρέας (Νακονέτσνι), εφημέριος του ναού μας, άρχισαν να ετοιμάζουν το σώμα για την ένδυση.

Επιπλέον, έπρεπε ν’ αποφασίσουμε πώς να μεταφέρουμε το σώμα του δεσπότη στο Σαν Φρανσίσκο. Χρειαζόταν άδεια από τις αρχές της Ουάσιγκτον, του Όρεγκον και της Καλιφόρνια, στην περίπτωση που το αεροπλάνο χρειαζόταν να προσγειωθεί στα εδάφη τους, ώστε να μπορέσουν να δεχτούν το σώμα. Αυτό αφορά σε τοπικούς νόμους, δεδομένου ότι ο δεσπότης δεν είχε ταριχευθεί προσωρινά, λόγω του ότι ήταν μοναχός.

Γι’ αυτόν τον λόγο, όλα τα έγγραφα έπρεπε να είναι έτοιμα μέχρι το επόμενο πρωί, ενώ ήταν βράδυ Σαββάτου. Δεν ξέρω πώς τα καταφέραμε, αλλά τα κάναμε όλα στην ώρα τους. Οι αδελφοί Λουκιάνοβ βοήθησαν τον δεσπότη Νεκτάριο να πλύνει το σώμα του δεσπότη και να το ντύσουν.

Σεργκέι Κάλφοβ

Διάλεξα φέρετρο γαλάζιου χρώματος, του χρώματος της Παναγίας

Την ίδια ώρα, εγώ και ο πατέρας μου πήγαμε στο γραφείο τελετών, για να διαλέξουμε φέρετρο. Εκεί υπήρχαν μόνο τρία ή τέσσερα φέρετρα, τα οποία μπορούσαμε ν’ αγοράσουμε αμέσως. Ο πατέρας με ρώτησε: «Σεριόζα, ποιο να διαλέξουμε;». Είδα πως είχε ένα σε γαλάζιο χρώμα, το χρώμα της Παναγίας. Αποφασίσαμε να πάρουμε αυτό.

Είδα πως είχε ένα σε γαλάζιο χρώμα, το χρώμα της Παναγίας. Αποφασίσαμε να πάρουμε αυτό

Όταν οι υπάλληλοι του γραφείου τελετών έφεραν το φέρετρο στον ναό, έπρεπε να μεταφέρουμε τον δεσπότη εκεί. Το σώμα του το μετέφεραν έξι άνδρες, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα μου. Εγώ περπατούσα μπροστά, κρατώντας τη ράβδο του. Ακόμη και σήμερα, όταν αναθυμούμαι εκείνην την ημέρα, ανατριχιάζω.

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάποια σχέση με τον δεσπότη, σε διαφορετικές περιόδους της ζωής του και σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Ο Πάτρικ Μπρέντιν ήταν τελειόφοιτος του ορφανοτροφείου, που ιδρύθηκε από τον Άγιο Ιωάννη στη Σαγκάη. Ο Γιούρι Χρουσιόφ γνώρισε τον δεσπότη στη Γιουγκοσλαβία. Τ’ αδέλφια Λουκιάνοβ τον γνώρισαν στο Σαν Φρανσίσκο. Και ο πατέρας μου στο Σιάτλ.

Σημειωτέων ότι αυτοί οι γεροί και μεγαλόσωμοι άνδρες μόλις που μπορούσαν να κρατήσουν το σώμα του. Ο πατέρας μου αργότερα μου έλεγε ότι από άποψη βάρους ήταν σαν να κουβαλούσαν χρυσό, ενώ ο δεσπότης ήταν μικρού ύψους και ζύγιζε περίπου 60 κιλά

Αποχαιρετισμός του Αγίου Ιωάννη στο Σιάτλ

Κατά τη διάρκεια του αποχαιρετισμού, που διήρκεσε αρκετές μέρες, δεν υπήρχαν καθόλου σημάδια φθοράς στη σωρό

Στον ναό άρχισαν αμέσως να διαβάζουν τους ψαλμούς. Τέλεσαν τη Θεία Λειτουργία νωρίς το πρωί και μετά την εξόδιο ακολουθία. Πολλοί από τους ενορίτες μας, όπως και ο ίδιος ο δεσπότης, είχαν έρθει από την Κίνα και γι’ αυτό τον γνώριζαν επί πολλά χρόνια.

Όλα γίνονταν πολύ γρήγορα. Το σώμα του δεσπότη δεν είχε ταριχευθεί, γι’αυτό, σύμφωνα με τον νόμο, έπρεπε να το μεταφέρουμε στο Σαν Φρανσίσκο το αργότερο μία μέρα μετά τον θάνατο.

Στις 3 Ιουλίου, γύρω στις 10 π.μ., η ακολουθία στον ναό μας τελείωσε, το φέρετρο κλείστηκε και το πήγαν στο αεροδρόμιο.

Ακολουθία στο Χαρμπίν, με τη συμμετοχή του δεσπότη Ιωάννη. Δίπλα στον Άγιο βρισκόταν ο δεσπότης Ιουβενάλιος και δίπλα σ’ εκείνον ο πρωθιερέας Αλέξανδρος (Κοτσεργκίν)

Αν δεν κάνω λάθος, συνολικά ο αποχαιρετισμός του δεσπότη, δηλαδή όχι μόνο στην πόλη μας, αλλά και στο Σαν Φρανσίσκο, διήρκεσε 5-6 μέρες. Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της περιόδου δεν υπήρχαν καθόλου σημάδια φθοράς στη σωρό.

Σήμερα, ακόμη και μετά από 55 χρόνια, θυμήθηκα τα γεγονότα εκείνων των ημερών και δάκρυσα. Αγαπούσα πολύ τον δεσπότη. Είναι Άγιος, τον οποίο γνώριζα από τα παιδικά μου χρόνια. Στη συνέχεια δεν έτυχε να γνωρίσω άλλους τέτοιους ανθρώπους. Για ’μένα ήταν πάντα ο πλέον διακεκριμένος.