Βολοκολάμσκ Ιλαρίων: «Υποστηρίξαμε τον Αλεξανδρείας για να γίνει "πάσης Αφρικής". Τώρα ίσως δημιουργήσουμε ενορίες για τους πιστούς μας»

Σε συνέντευξή του στον Rossiya 24, ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Μητροπολίτης Ιλαρίωνας Βολοκολάμσκ, συνόψισε μερικά από τα θέματα της επόμενης χρονιάς.

Συμπεριέλαβε στη συνέντευξη την ολοκλήρωση της επανένωσης της Ρωσικής Ορθόδοξης Διασποράς υπό το ωμοφόριο του Πατριάρχη Κυρίλλου, την κατάσταση που προέκυψε με την προσπάθεια νομιμοποίησης των σχισματικών της Ουκρανίας από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και την αντίδραση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην αναγνώριση της μη κανονικής δομής στην Ουκρανία από τους αρχηγούς των δύο Τοπικών Εθνικών Εκκλησιών Αθηνών και Αλεξάνδρειας.

Στον κ. Ιλαρίωνα τέθηκαν οι παρακάτω ερωτήσεις για το ουκρανικό και για τη σχέση του Πατριαρχείου Μόσχας με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας:

-Το θέμα του 2019 για την Ορθόδοξο Εκκλησία, το οποίο εξακολουθεί να συζητείται, είναι φυσικά το ουκρανικό σχίσμα. Θα μπορούσατε να διευκρινίσετε εάν έχει καθοριστεί η θέση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στους χριστιανούς που υιοθέτησαν τη νέα μη-κανονική "Ουκρανική Εκκλησία"; Και μπορούμε να πούμε πώς αντικατοπτρίζεται το Ουκρανικό σχίσμα στη Ρωσική Εκκλησία και στη ζωή όλης της Ορθοδοξίας;

«Το ουκρανικό σχίσμα στο σύνολό του δεν επηρεάζει την εσωτερική ζωή της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Για την ίδια την Ουκρανία, αυτό, φυσικά, είναι ένα οδυνηρό θέμα, διότι η διάσπαση συνεχίζεται εδώ και σχεδόν 30 χρόνια.

Η θεραπεία του σχίσματος, από την άποψη των Εκκλησιαστικών Ιερών Κανόνων, γίνεται μόνο με τη μετάνοια. Οι ενέργειες για «νομιμοποίηση» του, που ανέλαβε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, όχι μόνο δεν έφεραν συμφιλίωση μεταξύ των Ουκρανών Ορθοδόξων πιστών, δεν έκαναν καμία θεραπεία στο σχίσμα, αλλά μόνο επιδείνωσαν τις ήδη υπάρχουσες αντιπαλότητες.

Η πρόσφατη αναγνώριση της νέας δομής, που δημιουργήθηκε από σχισματικούς, από τις δύο Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, έφερε βαθιά λύπη σε εμάς.

Αντιλαμβανόμαστε όμως ότι οι αποφάσεις αυτές έγιναν αναγκαστικά. Υποβλήθηκαν σε πολύ μεγάλη πίεση, συμπεριλαμβανομένης της πίεσης από την κρατική διοίκηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ δεν κρύβουν τη θέση τους. Υποστηρίζουν αποφασιστικά αυτή τη λεγόμενη «αυτοκεφαλία». Αρκεί να πούμε ότι ο Πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα, J. Payatt, συναντήθηκε πολλές φορές με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο, πριν εκείνος εκφράσει τη θέση του σχετικά με την αναγνώριση της νεοσυσταθείσας εκκλησιαστικής δομής στην Ουκρανία. Με λύπη διαπιστώνουμε το τι συνέβη και διατηρούμε την κοινωνία με όλους τους επισκόπους και τους κληρικούς που δεν αναγνώρισαν και δεν αναγνωρίζουν τους "νομιμοποιημένους" σχισματικούς».

-Φέτος, η Ρωσία πραγματοποίησε ένα σημαντικό διεθνές φόρουμ, Ρωσία-Αφρική. Υπό το πρίσμα αυτό, πώς βλέπει τώρα την παρουσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε αυτό το μέρος του κόσμου; Έχετε κάποιες νέες δράσεις για το 2020 και μετά;

«Επί του παρόντος, αντιμετωπίζουμε μια νέα κατάσταση. Για το πατριαρχείο της Μόσχας, η Αφρική είναι το κανονικό έδαφος του Πατριαρχείου της Αλεξάνδρειας και συνεχίζουμε να το βλέπουμε έτσι. Αλλά πρέπει να επισημάνω ότι οι λέξεις "και πάσης Αφρικής" προστέθηκαν στον τίτλο του Προκαθημένου της Εκκλησίας αυτής κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα. Προηγουμένως η παραδοσιακή εμβέλεια και επιρροή της περιοριζόταν στη Βόρεια Αφρική, δηλαδή στην επικράτεια που ανήκε ιστορικά στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

Κατά τον 20ο αιώνα, πράγματι, ο Πατριάρχης της Αλεξάνδρειας έχει επεκτείνει τη δικαιοδοσία του σε ολόκληρη την Αφρικανική Ήπειρο και τον υποστηρίξαμε σε αυτό. Και όταν χτίσαμε εκκλησίες εκεί, το κάναμε σε συμφωνία με το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας. Οι εκκλησίες που χτίσαμε στην Αφρική ήταν μέρος της επικράτειάς του, και ακόμη και οι ιερείς που στάλθηκαν από τη Ρωσία για να υπηρετήσουν σε αυτές τις ενορίες, έγιναν προσωρινοί κληρικοί της Αλεξανδρινής Εκκλησίας.

Δυστυχώς, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος υποστήριξε τους σχισματικούς της Ουκρανίας και εμείς θα πρέπει να διορθώσουμε αυτό την κατάσταση. Δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς θα συμβεί αυτό, αλλά βλέπουμε ήδη ότι ορισμένοι Αφρικανοί κληρικοί στρέφονται προς εμάς. Οι ιερείς μας, οι οποίοι υπηρετούν τώρα στην Αφρική, δεν συνδέονται πλέον κανονικά με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

Βλέπουμε ότι εντός αυτής της Εκκλησίας αυξάνεται η δυσαρέσκεια απέναντι σε αυτό που έκανε ο Πατριάρχης Θεόδωρος. Μόλις πριν από λίγες μέρες, 27 ιερείς από διάφορες αφρικανικές χώρες του έστειλαν μια ανοικτή επιστολή στην οποία διαφωνούν με την αναγνώριση των σχισματικών.

Δεν θέλω να προβλέψω πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα, αλλά αν το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας επιλέξει να βρίσκεται οριστικά στο πλευρό των σχισματικών, τότε θα πρέπει πιθανώς να δημιουργήσουμε ενορίες στην Αφρική για τους πιστούς μας».