Λόγος εις την ημέρα μνήμης του Αγίου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως και Κριμαίας

Το απολυτίκιο του μεγάλου Αγίου του Θεού, του Ισαπόστολου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου, αρχίζει ως εξής: «Ομοιώθης εμπόρω ζητούντι καλούς μαργαρίτας, ένδοξε Βλαδίμηρε».

Τι σημαίνει ότι ομοιώθηκε με έμπορο που αναζητά πολύτιμα μαργαριτάρια; Έψαχνε ανάμεσα σε όλες τις θρησκείες την πιο ιερή, την πιο αγνή, την πιο δίκαιη, και την βρήκε στην Ορθόδοξη πίστη.

Βρήκε τον πολύτιμο θησαυρό, το ανεκτίμητο μαργαριτάρι του Κυρίου Ιησού Χριστού. Και αφού το βρήκε, βαπτίστηκε ο ίδιος και βάπτισε όλο τον ρωσικό λαό.

Ω πόσο μεγάλη ήταν η σημασία αυτού του γεγονότος!

Βάπτισε ολόκληρο τον ρωσικό λαό· ομοιώθηκε με τον Μέγα Ισαπόστολο Κωνσταντίνο, τον βυζαντινό αυτοκράτορα, ο οποίος καθιέρωσε τη χριστιανική πίστη σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Αλλά εκείνος ζούσε τον 4^ο μ.Χ. αιώνα, όταν το φως του Χριστιανισμού είχε απλωθεί σε όλη την αυτοκρατορία του. Ο Ρώσος πρίγκιπας Βλαδίμηρος, όμως, ήταν σκοτεινός παγανιστής, ζούσε στο σκοτάδι της ειδωλολατρίας. Γνώριζε μόνο τους ψεύτικους θεούς του, και κοιτάξτε, παρά το γεγονός που η καρδιά του δεν είχε ακόμη φωτιστεί από το φως του Χριστού, κατάλαβε το νόημα, την πολυτιμότητα της χριστιανικής πίστης, και βάπτισε ολόκληρο τον ρωσικό λαό.

Τι είναι αυτό που πρέπει να μας βάζει σε σκέψη σχετικά με τη βάπτιση των Ρως; Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να θαυμάζουμε τη μεγάλη ταχύτητα, τη δύναμη με την οποία η χριστιανική πίστη εδραιώθηκε σε ολόκληρη τη Ρωσία: ήδη δύο γιοι του Αγίου Βλαδίμηρου – ο Μπορίς και ο Γκλεμπ – έγιναν μάρτυρες, έγιναν άγιοι.

Και σύντομα, αμέσως μετά το βάπτισμα των Ρως, εμφανίστηκε στη Ρωσία ο μοναχισμός, εμφανίστηκε η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, εμφανίστηκαν οι μεγαλύτεροι φωστήρες της πίστης του Χριστού: οι Όσιοι Αντώνιος και Θεοδόσιος, και πλήθος οσίων κατοίκησε στη Λαύρα.

Βεβαίως, ξέρετε πόσα φέρετρα αυτών των αγίων, αυτών των οσίων, έχουν διατηρηθεί μέχρι τις μέρες μας, πόσα λείψανά τους αναπαύονται σήμερα στις σπηλιές της Λαύρας του Κιέβου.

Το φως του Χριστού άρχισε να διαχέεται από εδώ, από αυτές τις στενόχωρες σπηλιές: από τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ μεγάλος ο αριθμός των μοναχών της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου που έλαμψαν στον χριστιανικό κόσμο, όπως ήταν πολύ μεγάλος και ο αριθμός των αγίων ιεραρχών που βγήκαν από αυτήν, όπως ο άγιος Νικήτας, επίσκοπος του Νόβγκοροντ, ο Σεραπίων ο επίσκοπος και μετά από αυτούς πολλοί άλλοι.

Ο καιρός περνούσε και το φως του Χριστού διαχέονταν στη γη της Ρωσίας όλο και περισσότερο, όλο και πιο έντονα. Οι άγιοι ιεράρχες Πέτρος, Αλέξιος, Φίλιππος, Ιωνάς και Ερμογένης έλαμψαν στο λαό μας. Οι μεγάλοι άγιοι του Θεού, οι Όσιοι Κύριλλος του Μπελοζέρσκ, ο Νείλος Σόρσκυ, ο Ζωσιμάς και ο Σαββάτιος της Μονής Σολοβέτσκι φώτιζαν με το φως του Χριστού τον κόσμο από τα δάση του μακρινού βορρά, από τα μακρινά μοναστήρια τους. Φώτιζαν επίσης τον κόσμο οι πολύ μεγάλοι άγιοι, όπως ο Σέργιος του Ράντονεζ και ο Σεραφείμ του Σαρόφ.

Αυτό δε συνέβαινε μόνο στη Ρωσία, ούτε μόνο κατά τη βάπτιση των Ρως. Η δύναμη του Θεού προσήλκυε τους ανθρώπους με τόσο εκπληκτική ταχύτητα όχι μόνο την συγκεκριμένη εποχή, αλλά και πολύ νωρίτερα, πολλούς αιώνες πριν από τη βάπτιση των Ρως.

Γνωρίζουμε από τους βίους των μαρτύρων ότι συχνά συνέβαινε το εξής: ειδωλολάτρες, ακόμη και εκείνοι οι στρατιώτες που βασάνιζαν τους αγίους, ξαφνικά φωτίζονταν από το Θείο φως.

Αυτοί, χωρίς να γνωρίζουν τίποτα για τη διδασκαλία του Χριστού, έβλεπαν πώς υπέφεραν οι μάρτυρες για τον Χριστό, έβλεπαν με πόση σταθερότητα, με πόση αποφασιστικότητα υπέμεναν τα πιο φοβερά βασανιστήρια για τον Χριστό. Και αυτό τους έξανε να στραφούν ξαφνικά προς τον Χριστό, ξαφνικά τους φώτιζε ο Χριστός με το φως Του.

Αυτοί που ήταν ειδωλολάτρες, άξεστοι στρατιώτες, δήλωναν χριστιανοί και γίνονταν κι αυτοί μάρτυρες, αφού οι κακοί βασανιστές τούς χτυπούσαν κατά χιλιάδες. Είναι θαυμαστό, είναι εκπληκτικό, με πόση τεράστια δύναμη, με πόση ανείπωτη ταχύτητα το όνομα του Χριστού, ο λόγος του Χριστού μετέστρεφε τις ανθρώπινες ψυχές από το σκοτάδι της ειδωλολατρίας στο φως του Χριστιανισμού.

Όταν ο Άγιος Βλαδίμηρος βάπτισε τον ρωσικό λαό, τότε πάρα πολλοί, η πλειοψηφία, και μάλλον, η τεράστια πλειοψηφία, με μεγάλη χαρά δέχτηκαν τη χάρη του βαπτίσματος.

Ξαφνικά συνειδητοποίησαν όλο το ψεύδος, όλη τη ματαιότητα της ειδωλολατρικής θρησκείας τους. Ξαφνικά το φως του Χριστού τους φώτισε και επιθύμησαν με όλη τους την καρδιά την δικαιοσύνη του Θεού.

Ωστόσο, όχι όλοι, διότι γνωρίζουμε από την ιστορία ότι για πολλά χρόνια μετά το βάπτισμα των Ρως υπήρχε πάλη μεταξύ του παγανισμού και του Χριστιανισμού. Υπήρχαν πολλοί πωρωμένοι ειδωλολάτρες που αντιστέκονταν στην αποδοχή της πίστης του Χριστού. Και αυτό είναι ένα σημαντικό γεγονός.

Ο λαός χωρίστηκε σε εκείνους που είδαν στο κήρυγμα του Χριστού το μέγα Θείο φως, είδαν την δικαιοσύνη του Χριστού, και σε εκείνους που δεν ήθελαν να δουν αυτή την δικαιοσύνη, που παρέμεναν προσκολλημένοι στους ειδωλολατρικούς θεούς τους.

Αυτό συνέβαινε σε όλες τις εποχές, και αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει και σήμερα, διότι το ανθρώπινο γένος είναι χωρισμένο στα δύο: σε εκείνους που η καρδιά τους δέχεται με μακάρια χαρά τη διδασκαλία του Χριστού, και σε εκείνους που αυτή τους ξενίζει ή που μισούν αυτή τη διδασκαλία και την απορρίπτουν, κλείνοντας τα μάτια τους μπροστά στο έντονο φως του Χριστού που τους τυφλώνει.

Σε εκείνη τη μακρινή εποχή, όταν ο Βλαδίμηρος βάφτισε τους Ρως, δεν υπήρχε ακόμη αυτό που βλέπουμε στον κόσμο σήμερα: δεν υπήρχε ακόμη αυτή η βαθιά κοινωνική αδικία, η αδικία του κράτους και των κοινωνικών σχέσεων, η οποία αυξήθηκε στη συνέχεια – αυξήθηκε σε βαθμό ανυπόφορο.

Οι άνθρωποι που βαπτίστηκαν από τον Άγιο Βλαδίμηρο ήταν ξένοι προς αυτή την επιθυμία που εμπνέει τους ανθρώπους της εποχής μας: δεν σκέφτονταν την κοινωνική δικαιοσύνη, διότι η κοινωνική αδικία δεν ήταν μεγάλη τότε.

Σκέφτονταν την δικαιοσύνη του Θεού, την ύψιστη δικαιοσύνη, και γι’ αυτό άνοιξαν τις καρδιές τους με τόση χαρά μπροστά στο κήρυγμα αυτής της ύψιστης δικαιοσύνης του Θεού.

Και εκείνοι που μέσα στα πυκνά δάση αντιστέκονταν στο κήρυγμα του Χριστού, προσπαθώντας να διατηρήσουν την ειδωλολατρική τους πίστη, ποιοι ήταν αυτοί; Ήταν άνθρωποι που δεν ήθελαν την δικαιοσύνη του Θεού, αλλά μόνο την γήινη δικαιοσύνη.

Ήταν άνθρωποι που δεν επιδίωκαν την ύψιστη δικαιοσύνη, που δεν σκεφτόντουσαν την αιωνιότητα, τη Βασιλεία του Θεού, αλλά σκεφτόντουσαν μόνο να ζήσουν εδώ στη γη μια ζωή ανέμελη, χορτάτη και χωρίς στερήσεις.

Ως εκ τούτου, τους αρκούσαν τα είδωλά τους, που αντιπροσώπευαν τις ευτελείς επιθυμίες τους για γήινα αγαθά. Δεν ήθελαν να αποχωριστούν αυτά τα αγαθά, δεν είχαν ανάγκη την ύψιστη δικαιοσύνη, γι’ αυτό και υπερασπίζονταν τον παγανισμό με όλη τους τη δύναμη. Αλλά στο τέλος νίκησε η δικαιοσύνη του Χριστού: οι ειδωλολατρικοί θεοί χάθηκαν και εξαφανίστηκαν από το πρόσωπο της γης. Αλλά σήμερα τι βλέπουμε; Βλέπουμε ότι τεράστιες μάζες λαού με μεγάλο ενθουσιασμό και χαρά υποδέχονται εκείνους που μιλούν για την γήινη δικαιοσύνη, για την δικαιοσύνη του κράτους και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Αυτή η δικαιοσύνη είναι μεγάλη, αυτή η δικαιοσύνη είναι αγνή και όλοι την επιθυμούν, και εμείς οι χριστιανοί. Και εμείς δεν ανεχόμαστε την αδικία, δεν ανεχόμαστε το γεγονός ότι οι ισχυροί και οι πλούσιοι καταπιέζουν τους φτωχούς και τους αδύναμους.

Και εμείς θέλουμε την ισότητα, και εμείς είμαστε εχθροί του πολέμου, αυτού του καταραμένου πολέμου, τον οποίο ξεκινάνε εκείνοι που αναζητούν τη δύναμη του χρυσού, τη δύναμη του χρήματος.

Αλλά εμείς δεν αναζητούμε μόνο αυτή την κοινωνική δικαιοσύνη, πεινάμε και διψάμε για την δικαιοσύνη του Θεού. Πεινάμε και διψάμε ώστε να μην επικρατήσει μόνο η επίγεια ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων, αλλά και η ύψιστη ειρήνη που κατεβαίνει από τον Θεό.

Ακούτε; Αναζητούμε την ύψιστη Θεία δικαιοσύνη. Χαιρόμαστε γι’ αυτήν, όπως χαιρόταν το καλύτερο μέρος του ρωσικού λαού, τότε που βαπτίστηκε από τον Άγιο Βλαδίμηρο στο όνομα της ύψιστης δικαιοσύνης του Θεού.

Άραγε, την σκεφτόμαστε όλοι, την επιδιώκουμε όλοι; Δεν υπάρχουν αυτοί που ρέπουν στον παγανισμό;

Ρέπουν στον παγανισμό αυτοί που σκέφτονται μόνο τα γήινα αγαθά, που απορρίπτουν την Θεία δικαιοσύνη. Αν υπάρχουν τέτοιοι ανάμεσά σας, στραφείτε στον Χριστό, στραφείτε στην ύψιστη Θεία δικαιοσύνη. Γίνετε σαν εκείνους τους Ρώσους που δέχτηκαν το φως του Χριστού, βαπτισμένοι από τον Άγιο Βλαδίμηρο.

Στρέψτε τις καρδιές σας προς τον Θεό μας, τον Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, και από Αυτόν να περιμένετε να εγκαθιδρύσει τη Θεία Του δικαιοσύνη, αν όχι σε τούτη τη γη, τότε στην άνω Ιερουσαλήμ Του.

Επιδιώξτε όλοι σας την ύψιστη δικαιοσύνη.

Είθε ο Κύριος Ιησούς Χριστός να μας βοηθήσει σε αυτή την προσπάθεια. Είθε να Τον δοξάζουμε όλοι που φώτισε τους αρχαίους προγόνους μας με το Θείο Του φως και έδωσε σε εμάς, τους μακρινούς απογόνους τους, την δυνατότητα να γίνουμε μεταδότες αυτού του ύψιστου φωτός.

Αμήν.

28 Ιουλίου του 1951

Άγιος Λουκάς Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας