Όταν Ρώσος Άγιος εμφανίστηκε σε θετό γιο του Ναπολέοντα

Πολλά θαύματα συνδέονται με το όνομα του Οσίου Σάββα του Ζβενίγκοροντ. Σε ένα από αυτά αναφέρεται και η ιστορία που ακολουθεί. Αυτή συνέβη το 1812, τότε που οι Γάλλοι είχαν καταλάβει τη Μόσχα. Ο Γάλλος στρατηγός Ευγένιος ντε Μποαρνέ με δύναμη είκοσι χιλιάδων στρατιωτών είχε καταλάβει την πόλη Ζβενίγκοροντ και είχε εγκατασταθεί στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα Στοροζέφσκιϊ.

Η εμφάνιση του Αγίου Σάββα στον στρατηγό Εζέν ντε Μποαρνέ

Ο Εζέν ντε Μποαρνέ Ποιος ήταν όμως ο Ευγένιος (με γαλλική προφορά Εζέν) ντε Μποαρνέ, στον οποίο συνέβη το θαύμα στο μοναστήρι που είχε καταλάβει; Ήταν ο θετός γιος του Ναπολέοντα, αντιβασιλέας της Ιταλίας και εξέχων στρατηγός. Ο πατέρας του Ευγένιου Αλέξανδρος ντε Μποαρνέ, στα τέλη του 18^ου αιώνα, νεαρός τότε αξιωματικός, είχε παντρευτεί την Κρεολή Ιωσηφίνα, με την οποία το 1781 απέκτησαν γιο που πήρε το όνομα Εζέν ντε Μποαρνέ. Η πολιτική και στρατιωτική καριέρα του Αλεξάνδρου έληξε άδοξα: σκοτώθηκε το 1794. Ο γιος του ήταν τότε 13 ετών. Ο Ευγένιος σε πολύ νεαρή ηλικία κατατάχθηκε στο στρατό. Το 1796, η χήρα Ιωσηφίνα ντε Μποαρνέ παντρεύτηκε τον ελάχιστα γνωστό τότε στρατηγό Βοναπάρτη, ο οποίος αποδέχτηκε τα παιδιά της Ιωσηφίνας ως δικά του.

Σε ηλικία 16 ετών, ο Ευγένιος έγινε βοηθός του Βοναπάρτη. Από τα πρώτα του βήματα έδειξε στο πεδίο της μάχης ανδρεία και γενναιότητα. Μαζί με τον Βοναπάρτη συμμετείχε στην Ιταλική εκστρατεία του 1796-1797, στην Αιγυπτιακή εκστρατεία του 1798-1801 και σε άλλους ναπολεόντειους πολέμους. Όταν, το φθινόπωρο του 1799, ο Ναπολέων επέστρεψε στη Γαλλία από την Αιγυπτιακή εκστρατεία, ο Ευγένιος προήχθη στο βαθμό του λοχαγού του ιππικού. Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής εκστρατείας του 1800, ο Ευγένιος Μποαρνέ, σε ηλικία 18 ετών, προήχθη σε συνταγματάρχη για την ανδρεία που επέδειξε σε μία από τις μάχες. Με αυτήν την αφορμή ο Ναπολέων είχε δηλώσει: «Ο Ευγένιος βαδίζει ταχύτατα προς την αθανασία: έχει δοξαστεί σε όλες του τις μάχες».

Ο Ευγένιος βοήθησε τον Βοναπάρτη στο πραξικόπημα της 18ης Μπρυμαίρ του 1799, αποτέλεσμα του οποίου ήταν να συγκροτηθεί νέα κυβέρνηση στη Γαλλία με επικεφαλής τον Ναπολέοντα. Στη συνέχεια, ο Ναπολέων έγινε ισόβιος πρώτος ύπατος και τελικά, το 1804, αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας της Γαλλίας. Ο Ευγένιος ονομάστηκε πρίγκιπας. Συνόδευε παντού τον πατριό του, ο οποίος εκτιμούσε τον θετό του γιο για την ευγένεια, το ανοιχτό του χαρακτήρα, την αφοσίωση και τα στρατιωτικά του ταλέντα.

Το 1804, όταν ο Ευγένιος ήταν μόλις 22 ετών, έγινε στρατηγός ταξιαρχίας. Το 1805, ο Ναπολέων Α΄ τον ανακήρυξε αντιβασιλέα της Ιταλίας και το 1806 τον υιοθέτησε επίσημα. Στις 26 Ιανουαρίου 1806 ο Ευγένιος Μποαρνέ παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Αυγούστα-Αμαλία, κόρη του βασιλιά Μαξιμιλιανού-Αυγούστου της Βαυαρίας. Στην εκστρατεία του 1812, τα ιταλικά στρατεύματα υπό την ηγεσία του Ευγένιου πολέμησαν, φυσικά, στο πλευρό του Ναπολέοντα.

Ο Ευγένιος είχε κοιμηθεί όλη την ημέρα και όταν προς το βράδυ ξύπνησε, είδε ξαφνικά ότι στο κελί μπήκε ένας ευσχήμων γέροντας με μαύρα μοναχικά ρούχα

Ας συνεχίσουμε, λοιπόν, την ιστορία της διαμονής του στρατηγού Μποαρνέ στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ζβενίγκοροντ. Ο Ευγένιος είχε κοιμηθεί όλη την ημέρα. Όταν προς το βράδυ ξύπνησε, είδε ξαφνικά ότι στο κελί μπήκε ένας ευσχήμων γέροντας με μαύρα μοναχικά ρούχα. Ο μοναχός κοίταξε τον πρίγκιπα και του είπε με ήρεμη φωνή:

«Μην επιτρέπεις στον στρατό σου να λεηλατεί το μοναστήρι και κυρίως μην επιτρέπεις να παίρνουν οτιδήποτε από την εκκλησία. Αν εκπληρώσεις αυτό το αίτημά μου, ο Θεός θα σε ελεήσει και θα επιστρέψεις στην πατρίδα σου σώος και αβλαβής. Και να ξέρεις ότι οι απόγονοί σου θα υπηρετούν τη Ρωσία».

Μόλις τα είπε αυτά, ο μοναχός εξαφανίστηκε. Ο Ευγένιος συγκλονίστηκε από το όραμα: το όνειρο ήταν σχεδόν πραγματικότητα. Αμέσως κατέγραψε στο ημερολόγιό του όλα όσα είχαν συμβεί.

Ο Ευγένιος λοιπόν υπάκουσε στο Ρώσο γέροντα και το πρωί έδωσε εντολή να μην αγγίζουν τίποτα από την περιουσία του μοναστηριού. Στον Καθεδρικό Ναό της Μονής είδε μάλιστα την εικόνα του Οσίου Σάββα, στην οποία αναγνώρισε τον νυχτερινό του επισκέπτη. Ο πρίγκιπας προσκύνησε τα λείψανα του αγίου, σφράγισε την εκκλησία και διόρισε 30 φρουρούς, διατάζοντάς τους αυστηρά να επιτρέπουν μόνο σε μοναχούς να μπαίνουν μέσα. Όλα τα τιμαλφή που είχαν κλαπεί κατά τη διάρκεια της νύχτας επιστράφηκαν στο μοναστήρι με διαταγή του στρατηγού. Αυτή η ευγενής πράξη του Μποαρνέ προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο σεβασμό, αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι την ίδια εποχή εκατοντάδες ορθόδοξες εκκλησίες είχαν καταστραφεί από τους Γάλλους και ότι ο Καθεδρικός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, η κύρια εκκλησία του Κρεμλίνου της Μόσχας, είχε μετατραπεί σε στάβλο.

Τοιχογραφία στο χωριό Ανόσοβο, Περιφέρεια Σμολένσκ

Ο Μποαρνέ εκπλήρωσε το θέλημα του Αγίου Σάββα: το μοναστήρι υπέστη μικρές ζημιές και ο Όσιος με τη σειρά του τήρησε την υπόσχεσή του. Ο Ευγένιος παρέμεινε πράγματι σώος και αβλαβής και μάλιστα δεν είχε καν τραυματιστεί ούτε μια φορά σε μάχη. Την ώρα που σχεδόν όλοι οι στρατάρχες του Ναπολέοντα είχαν σκοτωθεί ή είχαν εκτελεστεί. Ο Νέι και ο Μουρά εκτελέστηκαν, ο Μπερτιέ αυτοκτόνησε. Ο Μπεσιέρ σκοτώθηκε στο Λύτσεν. Ο στρατάρχης Ντουρόν σκοτώθηκε επίσης στη μάχη. Ο Μορτιέ, ο οποίος είχε ανατινάξει το Κρεμλίνο κατά την υποχώρηση από τη Μόσχα, ανατινάχθηκε ο ίδιος στο Παρίσι από βόμβα που προοριζόταν για τον βασιλιά Λουδοβίκο Φίλιππο. Ο Ζουνό πέθανε από παραφροσύνη. Ο στρατάρχης Πονιατόφσκι πνίγηκε τραυματισμένος. Ο στρατάρχης Οζερό πέθανε εξαιτίας μιας βασανιστικής πνευμονοπάθειας.

Μετά την πτώση του Ναπολέοντα, η νέα γαλλική εξουσία εκτιμούσε και σεβόταν τον στρατηγό Μποαρνέ, και ο Ρώσος αυτοκράτορας Αλέξανδρος Α΄ τον συμπάθησε τόσο πολύ που για ένα διάστημα σκεφτόταν να τον τοποθετήσει στον αυτοκρατορικό θρόνο της Γαλλίας. Εκείνος όμως αρνήθηκε όλες τις τιμές και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του ήσυχα και ειρηνικά στο Μόναχο, με τον τίτλο του πρίγκιπα του Λίχτενμπεργκ, τον οποίον είχε λάβει από τον πεθερό του, τον βασιλιά Μαξιμιλιανό Ιωσήφ. Απέκτησε 6 παιδιά. Ο Ευγένιος Μποαρνέ πέθανε στις 21 Φεβρουαρίου 1824 και ετάφη στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Μονάχου, κοντά στη λάρνακα με τα λείψανα των Αγίων και Ιαματικών Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού.

Ο Ευγένιος Μποαρνέ και ο Ναπολέων στη Ρωσία. Ζωγράφος: Adam Albrecht

Όταν οι απόγονοι του Μποαρνέ άρχισαν να υπηρετούν τη Ρωσία

Ο Ευγένιος Μποαρνέ σε όλη του τη ζωή τιμούσε ευλαβικά τη μνήμη του Αγίου Σάββα, επειδή ο Θεός δια των πρεσβειών του διαφύλαξε τη ζωή του. Λίγο μετά την εκστρατεία του Ναπολέοντα, όχι πολύ μακριά από το Παρίσι, κτίστηκε παρεκκλήσι του Αγίου Σάββα, ο οποίος έγινε ένας από τους λίγους Ρώσους αγίους που είναι γνωστοί και τιμούνται στη Γαλλία. Ο Ευγένιος ανέθρεψε τον γιο του Μαξιμιλιανό με σεβασμό προς τον Ρώσο άγιο και την ίδια τη Ρωσία.

Όχι πολύ μακριά από το Παρίσι, κτίστηκε παρεκκλήσι του Αγίου Σάββα, ο οποίος έγινε ένας από τους λίγους Ρώσους αγίους που είναι γνωστοί και τιμούνται στη Γαλλία

Το 1839, ο Μαξιμιλιανός, δούκας του Λίχτενμπεργκ, επισκέφτηκε τη Ρωσία επί τη ευκαιρία εορτασμού της επετείου της μάχης του Μποροντινό. Μετά τη στρατιωτική παρέλαση στο πεδίο του Μποροντινό, ο Μαξιμιλιανός, προς μεγάλη έκπληξη της ρωσικής πλευράς, ζήτησε να τον πάνε στο Ζβενίγκοροντ, στην Περιφέρεια της Μόσχας, στο μοναστήρι του Οσίου Σάββα Στοροζέφσκιϊ. Για να εκπληρώσει την επιθυμία του εκλιπόντος πατέρα του, επισκέφθηκε, μαζί με την οικογένεια του Αυτοκράτορα, τη Μονή του Αγίου Σάββα Στοροζέφσκιϊ και προσκύνησε τα λείψανα του Οσίου.

Το πορτραίτο του Μαξιμιλιανού, Δούκα του Λίχτενμπεργκ, 1849. Ζωγράφος: Κ.Μπρούλοφ Μετά από μικρό χρονικό διάστημα, ο νεαρός Μαξιμιλιανός παντρεύτηκε την κόρη του Ρώσου αυτοκράτορα Νικόλαου Α', τη Μεγάλη Δούκισσα Μαρία. Η Μαρία Νικολάεβνα τον παντρεύτηκε από έρωτα. Τον είχε γνωρίσει το 1837, όταν εκείνος είχε έρθει στην Αγία Πετρούπολη για ασκήσεις ιππικού. Ένα χρόνο αργότερα, στη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψής του, οι δυο τους συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να ζήσουν ο ένας χωρίς τον άλλον. Ο Νικόλαος Α' συναίνεσε στον γάμο της κόρης του υπό τον όρο ότι οι σύζυγοι θα ζούσαν στη Ρωσία και όχι στο εξωτερικό. Ο γάμος τελέστηκε στις 2 Ιουλίου 1839 και πραγματοποιήθηκαν δύο τελετές: η ορθόδοξη και η καθολική (ο Μαξιμιλιανός ήταν καθολικός). Μετά το γάμο, οι νεόνυμφοι επισκέφθηκαν και πάλι την Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα Στοροζέφσκιϊ και προσκύνησαν τα λείψανα του αγίου. Ο Μαξιμιλιανός μετακόμισε μόνιμα στη Ρωσία. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αγία Πετρούπολη, στην λεωφόρο Νέβσκι, στο παλάτι που είχε χτίσει ο Νικόλαος Α΄ για την αγαπημένη του κόρη. Μαζί απέκτησαν επτά παιδιά. Ο Μαξιμιλιανός ήταν πρόεδρος της Ακαδημίας Τεχνών και επικεφαλής του Ινστιτούτου Μεταλλείων. Ανέπτυξε πολλές δραστηριότητες, όπως επιστημονικές έρευνες στον τομέα της γαλβανοπλαστικής, ίδρυση εργοστασίου γαλβανοπλαστικής στην Αγία Πετρούπολη και νοσοκομείου. Πέρα από αυτά δημιούργησε ένα υποδειγματικό αγρόκτημα στο κτήμα τους στην Περιφέρεια Ταμπόφ. Συμμετείχε ενεργά στην κατασκευή των πρώτων ρωσικών σιδηροδρόμων. Ο Μαξιμιλιανός πέθανε σε ηλικία 35 ετών από φυματίωση. Οι απόγονοί του ζούσαν στο παλάτι της λεωφόρου Νέβσκι μέχρι το Οκτωβριανό πραξικόπημα, κατά τη διάρκεια του οποίου οι δούκες του Λίχτενμπεργκ βρίσκονταν ευτυχώς στο Παρίσι. Έτσι επαληθεύτηκε η προφητεία του Αγίου Σάββα Στοροζέφσκιϊ ότι οι απόγονοι του Ευγένιου Μποαρνέ θα υπηρετήσουν τη Ρωσία.

Οι απόγονοι Μποαρνέ στις μέρες μας

Το 1995, η 80χρονη ορθόδοξη μοναχή Ελισάβετ από τη Γαλλία, εκπρόσωπος της οικογένειας Μποαρνέ, επισκέφτηκε το Ιστορικό, Αρχιτεκτονικό και Καλλιτεχνικό μουσείο της πόλης Ζβενίγκοροντ. Σύμφωνα με την ίδια, η παράδοση της οικογένειας λέει ότι ο Μαξιμιλιανός είχε ασπαστεί την Ορθοδοξία.

Σήμερα, όλοι οι απόγονοι του Μποαρνέ είναι ορθόδοξοι και έχουν ρωσικά ονόματα

Σήμερα, όλοι οι απόγονοι του Μποαρνέ είναι ορθόδοξοι και έχουν ρωσικά ονόματα. Θεωρούν τον Όσιο Σάββα Στοροζέφσκιϊ ουράνιο προστάτη τους. Σε κάθε νέα οικογένεια χαρίζεται αντίγραφο της εικόνας του Οσίου, την οποία κάποτε το μοναστήρι είχε χαρίσει στον Ευγένιο Μποαρνέ.