Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος (Χατζηπετρόπουλος): «Υπηρετούμε τον λαό του Θεού και την Εκκλησία και όλα τα έσοδά μας κατευθύνονται προς το σκοπό αυτό»

Η ρωσική πνευματική ιεραποστολή στο Μεξικό ζει μια δραστήρια ζωή. Τα μέλη της βοηθούν ο ένας τον άλλον και όσους έχουν ανάγκη με προσευχή, με έναν παρηγορητικό λόγο, και εκεί που υπάρχουν πραγματικά προβλήματα - με χρήματα, φάρμακα καθώς και παροχή νομικής υποστήριξης.

Η κινητήρια δύναμη, ψυχή και καρδιά αυτής της ιεραποστολής είναι ο ηγούμενος της ρωσικής ιεράς μονής Αγίας Τριάδας στην πόλη του Μεξικού, ο πατήρ Νεκτάριος (Χατζηπετρόπουλος). Όταν κοινοί μας γνωστοί μου τον παρουσίασαν ως άγιο άνθρωπο, ομολογώ, ότι το αντιμετώπισα σαν μια προσωπική τους άποψη. Και βλέποντας το ντοκιμαντέρ, στο οποίο γίνεται λόγος για τις, εντυπωσιακά, ποικίλες δραστηριότητες των οποίων ηγείται αυτός ο μοναχός, το εξέλαβα, περισσότερο, ως ένα απλό κάλεσμα για βοήθεια.

Αλλά μετά από μια προσωπική συνομιλία μαζί του ένιωσα, ξαφνικά, σαν να είχε αλλάξει κάτι μέσα μου και αισθάνθηκα την ανάγκη να δράσω. Ο παππούλης, μόνος του, επέλεξε τη μορφή της συνέντευξης με βιντεοκάλυψη και, μόνο αργότερα συνειδητοποίησα, πόσο σημαντικό ήταν για μένα πέρα από το άκουσμα της φωνής του να βλέπω και τα μάτια του. Για περισσότερο από μια ώρα, μετρημένα και στοχαστικά, μου μίλησε για την πορεία του προς τη Ρωσική Ορθοδοξία, για τον Μητροπολίτη Λαύρο (Σκουρλ), για τη ρωσική ιεραποστολή στο Μεξικό και τη ζωή της. Ακούγοντας αυτά σκέφτηκα: πώς κατάφερε να βρει χρόνο για την συνέντευξη στο πολυάσχολο πρόγραμμά του; Αφού για να στηρίξει την ιεραποστολή, εργάζεται σε τρεις κοσμικές δουλειές 21 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.

Είμαι σίγουρος ότι ο παππούλης το αντιμετώπισε ως εκκλησιαστική υπακοή - να μιλήσει σε έναν άγνωστο δημοσιογράφο όχι για τον εαυτό του αλλά για την ζωή της τοπικής του εκκλησίας. Μόνο αργότερα κατάλαβα ότι ο π. Νεκτάριος ποτέ δεν ανέφερε ημερομηνίες, ίσως γιατί ζει στην αιωνιότητα.

Ήξερα ότι ο παππούλης είχε δεχτεί, επανειλημμένα, απειλές για την ζωή του από κακοποιούς και γι’αυτό δεν μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα και με ασφάλεια στη χώρα. Λόγω αυτής της κατάστασης, αμέσως, τον προειδοποίησα ότι θα μπορεί να με διακόψει σε οποιοδήποτε μέρος της συνέντευξης, αν το θιγόμενο θέμα φαινόταν επικίνδυνο. Ο πατέρας Νεκτάριος κούνησε καταφατικά το κεφάλι του και… απάντησε σε όλες μου τις ερωτήσεις.

Παρουσιάζουμε το πρώτο μέρος της αφήγησής του για τη ζωή της Ρωσικής πνευματικής ιεραποστολής στο Μεξικό. Θα ακολουθήσουν και άλλα μέρη: για την μεταστροφή του στην Ρωσική Ορθοδοξία, για την ταπεινοφροσύνη, για τη ζωή της Ρωσικής πνευματικής ιεραποστολής στο Μεξικό, για το αν ο Θεός είναι τιμωρός.

Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος (Χατζηπετρόπουλος)

– Πατέρα Νεκτάριε, είστε ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης ιεραποστολής στο Μεξικό. Πως προέκυψε και ποια είναι η ουσία αυτής;

– Πριν ακόμη γίνουμε μέλη της Ρωσικής Εκκλησίας της Διασποράς, εγώ και άλλοι δύο μοναχοί, ιδρύσαμε μια σκήτη στην πόλη του Μεξικού. Αλλά μετά αποφασίσαμε ότι έπρεπε να μετακομίσουμε σε άλλο μέρος γιατί, ως απλοί μοναχοί που ήμασταν, δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα.

Έτσι βρέθηκα στην ιερά μονή Αγίας Τριάδας του Τζόρτνανβιλ

Στην πραγματικότητα, δεν σχεδίαζα να επιστρέψω στο Μεξικό αλλά ο μητροπολίτης Λαύρος, που ήταν τότε ο Πρωθιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας της Διασποράς και ο αρχιεπίσκοπος Σαν Φρανσίσκο και Δυτικής Αμερικής Κύριλλος (Ντιμίτριεφ) έδωσαν την ευλογία τους να επιστρέψω εκεί.

Αντιμετωπίσαμε το εξής πρόβλημα: πώς να φέρουμε τους ανθρώπους στην εκκλησία;

Ήμασταν μόνο τρεις: εγώ ως ιερομόναχος και δύο άλλοι απλοί μοναχοί. Και εξαρχής αντιμετωπίσαμε το εξής πρόβλημα: πώς να προσελκύσουμε τη ρωσική κοινότητα και να φέρουμε ανθρώπους στην εκκλησία; Υπήρχαν πολλοί Ρώσοι στην πόλη του Μεξικού αλλά μόνο λίγοι από αυτούς επισκέπτονταν τους ναούς της ελληνικής Μητρόπολης ή του Πατριαρχείου Αντιόχειας. Οι υπόλοιποι δεν εκκλησιάζονταν καθόλου.

Απευθύνθηκα στον Ρώσο πρεσβευτή στο Μεξικό απλώς για να τον ενημερώσω για την ρωσική εκκλησία στην πόλη του Μεξικού και τον κάλεσα να μας επισκεφτεί. Αυτός, με τη σειρά του, μίλησε για μας στους υπαλλήλους του Προξενείου και έτσι ξεκίνησε η δουλειά.

Όλα ξεκίνησαν με δύο-τρία άτομα και στην αρχή ήταν πάρα πολύ δύσκολο. Εμείς, σχεδόν, δεν μιλούσαμε ρώσικα, όμως, πάρα ταύτα, αποφασίσαμε να τελούμε τις ακολουθίες στην εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα. Είναι αρκετά κοντά στην ρωσική και, σε πολύ μεγάλο βαθμό, κατανοητή στους περισσότερους μετανάστες από την πρώην Σοβιετική Ένωση.

Σήμερα όλοι οι εκπρόσωποι της ρωσόφωνης διασποράς στην πόλη του Μεξικού είτε είναι ενορίτες μας είτε γνωρίζουν την ύπαρξή μας.

Τελικά, τα πράγματα βελτιώνονταν και με την πάροδο του χρόνου μπορέσαμε να δημιουργήσουμε, ακόμη και μια ρωσική εκκλησιαστική χορωδία. Σήμερα μπορούμε ήδη να πούμε ότι όλοι οι εκπρόσωποι της διασποράς στην πόλη του Μεξικού είτε είναι ενορίτες μας, είτε, τουλάχιστον, γνωρίζουν την ύπαρξή μας. Λίγα χρόνια αργότερα, η σκήτη μας έγινε σημείο αναφοράς γύρω από την οποία άρχισαν να συγκεντρώνεται πολύς κόσμος, οπότε ο δεσπότης Κύριλλος έδωσε την ευλογία την μετατροπή της σε κανονικό μοναστήρι, επ ονόματι της Αγίας Τριάδας όπως στο Τζόρτνανβιλ. Και από τότε που ξεκινήσαμε, όλο και πιο συχνά, τις επισκέψεις στις ρωσικές κοινότητες σε άλλες πόλεις του Μεξικού, η Σύνοδος ROCOR ίδρυσε την αρχιερατική περιφέρεια του Μεξικού ως τμήμα της Επισκοπής Δυτικής Αμερικής. Πρώτα προβιβαστικά σε ηγούμενο και μετά σε αρχιμανδρίτη, και κατόπιν ζήτησα να χειροτονηθούν ιερομόναχοι οι δύο μοναχοί με τους οποίους είχαμε ξεκινήσει αυτήν την πορεία.

Με τον καιρό, το έργο μας αποτελούσε, πλέον, ένα σημαντικό μέρος της ζωής της ρωσικής διασποράς και η ίδια η ιεραποστολή έχει αναγνωριστεί από τις αρχές της χώρας. Απολαμβάνουμε τον σεβασμό ακόμα και της κυβέρνησης του Μεξικού, γιατί δραστηριοποιούμαστε, ενεργά, στην κοινωνική εργασία και βοηθάμε όσους έχουν ανάγκη.

– Μιλήστε μας, με ποιο τρόπο, πως και ποιόν βοηθάτε;

Δεν νοιαζόμαστε μόνο για τους Ρώσους ενορίτες αλλά προσπαθούμε, επίσης, να φέρουμε και τους συγγενείς τους κοντά στην Ορθοδοξία

– Στο Μεξικό συχνά συμβαίνουν μεγάλοι σεισμοί. Πολλοί από αυτούς συνέβησαν το 2017 και είχαμε οργανώσει παροχή βοήθειας, στους πληγέντες, με τρόφιμα και φάρμακα. Αν μιλάμε για πνευματικές ανάγκες, τότε δεν νοιαζόμαστε μόνο για τους Ρώσους ενορίτες αλλά και προσπαθούμε να φέρουμε και τους συγγενείς τους κοντά στην Ορθοδοξία. Εξάλλου, η κοινότητά μας αποτελείται κυρίως από μικτές οικογένειες: Ρωσίδες γυναίκες και τους καθολικούς συζύγους τους. Γνωρίζω, εκ πείρας, ότι αν κάποιος από τους συγγενείς παραμένει αλλόδοξος, τότε απομακρύνονται από την Εκκλησία και τα υπόλοιπα της οικογένειας και, έτσι, χάνουμε αυτούς τους ανθρώπους. Γενικά, προσπαθώ να τους προσηλυτίσω στην Ορθοδοξία και τώρα υπάρχουν πολλοί Μεξικανοί ανάμεσα στους ενορίτες μας, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι παντρεμένοι με Ρωσίδες ή Ουκρανές.

Ωστόσο, παρέχουμε στους ανθρώπους όχι μόνο πνευματική αλλά και καθαρά πρακτική βοήθεια. Σημαντικό κομμάτι του έργου μας είναι η παροχή νομικών υπηρεσιών. Υπάρχουν δικηγόροι μετανάστευσης στην κοινότητα που παρέχουν υποστήριξη σε όσους έχουν ανάγκη, ειδικά σε θέματα όπως η ενδοοικογενειακή βία ή η επιμέλεια των παιδιών. Πιστέψτε με, αυτά παρόμοια προβλήματα συμβαίνουν εδώ αρκετά συχνά.

– Γιατί συμβαίνει αυτό;

– Πολλές γυναίκες γνωρίζουν τους μελλοντικούς τους συζύγους στο Διαδίκτυο και τέτοιοι γάμοι συχνά αποδεικνύονται βραχύβιοι. Ξεκινούν νομικές διαμάχες που αφορούν πρώτα απ' όλα τα παιδιά και βοηθάμε τους ενορίτες μας να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους στα δικαστήρια. Τους παρέχουμε συνήγορο και πολλών ειδών υποστήριξη. Εδώ δεν έχουν κανέναν εκτός από την Εκκλησία. Μόνο η Εκκλησία τους βοηθάει.

«Πολλές γυναίκες εξαναγκάζονται στην πορνεία. Προσπαθούμε να τις βοηθήσουμε»

Επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπίζουμε και πιο ευαίσθητα θέματα. Πολλές γυναίκες πέφτουν θύματα μαστροπών και εξαναγκάζονται στην πορνεία. Προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο και εξαιρετικά επικίνδυνο για όλους. Και για εμάς και για αυτές τις γυναίκες οπότε δεν μιλάμε πολύ γι’αυτά τα θέματα.

Το ίδιο ισχύει και για τις απαγωγές, που είναι πολύ συνηθισμένες στο Μεξικό. Οι εγκληματίες απαιτούν λύτρα από τους συγγενείς τους αλλά και αφού τα λάβουν, μερικές φορές, σκοτώνουν τους ομήρους. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε τέτοια προβλήματα, με δολοφονίες που συνδέονται με την πορνεία ή όταν οι άνθρωποι πέφτουν στα νύχια των δραστών που τους μετατρέπουν σε ναρκομανείς.

Βλέπετε, το Μεξικό είναι μια χώρα της Λατινικής Αμερικής που έχει τη δική του κουλτούρα και η οποία είναι διαφορετική από την ευρωπαϊκή. Και οι Ρώσοι, με λευκό δέρμα και ξανθά μαλλιά, ξεχωρίζουν ακόμη και εξωτερικά ανάμεσα στους ντόπιους προσελκύοντας την προσοχή πάνω τους.

Κάποιος χρειάζεται οικονομική βοήθεια και διοργανώνουμε εράνους μεταξύ των ενοριτών. Το έργο αυτό πραγματοποιείται εδώ και 18 χρόνια και ο κόσμος γνωρίζει ότι η Εκκλησία πάντα θα τους στηρίξει. Δεν νοιαζόμαστε μόνο για τις εσωτερικές ανάγκες των πιστών μας αλλά προσπαθούμε, επίσης, να ενσωματώσουμε και άλλους στην κοινότητά μας. Με το τρόπο αυτό, οι άνθρωποι που έρχονται σε εμάς, ξέρουν ότι η Εκκλησία είναι βίωμα, η Εκκλησία είναι μια οικογένεια, είναι ένα μέρος όπου μπορείτε να βοηθηθείτε, όπου μπορείτε να εμπιστευτείτε τους ανθρώπους και να πάρετε έναν λόγο παρηγοριάς ή να λάβετε μια σωστή συμβουλή.

– Πατέρα Νεκτάριε, αυτό που μας διηγείστε είναι καταπληκτικό κατά τη γνώμη μου. Αλλά έχετε μόνο ένα μικρό μοναστήρι και ολόκληρη η ROCOR (Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς) δεν είναι σε καμία περίπτωση μια πλούσια Εκκλησία ενώ εσείς δεν είστε σε καμία περίπτωση εκατομμυριούχοι. Πώς καταφέρνετε να βοηθάτε αυτούς τους ανθρώπους - πνευματικά, οικονομικά, τεχνικά;

Εμείς, οι μοναχοί, δεν βάζουμε τα λεφτά στην τσέπη μας, δεν τα αποταμιεύουμε. Ότι συγκεντρώνεται - χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της κοινότητάς μας

– Ναι, είμαστε μοναχοί αλλά όλοι έχουμε κοσμικά επαγγέλματα και δουλειές έξω από το μοναστήρι. Για παράδειγμα, είμαι ψυχίατρος, εργάζομαι σε νοσοκομείο και κλινική, και επιπλέον διδάσκω σε πανεπιστήμιο. Ένας από τους ιερείς μας είναι δημοσιογράφος, έχουμε έναν αγιογράφο. Λαμβάνουμε μισθό και αυτό μας επιτρέπει να καλύπτουμε όλα τα απαραίτητα έξοδα, για παράδειγμα, το ενοίκιο του οικοπέδου στο οποίο βρίσκεται το μοναστήρι. Δεν βάζουμε τα λεφτά στην τσέπη μας, δεν τα αποταμιεύουμε. Ότι συγκεντρώνεται - χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της κοινότητάς μας. Είμαστε μοναχοί, δεν έχουμε οικογένειες, μόνο πνευματικά παιδιά και τα βοηθάμε, γιατί αυτό είναι το κύριο καθήκον μας. Διακονούμε τον λαό του Θεού και την Εκκλησία και όλα τα κέρδη μας κατευθύνονται προς αυτό το σκοπό. Αν κερδίσουμε κάτι – όλα μένουν στην Εκκλησία και θα στηρίξουν τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς.

Επιπλέον, λαμβάνουμε υποστήριξη από το Καταπιστευματικό Ταμείο για τις ανάγκες της ROCOR και άλλους χορηγούς. Μας βοηθούν πολύ αλλά και πάλι το βασικό μέρος είναι ο μισθός που λαμβάνουμε στις κοσμικές δουλειές.

Μερικοί από τους ιερείς μας που επισκέπτονται τη πόλη του Μεξικού με ρωτούν: "Πάτερ, πώς επιβιώνετε;". Τους απαντώ ότι έχω μισθό στο νοσοκομείο, στην κλινική, στο πανεπιστήμιο, κάνω διαδικτυακά μαθήματα και όλα τα λεφτά τα δίνω στην Εκκλησία. Τότε με ρωτούν: «Και τι γίνεται με εσάς;». Μα δεν χρειάζομαι τίποτα. Αν κάποιος από εμάς αρρωστήσει - ο Κύριος θα φροντίσει για την υγεία μας. Είμαι γιατρός και μπορώ να παρέχω κάποια απαραίτητη βοήθεια, να δώσω φάρμακα, και αν αυτό δεν είναι αρκετό, τότε έχουμε άλλους γιατρούς στην κοινότητα που μπορούν να βοηθήσουν. Αλλά ακόμα και αν δεν συμβεί αυτό, ο Κύριος, σίγουρα, θα φροντίσει τα πάντα όπως πρέπει.

– «Αν είχα περισσότερο χρόνο, θα έκανα περισσότερα πράγματα. Προσπαθώ να μην χάνω χρόνο, γιατί αυτή είναι μεγάλη ευθύνη ενώπιον του Θεού, της Εκκλησίας και των δωρητών μας» – αυτά είναι τα λόγια σας. Ακούγοντας αυτά δεν μπορώ καν να φανταστώ πώς μπορείς να δουλέψεις ακόμα πιο σκληρά. Αφού δουλεύτε, κυριολεκτικά, περισσότερα από 20 ώρες την ημέρα και κοιμάστε μόνο τρεις ώρες. Και τι θα κάνατε αν η μέρα ήταν διπλάσια; – Α, μακάρι να είχα τόσο χρόνο. Δυστυχώς, σήμερα έχουμε πολλούς περιορισμούς. Για διάφορους λόγους, δεν μπορούμε να επισκεπτόμαστε, ελεύθερα, τις κοινότητές μας σε άλλες πόλεις του Μεξικού για να τους παρέχουμε αμέσως βοήθεια. Αλλά πάντα ψάχνουμε ευκαιρίες και ο Κύριος τις δίνει, οπότε δεν ανησυχώ γι' αυτό. Αν είναι γραφτό να πεθάνω αύριο, άλλοι ιερείς, που έχω προετοιμάσει, θα με αντικαταστήσουν στην διακονία του λαού. Ξέρουν ποιος είναι ο στόχος μας και τι πρέπει να γίνει. Και είμαι απλώς ένα άτομο που υπηρετεί, πληρώνει τους λογαριασμούς και προσπαθεί να κατευθύνει τα έσοδά μας στις ανάγκες της κοινότητας.

– Παραμένει ένα μυστήριο για μένα πώς, με ένα τόσο φορτωμένο πρόγραμμα, βρήκατε ακόμη και χρόνο να μιλήσετε με έναν άγνωστο δημοσιογράφο ...

– Εργάζομαι διαδικτυακά και μπορώ να προγραμματίσω τα ραντεβού με τους ασθενείς σε διαφορετικές ώρες. Συνήθως, το μεσημέρι, είμαι εξαιρετικά απασχολημένος αλλά μου είπατε ότι αυτή η ώρα είναι η προτιμότερη για εσάς και αποφάσισα να συμμορφωθώ. Κατά κανόνα, αν ο κόσμος θέλει να μου μιλήσει, αυτό συμβαίνει κοντά στα μεσάνυχτα, γιατί αυτός είναι ο μόνος ελεύθερος χρόνος που έχω. Αλλά μετά τα μεσάνυχτα συνεχίζω να δουλεύω.

– Όταν τελειώσει η συζήτησή μας, στο Μεξικό, πολλοί άνθρωποι θα σχολάσουν από τις δουλειές τους. Και ποιο είναι το πρόγραμμα που σας περιμένει αυτή τη συνηθισμένη μέρα;

– «Θα πάω στο νοσοκομείο, όπου θα με περιμένουν αρκετοί ασθενείς. Μετά θα επισκεφτώ μια οικογένεια, θα ενημερωθώ τους δικηγόρους αν χρειάζονται βοήθεια από εμάς. Έπειτα θα χρειαστεί να φέρουμε φάρμακα από το φαρμακείο στο μοναστήρι. Έχω μια λίστα με φάρμακα που πρέπει να αγοραστούν σήμερα για να τα παραδώσω αύριο στα άρρωστα μέλη της κοινότητάς μας. Στη συνέχεια θα προσευχηθούμε μαζί με τους αδερφούς της μονής και μετά θα ακολουθήσει τράπεζα. Και μετά από αυτό, θα πάω στο δωμάτιό μου, θα εξομολογηθώ, θα συμβουλευτώ και θα κάνω μαθήματα διαδικτυακά. Και μετά από αυτό, θα πάω στο δωμάτιό μου για την εξομολόγηση. Θα ακολουθήσουν τα διαδικτυακά μαθήματα και συμβουλευτική εργασία. Επιπλέον πρέπει να γίνει κάποια προετοιμασία για την αυριανή ημέρα. Υπολογίζω να πέσω για ύπνο γύρω στις 3 το πρωί και στις 6 το πρωί θα σηκωθώ για να πάω ξανά στη δουλειά.