Ιερά Μονή Λιουμποστίνια

Η Ιερά Μονή Λιουμποστίνια είναι ένας από τους πιο σημαντικούς τόπους της ιστορίας και του πολιτισμού της Σερβίας. Βρίσκεται στους πρόποδες του Όρους Πρόζρακ, κοντά στην πόλη Τρστένικ, και ανήκει τώρα στην επαρχία Κρούσεβατς της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η Μονή βρίσκεται στην κοιλάδα ενός μικρού ορεινού ποταμού Λιουμποστίνια. Είναι δημοφιλής λόγω του ότι κτήτορας της Μονής ήταν η Αγία Μίλιτσα, πριγκίπισσα της Σερβίας και χήρα του πρίγκιπα (ή όπως ορισμένοι τον αποκαλούν του τσάρου) της Σερβίας Λάζαρου, μάρτυρα και ήρωα της μάχης του Κοσσυφοπεδίου. Η ανέγερση της Μονής διήρκησε από το 1388 έως το 1405.

Είναι γνωστό ότι η πριγκίπισσα Μίλιτσα ανακαίνισε και έκτισε πολλές εκκλησίες και μοναστήρια, αλλά η Μονή Λιουμποστίνια ήταν το σημαντικότερο πεδίο της μέριμνας και της φροντίδας της. Είναι η Μονή, στην οποία με τον καιρό είχε απομακρυνθεί και εκάρη μοναχή, μαζί με άλλες Σέρβες χήρες. Υπάρχει, επίσης, και η παράδοση, σύμφωνα με την οποία σε αυτά τα μέρη η νεαρή Μίλιτσα γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο και στις καρδιές τους γεννήθηκε η αγάπη. Ακριβώς γι΄ αυτό, η Μονή ονομάστηκε Λιουμποστίνια (που στα σέρβικα σημαίνει «Σπίτι της Αγάπης» - ΣτΜ). Ο βασικός αρχιτέκτονας του Ναού της Μονής ήταν ο γνωστός αρχιτέκτονας Ράντε Μπόροβιτς, ή, όπως τον λέγανε, Ράντε Νεημάρ (στα σέρβικα «Νεημάρ» σημαίνει κτήτορας, αρχιτέκτονας - ΣτΜ). Με τη συμβουλή της Μίλιτσα, διακόσμησε την εκκλησία της Μονής με ένα ιδιαίτερο πέτρινο σκάλισμα που θυμίζει ωραίο κέντημα. Το καθολικό της Μονής αφιερώθηκε στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Στο χρονικό διάστημα 1402-1405, τοιχογραφήθηκε από το χέρι δεξιοτέχνη Σέρβου αγιογράφου, ιερομόναχου Μακαρίου από τα περίχωρα της πόλης Πρίλεπ.   

Η ίδια η Αγία Μίλιτσα, μετά την επίγεια κοίμησή της, ενταφιάστηκε στην Μονή, όπου και παραμένουν τα λείψανά της.

Στη διάρκεια των αιώνων, τα άγια λείψανά της είχαν την ίδια μοίρα με το λαό της και έχουν υποστεί πολλά δεινά. Μετά την εξέγερση του Κότσα, το 1788, οι τούρκοι έκαψαν τη Μονή. Τότε, καταστράφηκε από τη φωτιά ένα μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών, έτσι που, μέχρι τις μέρες μας, έχουν απομείνει μόνο αποσπάσματα. Εν μέσω πυρκαγιάς, στον τοίχο της Μονής, είχε ανακαλυφθεί ένα κρυμμένο σκευοφυλάκιο, στο οποίο η Μίλιτσα έκρυβε πολύτιμα σεβάσματα. Στο λεηλατημένο σκευοφυλάκιο υπήρχε και το στέμμα του Αγίου Λαζάρου, το οποίο είχαν κλέψει τούρκοι και που τώρα βρίσκεται στο Σταμπούλ (Κωνσταντινούπολη). Τις δεκαετίες του 1930 και του 1940 ήταν μια καλά οργανωμένη Μονή, στην οποία ασκήτευαν μέχρι και 50 μοναχές. Τη φλόγα της προσευχής την κρατάνε οι μοναχές και στις μέρες μας. Εκτός από αυτό, η μονή Λιουμποστίνια είναι μνημείο του σέρβικου πολιτισμού με ιδιαίτερη σημασία. Την θεωρούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά παραδείγματα της Μοραβίας. Στον πρόναο διασώθηκαν τα πορτραίτα του πρίγκιπα Λάζαρου και της πριγκίπισσας Μίλιτσα. Εδώ μπορούμε να δούμε και την απεικόνιση του γιού τους, του Αγίου Στεφάνου Λάζαρεβιτς Βισόκι.

Στο Ναό διασώζεται ένα πολύτιμο τέμπλο, φιλοτεχνημένο κατά το χρονικό διάστημα 1866-1870, από το ζωγράφο ακαδημαϊκής τεχνοτροπίας Νικόλα Μάροβιτς από το Βελιγράδι.