Πώς οι Ρώσοι Αθωνίτες μοναχοί με τη βοήθεια του Γέροντα Παΐσιου υποβαστάζουν τα θεμέλια της Μόσχας

Στο ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος στο Άγιον Όρος, αποχαιρετούν τον ιεροσχήμονα Νίκωνα (Σμυρνόφ), τον επί μακρόν ηγούμενο του αγιορείτικου μετοχίου της Μόσχας. Κοιμήθηκε στις 8 Αυγούστου, παραμονή της μνήμης του αγαπημένου του μεγαλομάρτυρα, Παντελεήμονος, την ημέρα της ιδρυτικής εορτής της ρωσικής μοναστικής αγιορείτικης κοινότητας.

Τα τελευταία χρόνια, καθοδηγώντας στον κόσμο έναν άλλο αδελφό - τον Μητροπολίτη Βλαντίμιρ και Σούζνταλ, Ευλόγιο, ο πατέρας Νίκωνας ζούσε εδώ - στη Ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονος στο Άγιον Όρος. Ήταν σοβαρά άρρωστος. Λίγο πριν το θάνατό του, ο πατερούλης έλαβε το σχήμα, αλλά στο Άγιον Όρος, ο ηγούμενος είναι μόνον τοποτηρητής της μονής, γι αυτό τιμάται στο Άγιον Όρος ως Ιεροσχήμων Νίκωνας. Και άσχετα με το αν τον θυμόμαστε, ζητάμε ακόμη τις προσευχές του ίδιου του πατρός Νίκωνος καθώς και του Σεβασμιωτάτου αδελφού αυτού, του επισκόπου Ευλογίου για εμάς τους αμαρτωλούς.

Ο πατέρας Νίκωνας (Σμυρνόφ). Θρησκευτική πομπή γύρω από το μετόχι του Αγίου Όρους στη Μόσχα     

Και να, σήμερα ενθυμούμαστε αυτή την ιστορία, που ο πατέρας Νίκωνας διηγήθηκε για την αναβίωση του αγιορείτικου μετοχίου στη Μόσχα, όπου ήταν τοποτηρητής ηγούμενος επί 10 έτη. Αυτή η ιστορία συνδέεται, επίσης, με τον γέροντα Παΐσιο τον Αγιορείτη, του οποίου εορτάζουμε φέτος, το 2024, την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του καθώς και την 30ή επέτειο της κοίμησης του αγίου και το διάβα του στην αιωνιότητα.

Ο πατέρας Νίκωνας (Σμυρνόφ) αφηγείται στους ακροατές σπουδαστές του ανώτερου θεολογικού κύκλου μαθημάτων για τον γέροντα Παΐσιο. Ο ηγούμενος Κυπριανός (Γιάτσενκο) υποβάλλει τις ερωτήσεις.     

Γιατί ο εχθρός έτσι εξεγέρθη

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι καιροί ήταν χαλεποί. Οι μοναχοί της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος προσφέρθηκαν να εγκαθιδρύσουν ως μετόχι της μονής στη Μόσχα την εγκαταλελειμμένη εκκλησία του Αγίου μεγαλομάρτυρος Νικήτα στην Ταγκάνκα. Αυτός είναι ένας από τους παλαιότερους ναούς της πρωτεύουσας, αναφέρεται στα χρονικά του 14ου αιώνα και είναι χτισμένος σε ένα μοναδικό μέρος στις εκβολές του ποταμού Γιάουζα πάνω σε ένα λόφο. Όποιος βρεθεί εδώ, νιώθει αυτό το αξέχαστο συναίσθημα της αναρρίχησης - όλο και πιο ψηλά – κι ακόμη περισσότερο στη συνέχεια στις σκάλες φτάνοντας μέχρι το ναό. Ακόμα και στην ίδια την ακολουθία αυτό είναι επίσης αναπόφευκτο: «Στο ναό υπάρχει μια θέση της Δόξας Σου, ψηλά στον ουρανό το πνεύμα Σου».

«Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ συγκεκριμένα στο μέρος αυτό, που αργότερα καθαγιάστηκε η οικοδόμηση του ναού και σήμερα βρίσκεται το αγιορείτικο μετόχι, δημιουργήθηκαν οι πρώτοι οικισμοί από τους οποίους συστάθηκε η Μόσχα. Ο εχθρός εξεγέρθη πολύ σθεναρά γι αυτό τον τόπο».

Εκείνη την εποχή, στην τολμηρή ανασυγκρότηση της δεκαετίας του ’90, ο ναός καταλήφθηκε από κάθε είδους ενοικιαστές – από το στούντιο «Διαφίλμ», από μεγάλες και μικρές εταιρείες. Επιπλέον, ένας ατσάλινος ουρανοξύστης βρισκόταν κοντά καθώς και πολλά ιδιωτικά γκαράζ που άνοιξαν στο μέρος γύρω από το ναό. Οι ιδιοκτήτες όλων αυτών των εταιρειών και γκαράζ απείλησαν τους μοναχούς ότι θα τους απέβαλλαν από εδώ, φτάνοντας και σε απειλές με σωματική βία. Οι μοναχοί, αν και δεν συγκρούστηκαν καθόλου μαζί τους, τους υπενθύμισαν μόνο ότι αυτός είναι ο ναός του Θεού, και η Θεία λειτουργία πρέπει να τελείται εδώ. Ήταν ο εχθρός που ξεπήδησε μέσα από τους αθεϊστές.

Και η εκκλησιαστική ιεραρχία έθεσε στους μοναχούς το καθήκον όχι μόνο να αποκαταστήσουν το ναό, αλλά και να οργανώσουν τη ζωή εδώ σύμφωνα με το καταστατικό του μοναστηριού, ήτοι να δημιουργήσουν ένα μικρό μοναστήρι - παράρτημα του μοναστηριού του Αγίου Παντελεήμονος, και να μονάσουν εδώ, στο κέντρο της Μόσχας, σύμφωνα με το τυπικό και τις παραδόσεις του Αγίου Όρους. Αυτό θα καθιστούσε τον εχθρό ακόμα πιο παθιασμένο...

Λειτουργίες με τους Αγγέλους

Οι αδελφοί στη συνέχεια πήγαν στο Άγιον Όρος για να απευθυνθούν στον γέροντα Παΐσιο. Αν και είχαν τον ενδοιασμό, θα μπορούσαν άραγε να τον πλησιάσουν; Ωστόσο, τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν ήδη μαζευτεί εκεί από όλο τον κόσμο.

Ο γέρων Τύχωνας (Γκολένκοφ) στο κέντρο. Ο Γέρων Παΐσιος - στο πίσω μέρος, αντλεί νερό από το βαρέλι για να το προσφέρει στους επισκέπτες. Έτος 1966 (Αγιορειτική Φωτοθήκη).     

Αλλά όλα αποδείχθηκαν, όπως είπε αστειευόμενος αργότερα ο πατέρας Νίκωνας, ένα πλεονέκτημα: ο Γέροντας Παΐσιος αγαπούσε πολύ τους Ρώσους, καθώς είχε έναν Ρώσο εξομολογητή, τον γέροντα Τύχωνα (Γκολένκοφ). Οι μοναχοί μας ήξεραν γι αυτόν τον Αθωνίτη-συμπατριώτη, ότι όταν τελούσε τη Θεία λειτουργία, απομάκρυνε τους πάντες από το ιερό...

«Η λειτουργία ήταν απίστευτα μακρά, μόνον ο ύμνος των Χερουβείμ κρατούσε δύο ώρες, αλλά καθώς δεν υπήρχε κανένας στο ιερό, ήταν ξεκάθαρο ότι έψελναν οι Άγγελοι»...

Εκτός των άλλων, ο πατέρας Νικόλαος (Γκενεράλοφ), το πνευματικό τέκνο του Γέροντος Παΐσιου, ήταν ο εκπρόσωπος (αντιπρόσωπος) της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος στις Καρυές (το διοικητικό κέντρο του Αγίου Όρους) και συνόδευσε τους πατέρες μας στο κελί του γέροντα.

Και να, τώρα έχουν ήδη καθίσει στα κούτσουρα της περίφημης Παναγούδας...

Συμβουλές στο κελί της Παναγούδας

Συνομιλία με τον Γέροντα Παΐσιο     

- Πώς είστε; - τον ρωτούν. - Είμαστε άμεσα απειλούμενοι, μέχρι σωματικής βίας. Υπήρχαν ακόμη και πληροφορίες, ότι θέλουν να οργανώσουν μια κατευθυνόμενη έκρηξη για να καταστρέψουν το ναό.

Ο γέροντας αγκάλιασε τους προσερχόμενους και ρώτησε:

- Πόσους αγίους έχετε;

Οι μοναχοί δεν κατάλαβαν αμέσως. Διευκρινίζει:

- Πόσους θρόνους έχετε;

Λογάριασαν: ο μεγαλομάρτυς Νικήτας, οι άγιοι Πέτρος ο Αθωνίτης και Ονούφριος ο Μέγας, ο θρόνος του Ευαγγελισμού, ο θρόνος της Αγίας πριγκίπισσας Όλγας...

«Να έτσι: Οι Άγιοι δεν κοιμούνται, είπε ο γέροντας Παΐσιος. Προσεύχονται, βοηθάνε. Και σύμφωνα με τις προσευχές τους, όλα καθίστανται καθαρά. Όλα θα τα απολυμαίνουν. Μόνο μην βαρυγκωμάτε. Προσευχηθείτε και οριοθετείστε το χώρο σας. Στήστε πασσάλους και περιφερθείτε γύρω τους με προσευχή».

Οι Ρώσοι θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα ισχυρό κράτος

Τα λόγια του γέροντος Παΐσιου ενέπνευσαν πολύ τους πατέρες μας, επιστρέφοντας στη Μόσχα υπό την Προστασία της Μητέρας του Θεού. Γύρω από το ναό άρχισαν να τοποθετούν όχι μόνο πασσάλους, αλλά και ένα ξύλινο φράχτη. Και κάθε βράδυ στο τέλος της ημέρας άρχισαν να κάνει μια πομπή: με μια εικόνα, ένα σταυρό και προσευχή περιφέρονταν στη σημαδεμένη περιοχή.

Λειτουργία στο αναγεννημένο αγιορείτικο μετόχι στη Μόσχα     

Έτσι ο ναός αναβιώθηκε - με την υπακοή και την προσευχή. Την ημέρα Μνήμης των Αγίων της Μόσχας, τους δόθηκε ένα μικρό οίκημα, και τα Χριστούγεννα του 1992 τέλεσαν την πρώτη ιερή ακολουθία στο διακονικό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου κι έτσι ξεκίνησε στην εκκλησία η λειτουργική ζωή και η δημιουργία ενός μετοχίου στο τυπικό των Μονών του Άθωνα.

Σήμερα βρίσκεται ήδη εκεί ένα μικρό μοναστήρι στο κέντρο της Μόσχας, με το καταστατικό του Αγίου όρους. Στη θέση του ξύλινου φράχτη βρίσκεται ένα εντυπωσιακό τείχος του μοναστηριού. Εδώ προσεύχονται νυχθημερόν για τη Μόσχα, τη Ρωσία και το σύνολο των πιστών του έθνους.

Κι ακόμη ο γέροντας Παΐσιος είπε στους πατέρες μας, ότι οι Ρώσοι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα ισχυρό κράτος, και ο ήλιος της Ρωσίας θα στέκει ψηλά, όταν ορθόδοξοι άνθρωποι εισέλθουν στην κυβέρνηση.

Αμήν.