Επιστολές Πατριάρχη Μόσχας για τις πιέσεις στην Ουκρανική Εκκλησία

Εξαιτίας των νέων κραυγαλέων περιστατικών πιέσεως που ασκείται στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, την ιεραρχία της, τον ευαγή κλήρο, τις κοινότητες και ιερές μονές, ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος απέστειλε στις 27 Απριλίου 2024 επιστολές στους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, σε ομάδα θρησκευτικών προσωπικοτήτων και απευθύνθηκε επίσης στους εκπροσώπους διεθνών οργανώσεων.

Στις επιστολές του ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας ανέφερε ειδικότερα ότι η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας διενήργησε στις 24 Απριλίου έρευνα στη Λαύρα των Αγίων Ορέων, μια εκ των μεγαλυτέρων ιερών μονών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, που φημίζεται εντός και εκτός Ουκρανίας.

Ο καθηγούμενος της μονής μητροπολίτης Αγίων Ορέων Αρσένιος χαρακτηρίσθηκε ύποπτος για πολιτικού χαρακτήρα παραβιάσεις. Η ποινική του δίωξη βασίστηκε στα λεγόμενά του στον ναό, όπου δήθεν απεκάλυψε δημοσίως πληροφορίες για το σημείο ανάπτυξης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.

Ο ίδιος ο μητροπολίτης Αρσένιος τέθηκε υπό κράτηση κατά τη διάρκεια της έρευνας, ενώ στις 25 Απριλίου το δικαστήριο τον προφυλάκισε για ένα δίμηνο χωρίς δικαίωμα καταβολής εγγύησης.

«Στην παρέμβαση που προσάπτεται ως κατηγορία στον μητροπολίτη Αρσένιο, πληρόφορησε τους θρησκευόμενους ότι την παραμονή της εκκλησιαστικής εορτής στις 23 Σεπτεμβρίου 2023 στελέχη της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας τοποθέτησαν σημεία ελέγχου καθ’ οδόν προς τη μονή και διενήργησαν πλήρη έλεγχο ταυτοτήτων σε εκατοντάδες θρησκευομένους, οι οποίοι επεδίωκαν να μεταβούν στη μονή», διαπίστωσε ο πατριάρχης Κύριλλος και συνέχισε: «Παραλλήλως, στελέχη της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας και τοπικών παραστρατιωτικών ομάδων παρανόμως συγκέντρωναν τα προσωπικά στοιχεία των προσκυνητών, τους αριθμούς των κινητών τηλεφώνων τους και ηλεκτρονικές διευθύνσεις, αλλά και φωτογράφισαν τον καθένα τους. Στα λεγόμενά του ο μητροπολίτης Αρσένιος τόνισε ότι οι εν λόγω έλεγχοι επιβάλλουν διακρίσεις, υποδεικνύοντας ότι οι μαζικές προσκυνηματικές εκδρομές άλλων θρησκευτικών δογμάτων στην Ουκρανία πραγματοποιήθηκαν χωρίς εμπόδια από τις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες. Η δημόσια αναφορά των σημείων ελέγχου δεν λειτούργησε επιζήμια για τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας και προκλήθηκε από μια αντικειμενική αιτία, δηλαδή τη δημιουργία εμποδίων στους πιστούς κατά τον εκκλησιασμό τους».

Ο Αγιώτατος υπογράμμισε: «Η πολυήμερη σύλληψη του μητροπολίτη Αρσενίου για τεχνητούς, επινοημένους λόγους αποτελεί ένα ακόμη σε ολόκληρη σειρά άλλων τιμωρητικών μέτρων, που στρέφονται κατά των δημοσίων ομιλητών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και των ενημερωτικών πηγών της».

Σε σχέση με τα παραπάνω ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος ανέφερε ότι νωρίτερα, στις 13 Μαρτίου ε.ε. η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας ανακοίνωσε την ποινική δίωξη κατά 14 στελεχών της πληροφοριακής πύλης θρησκευτικού περιεχομένου «Ένωση Ορθοδόξων Δημοσιογράφων», κατηγορώντας τους για «εσχάτη προδοσία», «δωσιλογισμό» και άλλα εγκλήματα.

«Αιτία της δίωξης στάθηκε η δημοσιογραφική δραστηριότητα, δηλαδή δημοσιεύσεις σχετικές με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτές οι παραβιάσεις καταγράφηκαν ειδικότερα στην έκθεση για την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ουκρανία, που δημοσιεύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2023 από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΓΥΑΗΕΔΑ) καθώς και άλλα έγγραφα του ΓΥΑΗΕΔΑ και λοιπών διεθνών οργανώσεων προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων», υπέδειξε ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος. Τέσσερις εκ των δημοσιογράφων, οι οποίοι χαρακτηρίσθηκαν ύποπτοι, ανάμεσά τους ένας ιερωμένος, έχουν συλληφθεί και τελούν σε προφυλάκιση με κίνδυνο να καταδικασθούν σε πολυετή ή ακόμη και ισόβια φυλάκιση.

Όπως επεσήμανε ο Αγιώτατος Πατριάρχης, τον Απρίλιο ε.ε. οι ουκρανικές Αρχές απαγόρευσαν χωρίς να δώσουν εξηγήσεις ομάδα ειδησεογραφικών διαδικτυακών πυλών ορθοδόξου χριστιανικού περιεχομένου, οι οποίες εξειδικεύονταν στην κάλυψη της θρησκευτικής πολιτικής της κυβέρνησης, τη θέση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και τα περιστατικά παραβιάσεων των δικαιωμάτων των πιστών της.

Στις 12 Απριλίου η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας διενήργησε έρευνα στον τόπο διαμονής ενός ακόμη δημόσιου ομιλητή της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, του αντιπροέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεών της, χαρακτηρίζοντάς τον ύποπτο για τις δημόσιες παρεμβάσεις του και επειδή, σύμφωνα με το Γραφείο Τύπου της Υπηρεσίας «επεδίωκε να δυσφημήσει την Ουκρανία στη διεθνή σκηνή».

«Θα υπογραμμίσω ότι οι κατηγορίες απαγγέλθηκαν δύο ημέρες αφότου ο εν λόγω εκπρόσωπος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησία ενημέρωσε την αντιπροσωπεία της Διάσκεψης των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών που κατέφθασε στο Κίεβο σχετικά με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών στην Ουκρανία και ειδικότερα για την απειλή νομοθετικής απαγόρευσης της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας», διαπίστωσε ο Πατριάρχης.

Για άλλη μια φορά ήγειρε επίσης ζήτημα για τη συνεχιζόμενη προετοιμασία από την Βουλή της Ουκρανίας για την υιοθέτηση σε δεύτερη ανάγνωση του υπ’ αριθμ. 8371 νομοσχεδίου της κυβέρνησης της Ουκρανίας «Περί εισαγωγής τροποποιήσεων σε ορισμένους νόμους της Ουκρανίας σχετικά με τη δράση στην Ουκρανία θρησκευτικών οργανώσεων». Στις 19 Οκτωβρίου 2023 ο Αγιώτατος Πατριάρχης απευθύνθηκε με επιστολές για την εξέταση του εγγράφου σε πρώτη ανάγνωση. Ο Αγιώτατος Πατριάρχης τόνισε: « Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η έμπρακτη απαγόρευση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και η διευκόλυνση της διαδικασίας της δημεύσεως των ιερών ναών και της ιδιοκτησίας της, γεγονός που δεν κρύβουν στις δημόσιες παρεμβάσεις τους και οι ίδιοι οι νομοθέτες». Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των βουλευτών, ο νόμος δύναται να εγκριθεί σε δεύτερη ανάγνωση τον Μάιο ε.ε.

Οι διώξεις των θρησκευόμενων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας «προσλαμβάνουν χαρακτηριστικά ολοκληρωτικής αντιθρησκευτικής τρομοκρατίας, που περιλαμβάνει το κλείσιμο ιερών ναών και μονών, τις παράνομες διώξεις κληρικών και λαϊκών, τις εξωδικαστικές τιμωρίες, καθώς και το κλείσιμο ενημερωτικών πόρων, οι οποίοι αποκαλύπτουν την αλήθεια για τις διώξεις», σημείωσε ο Πατριάρχης Κύριλλος.

Όπως υπέδειξε ο Πατριάρχης Μόσχας «οι διώξεις γίνονται εναντίον όσων προσπαθούν να αποδείξουν τις παραβιάσεις της ελευθερίας του θρησκεύεσθαι σε διεθνές επίπεδο και μεθοδεύονται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να έχει καταπνιγεί κάθε δημόσια μαρτυρία για τις θρησκευτικούς διωγμούς μέχρι τη στιγμή, που θα απαγορευθεί νομικά η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και οι χιλιάδες κοινότητές της στην Ουκρανία».

Παραλλήλως, συνεχίζεται η δικαστική διερεύνηση των ποινικών κατηγοριών κατά του καθηγουμένου της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου μητροπολίτη Βίσγκοροντ και Τσερνόμπιλ Παύλου, του μητροπολίτη Ζαπορόζιε και Μελιτουπόλεως Λουκά, του μητροπολίτη Τσερκάσι και Κάνεφ Θεοδοσίου, του μητροπολίτη Μπάντσεν Λογγίνου και ολόκληρης σειράς κληρικών. Αναμένει το εφετείο ο μητροπολίτης Τούλτσιν και Μπράτσλαφ Ιωνάθαν, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε πενταετή φυλάκιση.

***

«Η ολοένα και περισσότερο εντεινόμενη πίεση στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, έχει προσλάβει χαρακτήρα απροκάλυπτων θρησκευτικών διωγμών και με αναγκάζει πάλιν και πολλάκις να απευθυνθώ προς εσάς για υποστήριξη, ενθυμούμενος τα του Αποστόλου: εἴτε πάσχει ἓν μέλος, συμπάσχει πάντα τὰ μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας (πρβλ. Α΄ Κορ. 12. 26)», αναφέρεται στις επιστολές, που απέστειλε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος ειδικότερα στους Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Ο Αγιώτατος ζήτησε από τους παραλήπτες των μηνυμάτων του να προσευχηθούν για βοήθεια του Θεού, ανδρεία και παρηγοριά στους δεινοπαθούντες ιεράρχες, ποιμένες και πιστούς της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και κάλεσε να υψώσουν τη φωνή τους προς υποστήριξή τους.

Οι επιστολές του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου απεστάλησαν στον Μακαριώτατο Πατριάρχη της Μεγάλης Θεουπόλεως Αντιοχείας και πάσης Ανατολής Ιωάννη Ι΄, στον Μακαριώτατο Πατριάρχη της Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ και πάσης Παλαιστίνης Θεόφιλο Γ΄, τον Αγιώτατο και Μακαριώτατο Καθολικό Πατριάρχη πάσης Γεωργίας Ηλία Β΄, τον Αγιώτατο Πατριάρχη Σερβίας Πορφύριο, τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ρουμανίας Δανιήλ, την Ιερά Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας, τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιο, τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας Σάββα, τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Τσεχίας και Σλοβακίας Ροστισλάφ, τον Μακαριώτατο μητροπολίτη πάσης Αμερικής και Καναδά Τύχωνα, τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αχρίδος και Μακεδονίας Στέφανο, καθώς και στον Πάπα της Ρώμης Φραγκίσκο, τον Πατριάρχη της Κοπτικής Εκκλησίας Θεόδωρο Β΄, τον επικεφαλής της Αγγλικανικής Κοινωνίας Αρχιεπίσκοπο Καντερβουρίας Τζάστιν Γουέλμπι, στον Καθολικό της Ανατολής και μητροπολίτη Μαλανκάρ Βασίλειο Μαρ Θωμά Ματθαίο Γ΄, τον Ύπατο Καθολικό Πατριάρχη πάντων των Αρμενίων Καρεκίν Β΄, τον Καθολικό του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας Αράμ Α΄, τον Καθολικό Πατριάρχη της Ασσυριακής Εκκλησίας της Ανατολής Μαρ Αβά Γ΄, τον Πατριάρχη των Μαρωνιτών Αντιοχείας και πάσης Ανατολής Μπεσάρ Μπούτρος αρ Ράι, τον γενικό γραμματέα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Δρ. Τζέρι Πιλέι και τον πρόεδρο της Ευαγγελικής Συμμαχίας «Μπίλι Γκράχαμ» Φράνκλιν Γκράχαμ.

***

Στις επιστολές στους επικεφαλής και εκπροσώπους των διεθνών οργανώσεων ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος παρακάλεσε «να δώσουν προσοχή στα ως άνω περιστατικά κραυγαλέας καταπατήσεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ουκρανία και να καταβάλουν προσπάθειες για την προστασία του δικαιώματος για την ελευθερία του θρησκεύεσθαι των πιστών και των κοινοτήτων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Μεταξύ των αποδεκτών της επιστολής ήταν ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τιουρκ, η γενική γραμματέας του ΟΑΣΕ Χέλγκα Μαρία Σμιντ, ο διευθυντής του Γραφείου του ΟΑΣΕ για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ματέο Μεκάτσι, η γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Μαρία Πεϊτσίνοβιτς-Μπούριτς, ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τις υποθέσεις των εθνικών μειονοτήτων Κ. Αμντραχμάνοφ, ο ειδικός εισηγητής του Συμβουλίου του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επί του θέματος των Συγχρόνων Μορφών Ρατσισμού, Φυλετικής Διάκρισης, Ξενοφοβίας και της σχετικής με αυτές Μισαλλοδοξίας Κ. Ασβίνι, ο ειδικός εισηγητής του Συμβουλίου του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επί της Ελευθερίας του Θρησκεύεσθαι ή των Πεποιθήσεων Ναζίλα Γκάνι.