Η ιεραποστολή χθες και σήμερα

Πηγή: Κέντρο του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου

Παρουσιάζουμε στους αναγνώστες μας μια συνέντευξη με τον ιερέα Γεώργιο Μαξίμοφ. Τη συνέντευξη πήρε ο διάκονος Ηλίας Μάσλοφ.

– Θα ήθελα να μιλήσω μαζί σας για την ιεραποστολή γενικότερα. Θα ήθελα να θέσω το ακόλουθο ερώτημα: Θα μπορούσε να είναι το έργο των ιεραποστόλων στη Ρωσική Αυτοκρατορία πιο φιλόδοξο και καλύτερο απ’ ό,τι σήμερα και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτήν την εμπειρία;

– Μια σοβαρή, ευρείας βάσης Ιεραποστολή δημιουργήθηκε στη Ρωσία μόνο στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Πριν από αυτό, υπήρξαν κάποιες προσπάθειες: Η ιεραποστολή στο Αλτάι, η ιεραποστολή στη Σιβηρία. Αλλά και αυτές οι προσπάθειες έλαβαν χώρα στον 19ο αιώνα. Μέχρι τότε, ήταν κάπως δύσκολο. Οι ιεραπόστολοι έπρεπε να ξεπεράσουν πολλά προβλήματα «καθ΄οδόν».

Η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία ήταν τότε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Στον Άγιο Φιλάρετο (Gumilevsky) απαγορεύτηκε να κηρύττει την Ορθοδοξία στον τοπικό πληθυσμό. Απαγόρευσαν ακόμη και τη στήριξη εκείνων των ντόπιων, που μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία. Και όταν προσπάθησε ν’ ανατρέψει αυτήν την κατάσταση, μετατέθηκε απλώς σε άλλον τόπο και ένας άλλος αρχιερέας διορίστηκε στη θέση του. Και αυτό δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση, άλλα υπάρχουν πλήθος άλλα παραδείγματα, όπου η κρατική εξουσία ή ορισμένοι ειδικοί κρατικοί λειτουργοί εμπόδισαν την ιεραποστολή, τόσο στο έδαφος της Ρωσίας όσο και στο εξωτερικό.

Ο ιερομάρτυρας Ιωάννης Βοστόργκοφ έγραψε ότι, διαβάζοντας για τα έργα των ιεραποστόλων, σε διακατέχει ένα αίσθημα πικρίας, από το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι της Ρωσικής Αυτοκρατορίας ήταν οι μεγαλύτεροι εχθροί των ιεραποστόλων. Τα πράματα δεν ήταν ποτέ «απλά και ωραία». Πολλοί θα σκεφθούν: Δεδομένου ότι η Ορθοδοξία ήταν η κρατική θρησκεία, τότε όλα ήταν εύκολα και απλά. Και όμως, για τους ιεραπόστολους δεν ήταν εύκολα.

Ο πατέρας Γεώργιος, μαζί με ενορίτες από την κοινότητα Μακαλανγκότα (Φιλιππίνες)

Ένα δεύτερο αξιοσημείωτο γεγονός, σχετικά με την ιεραποστολή: Υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των ιεραποστόλων. Φυσικά, μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, η αποστολή ήταν ευρέως οργανωμένη. Χάρη, σε μεγάλο βαθμό, στον Άγιο Ιννοκέντιο της Μόσχας, ξεκίνησε μια συστηματική κι εστιασμένη αποστολή. Αλλά, ταυτόχρονα, υπήρξε ένας πολύ μεγάλος αριθμός ιεραποστόλων, που ήταν ιεραπόστολοι όχι λόγω ιδίας επιθυμίας, αλλά λόγω αξιώματος. Ήταν υποστηρικτές της «ψευδο – ιεραποστολής», πιο συγκεκριμένα υπέρ της τυπικής εκπλήρωσης των καθηκόντων τους, υπέρ του να μεταστρέφουν στην πίστη με την υποστήριξη του κρατικού μηχανισμού και ούτω καθ’ εξής. Και αυτούς τους ψευδο – ιεραποστόλους μάχονταν οι ιεραπόστολοι, που γνωρίζουμε ως Άγιους και άλλοι, ίσως λιγότερο γνωστοί, οι οποίοι ήταν ιεραπόστολοι με την έννοια του Ευαγγελίου, με μια πραγματικά Ορθόδοξη έννοια: Τελούσαν ένα πραγματικό κήρυγμα και κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες.

Ακόμα και τότε, πολλοί ιεραπόστολοι είχαν μια τέτοια πεπλανημένη άποψη, σύμφωνα με την οποία οι λαοί που εισέρχονταν στη Ρωσική Αυτοκρατορία έπρεπε πρώτα να εισαχθούν στον πολιτισμό και στη συνέχεια να τους γίνει κήρυγμα. Και «όσο δεν έχουν ακόμη εισαχθεί στον πολιτισμό, τότε είναι ακόμη πολύ νωρίς να τους μιλήσεις για τον Χριστό». Αυτό, βεβαίως, είναι λάθος μήνυμα, διότι, ανεξάρτητα από τον βαθμό στον οποίο εισάγεις έναν άνθρωπο στον πολιτισμό, δεν θα γίνει Ορθόδοξος απλά και μόνο από αίσθημα ευγνωμοσύνης για το γεγονός ότι π.χ. τον δίδαξες να γράφει στα Ρωσικά ή κάτι παρόμοιο, όπως συνέβη αργότερα.

Έτσι βλέπουμε ότι δεν ήταν όλα εύκολα μέσα στον χώρο του ιεραποστολικού κινήματος. Υπήρξε μια έντονη αναζήτηση για το πώς πρέπει να είναι και πώς να στηθεί σωστά. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στις αποφάσεις ή στις συζητήσεις των ιεραποστολικών συνεδρίων στις αρχές του 20ού αιώνα, για ν’ αντιληφθεί το πόσο πολλές διαφωνίες και διαμάχες υπήρξαν και πόσες ενδείξεις προβλημάτων. Αλλά από μια άποψη, τέτοια ήταν η ιεραποστολική ζωή. Ναι, υπήρχαν προβλήματα, υπήρχαν δυσκολίες, αλλά ήταν μια ζωή με σοβαρά θέματα, με σοβαρή δουλειά. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει πλέον. Τώρα έχουμε, στην καλύτερη περίπτωση, συνομιλίες περί ιεραποστολής και μερικούς ενθουσιώδεις οπαδούς της ιεραποστολής.

– Θα ήθελα να έχω τη γνώμη σας, αναφορικά με τις προοπτικές της ιεραποστολικής εργασίας μεταξύ των μεταναστών, τουριστών και ξένων φοιτητών.

– Όταν ήμουν στην Ινδία, ανακάλυψα ότι το ιεραποστολικό έργο συνεχίζεται σε πολύ υψηλό επίπεδο. Έχουμε μια τέτοια θεώρηση ότι τάχα ο Ινδουισμός δεν είναι ιεραποστολική θρησκεία, ότι Ινδουιστής μπορείς μόνο να γεννηθείς, αλλά όχι να γίνεις. Όταν επισκέφτηκα την Ινδία, είδα ότι δεν ήταν έτσι. Είναι πολύ σοβαροί και αντιμετωπίζουν με σεβασμό το γεγονός ότι λευκοί αποδέχονται (ή πιστεύουν ότι αποδέχονται) τον Ινδουισμό. Προσπαθούν πολύ να κινήσουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων, να τους κάνουν να μάθουν τι είναι ο Ινδουισμός, να τους διαποτίσουν με τις θρησκευτικές τους απόψεις, τη θρησκευτική τους κουλτούρα. Αυτό, μάλιστα, εντάσσεται στο πλαίσιο ενός κυβερνητικού προγράμματος. Και αυτό το κάνουν όχι μόνο για τις ομάδες που αναφέρατε, αλλά, π.χ., προσκαλούν όλο το προσωπικό της πρεσβείας, οργανώνουν εκδρομές στους ωραιότερους ναούς. Διαλέξεις οργανώνονται από γκουρού και όχι από "όποιον κι όποιον", αλλά με τη συμμετοχή των πιο διάσημων και των πιο καλών στο είδος τους. Φροντίζουν να συμμετέχουν σε αυτά σε μέρες που συμπίπτουν με αργίες, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να τα παρακολουθήσουν όλα, τους δίνονται και έργα λογοτεχνίας. Και οι άνθρωποι «βγαίνουν» απ’ όλο αυτό πολύ «επεξεργασμένοι».

Θυμάμαι την κουβέντα που είχα με μια υπάλληλο μιας από τις ρωσικές δομές, μιας συμπατριώτισσας από αυτές που εργάστηκαν εκεί και πέρασαν απ’ όλα αυτά. Μου είπε ότι οι Ινδουιστές είναι απλά υπέροχοι άνθρωποι, από αυτούς μόνο καλό και ειρήνη μπορείς να περιμένεις και ότι δεν διαπράττουν εγκλήματα. Αυτή η συζήτησή μας έλαβε χώρα στο Δελχί. Ήμουν έκπληκτος. Το Δελχί είναι η πόλη με το υψηλότερο ποσοστό βιασμών στην Ινδία. Τη ρώτησα ποιος προβαίνει σε αυτά τα εγκλήματα, αν όχι οι Ινδουιστές;

Κινέζοι φοιτητές σε μια εκδρομή στις Ορθόδοξες εκκλησίες του Μπλαγκοβεσένσκ

Όχι, δεν δαιμονοποιώ τους Ινδούς, αγαπώ τους Ινδούς, έχουν κάτι που σε κάνει να τους αγαπήσεις. Αλλά μια τέτοια εξιδανίκευση ήταν για μένα άξια περιέργειας. Η συνομιλήτρια μου μού λέει: "Αυτοί όλοι είναι «ξενόφερτοι»". Καταλαβαίνετε; Αυτό είναι η συνέπεια μιας καλοστημένης ιεραποστολικής εργασίας. Και το κάνουν, αν και θα μπορούσαν και να μην το κάνουν. Γιατί δεν το κάνουμε εμείς αυτό;

Ήδη εργαζόμαστε στο πλάνο των φοιτητών. Εν μέρει, ήμουν μεταξύ των επινοητών αυτού του έργου. Αρχίσαμε να μεταστρέφουμε Κινέζους, να δείχνουμε στους Κινέζους φοιτητές μας ναούς, μοναστήρια, ιερά. Αργότερα συνέχισαν και άλλοι, ιδιαίτερα ο Κωνσταντίνος Γκορντίτσα, από το κινεζικό μετόχι. Τώρα ασχολείται μόνο σε αυτήν την κατεύθυνση. Και δεν διοργανώνει μόνο τέτοιες μονοήμερες εκδρομές. Είχε κάποτε την ακόλουθη εμπειρία: Συνόδευσε Βιρμανούς φοιτητές σε πολυήμερες εκδρομές, όπου αποκατέστησαν μοναστήρια και «αφομοίωναν». Κάτι που ήταν και πολύ σημαντικό, αλλά και πολύτιμο.

Πιστεύω ότι, σε ό,τι αφορά στούς μαθητές, έτσι πρέπει να δουλέψουμε. Αυτό που πρέπει ν’ αποκομίσουν είναι ότι Ρωσία δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουν εδώ κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, αλλά είναι και Ορθοδοξία. Ας το γνωρίζουν τουλάχιστον αυτό. Μην έχουμε αυταπάτες: Μετά από τέτοια ταξίδια, μην περιμένετε ότι το 100% των φοιτητών θα πάει και θα ζητήσει να τους βαφτίσουν. Αλλά, τουλάχιστον, θα μάθουν για την Ορθοδοξία, θα θυμούνται ότι ενώ ήταν εδώ, η Ορθόδοξη Εκκλησία έκανε κάτι γι’ αυτούς, τους αντιμετώπισε με τη δέουσα προσοχή. Όταν γίνουν υπάλληλοι στην πατρίδα τους, όταν καταλάβουν πόστα υπευθύνων, μπορεί να πάει ο Ορθόδοξος ιερέας σε κάποια στιγμή, να τους ζητήσει να βοηθήσουν την τοπική εκκλησία. Έτσι είναι καλύτερα, σωστότερα. Ακόμη και αν δεν πραγματοποιηθεί αυτό το «σενάριο», εξακολουθεί να είναι καλό το να έχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι θετική άποψη περί Ορθοδοξίας, να γνωρίζουν τι σημαίνει Ορθοδοξία. Γι΄αυτό και πρέπει ν’ ασχοληθούμε με τους μαθητές. Φυσικά, ο Κωνσταντίνος Γκορντίτσα εργάζεται πάνω σε αυτό, αλλά δεν μπορεί να καλύψει όλα τα Πανεπιστήμια. Ως εκ τούτου, νομίζω ότι η συμμετοχή του Κέντρου σας σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι πολύτιμη.

Η περίπτωση των μεταναστών είναι πιο δύσκολη από αυτή των σπουδαστών. Ξέρετε, οι μαθητές είναι πολύ θετικοί. Όταν ξεκινήσαμε, σκεφτήκαμε: Θα θελήσουν να μας ακούσουν; Ακόμα και με τους Ρώσους φοιτητές μάς είναι δύσκολο να «βρούμε σημείο επαφής», καθ’ ότι είναι πολύ απασχολημένοι. Λένε: "Ναι, ναι, ναι, είμαστε θετικοί σε όλα αυτά, αλλά έχουμε τόσα πράγματα να κάνουμε, πρέπει να μελετάμε, κουραζόμαστε από τα μαθήματα..." Και σκεφτόμουν: "Ίσως με τους Κινέζους ή με τους Βιετναμέζους να έχουμε την ίδια αντίδραση, ίσως και να είναι ακόμα πιο πολυάσχολοι, καθ’ ότι, εκτός των άλλων, πρέπει επίσης να μάθουν τη ρωσική γλώσσα;" Αλλά όχι, αποδείχθηκε ότι έδειξαν ενδιαφέρον να μάθουν για τη Ρωσία, να μάθουν για την Ορθοδοξία. Θέτουν πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, μπαίνουν στην ουσία, προσπαθούν ν’ αποσαφηνίσουν για τον εαυτό τους σημαντικά σημεία. Επομένως, πρέπει να προχωρήσουμε περαιτέρω με αυτούς. Και αυτό είναι εύκολο, γιατί οι ίδιοι το θέλουν.

H περίπτωση των «γκασταρμπάιτερ» (ΣτΜ: Γερμανική λέξη, που σημαίνει "φιλοξενούμενος εργάτης". Τέτοιοι ήταν, π.χ., οι χιλιάδες Έλληνες, που είχαν μεταναστεύσει στη Γερμανία τον 20^ο αι., για να βρουν απασχόληση) είναι πιο δύσκολη. Επειδή οι "γκασταρμπάιτερ" εργάζονται πραγματικά σκληρά, κουράζονται πολύ. Δεν έχουν πολύ ελεύθερο χρόνο και ούτε έχουν και όρεξη για τέτοια πράματα. Και το βασικό πρόβλημα, στην πραγματικότητα, είναι ότι δεν έχουμε μέρος συνάντησης μαζί τους, όπου θα μπορούσαμε να τους συναντήσουμε και να κουβεντιάσουμε, που να έχουν και αυτοί κι εγώ ελεύθερο χρόνο. Αν μπορεί να βρεθεί ένα τέτοιο σημείο συνάντησης, τότε ναι, μπορούμε να εργαστούμε μαζί τους και να τους προσελκύσουμε. Μέχρι στιγμής, αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, όσον αφορά στους γκασταρμπάιτερ και στους ανθρώπους που εργάζονται εδώ.

Ομαδικός τάφος στο Μπουτόβο

Είχαμε τέτοια εμπειρία – προσκαλέσαμε να συμμετάσχουν στην εκδρομή άτομα που εργάζονται επισήμως στη Μόσχα και προερχόμενα από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Κάτι επίσης πολύ ενδιαφέρον. Επίσης προσκαλέσαμε άτομα από αφρικανικές χώρες. Θυμάμαι έναν από τους ιεραπόστολους, που τους πήγε στον Σκοπευτήριο του Μπούτοβο (ΣτΜ: Tοποθεσία μαζικών εκτελέσεων και ομαδικών τάφων. Στο μέρος αυτό το κομμουνιστικό καθεστώς προσπαθούσε να ξεφορτωθεί τους “εχθρούς του λαού”», μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονταν και ιερείς) και ήταν συγκλονισμένοι, όταν άκουγαν για τους νεομάρτυρες. Τους έκανε μεγάλη εντύπωση. Δεν γνώριζαν αυτό το κομμάτι της Ρωσίας, ήταν μια ολόκληρη ανακάλυψη γι’ αυτούς.

– Φαίνεται ότι η επίσκεψη ξένων σε μέρη όπως η Τριαδική Λαύρα του Αγίου Σεργίου είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την ιεραποστολή. Πιστεύετε ότι πρέπει να διεξάγονται εκδρομές για ιεραποστολικούς σκοπούς;

– Φυσικά, όταν πήραμε τα παιδιά σε εκδρομές, κάναμε επίσης εκδρομές γι' αυτούς σε αυτά τα μοναστήρια, στους ναούς. Επιπλέον, υπήρξε ένα τέτοιο παράδειγμα, όπου συνεργαστήκαμε με καθηγητές από κάποια Πανεπιστήμια και υπήρξε μια ομάδα Βιρμανών, που ήρθε στην εκδρομή. Στη συνέχεια, ο δάσκαλός τους τους ζήτησε να γράψουν τις εντυπώσεις τους: Τι θυμούνται, τι τους άρεσε. Έγραψαν και μας έστειλαν εντυπώσεις και σχόλια. Και μου έκανε τρομερή εντύπωση το γεγονός ότι τα παιδιά θυμόντουσαν μόνο αυτά για τα οποία τους μιλούσαν, αλλά και που τους τα έδειχναν ταυτόχρονα. Αυτά για τα οποία μόνο τους μίλησαν, αλλά δεν τους τα παρουσίασαν παράλληλα, δεν τους έμειναν στη μνήμη. Αυτό δεν είναι μια «ιδιοτυπία» των Βιρμανών, αλλά είναι κατ' αρχήν ένας νόμος της ανθρώπινης αντίληψης. Όταν μιλάς για μια εικόνα και τη δείχνεις παράλληλα, αυτό διεισδύει πολύ βαθιά. Ενώ, αν κάθεσαι και απλά μιλάς αόριστα περί της εικόνας, τότε λίγα θα θυμούνται και λίγα θα μείνουν στη μνήμη τους. Ως εκ τούτου, φυσικά, οι εκδρομές έχουν πολύ μεγάλες προοπτικές.

– Θα ήθελα, επίσης, να μιλήσουμε περισσότερο για επιτρεπόμενες και ανεπίτρεπτες μορφές ιεραποστολής. Σε τελική ανάλυση, η ιεραποστολή έχει ως σκοπό να σώσει την ψυχή του ανθρώπου. Γεννιούνται, άραγε, πειρασμοί του είδους: Να "πιάσουμε" κάποιον, να αιχμαλωτίσουμε το κοινό, να προσελκύσουμε τους ανθρώπους στον εαυτό μας παρά στον Χριστό. Ποιος είναι κατ’ εσάς ο ιδανικός Ορθόδοξος ιεραπόστολος, σε σχέση με όλα αυτά; Ποια είναι τα κριτήρια για την ιεραποστολική εργασία;

– Μου αρέσει πολύ ο Άγιος Νικόλαος της Ιαπωνίας ως Ορθόδοξος ιεραπόστολος. Όταν, ως νεαρός άνδρας, άρχισα να διαβάζω τα ημερολόγιά του, μου φάνηκε ότι μερικές φορές μιλούσε σκληρά και ότι μερικές από τις ενέργειες και τα λόγια του δεν ήταν σαφή. Όταν εγώ ο ίδιος συμμετείχα σε μια παρόμοια δραστηριότητα, τότε όλα ξεκαθάρισαν στο μυαλό μου. Ως αποτέλεσμα, υποστηρίζω τώρα πάρα πολύ τα όσα έγραψε.

Έχουμε πολλούς πολύ ταλαντούχους ιεραπόστολους. Δεν είναι δημοφιλείς, τα ονόματά τους δεν είναι στα χείλη του καθενός. Υπάρχουν πολύ ταλαντούχοι, αλλά ταπεινοί, ιεραπόστολοι στη Ρωσία, που μεταστρέφουν ολόκληρες κοινότητες. Αυτοί είναι, νομίζω, οι πραγματικοί ιεραπόστολοι. Αλλά, αν αναφέρω τα ονόματά τους, στους περισσότερους ανθρώπους δεν θα πει αυτό τίποτα. Όταν μιλάμε για μια ιεραποστολή, ακούς ονόματα που, κατά τη γνώμη μου, δεν έχουν καμία σχέση με την ιεραποστολή πλέον. Ίσως να είχαν στη δεκαετία του '90, αλλά όχι τώρα. Το να θέλει κάποιος μερικές φορές ν’ "αναδείξει" και να κατονομάσει μια ιεραποστολή, είναι κατ’ εμέ λάθος. Όταν οργάνωναν συναυλία μετά χορού μέσα στον ναό – αυτό δεν είναι ιεραποστολή. Ιεραποστολή μεταξύ ποιων; Μεταξύ των ενοριτών σου ή τι άλλο; Αυτοί είναι έτσι κι αλλιώς ενορίτες σου. Ίσως να έχεις λιγότερους ενορίτες μετά από αυτό. Ποια είναι η ιεραποστολή; Δεν είμαι υποστηρικτής του ν’ αποκαλούμε το οτιδήποτε ιεραποστολή.

Το να χρησιμοποιούν μερικοί την ιεραποστολή ως πρόσχημα, για να κομίζουν στην Εκκλησία όχι καινοτομίες, αλλά προσωπικές «παραξενιές», αυτό προσωπικά δεν μπορώ να το υποστηρίξω. Στρέφω το βλέμμα μου σε αυτό που λέει ο Κύριος: Κοιτάξτε τους καρπούς. Την ίδια στιγμή, αν εμφανιστεί κάτι το νέο ή το ασυνήθιστο για μένα και βλέπω ότι δεν πάει ενάντια στην Πατερική Παράδοση, τότε προσπαθώ να δω πώς λειτουργεί, ποιοι είναι οι καρποί αυτού. Και μόνο τότε σχηματίζω άποψη, για το αν αυτό μπορεί να ονομαστεί ιεραποστολή ή πρόκειται για υπερβολές, που είναι αθέμιτες.

– Πώς μπορεί ένας ιεραπόστολος να εμποδίσει τη λατρεία της δικής του προσωπικότητας, όπως αυτή που έχει αναπτυχθεί, για παράδειγμα, γύρω από το όνομα του πατρός Αλεξάνδρου Μεν^[1];

– Γενικά, υπάρχει τέτοια προβληματική περίπτωση: Κάποιος δεν έρχεται στην Εκκλησία για χάρη του Χριστού και, επιπλέον, κατά τη διάρκεια της «παραμονής» του, δεν κατανοεί ότι θα πρέπει ν’ αναζητήσει τον Χριστό. Τότε, το πλέον πιθανόν είναι ότι, αργά ή γρήγορα, θα εγκαταλείψει την Εκκλησία. Δημιουργώντας «θόρυβο» ή «ήσυχα». Καθ’ ότι είναι ο Χριστός που μας προσφέρει όλα όσα χρειαζόμαστε, για να παραμείνουμε στην Εκκλησία.

Συμβαίνει να έρχεται ένας άνθρωπος σ’ έναν ιερέα και να του αρέσουν τα πάντα, όσο ο πατήρ είναι καλός. Αλλά, αν ο πατήρ αλλάξει, τότε το άτομο θα φύγει κι αυτό. Συμβαίνει, επίσης, κάποιος να προσέρχεται μόνο και μόνο γιατί έχει προβλήματα και επιζητεί λύση. Προσεύχεται, του προσφέρεται βοήθεια, αισθάνεται καλύτερα. Δεν έχει έρθει, όμως, για τον Χριστό, παρά για να λύσει τα προβλήματά του. Έλαβε μια απόφαση και επομένως φεύγει.

Επομένως, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για έναν ιεραπόστολο να διδάσκει στους ανθρώπους την αγάπη στον Χριστό. Για να αναζητήσουν μια προσωπική σχέση με τον Κύριο και να τη διατηρήσουν. Αν επιτευχθεί αυτό, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, αν π.χ. ο ιερέας αργότερα μετατεθεί κάπου αλλού ή πεθάνει.

Επί τη ευκαιρία, αυτό ισχύει και για την ορθόδοξη ανατροφή των παιδιών. Το σημαντικότερο είναι να μεταφέρουμε στο παιδί αυτό ακριβώς το συναίσθημα, καθώς και την επιθυμία για μια ζωντανή σύνδεση με τον Θεό. Εάν το παιδί έχει αυτήν τη ζωντανή σύνδεση, αν ακόμη έχει και την εμπειρία αυτής της σύνδεσης, τότε ακόμη και αν κατά τη διάρκεια της ζωής του μερικές φορές «χαθεί», αυτή η εμπειρία της ζωντανής, προσευχητικής σχέσης με τον Θεό θα τον βοηθήσει αργότερα να ξεπεράσει τα προβλήματά του και να μπει (πάλι) στον σωστό δρόμο. Αν αυτό δεν συμβαίνει, είναι πολύ εμφανές στα παιδιά. Το ότι μπορεί αυτή η σύνδεση με τον Θεό να λείπει από την οικογένεια θα φανεί έντονα στα παιδιά.

Πρόσφατα μίλησα με μια πιστή και μου διηγήθηκε κλαίγοντας ότι ο γιος της έχει ψυχράνει τις σχέσεις του με την Εκκλησία και ότι δεν την επισκεπτόταν πλέον. Ανησυχούσε. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σπάνια μιλάμε με τα παιδιά γι’ αυτά τα θέματα. Βεβαιωνόμαστε ότι ξέρουν πώς να κάνουν τον σταυρό ότι ξέρουν τις προσευχές ότι ξέρουν πώς πρέπει να συμπεριφέρονται στην Εκκλησία, ποιες Λειτουργίες τελούνται εκεί, διαβάζουμε τη Βίβλο μαζί τους – όλα αυτά είναι σημαντικά. Δεν το αμφισβητώ αυτό. Αλλά πιο σημαντικό ακόμη είναι η ζωντανή σχέση με τον Θεό, η οποία για πολλά παιδιά οικογενειών πιστών είναι άγνωστη.

Ένα δεύτερο σημείο: Δεν γνωρίζουν τη μετάνοια. Τα παιδιά από οικογένειες πιστών βλέπουν τους γονείς τους να αμαρτάνουν, αλλά δεν τους βλέπουν ποτέ να μετανοούν. Μεγαλώνουν με την πεποίθηση ότι οι γονείς τους είναι υποκριτές. Επειδή βλέπουν τις αμαρτίες των γονιών τους, αλλά δεν βλέπουν τη μετάνοιά τους. Δεν μαθαίνουν να μετανοούν. Αλλά αυτό είναι ένα λίγο διαφορετικό θέμα. Το πρώτο θέμα συνδέεται ακριβώς με αυτό που αναφέραμε, ότι δηλαδή πρέπει να φέρουμε τους ανθρώπους στον Χριστό, ώστε να αισθάνονται μια ζωντανή «σύνδεση» με τον Θεό. Για να χτίσουν μια ζωή εν Θεώ. Στην περίπτωση του Αλέξανδρου (Μεν), υπήρχαν πολλά πράγματα αμιγώς για τη διανόηση. Σε κάποιους άρεσε πολύ το πώς γράφει ο πατήρ, πώς εξηγεί, το ότι είναι διαβασμένος, ευρυμαθής.

– Πάτερ Γεώργιε, ήσασταν φίλος και συνεργάτης του π. Δανιήλ Σισόγιεφ, ενός γνωστού ιεραποστόλου, ο οποίος σκοτώθηκε το 2009. Κατά τη γνώμη σας, ποια είναι η κύρια συμβολή του π. Δανιήλ στην Ορθόδοξη ιεραποστολή, ποιος ήταν ο ασκητισμός του, ο οποίος αποκαλύπτεται όλο και περισσότερο μετά τον θάνατό του;

– Σχετικά με τον π. Δανιήλ, πρέπει πρώτα απ' όλα να σημειώσουμε ότι για πολλούς ήταν μια αποκάλυψη, υπό την έννοια ότι κάποιος όχι μόνο μπορεί να μιλά για το Ευαγγέλιο, αλλά και να ζει σύμφωνα με το Ευαγγέλιο. Ότι δεν υπάρχει χάσμα ανάμεσα σε αυτό που λέμε και στον τρόπο που ζούμε. Για πολλούς ήταν μια μεγάλη αποκάλυψη το πόσο αγαπούσε τον Θεό. Πραγματικά ζούσε γι’ Αυτόν. Γι’ αυτόν η ιεραποστολή δεν ήταν ένα "επάγγελμα". Μιλούσε πάντα για τον Θεό, για τον Χριστό. Αυτό ήταν που γέμιζε την καρδιά του. Θα μπορούσε να μιλάει γι’ αυτό πολύ και με πολλή αγάπη. Και όταν το έκανε αυτό, είχε πολλή ζωντάνια και εντυπωσίαζε τους πάντες. Ακόμη κι εκείνους που τον επέκριναν. Δεν άφηνε κανέναν αδιάφορο.

Πατήρ Δανιήλ Σισόγιεφ

Όσο αφορά στην ιεραποστολή, ήταν το πρόσωπο που εξύψωσε το θέμα της ιεραποστολής σ’ ένα υψηλό επίπεδο. Θυμάμαι καλά τον πρώτο χρόνο, που ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μαζί. Η ιεραποστολή θεωρούνταν τότε ως κάτι το εκκεντρικό, σαν μια ιδιοτροπία. Ο π. Δανιήλ ήταν σε θέση ν’ «ανάψει τη φλόγα» της ιεραποστολικότητας σε πολλούς ανθρώπους της πραγματικής ιεραποστολής. Όχι της ψευδο – ιεραποστολής, αλλά της αυθεντικής, δηλαδή της ιεραποστολής ως εκπλήρωση της εντολής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού: "πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη" (Ματθαίος 28:19). Αυτή υπήρξε η μεγάλη υπηρεσία που προσέφερε. Και ανάμεσα στους ανθρώπους που «άναψε τη φλόγα» της ιεραποστολικότητας υπάρχουν εκείνοι που έχουν ήδη αφήσει πίσω τους τα πάντα, εγκαταστάθηκαν σε άλλα έθνη, ζουν ανάμεσα σε άλλους λαούς, δρώντας ως ιεραπόστολοι σε αυτούς τους λαούς. Αυτό είναι ο σπουδαιότερος καρπός.

Γενικά, στις μέρες μας δεν έχουμε αρκετούς ιεραποστόλους και όπως είπε ο Άγιος Νικόλαος της Ιαπωνίας: «Δεν υπάρχει αρκετή ιεραποστολική συνείδηση ​​στην Εκκλησία μας». Αλλά άρχιζει η αφύπνιση. Και σε αυτό συνεισέφερε τα μάλα ο π. Δανιήλ: Στο ότι είναι κάτι το σημαντικό και στο ότι είναι δυνατό να γίνει.

Θυμάμαι καλά στην αρχή της δεκαετίας του 2000, όταν πολλοί άνθρωποι δήλωναν με κάθε σοβαρότητα ότι οι μουσουλμάνοι δεν μπορούν να μεταστραφούν στην Ορθοδοξία, ότι είναι κατ' αρχήν "μη μεταστρέψιμοι". Τέτοιες ανοησίες δεν ακούω πλέον. Όλοι γνωρίζουν ότι είναι δυνατό και συνεχίζουν. Ένας καλός μου φίλος, γεννημένος μουσουλμάνος, είπε ότι όταν άρχισε να εκκλησιάζεται, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όλοι τον θεωρούσαν σαν κάτι το σπάνιο. Και τώρα του λένε ότι υπάρχουν πολλοί σαν κι αυτόν. Πράγματι, σε κάθε ενορία στη Μόσχα, υπάρχουν πρώην μουσουλμάνοι. Αυτό είναι ένα παράδειγμα.

Φυσικά, αυτό δεν αφορά μόνο στους μουσουλμάνους, κατ' αρχήν. Ο π. Δανιήλ έδειξε ότι είναι δυνατή η ιεραποστολή. Αυτή ήταν η τεράστια συμβολή του.

Ένα άλλο σημείο: Ο Παναγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος θέτει, εδώ και πολλά χρόνια, το θέμα της ιεραποστολικής ευθύνης της Εκκλησίας. Σε αυτό συνίσταται η δεύτερη συμβολή – στην αφύπνιση σε ό,τι αφορά στην ιεραποστολικότητα ή τουλάχιστον στο γεγονός ότι σταμάτησαν να παίρνουν το θέμα στ’ αστεία. Άρχισαν να το αντιλαμβάνονται σοβαρά, ως καθήκον, ως ευθύνη.

– Σας παρακαλώ, εν κατακλείδι, να εκφράσετε τις επιθυμίες σας στους αναγνώστες μας, ίσως και να τους ενθαρρύνετε να συνεισφέρουν στον υψηλό στόχο της ορθόδοξης ιεραποστολής.

– Θυμάμαι τα λόγια ενός σύγχρονου ιεραποστόλου, ενός από εκείνους που χάρη στον π. Δανιήλ αποφάσισαν να πάνε να ζήσουν μ’ έναν άλλο λαό και να δουλέψουν εκεί. Είπε: "Το πιο όμορφο πράγμα που έχω δει ποτέ στη ζωή μου είναι τα μάτια αυτού που ακούει το Ευαγγέλιο και να βλέπεις ολοφάνερα μπροστά σου ότι η καρδιά του αποκρίνεται".

Απλά εύχομαι όλοι οι αναγνώστες μας να έχουν την ευκαιρία να δουν αυτό το όμορφο πράγμα και να συμπαρασταθούν στο να εξαπλώσουμε μέσα από εμάς και στους άλλους τον Λόγο της Σωτηρίας, τον Λόγο που μας έβγαλε από τον θανατηφόρο βάλτο της αμαρτίας. Αυτό είναι που θα φέρει το Φως στη ζωή μας.

Είναι πολύ κρίμα, όταν βλέπεις τη ζωή μερικών πιστών να έχει σκοτεινιάσει. Όταν κάθεσαι και μιλάς μαζί τους, διαπιστώνεις γρήγορα το έλλειμμα σε καλές πράξεις, καθώς και το έλλειμα στην εκπλήρωση των Εντολών. Διότι λέγεται: Όχι μόνο "ν’ αποφεύγουμε το κακό", αλλά και να "κάνουμε καλό" (Ψαλμός 33:15, ΣτΜ: ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν). Ας κάνουμε καλό μέσα από τον ευαγγελισμό της οικουμένης περί του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Καταλαβαίνω ότι δεν μπορούμε όλοι να φτάσουμε το επίπεδο του π. Δανιήλ ή του Αγίου Νικολάου της Ιαπωνίας. Αλλά, τουλάχιστον, στο μέτρο του δυνατού για τον καθένα μας, ας σκεφτούμε απλά: "Πώς μπορώ να εκπληρώσω την εντολή του Σωτήρα «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη»; Και αν εγώ ο ίδιος δεν κηρύττω, πώς μπορώ να βοηθήσω εκείνους που πηγαίνουν και κηρύττουν;". Και χρειάζονται πραγματικά την υποστήριξή σας, ακόμα και την προσευχή σας. Σας ευχαριστώ πολύ!