Ο Μέγας Αντώνιος Δε έχουμε κάθε μέρα ιερές ακολουθίες στην εκκλησία. Γι΄αυτό, προσπερνάμε ονόματα και διδασκαλίες αγίων, από τους οποίους θα μπορούσαμε να μάθουμε τόσα πολλά, αλλά τους οποίους σπάνια θυμάται κανείς. Έτσι, χτες γιορτάζαμε την ημέρα του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, του θεμελιωτή του μοναχικού αγώνα στην έρημο της Αιγύπτου. Όλοι όσοι έφεραν αργότερα το όνομά του, το έχουν πάρει προς τιμήν του. Ανάμεσα σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται και ο θεμελιωτής του ρωσικού μοναχισμού, ο Άγιος Αντώνιος των Σπηλαίων*.
Θέλω να επιστήσω την προσοχή σας σε ένα μόνο γεγονός από τη ζωή του. Έφυγε για την έρημο, πρώτος από όλους τους ασκητές, για να παλέψει το κακό που υπήρχε στην καρδιά του. Δεν έφυγε για να αποφύγει τον κόσμο: πήγε στην έρημο για μονομαχία, ώστε να πολεμήσει πρόσωπο με πρόσωπο ενάντια στο κακό που είναι πιο περίπλοκο, πιο τρομερό και πιο καταστροφικό από το κακό που μας περιβάλλει στον κόσμο.
Και κάποια στιγμή, σαν φοβερή και καταστροφική θύελλα, έπεσαν επάνω του πειρασμοί διάφορων ειδών. Ο ίδιος πολεμούσε θαρραλέα, πάλευε με όλες τις δυνάμεις του και, κάποια στιγμή, οι δυνάμεις τον εγκατέλειψαν, όχι μόνο οι ψυχικές αλλά και οι σωματικές. Τότε, καθώς ένιωθε ότι δεν μπορεί άλλο να πολεμάει, ξάπλωσε στο χώμα. Εκείνη τη στιγμή εμφανίστηκε μπροστά του ο Σωτήρας Χριστός και όλο το σκοτάδι φωτίστηκε από την παρουσία Του, όλος ο τρόμος απομακρύνθηκε. Και τότε, ο Αντώνιος, μη μπορώντας ούτε καν να σηκωθεί ενώπιον του Κυρίου και να Τον προσκυνήσει, εκραύγασε: «Κύριε! Πού Ήσουν, όσο βρισκόμουν σε τόσο φοβερή πάλη; Άραγε, δεν μπορούσες να με βοηθήσεις;…» Και ο Σωτήρας του απάντησε: «Ήμουν αοράτως δίπλα σου, έτοιμος να σε βοηθήσω, μόλις που κλονιζόταν η πίστη σου…»
Αυτά τα λόγια του Σωτήρα απευθύνονται στον καθένα από μας. Όλοι στεκόμαστε απέναντι στον εσωτερικό πόλεμο ή βρισκόμαστε κάτω από την εξουσία του: του πολέμου με το σκοτάδι, του πολέμου με το κακό, του πολέμου με το φόβο, με τις απορίες, με όλα αυτά που συνθέτουν την πεπτωκυΐα ανθρώπινη φύση μας. Και ο καθένας από μας συνέχεια προσεύχεται: «Κύριε, ελθέ! Κύριε, βγάλε από πάνω μου αυτόν το ζυγό! Κύριε, ελευθέρωσέ με!...»
Πολύ συχνά ακούω παράπονα ότι σε μια τέτοια κραυγή της ψυχής σαν να μην απαντάει ο Κύριος. Στην πραγματικότητα, όμως, ο Κύριος στέκεται δίπλα μας, με χαρά κοιτάζοντάς μας, όταν εμείς, θαρραλέα, με πίστη και πιστότητα στην καρδιά πολεμούμε στο όνομά Του, όπως οι στρατιώτες πολεμούν για το βασιλιά τους, ακόμα και αν χρειάζεται σε αυτόν τον πόλεμο να τραυματιστούν, να ακρωτηριαστούν ή να σκοτωθούν.
Και αυτός είναι ο δικός μας ανθρώπινος προορισμός: αν είμαστε του Χριστού, τότε έχουμε σταλεί σε αυτόν τον κόσμο από τον Χριστό, ώστε με το όνομά Του και στο όνομά Του να πολεμάμε και να νικάμε. Να το θυμόμαστε κάθε φορά που βρισκόμαστε κάτω από την εξουσία του πειρασμού, όταν μέσα μας σηκώνει το κεφάλι τους η πίκρα, η κακία, ο φόβος, το μίσος και κάθε πάθος. Μας δόθηκε να πολεμάμε, ακριβώς αυτό, μας δόθηκε: είναι τιμή μας, δόξα μας, που ο Θεός μας εμπιστεύεται, εμάς, τους αδύναμους, τους τιποτένιους, την πάλη ενάντια στο κακό στον κόσμο. Και αυτή η πάλη δεν αρχίζει από έξω, στην αντιπαράθεση με τον πλησίον ή τον μακρινό μας, αλλά αρχίζει μέσα μας, με τη νίκη επί του εαυτού μας, στο να τα ξεπεράσουμε όλα, να γίνουμε αφεντικό της ψυχής μας, κύριοι της ψυχής και του σώματος, του νου και της καρδιάς, της βούλησης και της ζωής μας: και στο να τα παραδώσουμε όλα στα χέρια του Θεού, ώστε να Τον υπηρετούμε με όλη την καρδιά, την ψυχή, την ισχύ, το νου μας, με ό, τι έχουμε και με ό, τι είμαστε. Αμήν.
* Κτήτωρ της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου – ΣτΜ