«Όταν τα αδέλφια μισούν το ένα το άλλο — αυτό είναι το πιο τρομερό μίσος», — σοφά αποσπάσματα από τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παράκτιας, Αμφιλοχίου

Ένα πλάνο από το ντοκυμαντέρ «Τα χελιδόνια του Χριστού». Η Φωτογραφία παρέχεται από τους δημιουργούς του

Κυκλοφορεί στη Ρωσία το ντοκυμαντέρ «Τα χελιδόνια του Χριστού», αφιερωμένο στα γεγονότα στο Μαυροβούνιο τα έτη 2019-2020.

Όταν, το 2019, το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου ενέκρινε νομοσχέδιο για την κατάσχεση εκκλησιαστικής περιουσίας από τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι υπερασπίστηκαν τη συνοδική προσευχή, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αμφιλόχιο (Ράντοβιτς). Ήταν μια φωτεινή φιγούρα στη ζωή της Εκκλησίας και της χώρας του. Κατά τη διάρκεια της διακονίας του, χτίστηκαν και αποκαταστάθηκαν 700 εκκλησίες και μοναστήρια. Ως επίσκοπος της Σερβικής Εκκλησίας, αυτός και ο λαός του, πέρασαν δύσκολες στιγμές, πέρασαν κακουχίες και βάσανα. Και ταυτόχρονα, έφερε το φως της πίστης σε όλη του τη ζωή, που άγγιξε ακόμη και εκείνους, που δεν ήταν έτοιμοι να συμφωνήσουν μαζί του σε όλα.

Ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παράκτιας, Αμφιλόχιος. Η Φωτογραφία παρέχεται από τους δημιουργούς της ταινίας

Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος (Ράντοβιτς)

Ο επίσκοπος Αμφιλόχιος γεννήθηκε σε μια μεγάλη οικογένεια (με 9 παιδιά), η οποία ζούσε σε ένα μικρό χωριό του Μαυροβουνίου. Σε ηλικία 15 ετών, έφυγε για να εισαχθεί στο σεμινάριο του Βελιγραδίου, μετέπειτα σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου και στη συνέχεια στη Βέρνη και τη Ρώμη. Ήδη από τα νεανικά του χρόνια, επέλεξε το μοναστικό μονοπάτι, αλλά έλαβε την κουρά σε ηλικία σχεδόν 30 ετών. Υπερασπίστηκε τη διδακτορική του διατριβή στη θεολογία. Ήξερε πέντε γλώσσες. Έζησε στο Άγιον Όρος, όπου ήταν σε στενή επαφή με τον γέροντα Παΐσιο τον αγιορείτη. Δίδαξε. Για τριάντα χρόνια (1990-2020), ηγήθηκε της Μητρόπολης Μαυροβουνίου-Παράκτιας της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και ήταν αυτός, που έτυχε να καταστεί το σύμβολο της πνευματικής αναγέννησης στο Μαυροβούνιο.

Επιλέξαμε κάποια αποσπάσματα από τα κηρύγματα, τα άρθρα και τις συνεντεύξεις του Μητροπολίτη Αμφιλοχίου του Μαυροβουνίου — για την πίστη και τη ζωή στον σύγχρονο κόσμο.

***

Το κακό αλλάζει το εξωτερικό του κέλυφος, αλλά μέσα του παραμένει το ίδιο. <....>Σήμερα συμβαίνει μια απανθρωποποίηση του ανθρώπου, επειδή αυτό το νέο πνεύμα καταστρέφει τα βάθη της ανθρώπινης ζωής και της ανθρώπινης και Θείας ηθικής. Και είναι πολύ πιο τρομερό, από ό,τι συνέβαινε πριν. Από την άλλη πλευρά, τίποτα δεν αλλάζει, και ο Κύριος είναι παρών σήμερα, και η Εκκλησία μαρτυρεί — όπως πάντα.

***

Η νηστεία και η εγκράτεια δεν ανήκουν στην πειθαρχία νομικιστικού χαρακτήρα, όπως κατανοούνται από την Παλαιά Διαθήκη ή τη Δυτική ύστερη χριστιανική πνευματικότητα. Η νηστεία και η αποχή είναι μια εσωτερική μετασχηματιστική δύναμη και ένα ισχυρό μέσο αγωγής της επιθυμίας, του νου και των συναισθημάτων. Με αυτές τις δύο, ένα άτομο επιβεβαιώνεται με την ακλόνητη πίστη του στον Θεό, ενώ με τη βοήθειά τους προετοιμάζεται να γίνει και γίνεται μάρτυρας Του — με τη ζωή, το λόγο και το αίμα του. Στη νηστεία και την εγκράτεια, ένα άτομο ανακτά το φως του μέσα από το μυστήριο και καθίσταται ένας λαμπρός ιεροκήρυκας του Αναστημένου Κυρίου.

***

Υπάρχει μια παροιμία σαν κι αυτή: «Ποιος σου ’βγαλε το μάτι; - Ο αδελφός μου. Γι' αυτό η πληγή είναι τόσο βαθιά.» Όταν τα αδέλφια μισούν το ένα το άλλο, αυτό είναι το πιο τρομερό μίσος, το μίσος που δημιουργεί αλλοφροσύνη.

***

Φωτογραφία που παρέχεται από τους δημιουργούς της ταινίας

Οι άνθρωποι και οι λαοί, που περνούν από τα βάσανα, αλλά δεν σκοντάφτουν μπροστά σε αυτά δέχοντάς τα όχι ως κατάρα, αλλά ως ευλογία, αποδίδουν καρπούς.

***

Θυμάστε πόσο συμβολικό είναι το τέλος των Σοδόμων και των Γομόρρων; Η Νεκρά Θάλασσα βρίσκεται σε αυτό το μέρος. Αυτός είναι ο καρπός ενός τέτοιου τρόπου ζωής.

***

Η Ορθόδοξη Εκκλησία — η Εκκλησία του Βλαδίμηρου του Κιέβου και του Ιωάννη Βλαδίμηρου, ισαποστόλων του Μεγάλου Κωνσταντίνου — μοιάζει τώρα με τον πολυβασανισμένο Ιώβ. Και όλα όσα συνέβησαν με τον πολυβασανισμένο Ιώβ, συμβαίνουν στην εκκλησία του Θεού, την Αγία Καθολική Ανατολική Εκκλησία.

***

Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή των δεινών της Εκκλησίας, όταν η Ανατολική Εκκλησία αποτελεί τον πνευματικό πυρήνα του κόσμου, το πιο σημαντικό είναι, να κρατήσει την Εκκλησία όπως την δημιούργησε ο Χριστός, απαλλαγμένη από τις δυνάμεις αυτού του κόσμου, έτσι ώστε να μπορεί να είναι η ίδια μάρτυρας του Θεού, όπως και ο Ιώβ και να ανακτήσει όλα όσα απωλέσθηκαν.
Ο Θεός, μέσω αυτής, θα διατηρήσει την ψυχή του πιστού λαού και ταυτόχρονα η Εκκλησία θα είναι μια πραγματική μαγιά για τον σύγχρονο κόσμο. Κανείς δεν το συνειδητοποίησε τόσο προφητικά όσο ο Ντοστογιέφσκι, ο οποίος έγραψε, ότι το μέλλον μιας υγιούς Εκκλησίας είναι η μόνη σωτηρία για τον σύγχρονο κόσμο, για την ανθρωπότητα.

***

Η εμπειρία της Εκκλησίας, μας υπαγορεύει, ότι το μεγάλο χριστιανικό μας καθήκον, είναι να διατηρήσουμε την ψυχή μας, η οποία θα αποτελέσει μια αληθινή μαρτυρία του Χριστού. Εξάλλου, δεν υπάρχει τόσο μεγάλη αισιοδοξία στα λόγια του Χριστού: «Όταν έρθει ο Υιός του Ανθρώπου, θα βρει άραγε πίστη στους ανθρώπους στη γη;» (σ.τ.μ. Κατά Λουκά, κεφ.18:8) Αλλά μην φοβάστε εσείς που είστε μικρό ποίμνιο». (σ.τ.μ. Κατά Λουκά, κεφ.12:32). Θυμηθείτε, στο βιβλίο της Γένεσης, ο Φαραώ είδε ένα όνειρο: επτά εύρωστες αγελάδες και επτά καχεκτικές, ενώ οι καχεκτικές καταβρόχθισαν τις εύρωστες. (σ.τ.μ. Γένεσις, κεφ.41:4) Έτσι είναι στη ζωή μας και στην πίστη μας. Οι κοκαλιάρικες αγελάδες μας καταβροχθίζουν τις παχύσαρκες... Και όμως, ο Κύριος δεν λέει, ότι δεν θα υπάρξει πίστη, απλά ρωτάει: Θα τη βρει; Αυτός ήξερε, τι έλεγε. Σημαίνει, ότι κάποιου η πίστη θα παραμείνει.

***

Η Φωτογραφία παρέχεται από τους δημιουργούς της ταινίας

Είναι πολύ σημαντικό για έναν Χριστιανό, να καταλάβει ότι αυτός δεν αποτελεί το μέτρο της Εκκλησίας. Παραμένουν ο Χριστός και οι άγιοι, οι αληθινοί φορείς της εκκλησιαστικής ζωής. Πάντα έτσι ήταν και είναι.

***

Ο σημερινός πολιτισμός δίνει μεγάλη προσοχή στα επιφανειακά, αλλά στο θέμα της εσωτερικής και ηθικής αναβίωσης ξεχνιέται και οι άνθρωποι αισθάνονται ένα πνευματικό κενό μέσα τους. Ο Χριστιανός και η Εκκλησία κινδυνεύουν πάντα να παραμείνουν στα επιφανειακά, ξεχνώντας ότι μόνο το επιφανειακό δεν μπορεί να αποφέρει γνήσιους καρπούς. <...> Και ο «οίκος του Θεού» είναι, πρώτα απ' όλα, η ψυχή μας, το σώμα μας, και μετά ο ναός και οι θείες ακολουθίες, που πρέπει επίσης να γεμίσουν με το κάλλος.

***

Όποιος ξέρει τι είναι η λειτουργία, ξέρει τι είναι η Εκκλησία. <...> Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος εμπειρίας, θέλει να αγγίξει τα πάντα με τα χέρια του. Η φύση του, θυμίζει ουσιαστικά τον Απόστολο Θωμά: «Αν δεν Τον αγγίξω, δεν θα πιστέψω» (σ.τ.μ. Κατά Ιωάννην, κεφ.20:25). Έτσι, οι πληγές του Χριστού-Κυρίου βρίσκονται στη λειτουργία. Γι' αυτό, μετά τη λειτουργία, ψάλλουμε το «βλέποντας το αληθινό φως και λαμβάνοντας το ουράνιο πνεύμα». Αυτή είναι η βαθύτερη ενσυναίσθηση (σ.τ.μ. συμπόνια) της Εκκλησίας. Όλες οι δυνάμεις της Εκκλησίας συγκεντρώνονται στη λειτουργία. Και η ζωή έξω από τη λειτουργία, πρέπει να είναι η συνέχιση της.

***

Ο Κύριος έδωσε στον άνθρωπο το μυαλό για κάποιο λόγο, γιατί με τη βοήθεια του μυαλού, το άτομο έχει εφεύρει διάφορα είδη τεχνολογιών και μέσων επικοινωνίας. Όλα αυτά είναι χρήσιμα και πρέπει να μάθετε πώς να τα χρησιμοποιείτε. Ωστόσο, εάν η γνώση δεν οδηγεί σε μια ενιαία αναγκαιότητα και δεν μορφώνει το άτομο, αλλά αυτή αφήνεται σε αυτόν τον κόσμο, εάν μέσω της γνώσης το άτομο ξεχάσει τον Θεό και βάλει τον εαυτό του πάνω από τον Θεό, αυτή η γνώση, λοιπόν, θα είναι ατελέσφορη.

***

Τι σημαίνει το γεγονός, ότι ο Χριστός είναι ο δρόμος; — Αυτό σημαίνει ότι Αυτός, ως μονοπάτι, μας δείχνει τον τρόπο ζωής Του ανάμεσά μας και για εμάς, το θεανθρώπινο έργο Του, την θεανθρώπινη πρακτική Του και πώς πραγματοποιήθηκε και, αφού πραγματοποιήθηκε, παρέμεινε για πάντα ανάμεσά μας ως μέτρο της ζωής μας, ως μονοπάτι μας.

***

Από βιολογική άποψη, ένα άτομο είναι παιδί μόνο στις απαρχές της ζωής του, με την πνευματική έννοια αυτό το άτομο, είναι παιδί του Θεού σε όλη του τη ζωή και καλείται σε αδιάκοπη ανάπτυξη μέχρι την ηλικία του Χριστού. Επομένως, η αποστολή της Εκκλησίας, είναι ακριβώς να ανοίξει στον άνθρωπο τέτοιους αιώνιους ορίζοντες με τις αρχές της καθολικής ανάπτυξης προς τον Χριστό.

***

Η Φωτογραφία παρέχεται από τους δημιουργούς της ταινίας

Ακριβώς όπως ο Χριστός ανέλαβε ένα ανθρώπινο σώμα και τις αμαρτίες του κόσμου, έτσι και η Εκκλησία, με τη Χριστοειδή φύση και αποστολή της, καλείται να μετενσαρκώσει και να αναλάβει τις αμαρτίες και τις πληγές του κόσμου, επιδένοντάς τες και θεραπεύοντάς τες, επειδή μόνο μετενσαρκωμένη και «πληγωμένη», μπορεί να θεραπεύσει και να μετατραπεί σε λάδι για τον κόσμο <...> Όπως ο Ίδιος ο Κύριος, έτσι και η Εκκλησία δεν κρίνει, δεν υπάρχει για να κρίνει στον κόσμο, αλλά για να σώσει τον κόσμο, ώστε να αποκτήσει χαμένη του υγεία, την πληρότητα και την τελειότητα.

***

Μια μέρα τον πέτυχα [τον γέροντα Παΐσιο τον Αγιορείτη] σε μια τόσο υπέροχη και βαθιά διάθεση προσευχής και τότε μου είπε: «Πατέρα μου, Αμφιλόχιε, το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο είναι όταν δεν έχεις τίποτα, αλλά ολόκληρο το Σύμπαν είναι δικό σου!» Και εκείνη τη στιγμή, για πρώτη φορά, ένιωσα τι σημαίνει να είμαι μόνος με τον Θεό και τι σημαίνει να ανακαλύπτω ολόκληρο τον κοσμικό ιστό μέσα μου, να τον νιώθω με όλη του τη δύναμη και την γνήσια ομορφιά του και ταυτόχρονα να είμαι πάνω από αυτόν. Δηλαδή, η φύση περιορίζει τον άνθρωπο, αλλά και ο άνθρωπος είναι απεριόριστος από τη φύση του.

***

Έχω παρατηρήσει εδώ και πολύ καιρό, ότι οι πραγματικά πνευματικοί άνθρωποι μιλούν λιγότερο απ’ όλα τ’ άλλα για την πνευματικότητα. Οι άνθρωποι που έχουν δίψα για πνευματικότητα — και αυτή είναι η θετική πλευρά — μιλούν γι 'αυτή, γράφουν γι' αυτή, δηλαδή, μπορεί κανείς να πει, σαν να αντισταθμίζουν την έλλειψη πνευματικότητας στον εαυτό τους, μιλώντας για πνευματικότητα. Υπάρχει ένας θρησκευτικός τύπος μαγείας. <...> Η αληθινή πίστη δεν είναι για τον καθένα, γι' αυτό υπάρχουν τόσοι πολλοί που καταφεύγουν σε υποκατάστατα πίστης.

***

Η μετάνοια, είναι η κύρια διάσταση της ανθρώπινης ζωής. Εκεί όπου υπάρχει μετάνοια, υπάρχει επίσης η δυνατότητα αναγέννησης, η δυνατότητα ενότητας. Αυτός είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στην εποχή μας: μέσω της μετάνοιας να αναβιώσει την ψυχή του λαού και μέσω της αναγέννησης της ψυχής να αποκαταστήσει τις σχέσεις μεταξύ Εκκλησίας και κράτους, επειδή το κράτος χρειάζεται μετάνοια και απελευθέρωση από εκτροχιασμούς. Ελπίζουμε, ότι το Πνεύμα του Θεού δραστηριοποιείται και ότι οι άνθρωποι θα βρουν έναν τρόπο που οδηγεί στην αιώνια ζωή.

***

Από τη φύση της, η Εκκλησία παραμένει απρόσβλητη από τις πολιτικές αλλαγές και δεν εξαρτάται από αυτές ή από το κράτος. Περιλαμβάνει κάθε γήινο έθνος. <...> Επομένως, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει τις ιδεολογικές του προκαταλήψεις στην Εκκλησία και να την περιορίσει σε ένα συγκεκριμένο κράτος ή σε έναν συγκεκριμένο λαό. Η Εκκλησία έχει τους δικούς της παλιούς νόμους, σέβεται το κράτος, τη δομή και την κυβέρνηση. Φυσικά, δεν μπορεί να προυπαντήσει κανέναν κυβερνήτη, αλλά απαιτεί από το κράτος, ανεξάρτητα από το πώς λέγεται, να σέβεται την Εκκλησία και την παλιά της δομή και να μην της επιβάλλει τις ιδεολογικές της αρχές.

***

Το πιο σημαντικό — η πίστη στο έλεος του Θεού. «Το έλεος της στοργής Σου θα με ακολουθεί και θα με καταδιώκει με επιμονή όλες τις ημέρες της ζωής μου», (σ.τ.μ. Ψαλμοί, κεφ. 22:6) — Κύριε, πόσο βαθιά πνευματικό είναι αυτό! Αυτό είναι το πιο σπουδαίο πράγμα.

Ο πίνακας «Χελιδόνια του Χριστού» είναι μια ιστορία για μια δύσκολη εποχή για την Ορθοδοξία, στον απόηχο του Γιουγκοσλαβικού πολέμου και τις δοκιμασίες του αδελφικού Ορθόδοξου λαού, λόγω των εχθρικών επιθέσεων στην Εκκλησία, η οποία απειλήθηκε με διάσπαση. Η ταινία επικεντρώνεται σε έναν εκπληκτικό αρχιερέα, το Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παράκτιας, Αμφιλοχίου, μαθητή του Γέροντα Παΐσιου του Αγιορείτη. Σχετικά με την άνθηση του μοναχισμού και της πνευματικότητας, για τα εσωτερικά κατορθώματα των απλών ανθρώπων. Και γι αυτό το θαύμα το οποίο συνέβη…