«Σε αυτήν τη θέση βρισκόταν το σπίτι των γονέων της Θεοτόκου»

Η Ιερά Μονή των Αγίων και Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, στην Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, ανήκει στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Σύμφωνα με την Παράδοση, βρίσκεται εκεί όπου ήταν το σπίτι των γονέων της Υπεραγίας Παρθένου. Στις 24 Μαρτίου του 2016, στο Ναό έγινε η θαυμαστή εμφάνιση της εικόνας της Θεοτόκου, που έγινε πρωτόγραφο της εικόνας «Η Άνασσα των Ανασσών» που αγιογραφήθηκε αργότερα. Για την ιστορία της Μονής, για τα θαύματα από την νεοφανείσα εικόνα και για τα σημαντικότερα κειμήλια των Ιεροσολύμων μιλάει η δόκιμη της Μονής Όλγα.

Η Ιερά Μονή των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης. Φωτογραφία: orthodoxographia.com

– Γεια σας, αδελφή Όλγα! Εργάζεστε ήδη για 16 χρόνια στον Ιερό Ναό Γενεσίου της Υπεραγίας Θεοτόκου, στην Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Μιλήστε μας, σας παρακαλώ, πότε και από ποιον έχει ανεγερθεί;

– Γεια σας, Ταμάρα! Ο Ναός είναι γνωστός από το 326. Τον έκτισε η βασίλισσα Ελένη, με την ευλογία του γιου της, του αυτοκράτορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Κωνσταντίνου του Μεγάλου. Επίσης, είναι γνωστό ότι, για την ανέγερση του Ναού, η Αγία βασίλισσα Ελένη είχε επιλέξει το μέρος, στο οποίο παλαιότερα βρισκόταν το σπίτι των Αγίων και Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των γονέων της Υπεραγίας Θεοτόκου. Σε αυτό το σπίτι έγινε η σύλληψη και η δοξασμένη Γέννηση της Παρθένου Μαρίας. Θέλω να τονίσω ότι το σπίτι της Υπεραγίας Θεοτόκου ήταν κτισμένο δίπλα στον αρχαίο παλαιοδιαθηκικό ναό, ο οποίος, όπως είχε προφητέψει ο Κύριός μας, καταστράφηκε από τους Ρωμαίους. Από τον παλαιό Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου (που είναι γνωστός από το 326) έχει σωθεί η Αγία Τράπεζα και το μωσαϊκό. Αυτός ο Ναός είναι χωμένος κάτω από τη γη και βρίσκεται τώρα κάτω από αυτό που ονομάζουμε πολιτισμικό στρώμα. Πάνω από τον χωμένο στη γη ναό, είχε κτιστεί ένα σπίτι, ο πρώτος όροφος του οποίου έγινε ναΐσκος, το 1907. Ο κάτω όροφος του Ναού, που είναι χωμένος βαθιά κάτω από τη γη, είναι κτίσμα του 4^ου αιώνα. Σε αυτόν τον Ναό υπάρχει ένα εξαιρετικό τέμπλο, που αποτελείται από θαυμάσιας τεχνοτροπίας εικόνες, οι οποίες είχαν μεταφερθεί από την Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους. Σήμερα, ο Ναός έχει στάτους Μονής και ανήκει στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Είχε ανεγερθεί προς τιμήν των γονέων της Θεοτόκου, των Αγίων και Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης.

Το σπίτι των Αγίων και Δικαίων Ιωακείμ και Άννης. Φωτογραφία: orthodoxographia.com

Η Ιερά Μονή των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης. Φωτογραφία: orthodoxographia.com

Ο Ναός βρίσκεται στη θέση όπου ήταν το σπίτι των Αγίων και Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης

– Ποια κειμήλια υπάρχουν στο Ναό;

– Ο Ναός βρίσκεται στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, πλησίον της Πύλης των Λεόντων (Πύλη του Αγίου Στεφάνου), και Ναός ο ίδιος αποτελεί παγκόσμιο κειμήλιο. Στο Ναό φυλάσσονται τα άγια λείψανα της Αγίας Θεοπρομήτορος Άννης, μητέρας της Υπεραγίας Θεοτόκου, και το τέμπλο το οποίο είχε μεταφερθεί από την Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους. Αυτά είναι σπουδαία κειμήλια, όπως είναι και η εικόνα της Παναγίας «Η Άνασσα των Ανασσών», η οποία είχε εμφανιστεί με θαυμαστό τρόπο το 2016, στον κάτω Ναό, πάνω από την παλαιά Αγία Τράπεζα του 4^ου αιώνα.

Φωτογραφία: horthodoxographia.com

Ο Ναός και τα κειμήλιά του αποτελούν παγκόσμια κληρονομιά και βρίσκονται υπό την προστασία της UNESKO.

– Υπήρχαν κάποια σημεία και θαύματα που σχετίζονται με τη νεοφανείσα εικόνα «Η Άνασσα των Ανασσών»;

– Αυτή η εικόνα εμφανίστηκε ως τοιχογραφία στον κάτω Ναό. Άρχισαν να έρχονται άνθρωποι. Πολλοί άφηναν σημειώσεις για τα θαύματα, που τους συνέβησαν, μετά από προσευχές προς την Θεομήτορα, μπροστά στη συγκεκριμένη εικόνα. Όταν είχε φιλοτεχνηθεί, μετά από παραγγελία, νέα εικόνα (τώρα, σε ξύλο), στο πρωτόγραφο, πάνω στον τοίχο, δίπλα από την Υπεραγία Θεοτόκο, εμφανίστηκε Άγγελος-φύλακας, και η εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου διακρινόταν δυσκολότερα. Υπάρχει μια μικρή ταινία, που έχει γυριστεί για αυτήν τη θαυματουργή εικόνα^[1].

– Περιγράψτε μας, σας παρακαλώ, κάποια από τα θαύματα για τα οποία άφηναν σημειώσεις οι άνθρωποι.

– Πολλές ήταν οι ιάσεις. Πέρα από αυτό, είχαμε θαύματα που έχουν σχέση με την καθημερινότητα, όπως π.χ. εκπληρώνονταν παρακλήσεις για θέματα στέγασης και εργασίας. Επίσης, υπήρχαν πολλές αναφορές για τεκνοποιία, μετά από πολλά χρόνια ατεκνίας. Υπήρχαν πολλές περιπτώσεις, όπου ευοδώθηκαν πολλές προσωπικές σχέσεις και ευτυχισμένοι γάμοι. Δεν υπήρχε περίπτωση να μην λύνονταν προβλήματα που ζητούσαν οι άνθρωποι από τον Κύριο και την Υπεραγία Θεοτόκο. Έχω γράμματα ανθρώπων που μιλάνε για θαύματα που τους έχουν συμβεί. Είναι πολλά, ολόκληρες σελίδες… Οι άνθρωποι γράφουν γεμάτοι ενθουσιασμό! Σας έχω μιλήσει γενικά και εν συντομία για όλα τα θαύματα.

– Διασώθηκαν κάποιες αρχαίες παραδόσεις, ιστορίες που σχετίζονται με την εκκλησία σας; Τι θυμούνται οι ενορίτες και οι παλαιοί;

– Ναι, υπάρχει ένα βιβλίο στο Όρος των Ελαιών, στη βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Αναλήψεως, που περιγράφει τα γεγονότα που σας έχω αναφέρει πιο πάνω. Το βιβλίο λέγεται «Το σπίτι της Θεοτόκου». Από τα γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος υπάρχει ένα που είναι άξιο προσοχής. Μια οικογένεια που ζει στον πρώτο όροφο, ακριβώς απέναντι από το Ναό, κατοικεί εκεί για 60 χρόνια. Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, στο χώρο των μοναστηριών της, προσέφερε στέγη σε πάρα πολλούς ανθρώπους που είχαν μείνει χωρίς σπίτι. Τα δωμάτια αυτών των κατοίκων και η εκκλησία βρίσκονται στο ίδιο κτίριο. Αυτοί οι άνθρωποι θυμούνται ότι ο Ιερός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου, στα χρόνια του πολέμου, είχε καταληφθεί από μουσουλμάνους, οι οποίοι μετέτρεψαν το Ναό σε αποθήκη. Όμως, όταν ξανάρχισε το προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα για πιστούς από όλο τον κόσμο, το Πατριαρχείο έκανε μήνυση στο μουσουλμανικό τζαμί, οι επικεφαλής του οποίου είχαν καταλάβει το χώρο του ελληνικού μοναστηριού. Με θετική δικαστική απόφαση πήρε πίσω το χώρο που ανήκε στο μοναστήρι.

Ο Ιερός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου είχε καταληφθεί από μουσουλμάνους, οι οποίοι μετέτρεψαν το Ναό σε αποθήκη

– Η εκκλησία σας βρίσκεται κοντά στον τάφο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μιλήστε μας, σας παρακαλώ, για αυτόν και τα κειμήλιά του.

– Ο τάφος της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι, πρώτα από όλα, το μέρος, από το οποίο, μετά την Κοίμησή Της, ο Κύριος Την πήρε στους Ουρανούς, αφού Την ανέστησε σωματικά την τρίτη ημέρα. Εκεί είναι ενταφιασμένοι και οι Άγιοι γονείς της Θεομήτορος, ο Ιωακείμ και η Άννα, και ο Άγιος και Δίκαιος Ιωσήφ ο Μνήστορας, ο επονομαζόμενος πατέρας του Κυρίου μας. Στο Ναό του σπηλαίου βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου της «Ιεροσολυμίτισσας». Την αγιογράφησαν Ρωσίδες μοναχές και την χάρισαν στο ελληνορθόδοξο μοναστήρι. Μια φορά, είχε γίνει μεγάλη πλημμύρα. Ο τάφος της Υπεραγίας Θεοτόκου είχε πλημμυρήσει. Όλοι νόμιζαν ότι η θαυματουργή εικόνα θα είχε βυθιστεί στο νερό. Κατέβασαν βάρκα στο σπήλαιο και στη συνέχεια πήγαν στο μέρος, όπου έπρεπε να βρίσκεται κανονικά η εικόνα. Τότε, είδαν ότι η εικόνα είχε ανεβεί από κάποια αόρατη δύναμη πάνω στο ταβάνι. Όταν οι μοναχοί πλησίασαν στην εικόνα για να την πάρουν, ακούστηκε μια φωνή: «Μην ακουμπάτε! Όταν χρειαστεί, η Ίδια θα πάω στην προηγούμενη θέση μου». Έτσι και έγινε. Όταν το νερό υποχώρησε, οι μοναχοί είδαν την εικόνα της Θεοτόκου της «Ιεροσολυμίτισσας» να στέκεται ειρηνικά στην προηγούμενη θέση της. Για αυτό το θαυμαστό γεγονός μιλούν συχνά οι ξεναγοί στους προσκυνητές που έρχονται στον Τάφο.

– Πού ακριβώς βρίσκονται οι τάφοι των γονέων της Υπεραγίας Θεοτόκου και του Δικαίου Ιωσήφ του Μνήστορος;

– Οι τάφοι των Αγίων και Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης βρίσκονται στον Ιερό Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, τους κεκοιμημένους συγγενείς τους ενταφίαζαν τον έναν δίπλα στον άλλον, όπως κάνουν πολλοί άνθρωποι και τώρα. Παλαιότερα, εδώ υπήρχαν σπήλαια, στα οποία ενταφίαζαν τους κεκοιμημένους. Τώρα, εδώ βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Υπεραγίας Θεοτόκου που είναι και ο τόπος του ενταφιασμού Της. Η καθαυτό τιμία Κοίμηση της Θεομήτορος έγινε στο σπίτι του Αγίου Αποστόλου Ιωάννου του Θεολόγου, του αγαπημένου μαθητή του Κυρίου και μικρότερου στην ηλικία Αποστόλου. Αυτό το σπίτι βρίσκεται κοντά στην Πύλη της Αγίας Σιών της Παλαιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ. Τώρα, σε αυτό το μέρος, έχει κτιστεί ρωμαιοκαθολικός ναός. Εκεί κοιμήθηκε η Υπεραγία μας Παρθένος Μαρία. Πριν από την Αγία Κοίμησή Της, είχαν συγκεντρωθεί με θαυμαστό τρόπο όλοι οι Απόστολοι από τους τόπους της ιεραποστολής τους. Η δύναμη του Θεού τους έφερε στο νεκροκρέβατό Της και έτσι μπόρεσαν να αποχαιρετήσουν την Μητέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Ο Ιερός Ναός Κοίμησης της Υπεραγίας Θεοτόκου. Φωτογραφία: orthodoxographia.com

– Θα μας μιλήσετε, σας παρακαλώ, και για άλλα κειμήλια που τιμώνται στα Ιεροσόλυμα;

Σχετικά πρόσφατα, στην Ιερά Μονή Αγίου Σπυρίδωνα Τριμυθούντος, ο ηγούμενος είδε τον Άγιο Σπυρίδωνα να βγαίνει από το ιερό και να περνά μέσα από το παράθυρο. Σε αυτό το παράθυρο αποτυπώθηκε αχειροποίητη εικόνα του Αγίου. Την έβγαλαν από το παράθυρο και την έβαλαν σε πλαίσιο. Αυτή η εικόνα ακόμα και τώρα βρίσκεται στην Ιερά Μονή του Αγίου Σπυρίδωνα και θεωρείται θαυματουργή.   

Ο ηγούμενος είδε τον Άγιο Σπυρίδωνα να βγαίνει από το ιερό και να περνά μέσα από το παράθυρο

Όμως, το σημαντικότερο κειμήλιο όλης της Άγιας Γης είναι ο Ιερός Ναός του Παναγίου Τάφου, που βρίσκεται στην Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Στην Παλαιά Πόλη, μόνο τα ελληνορθόδοξα μοναστήρια είναι γύρω στα σαράντα. Αγία είναι η όλη Οδός του Μαρτυρίου του Σωτήρα μας προς τον Γολγοθά (Via Dolorosa), δηλαδή ο δρόμος, στον οποίο περπάτησε ο Κύριος, κουβαλώντας το Σταυρό Του. Άγιος είναι και ο τόπος της δοξασμένης Του Ανάστασης, ο οποίος επίσης βρίσκεται στον Ιερό Ναό του Παναγίου Τάφου, που στην ορθόδοξη παράδοση ονομάζεται Ιερός Ναός της Ανάστασης του Χριστού. Στον ίδιο Ναό, υπάρχει σημείο που θεωρείται το κέντρο της Γης ή αλλιώς «ομφαλός της Γης».

– Σας ευχαριστούμε πολύ, αγαπητή Όλγα! Θα χαρούμε να ακούσουμε και άλλα διηγήματά σας για τα κειμήλια της Άγιας Γης. Ο Κύριος μαζί σας!