Πού εξαφανίστηκαν οι πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου

Κάθε χρόνο, την Κυριακή μετά τις 13 Ιουλίου, η Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη των αγίων πατέρων των έξι πρώτων Οικουμενικών Συνόδων, οι οποίοι για τέσσερις αιώνες, από τον 4^ο έως τον 7^ο, προστάτευαν την ορθόδοξη πίστη από τις αιρέσεις. Ανακύπτει ένα νομοτελειακό ερώτημα: γιατί η εορτή είναι αφιερωμένη μόνο στις έξι Συνόδους, ενώ οι Οικουμενικές Σύνοδοι ήταν επτά; Πού πήγαν οι πατέρες της τελευταίας Συνόδου;

Η πρώτη απάντηση είναι ιστορική

Η τιμή των αγίων πατέρων των έξι Οικουμενικών Συνόδων είχε διαμορφωθεί σε γενικές γραμμές στην Εκκλησία μέχρι τον 9^ο αιώνα. Την ίδια περίοδο γράφτηκαν και λειτουργικά κείμενα που δόξαζαν τους πατέρες που συμμετείχαν σε αυτές. Αναφορικά με την Ζ΄ Σύνοδο, αν και πραγματοποιήθηκε το 787, δεν είχε αναγνωριστεί ως Οικουμενική μέχρι την Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 879-880. Κατά συνέπεια, δεν είχε συμπεριληφθεί στη λειτουργική παράδοση με το ίδιο στάτους με τις έξι πρώτες.

Η δεύτερη απάντηση είναι θεολογική

Η γιορτή των πατέρων των έξι πρώτων Οικουμενικών Συνόδων ενώνει σε ένα ενιαίο σύνολο τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας. Σε αυτές τις Συνόδους επιβεβαιώθηκε ότι

• Ο Χριστός είναι Θεός και άνθρωπος
• Η Αγία Τριάδα είναι Ομοούσια και Αχώριστη
• Το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός
• Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η αληθινή Μητέρα του Θεού
• Στο πρόσωπο του Χριστού η ανθρώπινη και η Θεία φύση υπάρχουν «ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιαιρέτως και αχωρίστως»
• Ο Χριστός έχει δύο θελήματα, το Θείο και το ανθρώπινο

Η Ζ΄ Σύνοδος είχε διαφορετική θεολογική κατεύθυνση, καθώς δεν ασχολήθηκε με τα θεμελιώδη δόγματα της Εκκλησίας, δηλαδή με τη διδασκαλία περί της Αγίας Τριάδας ή περί της Θεανθρωπότητας του Ιησού Χριστού, αλλά περιορίστηκε στην εικονολατρεία και την εκκλησιαστική πειθαρχία. Γι’ αυτό και οι πατέρες της Ζ΄ Συνόδου τιμώνται σε διαφορετική ημέρα, την Κυριακή μετά την 11^η Οκτωβρίου, την ημέρα λήξης των εργασιών της Συνόδου. Έτσι, στην ορθόδοξη παράδοση δεν υποτιμάται η σημασία της Ζ΄ Συνόδου, απλώς αυτή έχει τη δική της, ξεχωριστή εορτή.

Παράλληλα, έχουμε και μια ξεχωριστή εορτή αφιερωμένη στη μνήμη των πατέρων και των επτά Οικουμενικών Συνόδων που γίνεται κάθε χρόνο στις 18 Μαΐου. Με αυτόν τον τρόπο, η Εκκλησία υπογραμμίζει ότι οι επτά Σύνοδοι είναι ισότιμες και άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Οι έξι Σύνοδοι αποτελούν το δογματικό πυρήνα της πίστης, ενώ η έβδομη αφορά την αναπαράσταση της πίστης, την απεικόνισή της.