Κριτικὴ τῆς ὑπερβολικῆς «οἰκονομίας» τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου ἔναντι τῶν σχισματικῶν

Γράφει ὁ π. Διονύσιος Σλιόνοφ, Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Στρατηλάτου*

Κατὰ πόσον ἐπίκαιρoς εἶναι γιὰ τὴν παροῦσα στιγμὴ ὁ συσχετισμὸς ἀκρίβειας καὶ οἰκονομίας; Ἀπάντηση σὲ αὐτὴ τὴν ἐρώτηση δύναται νὰ δώσει κανεὶς βάσει τῆς μεταπτυχιακῆς ἐργασίας τοῦ ἀρχιμανδρίτη Γρηγορίου Φραγκάκη, «Ἀρχιμανδρίτου-Ἀρχιγραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας» μὲ τίτλο «Περὶ τῆς θεραπείας τοῦ ἐν Οὐκρανίᾳ ἐκκλησιαστικοῦ ζητήματος ὑπὸ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως: Τὸ ζήτημα τῶν χειροτονιῶν»… [ἐνεκρίθη ἀπὸ τὸ Τμ. Κοινωνικῆς Θεολογίας ΑΠΘ]

Οἱ συλλογισμοὶ τοῦ ἀρχιμ. Γρηγορίου Φραγκάκη εἶναι πολὺ χαρακτηριστικοί, ἂν καὶ ἐν πολλοῖς στεροῦνται αὐτοτέλειας. Ἔτσι, ἐπαναλαμβάνει σὲ συντετμημένη μορφὴ τοὺς συλλογισμοὺς καὶ τὰ ἐπιχειρήματα τοῦ Μητροπολίτη Ἀγχιάλου Βασιλείου, τοῦ Μητροπολίτη Σάρδεων Μαξίμου καὶ σειρᾶς ἄλλων θεολόγων τοῦ 19ου – 20οῦ αἰ., χωρὶς νὰ εἰσφέρει στὴν οὐσία τίποτε νέο. Ὡστόσο στὴ ἐργασία παρουσιάζεται μία συγκεκριμένη ἰδεολογικὴ κατεύθυνση, δηλαδὴ ἡ θέση τῶν ὀπαδῶν τῆς θεωρίας τοῦ πρωτείου τιμῆς καὶ ἐξουσίας καὶ ἑπομένως αὐτὴ ἡ ἐργασία ὀφείλει νὰ ἐρευνᾶται καὶ νὰ ἐξετάζεται συστηματικά…

Ἂς κοιτάξουμε ποιὸ εἶναι τὸ γενικὸ πλαίσιο καὶ τὸ νόημα τῶν συλλογισμῶν τοῦ πατρὸς Γρηγορίου περὶ τῆς νομιμότητας τῆς ἀναγνωρίσεως ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως τῶν χειροτονιῶν τοῦ Φιλαρέτου Ντενισένκο καὶ τοῦ Μακαρίου Μαλέτιτς.

Ὀφείλουμε ἐξ ἀρχῆς νὰ ἐπισημάνουμε ὅτι ἡ «νομιμότητα» τῆς ἐν λόγῳ ἀποδοχῆς ἐγείρει πολλὰ ἐρωτήματα θεολογικῆς, κανονικῆς καὶ ἠθικῆς φύσεως. Ὡστόσο οἱ ὀπαδοὶ τῆς θεωρίας τοῦ πρωτείου τιμῆς καὶ ἐξουσίας ἀποδέχονται τὴν προαναφερθεῖσα νομιμότητα a priori, χωρὶς τὴν ἐλάχιστη ἀμφιβολία. Ἔτσι, στὴν στρογγυλὴ τράπεζα τῆς 26ης Ἀπριλίου 2023, ποὺ ἦταν ἀφιερωμένη στὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου τοῦ Α. Μασσαβέτα «Ἡ Τρίτη Ρώμη: Ἡ Μόσχα καὶ ὁ θρόνος τῆς Ὀρθοδοξίας», ὁ Μητροπολίτης Περιστερίου Γρηγόριος Παπαθωμᾶς ὁλοκλήρωσε τὴν ἄκρως ἀντιρωσικὴ καὶ ἀντισυνοδική του παρέμβαση ὡς ἑξῆς:

«Αὐτὸς ποὺ ἔχει τὴν ἁρμοδιότητα νὰ ἐκχωρήσει τὸ Αὐτοκέφαλο ἀπὸ κανονικὴ ἄποψη ἦταν τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο. Καὶ τὸ ἐκχώρησε σωστά, ἀπὸ κανονικὴ ἄποψη εἶναι ἑκατὸ τοῖς ἑκατὸ ἐγγυημένο».

Παρομοίως καὶ ὁ ἱερομόναχος Νικήτας ἀπὸ τὴν ἁγιορείτικη μονὴ τοῦ Παντοκράτορος λέγει:

«Προνόμια τὰ ὁποῖα εἶναι ἡ παράδοση, πράξη τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἡ ἀπόδοση τῆς αὐτοκεφαλίας ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο»…

Ἡ «ἱερωσύνη» τοῦ Φιλαρέτου Ντενισένκο

Ποιὰ εἶναι ἡ ἐπιχειρηματολογία τοῦ πατρὸς Γρηγορίου Φραγκάκη στὴν περίπτωση τοῦ Φιλαρέτου Ντενισένκο;

Ἐξ ἀρχῆς στὴ ἐργασία διαλαμβάνεται τὸ κοινῶς γνωστό. Κατὰ τὴν περιγραφὴ τοῦ πατρὸς Γρηγορίου ὁ Φιλάρετος χειροτονήθηκε στὶς 4 Φεβρουαρίου 1962. Τὸ 1992 καθαιρέθηκε ἀπὸ ἀρχιερεῖς ἐξαιτίας τῆς θέσεώς του στὸ θέμα τοῦ αὐτοκεφάλου τῆς Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας καὶ στὴ συνέχεια τὸ 1997 ἀφορίσθηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Αὐτὰ τὰ ἐπιτίμια ἀναγνωρίσθηκαν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὶς ἄλλες κατὰ τόπους Ἐκκλησίες ὡς ἐσωτερικὲς ὑποθέσεις τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἀργότερα, ὅμως, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ἀναθεώρησε τὴ θέση του στὸ πλαίσιο τοῦ δικαιώματος τῆς ἐκκλήτου, ποὺ δῆθεν ἔχει…

Στὴν ἴδια κατεύθυνση κινήθηκε καὶ ὁ ἱερομόναχος Νικήτας Παντοκρατορινός, ὁ ὁποῖος προσπαθεῖ νὰ δικαιολογήσει τὸν Φιλάρετο Ντενισένκο, ἰσχυριζόμενος ὅτι ἡ μόνη ἐνοχὴ του ἦταν ἡ ἐπιδίωξη τοῦ αὐτοκεφάλου γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας.

Ἔχοντας ὡς ἀφετηρία αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν «ἡρωοποίηση» τοῦ Φιλαρέτου, ὅλες οἱ χειροτονίες, ποὺ εἶχε τελέσει τὴν περίοδο τοῦ σχίσματος, ἀναγνωρίζονται στὴ ἐργασία ὡς νόμιμες, χωρὶς νὰ ἀπαιτεῖται ἀναχειροτονία. Αὐτὴ ἡ ἀπόφαση θεμελιώνεται εἰδικότερα ἐπὶ τῆς ἐπιχειρηματολογίας καὶ τοῦ ἀποδεικτικοῦ ὑλικοῦ δύο φυλλαδίων: τοῦ Μητροπολίτη Ἀγχιάλου Βασιλείου καὶ τοῦ Ἀρχιμανδρίτη Ἰωάννου Ἀναστασιάδου, καθὼς καὶ ἐπὶ τοῦ συγγράμματος τοῦ Μητροπολίτη Χίου Γρηγορίου (κατὰ τὸν 19ο αἰ.) «Περὶ Ἑνώσεως τῶν Ἀρμενίων»…

Γιὰ τοὺς ὑποστηρικτὲς τῆς ἀρχῆς τῆς καθ’ ὑπερβολὴν οἰκονομίας ἰδιαίτερα σημαντικὸς εἶναι ὁ 8ος κανόνας τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁ ὁποῖος ὁρίζει τὴν ἀποδοχὴ τῶν καθαρῶν/νοβατιανῶν μόνον μέσῳ τῆς συγχωρητικῆς εὐχῆς…

Ὡστόσο, πρῶτον, οἱ καθαροὶ/νοβατιανοὶ δὲν ἔγιναν ἀποδεκτοὶ ἀπὸ ἕναν ἐξωτερικὸ γι’ αὐτοὺς θεσμό, ποὺ δὲν εἶχε τέτοιο δικαίωμα: αὐτὴ τὴν ἀπόφαση, δηλαδὴ νὰ γίνουν δεκτοὶ οἱ καθαροὶ/νοβατιανοὶ μέσῳ μετανοίας, τὴν ἔλαβε τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἐκπροσωποῦσε ἡ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Ἐὰν τοὺς δεχόταν ἕνας ἄλλος θεσμὸς καὶ ὄχι ἐκεῖνος, ποὺ τοὺς εἶχε ἀφορίσει, δὲν θὰ ἦταν ὀρθό. Ἀλλὰ ἡ Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύν­οδος συμπεριέλαβε ὅλες τὶς κατὰ τόπους Ἐκκλησίες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες προηγουμένως μπορεῖ νὰ εἶχαν ἀποσχισθεῖ οἱ καθαροὶ/νοβατιανοί. Δεύτερον, κατὰ τὴν ἔνταξη στὴν Ἐκκλησία οἱ καθαροὶ/νοβατιανοὶ ἔπρεπε νὰ μετανοήσουν. Τρίτον, ὁ 8ος κανόνας τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὁμιλεῖ περὶ τῆς μερικῆς ἀποκαταστάσεως τῶν καθαρῶν/νοβατιανῶν ἔναντι τῆς ἐκκλησιαστικῆς πραγματικότητας, δηλαδὴ ἔναντι τῆς νομίμως χειροτονηθείσης ἱεραρχίας.

Ἐν τῷ μεταξὺ στὴν Οὐκρανία, στὴν περίπτωση τῆς «Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας» οἱ δύο πρῶτοι κομβικοὶ ὅροι δὲν τηρήθηκαν, ἐνῷ ἔναντι τοῦ τρίτου ὅρου αὐτὸς ὁ συσχετισμὸς δὲν ἐξασφαλίσθηκε, οὔτε θὰ μποροῦσε νὰ ἐξασφαλισθεῖ, διότι παραλλήλως μὲ τὴν «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας» παρέμεινε ἡ πολυπληθέστερη θρησκευτικὴ ὀργάνωση τῆς χώρας, δηλαδὴ ἡ κανονικὴ Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν νόμιμο Μητροπολίτη Κιέβου Ὀνούφριο…

Ὁ Μητροπολίτης Ἀγχιάλου Βασίλειος μὲ τὴ σειρὰ του παρέθεσε τὸ παράδειγμα τῆς ἄκρας οἰκονομίας ἀπὸ τὰ Πρακτικὰ τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἰδιαίτερη προσοχὴ ὁ Μητροπολίτης Βασίλειος δίδει στὸ ὅτι καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς συζητήσεως: «…δὲν ἔγινε ἀπὸ κανένα καμία ἔνσταση ἐὰν κάποιος εἶχε λάβει τὴν χειροτονία ἀπὸ καθηρημένο…»…

Στὴ διατριβὴ τοῦ σύγχρονου Ἕλληνα ἐρευνητῆ Β. Τουλουμτσῆ, ὁ ὁποῖος διάκειται πολὺ κριτικὰ ἔναντι τῶν οὐκρανικῶν σχισμάτων, ἔχουν διατυπωθεῖ σαφέστατα θεολογικὰ-ἱεροκανονικὰ κριτήρια, τὰ ὁποῖα ὡς γνώμονά τους εἶχαν οἱ πατέρες τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου κατὰ τὴ λήψη τῶν σχετικῶν κατ’ οἰκονομίαν ἀποφάσεων…

Τέλος, ὁ πατὴρ Γρηγόριος Φραγκάκης ἀκολουθώντας τὸν Μητροπολίτη Ἀγχιάλου Βασίλειο καὶ γιὰ νὰ δικαιολογήσει τὴν ἀποκατάσταση τοῦ Φιλαρέτου Ντενισένκο καὶ τῶν ὀπαδῶν του παραθέτει τὴ μυστηριώδη ἔκφραση περὶ τῆς μυστικωτέρας χειροτονίας, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἐφαρμοστεῖ ὡς πρὸς τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Μελιτιανοῦ σχίσματος, οἱ ὁποῖοι εἶχαν χειροτονηθεῖ ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Λυκοπόλεως Μελίτιο τὴν περίοδο, ποὺ εὑρισκόταν σὲ σχίσμα…

Ὁ Μελίτιος ἀποκαταστάθηκε ἐκκλησιαστικὰ καὶ ἀνέλαβε τὸν θρόνο Λυκοπόλεως, ἀλλὰ ἄνευ τοῦ δικαιώματος χειροτονίας κληρικῶν. Ἐπίσης, καὶ οἱ ὀπαδοί του, οἱ ὁποῖοι χειροτονήθηκαν «μυστικωτέρα χειροτονία», εἶχαν δικαίωμα νὰ λειτουργοῦν, νὰ συλλειτουργοῦν ἢ ἁπλῶς νὰ προσεύχονται, ἀλλὰ δὲν εἶχαν δικαίωμα νὰ προτείνουν ὑποψηφίους τους γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ διακονία: ἔτσι οἱ μελιτιανοὶ ἐπίσκοποι ἀποκαταστάθηκαν στὸν οἰκεῖο αὐτῶν βαθμό, ἀλλὰ «…ἄνευ δικαιώματος νὰ ποιμαίνουν τοὺς θρόνους αὐτῶν, ἐὰν ἐκεῖνοι ἦταν κατειλημμένοι ἀπὸ ὀρθοδόξους ἐπισκόπους»… ὅλοι οἱ χειροτονηθέντες ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Μελίτιο «μυστικωτέρα χειροτονία βεβαιωθέντες», ἔπρεπε νὰ ὑποταχθοῦν σὲ ὅσους χειροτόνησε ὁ ἐπίσκοπος Ἀλέξανδρος…

Τὸ δῆθεν πλέον λαμπρὸ προηγούμενο, ἡ περίπτωση μὲ τὴν ἀποδοχὴ τῶν ἐκπροσώπων τοῦ Μελιτιανοῦ σχίσματος, δὲν ἀποδεικνύει στὴν πραγματικότητα τίποτε, ἐνῷ οἱ ἴδιοι οἱ περιορισμοί, ποὺ ἐπιβλήθηκαν στοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Μελιτίου, ὑποδεικνύουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία μαζὶ μὲ τὴν ἀρχὴ τῆς οἰκονομίας, συνέχισε νὰ ἐφαρμόζει καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς ἀκρίβειας μὲ αὐστηρότητα καὶ εὐθυκρισία…

Ἡ «ἱερωσύνη» τοῦ Μακαρίου Μαλέτιτς

Ὁ ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Φραγκάκης ὑποδεικνύει τὸ κοινῶς γνωστὸ γεγονὸς τῆς χειροτονίας τοῦ Μητροπολίτη Μακαρίου Μαλέτιτς καὶ προσπαθεῖ νὰ τὸ θεμελιώσει θετικά, παρὰ τὴν ἀρκετὰ τεκμηριωμένη κριτική, ποὺ ἄσκησε νωρίτερα ὁ πρωτοπρεσβύτερος Ἀναστάσιος Γκοτσόπουλος. Στὶς 3 Νοεμβρίου 1996 ὁ Μακάριος Μαλέτιτς «χειροτονήθηκε» «ἐπίσκοπος» ἀπὸ τὸν λεγόμενο πατριάρχη τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας Δημήτριο Γιαρέμα καὶ τοὺς ὑπὸ τὴ δικαιοδοσία του «ἱεράρχες», τὸν «ἀρχιεπίσκοπο» Ἴγκορ Ἰσιτσένκο καὶ τὸν «ἐπίσκοπο» Κρεμενὲτς Μεθόδιο Κουντριακόφ.

Ὡστόσο, καὶ οἱ τρεῖς ὡς ἄνω «ἱεράρχες» χειροτονήθηκαν ἀπὸ ἕναν ἀπατεῶνα καὶ ἀπόλυτο τυχοδιώκτη, τὸν δόλιο ἄνθρωπο Βίκτωρα/Βικέντιο Τσεκάλιν καὶ μόνον ἕνας, ὁ Μεθόδιος Κουντριακὸφ χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν μελλοντικὸ «πατριάρχη» τοῦ «Πατριαρχείου Κιέβου» Βλαδίμηρο Ρομανιούκ, ὁ ὁποῖος στὸν καιρὸ του χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν Βικέντιο Τσεκάλιν καὶ ἀναχειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν Φιλάρετο Ντενισένκο…

Ἔτσι λοιπόν, ἰσχύει ἀκόμη ἡ παρατήρηση τοῦ ἀντικειμενικοῦ ἐπὶ τοῦ θέματος ἐρευνητῆ πρωθιερέα Ροστισλὰφ Γιαρέμα: «Ἑπομένως, ἐκ τῶν τριῶν σχισματικῶν ἱεραρχῶν, οἱ ὁποῖ­οι “χειροτόνησαν” τὸν Μακάριο Μαλέτιτς, ὁ ἕνας εἶχε “διαδοχὴ” ἀπὸ τὸν καθηρημένο Φιλάρετο Ντενισένκο, ἐνῷ οἱ ἕτεροι δύο δὲν εἶχαν ἄλλες “χειροτονίες”, ἐκτὸς ἀπὸ ἐκεῖνες τοῦ Τσεκάλιν»…

Στὸ ἀναλυτικότερο ὅλων καὶ ἐπιστημονικῶς τεκμηριωμένο ἄρθρο-εἰσήγηση περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Βίκτωρα/Βικεντίου Τσεκάλιν ἀπὸ τὸν Σ. Σουμίλο, ποὺ ἐκπονήθηκε μὲ εὐλογία τοῦ Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο Γουέαρ καὶ ἀπεστάλη στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ἐκθέτονται ἀδιαμφισβήτητα στοιχεῖα, ποὺ ἀποκλείουν ὁποιοδήποτε βαθμὸ πραγματικότητας τῆς εἰς ἐπίσκοπο χειροτονίας τοῦ Βίκτωρα/Βικεντίου Τσεκάλιν τὸ 1986…

Γιὰ νὰ δικαιολογήσει τὸ δόγμα του, ποὺ ἐγκρίνει ἀπολύτως κατηγορηματικὰ τὶς ἐνέργειες τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ὁ ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Φραγκάκης τεκμηριώνει τὴ δυνατότητα χειροτονίας ἀπὸ ἕνα ἐπίσκοπο καὶ εἰδικὰ ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Μποντναρτσοὺκ χωρὶς τὸν Βικέντιο Τσεκάλιν. Ἂς μείνουμε στὴ νομιμότητα τῆς χειροτονίας τοῦ ἴδιου τοῦ Ἰωάννη Μποντναρτσούκ.

Ἡ κρίσιμη καμπὴ στὴν ἀρχιερατεία τοῦ Ἰωάννη Μποντναρτσοὺκ ἐπῆλθε τὸ 1989, ὅταν στὶς 13 Σεπτεμβρίου γιὰ λόγους ὑγείας παύθηκε ἀπὸ τὴ διαποίμανση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπαρχίας Ζιτόμιρ καὶ Ὄβρουτς. Ἕνα μήνα μετά, στὶς 16 Ὀκτωβρίου 1989, προσχώρησε στὴν ὁμάδα τῶν σχισματικῶν ἀπὸ τὴν Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία καὶ στὶς 20 Ὀκτωβρίου αὐτοανακηρύχθηκε πρωθιεράρχης της. Ὡστόσο σύντομα ὁ ἐπίσκοπος Ἰωάννης ἀναγκάσθηκε νὰ ἀναγνωρίσει τὸ πρωτεῖο στὴν Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τοῦ εὑρισκομένου στὶς ΗΠΑ Μστισλὰφ Σκρίπνικ, ὁ ὁποῖος στὰ τέλη Ὀκτωβρίου τὸν προήγαγε στὸν βαθμὸ τοῦ ἀρχιεπισκόπου, ἀναθέτοντάς του τὴ διαποίμανση τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας. Ἐξαιτίας αὐτῶν τῶν πρόδηλων ἀντικανονικῶν πράξεων ὁ Ἰωάννης Μποντναρτσοὺκ καθαιρέθηκε ἀπὸ την ἀρχιερωσύνη ἀπὸ τὴ συνεδρία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ποὺ συνῆλθε στὶς 13 Νοεμβρίου 1989. Εἶναι προφανῶς ὅτι ἡ κανονικότητα ἀποδόθηκε στὸν Ἰωάννη Μποντναρτσοὺκ ἐπειδὴ μετὰ τὴν ἐπιβολὴ ἐπιτιμίου ἔγινε δεκτὸς σὲ κοινωνία μὲ τὸν Μστισλὰφ Σκρίπνικ, 14 ἡμέρες πρὶν τὴν καθαίρεσή του ἀπὸ τὴ Ρωσικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

Οἱ ὀπαδοὶ τῆς θεωρίας τοῦ πρωτείου τιμῆς καὶ ἐξουσίας θεωροῦν αὐτὴ τὴ νέα κανονικότητα μέσῳ τοῦ Μστισλὰφ Σκρίπνικ ἀποδεδειγμένη καὶ νόμιμη, ἀλλὰ ποιὰ εἶναι ἡ πραγματικὴ κατάσταση τῶν πραγμάτων;…

Ὡς ἀποδεικνύεται ὁ Μστισλὰφ Σκρίπνικ χειροτονήθηκε ἀπὸ ἐκείνους τοὺς ἱεράρχες τῶν ὁποίων ἡ χειροτονία ἀνάγεται στοὺς ἱεράρχες, οἱ ὁποῖοι ἀποσχίσθηκαν ἀπὸ τὶς Ἐκκλησίες Ρωσίας καὶ Πολωνίας καὶ ἀντικανονικῶς ἐπανασύστησαν τὴ σχισματικὴ ἐκκλησιαστικὴ ὁμάδα γιὰ τὴν Οὐκρανία…

Γεγονὸς εἶναι ὅτι τὴν ἐποχὴ αὐτῆς τῆς ἐνέργειας, ἡ Κωνσταντινούπολη δὲν ἀναγνώρισε τὸν Μστισλὰφ Σκρίπνικ ὡς κανονικὸ ἐπίσκοπο. Ἡ ἀναχώρηση τοῦ Ἰωάννη Μποντναρτσοὺκ πρός μία μὴ κανονικὴ δομὴ ποὺ δὲν ἀναγνωρίζεται ἀπὸ κανένα δὲν πρόσθεσε τίποτα στήν κανονικότητά του…

Γιὰ νὰ συμπληρώσουμε τὴν εἰκόνα ἔχει μείνει νὰ ἐξετάσουμε τὴν ἐπιχειρηματολογία τοῦ ἀρχιμανδρίτη Γρηγορίου σχετικὰ μὲ τὸ ἐνδεχόμενο τῆς εἰς ἐπίσκοπο χειροτονίας ἀπὸ ἕνα πρόσωπο. Στὴν ἀρχὴ ὁ συντάκτης παραπέμπει στὸν 1ο Ἀποστολικὸ κανόνα: «Ἐπίσκοπος χειροτονείσθω ὑπὸ ἐπισκόπων δύο ἢ τριῶν…» καὶ στὶς «Ἀποστολικὲς Διατάξεις», ὅπου ὑποστηρίζεται ἡ ἀνάγκη χειροτονίας ἀπὸ δύο ἢ τρεῖς ἐπισκόπους. Στὴ συνέχεια παραθέτει ἐξαιρέσεις ἀπὸ ἐκείνους τοὺς κανόνες στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἡ ἰσχυρότερη ἦταν τὸ παράδειγμα τοῦ ἐπισκόπου Λυκοπόλεως Μελιτίου, ὁ ὁποῖος μόνος του χειροτόνησε περισσότερους ἐπισκόπους, ποὺ στὴ συνέχεια ἀποκαταστάθηκαν μαζί του στὴν ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία ἀπὸ τὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο.

Ἂς παραθέσουμε συμπληρωματικὰ τὸ πλέον «λαμπρὸ» ἀρνητικὸ παράδειγμα χειροτονίας ἀπὸ ἕνα ἐπίσκοπο. Πρόκειται γιὰ τὸν αἱρεσιάρχη Πέτρο Μόγγο, ὁ ὁποῖος χειροτονήθηκε ἀπὸ ἕναν ἐπίσκοπο καὶ μάλιστα καθηρημένο. Τὸν Πέτρο Μόγγο ἀνέφεραν οἱ Βυζαντινοὶ ἱστορικοὶ διαφόρων αἰώνων καὶ οἱ ὄψιμοι Βυζαντινοὶ θεολόγοι.

Ἕνας ἄλλος αἱρεσιάρχης, ὁ Τιμόθεος Αἴλουρος, ἀποτελεῖ ἕνα ἐπιπλέον παράδειγμα τῆς μὴ ὀρθῆς χειροτονίας ἀπὸ δύο καθῃρημένους ἐπισκόπους, σύμφωνα μὲ τὴν περιγραφὴ τοῦ Γεωργίου Κεδρηνοῦ. Μὲ τὸν δικό της τρόπο αὐτὴ ἡ περιγραφὴ εἶναι ἀρκετὰ ἀκριβὴς ἀναλογία γιὰ τὴ χειροτονία τοῦ Βασιλείου Μποντναρτσοὺκ ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Μποντναρτσοὺκ καὶ τὸν Βίκτωρα (Βικέντιο;) Τσεκάλιν! Ἄλλωστε, ὁ ἕνας ἐξ αὐτῶν ἐκείνη τὴ στιγμὴ τελοῦσε ὑπὸ ἀργία ἀπὸ κάθε ἱεροπραξία ὡς ἐπίσκοπος, ἐνῷ ὁ ἄλλος ἦταν αὐτοανακηρυγμένος ἐπίσκοπος…