Αυτός που εξήγειρε τους λαούς υπέρ της προστασίας της Ορθοδοξίας

Στις 30 Οκτωβρίου του 2020 ο ορθόδοξος κόσμος αποχαιρέτησε τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιο (Ράντοβιτς), Επίσκοπο της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, περίφημο θεολόγο, ο οποίος απέκτησε το τελευταίο του -μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου- άσυλο στον ναό της Αναστάσεως του Χριστού στην Ποντγκόριτσα.

Παρ’ όλο που ο Αρχιποιμήν πέθανε από τον κορονοϊό, στο κήρυγμά του έλεγε πως υπάρχει ιός ακόμη πιο επικίνδυνος...

Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιος (Ράντοβιτς)

Ο ιερομόναχος Βλαντίμιρ (Παλίμπρκ) αναθυμάται τον πνευματικό πατέρα του, τον καθηγούμενο και τον Μητροπολίτη, ευρισκόμενος στο μοναστήρι του Οστρόγκ, της επαρχίας του Μακαριστού Μητροπολίτη.

Πώς η Αγία Γραφή επαναλαμβάνεται κι επαναλαμβάνεται στις μέρες μας

Ο Δεσπότης ήταν καθηγούμενός μας στη μονή του Οστρόγκ, αγαπημένος απ’ όλον τον λαό μας, Αρχιποιμήν και Μητροπολίτης. Είμαι ευγνώμων στον Θεό, για τη δυνατότητα να τρέφομαι πνευματικά δίπλα σ’ έναν τέτοιο πνευματικό γίγαντα και να λάβω απ’ αυτόν τη μοναχική κουρά. Ήταν διακεκριμένος θεολόγος κι ένας από τους πιο μορφωμένους ιεράρχες της εποχής μας. Είχε διδάξει στην Αθήνα, στο Παρίσι, στη Ρώμη κ.τ.λ. Ο Δεσπότης Αμφιλόχιος είναι ο ήλιος μας. Για μας είναι ο Ουρανός, ενσαρκωμένος εδώ στη γη.

Ο Μακαριστός Μητροπολίτης αποκατέστησε τόσους ναούς και μοναστήρια, καθώς και αναγέννησε τον μοναχικό βίο στο Μαυροβούνιο. Όλα ήταν κατεστραμμένα σ’ εμάς. Το 1991, όταν Δεσπότης εξελέγη ο Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας, Ζέτσκο-Μπρντσκι και Σκεντερίισκι, σε κάποιους ναούς φύλαγαν τα ζώα κιόλας. Όπως ο Χριστός γεννήθηκε κάποτε στον σταύλο, το ίδιο συνέβη και με τα ιερά μας κατά τους κομμουνιστές, όταν μετά την καταστροφή τους έγιναν σταύλοι για ζώα.

Στη Ρωσία το ίδιο υπέφεραν. Ωστόσο, ο Δεσπότης Αμφιλόχιος έλεγε πως αν μετρήσουμε σε ποσοστά επί τοις εκατό, τότε θα δούμε ότι στο Μαυροβούνιο υπέφερε ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων, από τους αντίχριστους κομμουνιστές. Όπως, κατά τη διάρκεια της αιγυπτιακής αιχμαλωσίας, από την αγωνία μη χάσει την εξουσία του, ο Φαραώ οργήστηκε επιδείωξε να αφανίσει τον λαό του Θεού, ο Θεός έσωσε τους ανθρώπους Του μέσω του Μωυσή, το ίδιο και τώρα ενήργησε μέσω του Δεσπότη μας, Αμφιλοχίου.

Ο Δεσπότης Αμφιλόχιος οδήγησε το ποίμνιο του προς το μέλλον, μέσω της Καινής Διαθήκης. Δεν σταματούσε κάπου στα μισά του δρόμου, δεν έδινε προσοχή στα δευτερεύοντα, αλλά επιζητούσε τη βασιλεία του Θεού. Να διαβάσετε το βιβλίο του το «Σταυρομένο Κοσσυφοπέδιο», που είναι μεταφρασμένο στη ρωσική γλώσσα. Είναι ένας σερβικός Γολγοθάς. Σ’ αυτούς τους τόπους, τώρα, στις μέρες μας, έχουν ερημωθεί πάνω από εκατό εκκλησίες, έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες ιερείς και χριστιανοί. Τι πόνο είχε ο Δεσπότης μέσα στην καρδιά του. Προστάτευε το Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, ως δικά μας σερβικά Ιερουσόλυμα.

Ένα παράδειγμα υπεράσπισης της Ορθοδοξίας

Στις μέρες μας, αυτήν τη χρονιά, όταν το κράτος του Μαυροβουνίου άρχισε και πάλι να παίρνει τους ναούς από την Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Δεσπότης Αμφιλόχιος κατάφερε να ξεσηκώσει τον λαό για την υπεράσπιση της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας. Ο ίδιος ο 83χρονος γέροντας στάθηκε επικεφαλής αυτού του λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος. Τον ακολούθησαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, σε διάφορες πόλεις. Όλοι ξεσηκώθηκαν και ήταν έτοιμοι να δώσουν τη ζωή τους!

50.000 πιστοί του Μαυροβουνίου βγήκαν έξω για νυχτερινή προσευχή

Πόσο ανησυχούσε για τον Επίσκοπο Μπουντιμλιάν και Νίκσιτς Ιωαννίκιο, όταν τον συνέλαβαν μαζί με εφτά ιερείς και τους κράτησαν στη φυλακή για τρεις μήνες. Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος ήταν πάντα έτοιμος ν’ αναλάβει όλη την ευθύνη. Πρότεινε, κιόλας, να δικάσουν αυτόν τον ίδιο. Τότε συνελήφθη και αυτός! Ο πατέρας του λαού! Τι ηλίθιοι είναι αυτοί που το έκαναν! Επί έξι ώρες κρατούσαν στο αστυνομικό τμήμα τον σεβαστό απ’ όλους λαοπρόβλητο ηγέτη και Ιεράρχη και τον ανέκριναν. Εκείνος καθόταν εκεί ταπεινά, απαντώντας στις χαζές ερωτήσεις τους. Σαν εγκληματίας. Λέει η Γραφή: «Και εν τοις ανόμοις ελογίσθη» (Ησ. 53, 12, Μκ. 15, 28). Πριν από λίγους μήνες κάτι παρόμοιο συνέβη και σ’ εμάς! «Ει εμέ εδίωξαν, και υμάς διωξούσιν» (Ιω. 15, 20). Όλα συμβαίνουν σύμφωνα με την Αγία Γραφή. «Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαισύνης» (Μτ. 5,10).

Η άθεη κυβέρνηση έχασε στις εκλογές, επειδή ξεκίνησε τον πόλεμο εναντίον της Εκκλησίας

Όμως αυτή η άθεη κυβέρνηση έχασε στις εκλογές, επειδή ξεκίνησε τον πόλεμο εναντίον της Εκκλησίας. Ενώ η Εκκλησία, μ’ επικεφαλής έναν σοφό Ιεράρχη, αποκαταστάθηκε και κατάφερε να υπερασπίσει τον εαυτό της. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Μητροπολίτης έδωσε το παράδειγμα υπεράσπισης της Ορθοδοξίας στις μέρες μας για όλους τους ορθόδοξους λαούς. Γι’ αυτό τον λόγο ο Σεβασμιώτατος «κατέστρεφε τα σύνορα» μεταξύ των αδελφικών λαών, καθώς και μεταξύ των καλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό τους.

Πώς ο Μητροπολίτης έλεγχε την εγωϊστική «αγάπη» μας

Μόλις τώρα θ’ αρχίσουν ανακαλύπτονται τα στοιχεία για το τι άνθρωπος ήταν ο Δεσπότης, τι αξία έχουν τα έργα του και πώς συμπεριφερόταν με τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ο Μητροπολίτης αργούσε συνεχώς σε διάφορες επίσημες εκδηλώσεις, ανεξάρτητα από το πόσο υψηλό επίπεδο είχαν, επειδή στον δρόμο μπορούσε να συναντήσει κάποια γιαγιά, που περνούσε δίπλα μαζί με τον εγγονό της και είχε κάποιο πρόβλημα, ή μια πολύτεκνη μητέρα, ευρισκόμενη σε απελπισία, και η οποία χρειαζόταν έκτακτη βοήθεια! Έτσι ο Μητροπολίτης σταματούσε σχεδόν σε κάθε βήμα του. Ο ευαγγελικός βίος ενσαρκώθηκε μέσα σ’ αυτόν τον άνθρωπο.

Ο Σεβασμιώτατος ήταν ένας διακεκριμένος θεολόγος της εποχής μας. Ήξερε τόσα από τα μυστήρια του Θεού! «Το μυστήριο της Αγίας Τριάδος κατά τη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά» ήταν ο τίτλος της διδακτορικής του διατριβής. Η διατριβή αυτή ήταν σχολαστικά επιμελημένη και όχι απλώς για να βγει η υποχρέωση. Ο Σεβασμιώτατος ο ίδιος ζούσε στο επίπεδο αυτού του πνευματικού βάθους. Στα κηρύγματα και στις ομιλίες του μας εξηγούσε συνεχώς πώς ν’ αλλάξουμε την εγωϊστική, κλειστή στον εαυτό της, αγάπη μας, ώστε να έχουμε μια αγάπη κατά την Αγία Τριάδα. Δηλαδή, δεν μπορώ ν’ αγαπάω τον έναν και να μην αγαπώ τον άλλον. Η Αγία Τριάδα αγκαλιάζει τους πάντες με αγάπη. Και ο Δεσπότης μπορούσε να μεταδώσει αυτήν την Αλήθεια της Αγίας Τριάδος σε όλους. Αυτή η Αλήθεια είναι πέρα από όρια και διαιρέσεις. Πολλοί, έχοντας κατανοήσει αυτήν την ουσία της πίστης μας μέσ’ από τα κηρύγματα του Μητροπολίτη, έγιναν χριστιανοί ορθόδοξοι.

Ο Δεσπότης λάτρευε το να συναντιέται με φοιτητές. Ο ίδιος ήταν ένας άνθρωπος της διανόησης, θεολόγος, φιλόσοφος και ιστορικός και γι’ αυτό αρεσκόμασταν πάρα πολύ να τον ακούμε! Όλη η θεολογία του διαποτιζόταν από ποταμούς «ύδατος ζώντος» (Ησ. 12,3, Ιωήλ 3,18, Ιω. 7,37), από την ποιμαντική ευθύνη και τη φροντίδα του για όλους μας. Αποτελεί την κοιτίδα, από όπου γεννώνται οι άλλοι άνθρωποι για την αιώνια ζωή, όπως ακριβώς έκαναν οι Απόστολοι, και για την οποία μίλησε ο Κύριος (βλ. Ιω. 7,38).

Κληρονόμος μεγάλων Αγίων Ιεραρχών, τις τάξεις των οποίων εντάχθηκε αιωνίως

Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιος (Ράντοβιτς)

Το Μαυροβούνιο είναι μια ξεχωριστή χώρα. Εδώ μερικοί αισθάνονται Μαυροβούνιοι και οι άλλοι Σέρβοι. Υπάρχουν δυνάμεις που όλο προσπαθούν ν’ αποκόψουν εμάς, τον ένα ορθόδοξο λαό, σε κομμάτια. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει μεταξύ των Ρώσων και των Ουκρανών. Είναι πολύ βαρύς ο σταυρός του να είσαι Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας και ήταν έτσι από τους παλιούς ιστορικούς χρόνους. Να διαβάσετε τον Άγιο Ιεράρχη Πέτρο του Τσέτινγιε και να δείτε πόσα βάσανα υπέφερε κατά τον 18^ο-19^ο αιώνα. Είχε έναν λόγο αυστηρό και προφητικό. Στην παρακαταθήκη του έγραψε το εξής:

«Ας πέσει η κατάρα πάνω σε οποίον θα προσπαθήσει να μας απομακρύνει από την ευσεβή πίστη και από τη Χριστόφιλη Ρωσία. Και όποιος από εσάς τους Μαυροβούνιου πάει εναντίον της Ρωσίας, με την οποία έχουμε την ίδια πίστη και την ίδια φυλή, να καταδικαστεί από τον Θεό και να του αποκολληθούν τα κόκκαλα από τη σάρκα και να μην έχει τίποτα καλό στη ζωή αυτήν και στην αιώνια».

Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος ήταν διάδοχός του και κληρονόμος εν πνεύματι. Ο Θεός κάλεσε τον Δεσπότη Αμφιλόχιο στον Ουρανό ακριβώς την παραμονή της εορτής του Αγίου Πέτρου του Τσέτινγιε. Στις 30 Οκτωβρίου έφυγε ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος, στις 31 Οκτωβρίου ο Άγιος Ιεράρχης Πέτρος του Τσετίνγιε και την 1η Νοεμβρίου ο επίσκοπος Πέτρος Β΄ Πέτροβιτς-Νιέγκος (1813-1851). Κάθε Σέρβος θα καταλάβει τη σημασία της σχέσης αυτής.

Ο Σεβασμιώτατος, μερικές φορές, είχε επίσης έναν εξ ίσου πολύ αυστηρό λόγο. Δεν θα πω ότι «τιμωρούσε» με τον λόγο του, αλλά προειδοποιούσε με αυστηρότητα. Ας πούμε, έκανε συνεχώς ανοιχτή κριτική των δυτικών πολιτικών, για το γεγονός ότι το Μαυροβούνιο εισήλθε στη NATO χωρίς την ελεύθερη βούληση του λαού του. Πόσο στεναχωριόταν γι’ αυτό! Απορούσε, λέγοντας: «Γιατί; Μα είναι προδοσία της αγάπης μας προς τη Ρωσία!».

Πολλοί δεν μπορούσαν να καταλάβουν αυτήν την ευθύτητα του λόγου του. Όμως, έτσι και αλλιώς, έτρεφαν σεβασμό προς αυτόν. Μπορεί κάποιοι αθεϊστές να μην τον αγαπούσαν, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούσαν να μην τον σέβονται. Ήταν οικουμενικός άνθρωπος. Όλοι τον σέβονταν. Συναντιόταν με τους αντιπροσώπους όλων των εθνικοτήτων και διαφόρων θρησκειών και πάντα ήταν ανοιχτός στον διάλογο. Όμως, σε θέματα πίστης και αλήθειας δεν υποχωρούσε ποτέ και για κανέναν.

Έλεγχε με ευκολία την εξουσία, που πολεμούσε ενάντια στον Θεό. Όμως πάντα μας ενδυνάμωνε και μας έλεγε με αισιοδοξία: «Στην πραγματικότητα, κανένας δεν μπορεί να κάνει τίποτα εναντίον του Χριστού και της Εκκλησίας. «Πύλαι άδου ου κατισχυσούσιν αυτής» (Μτ. 16,18) λέει η Αγία Γραφή. Ο Δεσπότης μας έμπνεε με τα εξής λόγια:

– Πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και ο Θεός θα μας αποκαλύψει τη δόξα, τη δύναμη και τη νίκη Του.

Έτσι είναι, όπως το έλεγε.

Ο ιός, που είναι πιο επικίνδυνος από τον COVID

Ο Πατριάρχης Σερβίας Παύλος, άγιας ζωής άνθρωπος, αγαπούσε τον Μητροπολίτη Αμφιλόχιο πάρα πολύ. Όταν συγκαλείτο η Ιερά Σύνοδος και ο Δεσπότης Αμφιλόχιος αργούσε, όπως πάντα, παρηγορώντας κάποιον που συνάντησε στον δρόμο, τότε ο Μακαριστός Πατριάρχης Παύλος, που και αυτός πήγαινε συχνά με τα πόδια ή με τα μαζικά μέσα συγκοινωνίας, πάντα παρακαλούσε τους υπόλοιπους να μην ξεκινήσει η συζήτηση μέχρι να έρθει ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος, λέγοντας: «Πρέπει να περιμένουμε τον αδελφό μας τον Αμφιλόχιο»! Τόσο τον σεβόταν, ως θεολόγο και Αρχιερέα. Τον ένιωθε αδελφό εν Χριστώ.

Ο Πατριάρχης Σερβίας Παύλος και ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος

Με τι βαθύτατη συνειδητοποίηση της παρουσίας του Θεού βρισκόταν μπροστά στην Αγία Τράπεζα ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος! Η Θεία Λειτουργία τον απορροφούσε ολοκλήρως, επειδή ο Δεσπότης ζούσε πολύ βαθιά το γεγονός της Αναίμακτης Θυσίας και της Αγάπης του Θεού σ’ αυτόν τον πεπτωκότα κόσμο. Όταν έβγαινε στον άμβωνα, ο χρόνος σταματούσε και ο Δεσπότης πραγματικά έχανε την αίσθησή του. Μπορούσε να κάνει κήρυγμα επί 40 λεπτά και παραπάνω. Και η ζωή του καθενός, που άκουγε, καθαριζόταν απ’ όλες τις ακαθαρσίες της αμαρτίας και του ψέματος.

Και τι χαρά είχε το πρόσωπό του, μετά από κάθε Θεία Λειτουργία! Η μεταμόρφωση αυτή ήταν από τον Θεό. Ό,τι και να είχε συμβεί πριν τη λειτουργία, π.χ. κάποιο πρόβλημα με τις αρχές ή κάτι άλλο, μετά τη λειτουργία το πρόσωπο του Δεσπότη έλαμπε από φως! Κάθε φορά κάποια πνοή του Αγίου Πνεύματος τον αναζωογονούσε και τον παρηγορούσε. Έβγαινε από το Ιερό μ’ ένα φωτεινό και ξέγνοιαστο πρόσωπο. Μετά πήγαινε να πιει καφέ μαζί με όλους τους άλλους, επικοινωνούσε με τον κόσμο.

Μιλούσε με τους ανθρώπους κάθε μέρα, άκουγε τον καθένα με προσοχή και δεν κρατούσε σε απόσταση κανέναν. Μόλις άκουγε για κάποια ανάγκη ή πρόβλημα, προσπαθούσε επίσης να υποστηρίξει οικονομικά. Πάντα ανταποκρινόταν στις ανάγκες του κόσμου. Είχε πολύ ανοιχτή καρδιά, αρχιποιμενική!

Ήμουν πάντα έκπληκτος για το πόση ενέργεια είχε εκείνος ο άνθρωπος! Δεν ξεκουραζόταν σχεδόν καθόλου. Ξέρω την κυρία, η οποία καθάριζε τα δωμάτια του, και αυτή λέει πως ο Δεσπότης δεν κοιμόταν τη νύχτα. Προσευχόταν και τελούσε τις νυχτερινές ακολουθίες. Όταν δεν έκανε ακολουθίες τη νύχτα, τότε τελούσε τις Θείες Λειτουργίας καθημερινά το πρωί, όπως ο Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης. Εγώ είμαι 40 χρονών και ο Δεσπότης ήταν δύο φορές μεγαλύτερος από ‘μένα στην ηλικία. Τελώ κι εγώ τις ακολουθίες και κάποιες φορές κουράζομαι τόσο πολύ, που δεν μπορώ ούτε να κινηθώ, ενώ εκείνος, μετά τις ακολουθίες, ήταν πάντα προδιατεθειμένος να μιλήσει με κάθε άνθρωπο που τον πλησίαζε. Είχε τη δύναμη να ενθαρρύνει κάποιο απογοητευμένο νέο παληκάρι. Έλεγε, επίσης, και πολλά αστεία. Καμιά φορά θα έλεγε κάτι, πρώτα θα γελούσαν όλοι και μετά θα σκέφτονταν για το βαθύτερο νόημα του λόγου του.

– Σήμερα όλοι φοβούνται τον κορονοϊό, αλλά υπάρχει ιός ακόμη πιο τρομερός. Είναι ο ιός του μίσους προς τον Θεό και τον αδελφό! Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα -μας νουθετούσε ο Μητροπολίτης.

«Ότι ουκ αδυνατήσει παρά τω Θεώ παν ρήμα» (Λκ. 1, 37)

Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιος (Ράντοβιτς)

Ο Σεβασμιώτατος αγαπούσε πολύ τον Άγιο Βασίλειο του Όστρογκ. Ο Δεσπότης συχνά μας διηγείτο ότι, όταν ήταν ακόμα στην κοιλιά της μητέρας του, εκείνη αποφάσισε να επισκεφτεί το μοναστήρι στο Όστρογκ, για να προσκυνήσει τα λείψανα του Αγίου Βασιλείου. Όταν η μητέρα γύρισε σπίτι, ο πατέρας του Δεσπότη της είπε:

– Επειδή πήγες στο Όστρογκ, νιώθω ότι, εάν το παιδί θα ’ναι αρσενικό, τότε θα γίγει ιερέας σ’αυτό το μοναστήρι!

Κι έτσι συνέβη.

Ο Σεβασμιώτατος μιλούσε πολύ για τον πατέρα και τη μητέρα του, που ήταν πολύ ευσεβείς χριστιανοί. Παρ’ όλο που ήταν δύσκολη εποχή, οι αναμνήσεις του από τα παιδικά του χρόνια έμειναν όμορφες, χάρη στην πίστη, το αληθινό χριστιανικό πνεύμα μέσα στην οικογένεια και την ελπίδα των γονέων του στον Θεό. Έτσι ο Μητροπολίτης, αν και ήταν μοναχός ο ίδιος, ήξερε τι να πει για την αληθινή χριστιανική ζωή μέσα στην οικογένεια στους νέους και στους ανθρώπους, που είχαν ήδη κάνει τα λάθη τους. Πολλές οικογένειες τρέφουν ευγνωμοσύνη στον Δεσπότη, για τους δυνατούς δεσμούς των γάμων τους. Αν μπορούσαμε να ξέρουμε πόσα παιδάκια γεννήθηκαν χάρη στην ευλογία και τις προσευχές του!

Σύμφωνα με την εντολή του Θεού «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε» (Γεν. 1,28), ο Σεβασμιώτατος προέτρεπε το ποίμνειό του να κάνουν πολλά παιδιά. Αν θυμάστε τα λόγια του Μακαριστού Πατριάρχη Παύλου, που έλεγε ότι εάν μια Σέρβα στο Κοσσυφοπέδιο κάνει εφτά εκτρώσεις και μια Αλβανή γεννήσει εφτά παιδιά, τότε ο Θεός μπορεί ν’ αποφασίσει ότι η γη του Κοσσυφοπεδίου χρειάζεται περισσότερο στους Αλβανούς.

Ο ίδιος ο Δεσπότης Αμφιλόχιος προερχόταν από μια πολύτεκνη οικογένεια. Είχε έξι αδελφούς και δύο αδελφές και γι’ αυτό αυτή η αδιάκοπη επικοινωνία με πολλούς ανθρώπους ήταν γνωστή για εκείνον από τα παιδικά του χρόνια. Ο Σεβασμιώτατος αναθυμόταν ότι η μητέρα του έλεγε πως εκείνη ήθελε κι αυτός να γίνει επικεφαλής μιας μεγάλης οικογένειας. Και αυτόν τον λόγο των ευσεβών γονέων του ο Κύριος τον πραγματοποιήσε! Τα πνευματικά του τέκνα υπερβαίνουν εκατό φορές περισσότερο (βλ. Μκ.10, 30) την πολυτεκνία, που θα μπορούσε να είχε κατά σάρκα.

Φίλος Αγίων αμαρτωλών

Αλλά η ψυχή του ιδίου του Δεσπότη Αμφιλοχίου βρισκόταν μέσα στον μοναχισμό, στην παρουσία ενώπιον του Θεού. Εκεί είχε κοντά του τους Αγίους. Καμιά φορά θα καθόταν δίπλα στην εικόνα του Αγίου Βασιλείου του Όστρογκ και θα προσευχόταν, σαν να ήταν φίλος μαζί του.

Και πόσο αγαπούσε τον Άγιο Μαρδάριο (Ουσκόβιτς)! Ο Άγιος Μαρδάριος σπούδαζε στη Ρωσία. Το 1916 αποφοίτησε από τη Θεολογική Ακαδημία του Πέτρογκραντ (νυν Αγία Πετρούπολη) με διδακτορικό δίπλωμα στη θεολογία. Ήταν πολύ κοντά στην αυλή του Τσάρου. Και ύστερα ο Άγιος Μαρδάριος ίδρυσε το μοναστήρι του Αγίου Σάββα στο Λιμπερτιβίλ των ΗΠΑ, όπου ήταν υπεύθυνος για όλες τις σέρβικες ενορίες. Πέθανε αρκετά νέος, στα 46. Αλλά έζησε μια εξαιρετικά γεμάτη ζωή. Έγραψε ένα εκπληκτικό βιβλίο, το «Η απρόσιτη Ρωσία». Δεν ξέρω αν υπάρχει αυτό το βιβλίο στη ρωσική γλώσσα, αλλά για εμάς είναι μια αποκάλυψη, την οποία μάθαμε χάρη στις προσπάθειες του Μητροπολίτη Αμφιλοχίου. Ακριβώς χάρη στους κόπους του, ο Δεσπότης Μαρδάριος κατατάχθηκε στους Αγίους κι έγινε η ανακομοιδή των άφθαρτων λειψάνων του. Ο Σεβασμιώτατος υποστήριζε ότι πρέπει όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος να διαβάσει το βιβλίο του Αγίου Μαρδαρίου και τα βιβλία για τη ζωή του.

Ο ίδιος ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος είχε μια πολύ μεγάλη θεολογική, λογοτεχνική και φιλοσοφική κληρονομιά. Έγραφε, επίσης, και τραγούδια. Ήταν πολύ καλός ποιητής. Και πόσο αγαπούσε τη ρωσική λογοτεχνία! Σχολίαζε τα έργα του Φ. Μ. Ντοστοέβσκι, του Λ. Ν. Τολστόι, του Ν. Β. Γκόγκολ. Ήταν εξαιρετικά μορφωμένος άνθρωπος και συγχρόνως μπορούσε να εισακούσει τις παρακλήσεις του καθενός, σαν πατέρας.

Κάποτε πλησίασε τον Μητροπολίτη ένας άνθρωπος, ήμουν κι εγώ εκεί, και του λέει: «Σεβασμιώτατε, δεν μπορώ να διαβάζω τον Ακάθιστο Ύμνο, δεν μπορώ να προσεύχομαι...». Και Ο Δεσπότης του διευκρίνισε: «Λοιπόν, τις πρωινές προσευχές μπορείς να τις διαβάζεις;» - «Όχι, δεν μπορώ». - «Και τις βραδινές;». - Όχι, δεν μπορώ!». - «Μπορείς να πεις το Πάτερ ημών;» - «Όχι». - «Ούτε μια φορά;» - «Όχι». - «Εντάξει, τότε. Πες, τουλάχιστον μια φορά, το “Κύριε ελέησον”».

Δηλαδή, ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος καταλάβαινε και συμπαθούσε κάθε άνθρωπο, σε όποιαδήποτε κατάσταση και αν βρισκόταν. Δεν φόρτωνε με βαρείς κανόνες κανέναν. Μόνο όσο μπορούσε ν’ αντέξει ο κάθε άνθρωπος τη δεδομένη στιγμή και ούτε ένα γραμμάριο παραπάνω! «Κάλαμον συντετριμμένον ου σβήσει και λίνον τυφόμενον ου σβέσει» (Ματθ. 12,20).

Δεν συμπεριφερόταν σαν σπουδαίος αρχηγός!

Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος χειροτονεί τον πατέρα Βλαντίμιρ (Παλίμπρκ)σε ιερομόναχο Ο Σεβασμιώτατος δεν επέβαλλε τίποτα σε κανέναν. Δεν έλεγε: «Να κάνεις αυτό και αυτό...». Δεν συμπεριφερόταν σαν σπουδαίος αρχηγός, όπως θα έκανε κάποιος άλλος, στον οποίον θα αρκούσε έστω και ένα μικρό αξίωμα προκειμένου να επιχειρήσει να επιβληθεί στους άλλους. Ο Δεσπότης μας ποτέ δεν πίεζε κανέναν να κάνει κάτι παρά τη θέλησή του. Επειδή ήξερε ότι ο Χριστός πλήρωσε με το αίμα Του πάνω στον Σταυρό για κάθε άνθρωπο. «Ηγοράσθητε γαρ τιμής» (Α΄ Κορ. 6,20), μας λέει ο Απόστολος. Και τώρα πώς μπορεί ο ένας να εκμεταλλεύεται τον άλλον; Ο Κύριος θ’ απαιτήσει να δώσουν λόγο εκείνοι που καταχρώνται τη θέση από την οποία Τον υπηρετούν. Και ο Δεσπότης Αμφιλόχιος, όπως τον συμβούλευε ο Αγιορείτης πνευματικός πατέρας του, ο Γέροντας Παΐσιος, προσπαθούσε να μην προβάλλει τον εαυτό του. Δεν αντικαθιστούσε τον Θεό με το «εγώ» του και δεν καταπίεζε τους άλλους με τη δική του προσωπικότητα.

-Τι είμαι εγώ;! -έλεγε ο Σεβασμιώτατος, όταν μπήκα στο μοναστήρι του στο Όστρογκ. - Μη με ακούς! Είσαι σε υπακοή του Αγίου Βασιλείου του Όστρογκ.

Και αυτό αμέσως σε ανέβαζε σε τέτοιο ύψος, το οποίο πριν δεν μπορούσες να φτάσεις. Απλώς σ’ έβαζε μπροστά σ’ έναν Άγιο και έλεγε να τον υπακούς. Και αν μάθεις να κάνεις υπακοή στον Άγιο, τότε θα μάθεις να προσεύχεσαι και επομένως να μιλάς με τον Θεό. «Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις αυτού» (Ψαλμ. 67, 36). Και υπάρχουν τέτοιοι αξιοθαύμαστοι άνθρωποι, που δεν επισκιάζουν τον Θεό με τον εαυτό τους.

Έβλεπε κάθε άνθρωπο υπό το πρίσμα της αγάπης του Θεού

Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος ήταν πολύ έμπειρος ψυχολόγος και ήξερε την ψυχή του ανθρώπου. Έβλεπε κάθε ψυχή του συγκεκριμένου ανθρώπου και ήξερε τι ανάγκη είχε αυτή η ψυχή και γιατί ο Θεός την έφερε μπροστά του.

Μιλούσε πάντα με αγάπη. Έβλεπε κάθε άνθρωπο υπό το πρίσμα της αγάπης του Θεού. Έτσι όπως μας κοιτάζει ο Θεός-Πατέρας μέσα από τη Θυσία του Θεού-Υιού. Είμαστε σωσμένοι με τον Σταυρό του Χριστού. Με το Αίμα Του είμαστε εξαγορασμένοι από τη δουλεία στους δαίμονες, καθώς και στις αμαρτίες και τα πάθη μας. Αυτό πρέπει να θυμόμαστε οπωσδήποτε. Έτσι, μέσα από την επικοινωνία μ’ έναν τέτοιο Μητροπολίτη, γεμάτο αγάπη, άνοιγαν τα μάτια των ανθρώπων. Αυτή είναι η ελευθερία εν αγάπη, που μας υποσχέθηκε ο Κύριος: «Και γνώσεστε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωαν. 8,32). Και οι καρδιές των ανθρώπων ανταποκρίνονταν.

Μερικές φορές κοιτάζουμε τους άλλους σαν να μας χρωστάνε κάτι: «Δεσμεύουσι γαρ φορτία βαρέα και δυσβάστακτα και επιτιθέασιν επί τους ώμους των ανθρώπων, τω δε δάκτυλω αυτών ου θέλουσι κινήσαι αυτά» (Ματθ. 23,4). Και ο Δεσπότης μας έκανε το αντίθετο, έπαιρνε τα βάρη πάνω του (βλ. Γαλ.6,2), ανησυχούσε για τον καθένα, αν μπορεί αυτός ο άνθρωπος να σηκώσει το βάρος ή όχι, ή μήπως χρειαστεί κάποια υποστήριξη, για να μη σκοντάψει.

Αν μπορούσαμε να ξέρουμε πόσα τέτοια βάρη κουβαλούσε ο Σεβασμιώτατος στους ώμους του!

Τέτοιοι άνθρωποι είναι δορυφορούμενοι από τους Αγγέλους! Για την Ορθοδοξίας χωρίς όρια

Κηδεία του Μητροπολίτη Αμφιλοχίου. Φωτό: AP Photo/Risto Bozovic

Δεν ξέρετε πώς μας απειλούσαν! Για φανταστείτε, ήθελαν να εισάγουν καινούργια νομοσχέδια, ώστε να τα πάρουν όλα από την Ορθόδοξη Εκκλησία και να τα δώσουν στους σχισματικούς. Και μόνο το κύρος του Μητροπολίτη Αμφιλοχίου επηρέασε τον κόσμο και τους εξήγειρε για την υπεράσπιση της Ορθοδοξίας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, νέοι και γέροι, στη βροχή και στην κακοκαιρία, υπερασπίστηκαν τους ναούς! Μετά από μια τέτοια νίκη, αφού κέρδισε τους αντίχριστους, ο Κύριος κάλεσε τον Μητροπολίτη Αμφιλόχιο στον Ουρανό. Τέτοιοι άνθρωποι είναι δορυφορούμενοι από τους Αγγέλους!

Θα είναι δύσκολο για το διάδοχό του, επειδή ο Μακαριστός Μητροπολίτης Αμφιλόχιος έβαλέ τον πήχη πολύ ψηλά. Ανεξάρτητα από το πόσο ταπεινά συμπεριφερόταν σ’ εμάς, έτσι και αλλιώς αισθανόμασταν το ηθικό και πνευματικό του ανάστημα.

Θυμάμαι πως στη Θεολογική Ακαδημία της Αγίας Πετρούπολης του απονεμήθηκε το διδακτορικό αξίωμα honoris causa (το ίδιο αξίωμα είχε και στη Θεολογική Ακαδημία της Μόσχας) και τότε τον περικύκλωσαν δημοσιογράφοι κι εκείνος τους είπε:

– Θα ήθελα να έχουμε μία χώρα, από το Τσέτιε μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Ώστε να μην υπάρχουν σύνορα και να μέναμε όλοι μαζί.

Ευχαριστία της Ρωσίας

Ο Σεβασμιώτατος αγαπούσε πολύ τη Ρωσία, τη Ρώσικη Εκκλησία, τον Ρώσο Πατριάρχη Κύριλλο, ήξερε και σεβόταν και τους προηγουμένους Πατριάρχες. Πήγαινε τακτικά στο Άγιον Όρος, για ν’ ακούσει κάποια πνευματική συμβουλή από τον Άγιο Γέροντα Παΐσιο, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ήταν πνευματικό τέκνο του Ρώσου Γέροντα Τύχωνα. Ο Δεσπότης Αμφιλόχιος απορρόφησε μέσα του τις καλύτερες παραδόσεις του Αγίου Όρους, της Ελλάδας και της Ρωσίας. Για εμένα, που έλαβα το πτυχία μου στη Ρωσία, ήταν μεγάλη ευτυχία να διδαχτώ θεολογία από τον Μητροπολίτη Αμφιλόχιο.

Σεβόταν πολύ τη ρωσική θεολογική παράδοση, ιδιαίτερα του εικοστού αιώνα (επειδή ήταν καθηγητής στο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι): Τον πρωθιερέα Γεώργιο Φλορόφσκι, τον πρωθιερέα Αλέξανδρο Σμέμαν, τον αρχιμανδρίτη Κυπριανό (Κερν), τον πρωθιερέα Ιωάννη Μέγιεντορφ, τους οποίους γνώριζε όλους προσωπικά. Το ίδιο από κοντά γνώριζε τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν και πολλούς άλλους Ρώσους. Επικοινωνούσε με τους ζωντανούς και δεν διέκοπτε τη σχέση με τους πεθαμένους. Μέσω προσευχής, παρακαλούσε συνέχεια τις πρεσβείες των Αγίων για την ανάπαυση των ψυχών των κεκοιμημένων. Συχνά τελούσε ακολουθίες στο ρωσικό νεκροταφείο, στον ναό του Αγίου Θεοδώρου Ουσακόφ, στην πόλη Γκέρτσεγκ-Νόβι.

Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος συνειδητοποιούσε τη σημασία της Χριστόφιλης Ρωσίας για την Ορθοδοξία σε όλον τον κόσμο. Η Ρωσία ήταν πάντα υπερασπιστής της Ορθοδοξίας, σε οικουμενικό επίπεδο. Ο Δεσπότης μας προσευχόταν, ώστε η Ρωσία και σήμερα και πάντα να συνεχίσει να είναι δυνατή. Τότε, οι ορθόδοξοι άνθρωποι και χώρες θα μπορούσαν να στηριχτούν πάνω της.

Ο Σεβασμιώτατος ήταν πολύ καλός γνώστης της γεωπολιτικής, καθώς ήξερε καλά και Ιστορία. Η Ρωσία πάντοτε μας βοηθούσε, όπως και πολλούς άλλους λαούς. Και γι’ αυτό ο Δεσπότης έτρεφε βαθιά ευγνωμοσύνη προς τη Ρωσία.

Η αγάπη που σαρώνει όλα τα νομικά εμπόδια και τα εδαφικά σύνορα

Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιος (Ράντοβιτς)

Ο Μητροπολήτης Αμφιλόχιος συχνά έδινε ευλογία σε όσους επιθυμούσαν να ταξιδέψουν στη Ρωσία και στους νέους, που ήθελαν να σπουδάσουν εκεί. Και πάντα έλεγε σ’ εκείνους που ετοιμάζονταν για ταξίδι, εκεί που πηγαίνουν να μην ξεχνούν να μιλάνε για τους Σέρβους, τονίζοντας τη σχέση μεταξύ των λαών μας.

- Εάν θα ξαναπάτε στην Αγία Πετρούπολη, να επισκεφτείτε οπωσδήποτε τους τάφους του Μητροπολίτη Μαυροβουνίου Βασιλείου (Πέτροβιτς-Νιέγκος) και τον Μακαριστό Πατριάρχη Σερβίας Βασίλειο (Γιοβάνοβιτς-Μπρκιτς). Όλοι αυτοί είναι ενταφιασμένοι στην κρύπτη του Ναού του Ευαγγελισμού της Λαύρας του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι.

Πολλοί σήμερα τηλεφωνούν σ’ εμάς, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων και από τη Ρωσία. Ο κόσμος κλαίει. Ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος αγαπήθηκε παντού. Και ιδιαιτέρως στο Μαυροβούνιο, όταν ο Σεβασμιώτατος σάρωσε όλα τα νομικά εμπόδια, που ήθελε να βάλει η καινούργια εξουσία! Ο κόσμος έβλεπε πως μέσω του Μητροπολίτη τους ενεργεί η δύναμη του Θεού. Ο Αρχιερέας μας απέκτησε μεγάλο σεβασμό ανάμεσα στον λαό.

Δυστυχώς, τώρα υπάρχει αυτή η πανδημία. Διαφορετικά, θα είχε μαζευτεί τόσος κόσμος, γεμάτος αγάπη και ευχαριστία προς τον Δεσπότη Αμφιλόχιο, όπως στην κηδεία του Πατριάρχη Παύλου. Έτσι και αλλιώς, την ημέρα της εξόδιας ακολουθίας ήρθε αρκετός κόσμος, παρ’ όλο που οι αρχές προσπαθούσαν να τους εμποδίσουν. Όμως, είναι αδύνατο να σταματήσει κανείς τον λαό. Όταν ο κόσμος αγαπά κάποιον, δεν μπορείς να τους παρακωλύσεις. Η αγάπη υπερβαίνει τον θάνατο.

Την Ουράνια Βασιλεία να έχεις, αγαπητέ Δέσποτα!