«Οι αδελφές θέλουν ώστε εσείς να εκδιώξετε το πνεύμα της ορθοδοξίας από μένα»

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, σ’ ένα από τα Ορθόδοξα μοναστήρια της Ανατολικής Πολωνίας, η πρώην Καθολική ηγουμένη και εκκλησάρισσα μίας Μονής του Τάγματος των Καρμελιτών εκάρη ορθόδοξη μοναχή με το όνομα Μελάνια. Η πορεία της προς την Ορθοδοξία είναι γεμάτη από ξαφνικές στροφές. Η αδελφή Μελάνια τόλμησε να μιλήσει γι’ αυτά τα γεγονότα μετά από κάμποσο καιρό. Όταν το πήρε απόφαση, μας παρακάλεσε να δημοσιεύσουμε την ιστορία της χωρίς τη φωτογραφία της.

Οι πρόγονοί μου από την πλευρά του πατέρα μου είναι από τη Δυτική Πολωνία και είναι καθολικοί. Οι γονείς της μητέρας μου ήταν ιδιοκτήτες γης δίπλα στον ποταμό Νέμαν (σήμερα στην περιοχή της Λευκορωσίας) και ανήκανε σε οικογένεια μικροευγενών. Όλοι οι συγγενείς μου, που μένουν τώρα στο Μινσκ, ομολογούν την ορθόδοξη πίστη και είμαι χαρούμενη πολύ με το γεγονός ότι στην οικογένειά μου υπάρχουν όχι μόνο καθολικοί αλλά και ορθόδοξοι!

Ομολογούσαμε τον Καθολικισμό, επισκεπτόμασταν καθολική εκκλησία, αλλά ποτέ δεν σκέφτηκα ότι μπορώ να γίνω μοναχή

Οι παππούδες μας, όταν ήθελαν να συζητήσουν κάτι κρυφά από εμάς, τα εγγόνια τους, άρχιζαν να μιλούν Ρωσικά. Η οικογένειά μας ήταν καλή. Ομολογούσαμε τον Καθολικισμό, επισκεπτόμασταν καθολική εκκλησία, αλλά ποτέ δεν σκέφτηκα ότι μπορώ να γίνω μοναχή. Αγαπούσα πολύ τον Θεό, αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ο Θεός θα θελήσει να φέρει στο μοναστήρι Του έναν τέτοιο άσχημο άνθρωπο, όπως εγώ! Ήμουν 20 χρονών, όταν ένας γνωστός μου καθολικός ιερέας, καθηγητής της Βίβλου, ετοιμαζόμενος να πάει σ’ ένα επιστημονικό συνέδριο, μου πρότεινε να πάω κι εγώ μαζί του. Μου δόθηκε η ευκαιρία να περάσω δυο-τρεις μέρες σε μοναστήρι, να προσευχηθώ εκεί και να γυρίσω σπίτι. Δέχτηκα την πρόταση αυτή. Ήταν η πρώτη μου επίσκεψη σε μοναστήρι. Οι αδελφές εκεί μου έκαναν διάφορες σοβαρές ερωτήσεις κι εγώ νόμιζα ότι ρωτούν το ίδιο σε όλους. Την τρίτη μέρα κανόνισαν το ραντεβού μου με την καθηγούμενη της μονής. Από εκείνην άκουσα την εξής ερώτηση: «Πότε θα μετακόμεις σ’ εμάς;». Δεν ρώτησε αν το ήθελα, αλλά ρώτησε «πότε;». Κι εγώ σκέφτηκα ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Κύριος με ειδοποίησε για το θέλημά Του. Παρ’ όλα αυτά, τους ενημέρωσα ότι είμαι ακόμα φοιτήτρια και σπουδάζω πολωνική φιλολογία. Αυτές, όμως, μου είπαν πως πρέπει να παρατήσω τις σπουδές και ότι, αν χρειαστεί στη συνέχεια, θα με στείλουν να σπουδάσω αλλού. Όλα αυτά μου φάνηκαν πολύ σοβαρά κι εγώ τους απάντησα: «Θα έρθω σ’ ένα μήνα».

Όταν οι γονείς μου έμαθαν αυτά τα νέα, βρέθηκαν σε σύγχυση. Παρ’ όλα αυτά, σ’ έναν μήνα πήγα στο μοναστήρι κι έμεινα εκεί για δύο μήνες. Οι αδελφές συμμετείχαν ευρέως σε φιλανθρωπικό έργο. Βοηθούσαν σε νοσοκομεία και σε σχολεία, πήγαιναν στην Αφρική να ταΐζουν τους πεινασμένους κ.τ.λ. Προς το τέλος της δεύτερης χρονιάς μου, ο πνευματικός της μονής με ευλόγησε να μετακομίσω σε άλλο μοναστήρι, πιο κλειστό. Κατά τη γνώμη του, μου ήταν ωφέλιμο να μείνω στην εγκλείστρα. Όταν το ανακοίνωσα στην καθηγουμένη, εκείνη είπε αναστενάζοντας: «Φοβόμουν αυτήν τη συζήτηση. Είχα προαίσθηση ότι θα σε στείλουν αλλού». Έτσι, εκπληρώνοντας την ευλογία, βρέθηκα στο μοναστήρι των Καρμελιτών. Εκεί εκάρην μοναχή και, με την πάροδο του χρόνου, χειροθετήθηκα ηγουμένη. Στο μοναστήρι ήμουν εκκλησάρισσα και καθοδηγούσα νέες αδελφές. Πέρασα 18 χρόνια της ζωής μου στο μοναστήρι του Τάγματος των Καρμελιτών.

Μια φορά ήρθε στο μοναστήρι μας ένας Πολωνός κληρικός, με πρόταση να ιδρυθεί μία αδελφότητα των Καρμελιτών στο Ουσόλιε, της περιοχής του Ιρκούτσκ. Εκεί κάποτε υπήρχε μία πολωνική κοινότητα και γι’αυτό, τόσο οι πεθαμένοι όσο και οι ζώντες, είχαν ανάγκη προσευχής. Κανείς δεν ήθελε να πάει εκεί, γιατί οι αδελφές αυτού του Τάγματος περνούν όλη τη ζωή τους (με σπάνιες εξαιρέσεις) μέσα στο μοναστήρι τους και ούτε καν βγαίνουν έξω. Το να πάει κάποια στη Σιβηρία σημαίνει να μην επιστρέψει ποτέ πίσω στην Πολωνία. Μάλλον εύκολα μπορείτε να υποθέσετε ότι καμία από τις αδελφές δεν ήθελε να πάει. Κι εγώ σκέφτηκα ότι προφανώς πρέπει να πάω εγώ. Εντάξει! Έπρεπε να γνωρίζω τον τόπο όπου σκόπευα να μένω κι έτσι πήρα την ευλογία να ξεκινήσω τη μελέτη της ιστορίας της Ρωσίας και της Ορθοδοξίας. Η Ρωσία έχει πολλούς Αγίους, στους οποίους μπορεί κανείς ν’ απευθυνθεί και να παρακαλέσει για βοήθεια.

Μου συνέστησαν τον ορθόδοξο εκδοτικό οίκο “Bratczyk” στην Πολωνία. Αρχίσαμε την αλληλογραφία μας και ο “Bratczyk” με βοήθησε, αποστέλλοντάς μου πολλά ορθόδοξα βιβλία και πολλές εικόνες. Όποια απορία είχα, μου έστελναν αμέσως κάποιο βιβλίο ή φυλλάδιο πάνω σ’ αυτό το θέμα. Κι ένα πράγμα που με εξέπληξε ήταν ότι σ’ όλα αυτά τα βιβλία γράφονταν απλά πράγματα. Στην αρχή με σάστιζε αυτό το πράγμα, αλλά στη συνέχεια, μετά την προσευχή, όλες οι «πανέξυπνες» ιδέες, που είχα, εξαφανίζονταν από το μυαλό μου και παρέμεναν μόνο αυτά τα απλά κείμενα. Μου άρεσε να μελετώ φιλοσοφικά βιβλία. Διάβαζα Ντοστογιέφσκι και Φλορένσκι από μετάφραση. Απολάμβαινα δύσκολα βιβλία, αλλά τα απλά βιβλία κάνουν τον άνθρωπο αλλιώτικο, μεταφέρουν το άγγιγμα του Αγίου Πνεύματος.

Ο εκδότης του “Bratczyk”, ο Μάρεκ Γιακιμιούκ, έφερνε Ρώσους στο μοναστήρι μας. Μια φορά μας επισκέφτηκε ο Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος (Γιουράσοβ) με τις αδελφές από ένα ορθόδοξο μοναστήρι στην πόλη Ιβάνοβο. Μιλούσαμε από τα κάγκελα. Ο πατήρ Αμβρόσιος μας ρώτησε: «Αδελφές, υπάρχουν στιγμές, που είσαστε θυμωμένες μεταξύ σας;» Και μετά συζητούσαμε για πολλή ώρα το πάθος του θυμού. Με απλά παραδείγματα, ο πατήρ Αμβρόσιος μας εξήγησε πώς πρέπει να παλεύουμε με τους πειρασμούς και πώς ν’ αγαπούμε τον πλησίον μας. Τα λόγια του έμπαιναν κατ’ ευθείαν μέσα στην καρδιά. Οι αδελφές μας κάθονταν κι έκλαιγαν, τόσο δυνατό ήταν το Άγιο Πνεύμα μέσα στα λόγια του. Μια απόκοσμη ομορφιά! Ήμουν πολύ ευτυχισμένη να βλέπω αυτά τα δάκρυα στα μάτια των αδελφών μου.

Όταν άρχισα να δείχνω ενδιαφέρον για την Ορθοδοξία, πολλοί άνθρωποι, με τους οποίους είχα στενές επαφές, απομακρύνθυκαν από μένα, έχασα πολλούς φίλους, και αυτό το γεγονός ήταν οδυνηρό για μένα

Διαβάζοντας ορθόδοξα βιβλία, είχα μια απορία, την οποία ήθελα πολύ να λύσω. Έγραψα ένα γράμμα στον Μάρεκ: «Διαβάζω τους παλιούς γέροντες και διαβάζω τον σύγχρονό μας, τον γέροντα Παΐσιο Αγιορείτη. Τους χωρίζουν αιώνες, αλλά δεν αισθάνομαι μεγάλη διαφορά μεταξύ τους! Πώς γίνεται;». Η απάντηση του Μάρεκ έγινε το πρώτο μου βήμα προς την Ορθοδοξία. Έγραψε το εξής: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι συνέχεια των παραδόσεων των πατέρων μας. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία όλοι είναι ζωντανοί!». Πήγα στον καθολικό πνευματικό μου και τον ρώτησα: «Τι γίνεται σ’ εμάς; Γιατί οι παλιοί γέροντες είναι ένα κομμάτι της ιστορίας για εμάς και όχι πραγματικότητα;» Και ο πνευματικός μου απάντησε ότι ζούμε σε νέο κόσμο. «Μα το Ευαγγέλιο γράφτηκε πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, άραγε έχασε την επικαιρότητά του;», είπα εγώ. Κανείς δεν ήξερε πώς να μου απαντήσει. Στη συνέχεια πολλοί άνθρωποι, με τους οποίους είχα στενές επαφές, απομακρύνθηκαν από μένα, έχασα πολλούς φίλους, και αυτό το γεγονός ήταν οδυνηρό για μένα.

Εκείνην την περίοδο με στήριξαν ο πατήρ Αμβρόσιος και η μοναχή Μαρία από τα Ιεροσόλυμα. Μια φορά η Ζάνα Μπιτσέβσκαγια^[1] ήρθε στην Πολωνία να δώσει συναυλίες. Την περιοδεία της τραγουδίστριας διοργάνωσε ο Μάρεκ Γιακιμιούκ. Ήξερα και αγαπούσα τα τραγούδια της Ζάνα και γι’ αυτό παρακάλεσα τον Μάρεκ να της διαβιβάσει τους χαιρετισμούς μου. Για κάποιο λόγο ο Μάρεκ δεν με κατάλαβε σωστά και του φάνηκε ότι προσκαλώ τη Ζάνα για επίσκεψη. Μετά από λίγο μου τηλεφώνησε η μάνατζέρ της. Δεν μπορούσα ούτε καν να φανταστώ ότι μια τέτοια τραγουδίστρια μπορεί να έρθει στο μοναστήρι μας! Για εμάς, τους Πολωνούς, η Μπιτσέβσκαγια, ο Βισότσκι και ο Οκουτζάβα αποτελούν ενσαρκωμένη στα τραγούδια τη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας, αποδείχτηκε ότι η μάνατζερ είχε σπουδάσει στο σχολείο μαζί με τη μητέρα μου και η μητέρα μου τη βοηθούσε με τον άρρωστο αδερφό της. Της είπα ότι η μητέρα μου πέθανε και η μάνατζερ στενοχωρήθηκε πολύ. «Θα σας επισκεφτούμε στο μοναστήρι σας», αποφάνθηκε εκείνη.

Η Ζάνα κι εγώ γίναμε αμέσως φίλες και είμαστε σ’ επαφή μέχρι σήμερα. Οι Ρώσοι είναι τόσο καλοί! Τους νιώθω σαν δικούς μου ανθρώπους. Τα τραγούδια της Ζάνα είναι γεμάτα με αγάπη προς τη Ρωσία! Η Ζάνα δεν είναι μια κοσμική τραγουδίστρια, αλλά είναι βαθιά πιστός άνθρωπος. Τα τραγούδια της για ’μένα εκπέμπουν το Ορθόδοξο πνεύμα. Όπως ξέρουν να ξεπερνούν τις δοκιμασίες οι Ρώσοι, μάλλον, δεν ξέρει κανένας άλλος. Οι συναντήσεις με διάφορους Ρώσους μ’ επηρέασαν πάρα πολύ, ήταν σαν τα δώρα του Θεού.

Η τελευταία χρονιά στο μοναστήρι των Καρμελιτών ήταν πολύ δύσκολη για μένα. Καταλαβαίνω τις αδελφές, γιατί δεν ήθελαν να χαθώ στην πλάνη μου. Φυσικά, τους φάνηκε παράξενο το γεγονός ότι μια καθολική ηγουμένη θέλει να προσηλυτιστεί στην Ορθοδοξία, να φύγει στη Ρωσία (στην αντίληψή μας η Ορθοδοξία και η Ρωσία ήταν το ίδιο πράγμα). Τον Ιούλιο του 2010 προέκυψε μια δύσκολη κατάσταση μεταξύ της καθηγουμένης και των αδελφών της μονής, επενέβησαν ακόμη και οι εκκλησιαστικές αρχές. Συνέβαλα στη λύση αυτού του προβλήματος και όλα τελείωσαν μ’ επιτυχία. Η καθηγουμένη της μονής μού πρότεινε να ξεκουραστώ. Παρ’ όλο που στους Καρμελίτες δεν επιτρέπεται να βγαίνουν έξω ποτέ, εμένα μου δόθηκε η άδεια να πάω σε άλλο μοναστήρι για μια μέρα, να προσκυνήσω τους Αγίους. Αποφάσισα αμέσως ότι θα πάω σε κάποιο ορθόδοξο μοναστήρι, γιατί ήθελα πάρα πολύ να παρουσιαστώ στη Θεία λειτουργία σε ορθόδοξο ναό, για πρώτη φορά στη ζωή μου! Όμως δεν το εκμυστηρεύτηκα στην καθηγουμένη, γιατί φοβόμουν ότι μπορεί να μου το απαγορεύσει κι εγώ δεν θα μπορούσα να την παρακούσω. «Θ’ αποκαλύψω πού πήγα, όταν επιστρέψω», απάντησα με υπεκφυγές. Η καθηγουμένη κατάλαβε πού θα πάω, αλλά σιώπησε.

Μπήκα στον ναό και με πήραν τα δάκρυα. Εκείνην τη στιγμή έγινε απολύτως σαφές ότι το κάλεσμά μου είναι η Ορθοδοξία

Κανόνισα με τον Μάρεκ Γιακιμιούκ να με υποδεχθεί στον σταθμό και να με πάει στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Μπελοστόκ. Μπήκα στον ναό και με πήραν τα δάκρυα. Εκείνην τη στιγμή έγινε απολύτως σαφές ότι το κάλεσμά μου είναι η Ορθοδοξία. Μετά το Μπελοστόκ πήγαμε στο μοναστήρι της Γέννησης της Θεοτόκου στο Ζβέρκι. Ήταν 12 Ιουλίου, η ημέρα της εορτής των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Πολλά χρόνια αργότερα έμαθα ότι την ίδια μέρα τιμάται η μνήμη του αγαπημένου μου ορθοδόξου Αγίου, του Γέροντος Παϊσίου! Διάβασα όλα τα βιβλία του, όσα κατάφερα να βρω, και μέσα μου τον θεωρούσα πνευματικό πατέρα μου. Μίλησα με την καθηγουμένη εκείνης της μονής, η οποία με ρώτησε πότε να ξανάρθω. Ακούστηκε σαν τη φωνή του Θεού, όπως τότε, όταν με ρώτησαν στο καθολικό μοναστήρι: «Πότε θα μας ξανάρθεις;». Έτσι και τώρα, ο Κύριος αποκάλυψε το θέλημά Του. Ήξερα ότι δεν πρέπει να ψάξω για μοναστήρι, ο Θεός μού το είχε ήδη δώσει.

Μετά την επιστροφή μου στο μοναστήρι των Καρμελιτών, οι αδελφές με αντιμετώπισαν εχθρικά. Η καθηγουμένη δεν κατάφερε να κρατήσει μυστικό το μέρος όπου πήγα. Με κλείδωσαν στο κελλί για μερικούς μήνες. Μόνο κάποιες αδελφές, τις οποίες κάποτε είχα υπό την καθοδήγησή μου, με παρηγορούσαν. Τον Δεκέμβιο μ’ έστειλαν στην ψυχιατρική κλινική μιας καθολικής κοινότητας. Οι αδελφές-Καρμελίτες υπολόγιζαν πως οι γιατροί εκεί θα επιβεβαιώσουν την ανικανότητά μου. Οι εξετάσεις διήρκεσαν επί τέσσερις μήνες και στο τέλος με πήγαν σ’ έναν καθολικό ιερέα με κύρος, γνωστό ως ειδικό για εξορκισμό. Όταν μείναμε στο δωμάτιο μόνο οι δυο μας, με ρώτησε:

– Αδελφή, γιατί ήρθες σ’ εμένα;

– Μ’ έφεραν, για να εκδιώξετε τον δαίμονα από μέσα μου.

– Αδελφή, προσεύχομαι για εσάς, αλλά δεν έχετε κανένα κακό πνεύμα μέσα σας. Τι άλλο θέλει η αδελφή;

Ξέσπασα σε κλάματα και ομολόγησα:

– Αυτές θέλουν, ώστε εσείς να εκδιώξετε το πνεύμα της ορθοδοξίας από μένα.

Ο ιερέας σιωπούσε και προσευχόταν με κομποσχοίνι. Μετά από λίγο πρόφερε:

– Η αδελφή ήρθε σε λάθος διεύθυνση. Έχω ολοκληρώσει τη διδακτορική μου εργασία για την Ευχή του Ιησού. Στο κελλί μου τελειώνω την αγιογράφηση της εικόνας «Άγιον Μανδήλιον» και σκοπεύω να επισκεφτώ το Ποτσάεβ, για να ζήσω την εμπειρία των ορθοδόξων μοναχών στον εξορκισμό.

Η συζήτησή μας τελείωσε με το γεγονός ότι έλαβα την ευλογία εκείνου του καθολικού ιερέα να προσηλυτιστώ στην Ορθοδοξία. Το εξέλαβα σαν το θαύμα του Θεού.

Γίναμε φίλοι με τους υπαλλήλους του καθολικού νοσοκομείου και μάλιστα αγαπημένοι. Αυτοί ειδοποίησαν τις αδελφές-Καρμελίτες ότι είμαι υγιής και δεν υπάρχει πια κανένας λόγος να παραμείνω κι άλλο εκεί. Τους είπαν, επίσης, ότι πέρασα όλες τις πιθανές εξετάσεις και το να με διαγνώσουν ως τρελή θα ήταν ψέμα και δεν ήθελαν να διαπράξουν αυτήν την αμαρτία. Στο νοσοκομείο μ’ επισκέφτηκαν οι αδελφές-Καρμελίτες και κάποιοι καθολικοί ιερείς, προσπαθώντας να με πείσουν να μην προσηλυτιστώ στην Ορθοδοξία. Κάθε μέρα είχα διάφορες επισκέψεις και συζητήσεις, αλλά τους έλεγα και ξαναέλεγα ότι δεν θα επιστρέψω στο μοναστήρι. Ήταν δύσκολη περίοδος για μένα, αλλά κάθε φορά παρακαλούσα τον Κύριο να μου δίνει τις δυνάμεις για μια ωρίτσα ή για ένα λεπτό. Και ο Κύριος με βοηθούσε ν’ αντέξω. Τελικά, ο πατέρας μου με τον αδελφό μου ήρθαν στο νοσοκομείο και με πήγαν στο σπίτι.

Προσευχόμουν στον βασιλιά Νικόλαο Β΄ και η πρώτη μου κοινωνία έλαβε χώρα στις 17 Ιουλίου, την ημέρα μνήμης της Βασιλικής Οικογένειας! Όταν το έμαθα, αυτό το γεγονός με εξέπληξε πολύ

Αφού ξεκουράστηκα στο σπίτι, στις 4 Μαΐου πήγα στο μοναστήρι Ζβέρκι. Ήξερα ότι η αγαπημένη μου Ζάνα Μπιτσέβσκαγια εκτιμά ιδιαίτερα τον βασιλιά-μάρτυρα Νικόλαο Β΄. Στην αρχή είχα μια περίπλοκη στάση απέναντι στην προσωπικότητά του και γι’ αυτό προσευχόμουν σε αυτόν, να με βοηθήσει να επιλύσω το πρόβλημα. Στις 16 Ιουλίου προσηλυτίστηκα στην Ορθοδοξία και η πρώτη μου κοινωνία έλαβε χώρα στις 17 Ιουλίου, την ημέρα μνήμης της Βασιλικής Οικογένειας! Όταν το έμαθα, αυτό το γεγονός με εξέπληξε πολύ. Για μερικά χρόνια ήμουν στο μοναστήρι ως δόκιμη. Ύστερα έγινα ρασοφόρα και αυτήν τη χρονιά, κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, εκάρην μοναχή. Η πορεία μου ήταν ελικοειδής και δύσκολη κι όμως είμαι σίγουρη ότι ο ίδιος ο Θεός με οδηγούσε. Στις μέρες μας προσεύχομαι να υπάρχει αγάπη μεταξύ της Ρωσίας και της Πολωνίας. Ο Διάβολος σπέρνει εχθρότητα μεταξύ μας, αλλά εγώ πιστεύω ότι ο Κύριος θα βοηθήσει να το ξεπεράσουμε!