«Η δύναμη της Ουκρανίας έγκειται στην ορθόδοξη πίστη της»

Το έτος 2020 που πλησιάζει στο τέλος του, για την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι έτος ιωβηλαίου: 30 χρόνια πριν, στα τέλη του Οκτωβρίου του 1990, ο Πατριάρχης Αλέξιος Β’ υπέγραψε το Διάταγμα με το οποίο παραχωρούσε στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία καθεστώς αυτοδιοίκησης, με δικαιώματα ευρείας αυτονομίας. Και σχεδόν όλα αυτά τα χρόνια, η κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία υφίστατο πολύπλευρες δοκιμασίες, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και το αιματηρό σχίσμα και ανοιχτοί διωγμοί από την πλευρά των κρατούντων.

Σε αυτή τη δύσκολη, πολλές φορές δραματική περίοδο, είναι αφιερωμένη η συνομιλία μας με την ηγουμένη Σεραφείμα (Σέβτσικ), μέλος της Διασυνοδικής Επιστροπής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, επικεφαλής του Συνοδικού Τμήματος «Εκκλησία και Πολιτισμός» της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η μητερούλα Σεραφείμα έχει συγγράψει πάνω από 20 βιβλία και μονογραφίες, αφιερωμένες στη ζωή της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την ιστορία της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία. Είναι οργανώτρια και επικεφαλής του μουσείου «Ορθόδοξη Ουκρανία» και «Χριστιανική Οδησσός». Έχει οργανώσει πολλές εκθέσεις και συνέδρια, από τα οποία το τελευταίο ήταν αφιερωμένο στο 30^ο έτος της ζωής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.  

Τριάντα χρόνια πριν…

Το Διάταγμα του Αγιωτάτου Πατριάρχη κ.κ. Αλέξιου Β’ με το οποίο παραχωρείται στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία αυτονομία και ανεξαρτησία διοίκησης Πριν να σας παρουσιάσουμε τη συνομιλία μας με τη μητερούλα Σεραφείμα, να θυμίσουμε στους σεβαστούς αναγνώστες, από εκείνη τη μακρινή πλέον περίοδο, κάποια ιστορικά και πολιτικά στοιχεία τα οποία είχαν προηγηθεί πριν ο Πατριάρχης Αλέξιος Β’ υπογράψει το Διάταγμα ή, όπως το ονομάζουν τώρα, τον Τόμο, με τον οποίο παραχωρήθηκε στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία καθεστώς ανεξαρτησίας και αυτοδιοίκησης.

Στα τέλη του 1989, μετά την επίσκεψη του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο Βατικανό και μετά την παράκληση του Πάπα Ρώμης Ιωάννου Παύλου Β’ (ήταν επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από 1978 έως 2005), του πρώτου ποντίφικα με καταγωγή από την Πολωνία, αποκαταστάθηκε η Ουκρανική Ελληνόρρυθμη Καθολική Εκκλησία η οποία στα χρόνια του πολέμου συνεργαζόταν με τους γερμανούς κατακτητές και η οποία σταμάτησε να υφίσταται στην ΕΣΣΔ το 1946. Μετά από αυτό, σε όλη την περιοχή της Δυτικής Ουκρανίας σημειώθηκε κύμα επιδρομών στους ορθόδοξους ναούς και ο ορθόδοξος κλήρος υφίστατο βία και διωγμούς.  

Το Φεβρουάριο του 1990, ο Αρχιεπίσκοπος Ιβανο-Φρανκόβσκ κυρός Μακάριος (Σβιστούν, † 2007) κλείστηκε στον Καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις επιδρομές των Ελληνόρυθμων Καθολικών, ανακοίνωσε ότι κατεβαίνει σε απεργία πείνας διαρκείας, γεγονός το οποίο προκάλεσε ετερόκλητες αντιδράσεις στο Συμβούλιο Εκκλησιαστικών Υποθέσεων της ΕΣΣΔ. Μετά από αυτό, ο Σεβασμιώτατος, με διαταγή του Φιλάρετου, τότε νόμιμου ιεράρχη της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, είχε… αποπεμφθεί από τη θέση του.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Μακάριος (Σβιστούν, † 2007) Την ίδια χρονιά, το 1989, στο Συμβούλιο Εκκλησιαστικών Υποθέσεων της ΟΣΣΔ (Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας) έγινε η εγγραφή της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου του Κιέβου. Αυτή είχε εμφανιστεί στην Ουκρανία, ήδη, στην αρχή του 20^ου αιώνα. Είχε προκύψει μέσα από τα κύματα των επαναστατικών αναταράξεων 1919-1920 και είχε ονομαστεί από το λαό «αυτοχειροτονηθέντες-λιπκιβτσαίοι» (από το όνομα του επικεφαλής του ουκρανικού σχίσματος του Βασίλ Λιπκίβσκιϊ). Υποστηριζόταν από τους μπολσεβίκους με σκοπό την αποδυνάμωση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία και σταμάτησε να υφίσταται στην ΕΣΣΔ, το 1937.

Ανάμεσα στους ακτιβιστές των Ουκρανών σχισματικών, ήταν και ο μελλοντικός πατριάρχης της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας (ΟΑΟΕ) Μστισλάβ (Σκρίπνικ, 1898-1993), ο οποίος τότε ήταν ακόμα ο λαϊκός Στεπάν Ιβάνοβιτς Σκρίπνικ. Ήταν ανιψιός του Σιμόν Πετλιούρα και είχε υπηρετήσει στο στρατό της Ουκρανικής Λαϊκής Δημοκρατίας ως προσωπικός βοηθός του. Είχε λάβει το «σχήμα» το 1942, στα χρόνια της χιτλερικής κατοχής και είχε δραπετεύσει στον Καναδά και τις ΗΠΑ, μετά τον πόλεμο.

Στις 5 Ιουνίου του 1990, στην Α’ Σύνοδο της ΟΑΟΕ, ο Μστισλάβ είχε εκλεγεί «πατριάρχης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας» και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ξανά πήγε στην Ουκρανία και επισκέφτηκε το Κίεβο και το Λβοβ. Στις 18 Νοεμβρίου του 1990, με την ευγενική άδεια των Αρχών, στο Ναό της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο έγινε η «ενθρόνισή» του: Ο Μστισλάβ έγινε πρώτος «πατριάρχης της ΟΑΟΕ». Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, ξανά ταξίδεψε από τις ΗΠΑ στο Κίεβο, τον Ιούλιο του 1992, και με εντολή του πρώτου προέδρου της Ουκρανίας μεγαλόψυχα τού παραχώρησαν, στο Πούσσε-Βόντιτσα κοντά στο Κίεβο, ένα πρώην σανατόριο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουκρανίας, όπου στις 2 Ιουλίου ο Μστισλάβ συναντήθηκε με τον πρόσεδρο της Ουκρανίας, τον Λεονίντ Κραβτσούκ.

Ο Μστισλάβ Σκρίπνικ Εν τω μεταξύ, στην Ουκρανία είχαν ενεργοποιηθεί κοινωνικά εθνικά πατριωτικά κινήματα, ακραίοι εκπρόσωποι των οποίων άρχισαν ανοιχτή καμπάνια αρχικά ενάντια στο Ουκρανικό Εξαρχάτο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και στη συνέχεια, μετά την παραχώρηση του καθεστώτος ανεξαρτησίας, ενάντια στην κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Το 1992, η Ορθοδοξία της Ουκρανίας βρέθηκε αντιμέτωπη με νέα συμφορά, αυτή τη φορά, στο πρόσωπο του σχισματικού Φιλάρετου, πρώην νόμιμου ιεράρχη, πολύχρονου εξάρχου του Ουκρανικού Εξαρχάτου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όταν παρέλαβε από τα χέρια του Αγιωτάτου Πατριάρχη Αλέξιου Β’ το Διάταγμα ανεξαρτησίας και αυτονομίας, ο Φιλάρετος ήλπιζε ότι στο μέλλον θα επιτύγχανε την παραχώρηση πλήρους αυτοκεφαλίας και θα εξασφάλιζε τον τίτλο του «Πατριάρχη πάσης Ουκρανίας».

Μετά το θάνατο του Πατριάρχη Ποιμένα († 3.05.1990), ο Φιλάρετος διετέλεσε Τοποτηρητής. Τον Ιούνιο του 1990, στις εκλογές της Τοπικής Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, για την ανάδειξη του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών, ηττήθηκε, γεγονός το οποίο τελικά δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει. Ως συγγραφέας του παρόντος κειμένου, καθώς εργαζόμουν τότε στην μητρόπολη της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως συντάκτης ορθόδοξης εφημερίδας, υπήρξα αυτόπτης μάρτυρας του γεγονότος ότι το επικαλύμμαυκο του Πατριάρχη Μόσχας για τον Φιλάρετο είχε ήδη ραφτεί και ότι ετοιμάζονταν κοντέινερ με τα πράγματά του για την μετακόμισή του στη Μόσχα. Όμως, ο μελλοντικός σχισματικός υπέστη καταστροφικό φιάσκο στις εκλογές, έχοντας πάρει στην ψηφοφορία που είχε γίνει στην Ιερά Μονή Αγίου Δανιήλ μόλις 66 ψήφους. Ενώ 139 ήταν οι ψήφοι για τον μέλλοντα Πατριάρχη Αλέξιο (Ρίντιγκερ) και 107 για τον Μητροπολίτη Βλαδίμηρο (Σαμποντάν), τον μελλοντικό Προκαθήμενο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Ο επικεφαλής των Ουκρανών σχισματικών και πρώην μητροπολίτης Φιλάρετος Ντενισένκο

Όπως βλέπουμε, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία σήκωσε το σταυρό πολύ μεγάλων δοκιμασιών και πριν αποκτήσει ανεξαρτησία και αυτονομία διοίκησης αλλά και στη μετέπειτα περίοδο της δράσης της.

«Ο λαός του Θεού ενώθηκε γύρω από τους ιεράρχες του»

Τη μητερούλα Σεραφείμα την βρήκαμε στο γραφείο της, στην Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Οδησσό, όπου είναι καθηγούμενη εδώ και 25 χρόνια.

Η ηγουμένη εκείνη την ώρα έκανε διαπραγματεύσεις για την επιλογή των εκθεμάτων για μια έκθεση. Όταν τελείωσε τη συνομιλία, παρότι ήταν πολύ απασχολημένη, ευγενικά συμφώνησε να συνομιλήσει με τους δημοσιογράφους από το Κίεβο.

***

Παρότι ήταν πολύ απασχολημένη, η μητερούλα ευγενικά απάντησε στις ερωτήσεις μας

- Μητερούλα Σεραφείμα, αναπολώντας τα όσα συνέβησαν πριν από 30 χρόνια, πείτε μας, πώς, κατά τη γνώμη σας, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία αποτιμά σήμερα το γεγονός της παραχώρησης σε αυτήν του καθεστώτος αυτονομίας το 1990; Ήσασταν εκείνη την περίοδο δόκιμη της ξακουστής Ιεράς Μονής Αγίας Σκέπης, που είχε ιδρυθεί από την Οσία Αναστασία, την Μεγάλη Δούκισσα Αλεξάνδρα Πετρόβνα Ρομάνοβα. Η μονή σας, όπως και τα άλλα μοναστήρια της Ουκρανίας, είχαν διαμαρτυρηθεί ενάντια στον αυταρχισμό του Φιλάρετου…    

– Όλοι εμείς, τα τέκνα της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σήμερα όλο και πιο πολύ έχουμε πεισθεί για το πόσο σωστό ήταν το βήμα που έγινε από την πλευρά της Αγιωτάτης Συνόδου και του Αγιωτάτου Πατριάρχη Αλέξιου Β’ για παραχώρηση στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία το 1990 του καθεστώτος ανεξαρτησίας και αυτονομίας διοίκησης. Τώρα, με σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι αυτή η ιστορική πράξη έγινε σύμφωνα με την ανείπωτη Πρόνοια του Θεού, μια και η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία πήρε άξια θέση στον ορθόδοξο κόσμο και πράγματι είναι αυτόνομη, ανεξάρτητη, αυτοδιοίκητη και μοναδική ως προς τη δομή της. Νομίζω πως οι Τοπικές Εκκλησίες, που έχουν λάβει την αυτοκεφαλία από την Κωνσταντινούπολη, δεν έχουν το εύρος δικαιωμάτων που απολαμβάνει η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία.   

- Αλλά να μια νέα δοκιμασία: η παρέμβαση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως στη ζωή της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και το νέο σχίσμα, τώρα πλέον με τη συμμετοχή των ιεραρχών της Κωνσταντινούπολης…

– Αυτές οι ενέργειες που είχαν δρομολογηθεί από την Κωνσταντινούπολη δεν είναι κανονικές, είναι ανήθικες και προκάλεσαν πόνο στην οικογένεια των Ορθόδοξων Εκκλησιών. Είναι γνωστό ότι πολλές από αυτές εκδήλωσαν ομοψυχία στο πλευρό της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Αναγνωρίζουν τον Μακαριώτατο Ονούφριο ως μοναδικό νόμιμο Προκαθήμενο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και ως επί το πλείστον εκδηλώνουν την αντίθεσή τους στην πολιτική της Κωνσταντινούπολης.

- Μητερούλα, να επιστρέψουμε στην θυελλώδη δεκαετία του 1990…

– Ναι… Η Εκκλησία μας πήρε ώθηση για μια αυτόνομη εξέλιξη αλλά από τις πρώτες κιόλας μέρες, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, βρέθηκε μπροστά σε απίστευτα δύσκολες συνθήκες και διάφορες προκλήσεις από την πλευρά του πρώην μητροπολίτη Φιλάρετου και από την πλευρά της πολιτικής εξουσίας, η οποία με όλα τα μέσα στήριζε τους σχισματικούς.

Ο Φιλάρετος ήθελε πάση θυσία να πάρει το στάτους του Πατριάρχη της Ουκρανίας και προκειμένου να πετύχει το σκοπό του χρησιμοποιούσε όλα τα μέσα: καθαιρούσε τους αρχιερείς που τον εμπόδιζαν, κατέφυγε σε πολλές άκομψες ενέργειες. Όμως οι υγιείς δυνάμεις της Εκκλησίας ενώθηκαν και θεράπευσαν αυτή την ασθένεια. Να, σε τι έγκειται η μεγάλη αξία μιας διαδικασίας που ευνοεί την εκκλησιαστική θεραπεία και τον αυτοκαθαρισμό.  

Ο Φιλάρετος ήθελε πάση θυσία να πάρει το στάτους του Πατριάρχη της Ουκρανίας και προκειμένου να πετύχει το σκοπό του χρησιμοποιούσε όλα τα μέσα

Παρά τις εσωτερικές περιπέτειες, τις ενέργειες των σχισματικών, τις πολιτικές επιθέσεις, η ίδια η ζωή επιβεβαίωσε ότι η κανονική Εκκλησία διαθέτει έναν υγιή πυρήνα τον οποίο οι πύλες του Άδου δε θα μπορέσουν να κατανικήσουν (Μτ.16, 18). Ο λαός του Θεού ενώθηκε γύρω από τους ιεράρχες του, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο Μητροπολίτης Ονούφριος, ο Σεβασμιώτατος Αγαθάγγελος, ο Σεβασμιώτατος Αλύπιος και άλλοι. Στο Χάρκοβο, το Μάϊο του 1992, έγινε η ιστορική αρχιερατική Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, στην οποία έγινε η κανονική αποτίμηση των πράξεων του Φιλάρετου, εκλέχθηκε νόμιμος νέος Προκαθήμενος, ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος (Σαμποντάν, † 5.07.2014) και μπήκε τέλος στις αναταραχές και στις αρρυθμίες στο χώρο της Εκκλησίας. Στην ουσία, η Εκκλησία είχε κάνει νέο ιστορικό βήμα, έχοντας περάσει τη σκληρή δοκιμασία του σχίσματος και των διωγμών.

Ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος (Σαμποντάν, † 2014) επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από το 1992 έως το 2014. – Ωστόσο, η Βερχόβνα Ράντα (το Ουκρανικό κοινοβούλιο-σημ.μτφρ.) έβγαλε απόφαση ακυρότητας της Συνόδου του Χάρκοβο, και έτσι, οι τότε Αρχές στήριξαν τον Φιλάρετο. Ούτε οι μπολσεβίκοι δεν είχαν κάνει κάτι τέτοιο… Τότε, εσείς είχατε διακόνημα στην Ιερά Μονή της Αγίας Σκέπης και ήσασταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων εκείνων. Από όσο γνωρίζουμε, ούτε ένα μοναστήρι της Ουκρανίας δεν στήριξε το σχίσμα. Θυμάστε, πώς συμπεριφέρονταν οι αδελφές και εσείς προσωπικά;

– Ο μοναχισμός αποκάλυψε τότε τη δύναμή του και είπε τη δική του βαρύνουσα λέξη. Για παράδειγμα, οι μοναχοί της Ιεράς ανδρικής Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Οδησσό απευθύνθηκαν με επιστολή στον Αγιώτατο Πατριάρχη Αλέξιο Β’, στην οποία κατηγορηματικά απέρριπταν την ιδέα του Φιλάρετου περί αυτοκεφαλίας και εξέφρασαν την ενότητα με το Πατριαρχείο της Μόσχας. Έτσι, έκαναν και άλλα μοναστήρια, τα οποία ομόψυχα εξέφρασαν την ενότητα με την Μητέρα-Εκκλησία.

Αν θυμηθούμε τη Μονή της Αγίας Σκέπης εκείνης της περιόδου, η μητερούλα Μαργαρίτα (Ζιούκινα, † 2005), η ευλογημένη μας γερόντισσα, ηγουμένη, ανησυχούσε πολύ και δυνάμωσε την προσευχή της μαζί με όλες τις αδελφές. Να, αυτή η συλλογική προσευχή των μοναζόντων, των επισκόπων και των λαϊκών οδήγησε στην λύση αυτής της ανυπόφορης κατάστασης, την οποία δημιούργησε στην Εκκλησία ο Φιλάρετος με τις φιλόδοξες και τις αυταρχικές του ενέργειες.

Και όταν στην Ουκρανία έφτασε ο Μητροπολίτης Βλαδίμηρος, νομίζω ότι η συνέλευση ήταν παλλαϊκή

Και όταν στην Ουκρανία έφτασε ο Μητροπολίτης Βλαδίμηρος, νομίζω ότι η συνέλευση ήταν παλλαϊκή. Είχαν έρθει εκπρόσωποι όλων των επαρχιών της Ουκρανίας. Τον Σεβασμιώτατο τον υποδέχτηκε λαοθάλασσα πολλών χιλιάδων λαϊκών, που είχαν γεμίσει όλους τους δρόμους κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό, και η τεράστια αυτή πορεία από το σταθμό κατευθύνθηκε προς τη Λαύρα. Τότε, οι Προκαθήμενοι όλων, υπογραμμίζω, όλων των Τοπικών Εκκλησιών του κόσμου έστειλαν γραπτά μηνύματα χαιρετισμών στο νεοεκλεγέντα Προκαθήμενο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, το Μητροπολίτη Βλαδίμηρο, επιβεβαιώνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι η παγκόσμια Ορθοδοξία αναγνωρίζει στην Ουκρανία ως νόμιμη μόνο μια, τη δική μας Εκκλησία ως κομμάτι της Ρωσικής Ορθόδοξης Μητέρας Εκκλησίας.   

– Τεράστιες δοκιμασίες έχει περάσει και περνάει η Εκκλησία μέχρι και σήμερα, με τις παρεμβάσεις στη ζωή της από την πλευρά της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, των διάφορων κομμάτων και των ακραίων εθνικιστικών στοιχείων…

– Απόλυτα σωστό. Να θυμηθούμε, ας πούμε, το 2008, όταν ο πρόεδρος Βίκτωρ Γιούστσενκο, χωρίς να ενημερώσει τον Μητροπολίτη Βλαδίμηρο, είχε καλέσει στην Ουκρανία τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Και εκείνος είχε έρθει, παρόλο που γνώριζε ότι παραβιάζει κανόνες της Εκκλησίας, σύμφωνα με τους οποίους ιεράρχης οποιασδήποτε Εκκλησίας δεν μπορεί να έρθει για επίσκεψη χωρίς σχετική πρόσκληση στην επικράτεια άλλης Εκκλησίας. Και όμως, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έφτασε στην Ουκρανία, προβάλλοντας τον εαυτό του ως δικαιωματικό Ιεράρχη αυτής της χώρας και συναντήθηκε με τον πρόεδρο Γιούστσενκο. Τον υποδέχτηκαν με πολύ μεγάλες τιμές στο πιο ψηλό κυβερνητικό επίπεδο. Όπως διαπιστώνουμε, ήδη τότε το γραφείο του προέδρου, χωρίς συμμετοχή της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, διεξήγαγε διαπραγματεύσεις για την αυτοκεφαλία, ώστε να δώσουν στον «Πατριαρχείο του Κιέβου» στάτους νομιμότητας, να ιδρύσουν στο Κίεβο το Μετόχι της Κωνσταντινούπολης κτλ. Αλλά ποια ήταν η αντίδραση των πιστών στην φιλοξενία του Κωνσταντινουπολίτη επισκέπτη;..   

Ο Βίκτωρ Γιούστσενκο χαιρετά τον Κωνσταντινουπολίτη επισκέπτη, το 2008

Όταν γιορτάζαμε τα 1020 χρόνια από τη Βάπτιση της Ρωσίας του Κιέβου, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πατριάρχης Αλέξιος συναντήθηκαν στο Λόφο Βλαντιμίρ. Ο λαός του Θεού που είχε γεμίσει τις πλαγιές του πάρκου, γύρω από το λόφο, αντιμετώπισε πολύ ψυχρά τον επισκέπτη από την Κωνσταντινούπολη αλλά με πολλή χαρά και χειροκροτήματα χαιρέτησε τον Αγιώτατο. Στεκόμουν αρκετά κοντά και μπορούσα να δω ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έσκυβε χαμηλά το κεφάλι του και κοιτούσε κάτω. Και όταν οι άνθρωποι άρχισαν να φωνάζουν «Ο Πατριάρχης μας είναι ο Αλέξιος!», ξαφνιάστηκε, έσκυψε το κεφάλι του και έφερε το λαιμό του μέσα στους ώμους. Τότε το κρατικό πρότζεκτ κατέρρευσε. Ο ίδιος ο Γιούστσενκο, μετά την πρώτη κιόλας εκφώνηση, έφυγε από τη Θεία Λειτουργία. Τόσο πολύ τον είχαν επηρεάσει οι φωνές του κόσμου και η πολύ ξεκάθαρη στάση του πολυπληθούς ποιμνίου της ορθόδοξης Ουκρανίας. Τον Γιούστσενκο λες και τον απέβαλε από την πλατεία…

Να σας διηγηθώ ακόμα μια λεπτομέρεια. Όταν διαμορφωνόταν το πρωτόκολλο ιερουργίας του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον Ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας, επί ευκαιρία του εορτασμού των 1020 χρόνων από τη Βάπτισης της Ρωσίας του Κιέβου, η Εκκλησία μας δε συμμετείχε σε αυτό, όχι με τη δική της ευθύνη. Απλώς, την απέκλεισαν, και ο Γιούστσενκο είχε απαιτήσει ώστε ο Φιλάρετος να συλλειτουργήσει με τον Βαρθολομαίο. Όμως, ο Βαρθολομαίος αναγκάστηκε να αρνηθεί αυτή την ιδέα, εξηγώντας στον Γιούστσενκο ότι ο σχισματικός Φιλάρετος δεν έχει δικαίωμα να συλλειτουργεί μαζί του. Τότε, ο Γιούστσενκο ζήτησε ώστε ο Φιλάρετος, τουλάχιστον, να κάθεται στο πλάι και να προσεύχεται, είτε στο ιερό είτε τουλάχιστον στο ναό. Και πάλι απάντηση ήταν αρνητική. Ο Βαρθολομαίος καταλάβαινε τότε ότι αυτό το βήμα θα μπορούσε να στραφεί εναντίον του με κατακραυγή όλης της παγκόσμιας Ορθοδοξίας. Και η ιερή ακολουθία στην Αγία Σοφία είχε τελεστεί χωρίς τον επικεφαλής του «Πατριαρχείου του Κιέβου», αλλά με τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Βλαδίμηρο. Έτσι και στις 27 Ιουλίου του 2008 στο λόφο Βλαντιμίρ τελέστηκε η συνοδική ιερή ακολουθία, στην οποία συμμετείχαν ο Πατριάρχης Αλέξιος Β’, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος και οι Προκαθήμενοι και εκπρόσωποι όλων των Ορθόδοξων Εκκλησιών του κόσμου. Ο Κύριος δεν επέτρεψε να συμμετάσχει ο σχισματικός.

Παρακλητικός κανόνας στο λόφο Βλαντιμίρ, 27 Ιουλίου του 2008

– Ωστόσο, οι προσπάθειες των Αρχών «να κόβουν και να ράβουν» την αυτοκεφαλία που να τους βολεύει δε σταμάτησαν…

– Πολύ σωστά. Ο Βίκτωρ Μπαλόγκα, ο επικεφαλής του γραφείου του προέδρου, μαζί με τον αδελφό του προέδρου, τον Πέτρο Γιούστσενκο, ταξίδευαν συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη και έκαναν παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις… Και να, το δεύτερο Μαϊντάν, «η επανάσταση αξιοπρέπειας», η εισβολή Αμερικανών πολιτικών στην Ουκρανία, και ο Πέτρος Ποροσένκο, επιτέλους, υλοποίησε το καταστροφικό για όλη την παγκόσμια Ορθοδοξία πρότζεκτ. Ο Βαρθολομαίος, που λέτε, «ωρίμασε» κάτω από τα προστατευτικά φτερά των υπερωκεάνιων κηδεμόνων του με σκοπό να πραγματοποιήσει στην Ουκρανία το νέο, πρωτοφανές στους αιώνες σχίσμα. Η κατάσταση αυτή είναι ανεπίτρεπτη, καταστροφική, και μπορεί να συγκριθεί, ίσως, με το σχίσμα που είχε γίνει χίλια χρόνια πριν, τότε που η Ρώμη και η Κωνσταντινούπολη είχαν αναθεματίσει η μια την άλλη και τελικά διασπάστηκαν για πάντα.  

Παρεμπιπτόντως, εδώ μπορούμε να αναφέρουμε και το 1997, τότε που ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε πάει στην Οδησσό για να συναντηθεί με τον Πατριάρχη Γεωργίας Ηλία Β’ και τον Αλέξιο Β’. Τότε, στην καταληκτική διάσκεψη, που ήταν αφιερωμένη στην επίσκεψή του, απόλυτα και ξεκάθαρα είχε δηλώσει ότι αναγνωρίζει τη μοναδική κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία – την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία με Προκαθήμενο τον Μακαριώτατο Βλαδίμηρο. Αυτό δεν είναι κοροϊδία;

- Με αυτόν τον τρόπο, η σημερινή πολιτική της Κωνσταντινούπολης αντιφάσκει…

– Εκτός αυτού, είναι και ανήθικη. Όταν ο Βαρθολομαίος λέει ότι «εμείς είμαστε η Μητέρα Εκκλησία» και αγωνιούμε για την «Εκκλησία κόρη», να θυμηθούμε εκείνη την εποχή, πριν τριακόσια και πλέον χρόνια, τότε που η λεγόμενη «μαμά» πούλησε το παιδί της για χρήματα, κάτι που είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Θα μείνει για πάντα ντροπιαστικός λεκές στη ζωή της Κωνσταντινούπολης.

Το λάθος, ή ακριβέστερα, το κακούργημα της Κωνσταντινούπολης είναι φανερό: ξανά την τύχη μας την αποφασίζουν χωρίς το λαό του Θεού, κολυμπώντας στα γεωπολιτικά τους συμφέροντα, χωρίς να νοιάζονται για τα συμφέροντα των πιστών της Ουκρανίας. Όλες αυτές οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, με τη συμμετοχή του Ποροσένκο, οι μυστικές επισκέψεις στο Φανάρι των Ουκρανών πολιτικών φαίνονται προδοτικές για το ορθόδοξο ποίμνιο πολλών εκατομμυρίων πιστών…

Όταν στην Αγία Σοφία του Κιέβου γινόταν η λεγόμενη «ενωτική σύνοδος», με την ανακήρυξη του τόμου του Βαρθολομαίου, όπου όλα ήταν καλυμμένα με άκρα μυστικότητα και όπου όλα περιφρουρούνταν με σώματα της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών, όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτή την άνομη πράξη συμπεριφέρονταν ως κλέφτες τη νύχτα… Ντροπιαστική πράξη… Για την απλή γιαγιά, ακόμα και για την όχι και τόσο ενημερωμένη εκκλησιαστική νεολαία, πόσο μάλλον για όσους ανήκουν στην προηγούμενη γενιά, είναι ξεκάθαρο πού βρίσκεται η αλήθεια και πού το ψέμα. Και οι άνθρωποι, η ορθόδοξη κοινωνία, ο λαός του Θεού θα υπερασπίζονται την αλήθεια, θα προστατεύουν την πίστη τους, τα κειμήλιά τους από τις καταπατήσεις των απατεώνων και των σχισματικών. Αν χρειαστεί, θα δώσουν ακόμα και τη ζωή τους.   

Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία σε αυτά τα 30 χρόνια της ύπαρξής της απέδειξε ότι είναι μεγάλη λαϊκή δύναμη, με απόλυτη ενότητα με τον Προκαθήμενο, τους ιεράρχες, τους μονάζοντες. Είναι ένας δυνατός, πανίσχυρος ογκόλιθος. Και η τελευταία λιτανεία στο Κίεβο που απαρίθμησε 300 χιλιάδες άτομα, το απέδειξε.

Οι άνθρωποι θα υπερασπίζονται την πίστη τους, τα κειμήλιά τους από τις καταπατήσεις των απατεώνων και των σχισματικών

– Οι Άγιοι πατέρες έλεγαν ότι αν η Εκκλησία στο σύνολό της και ο κάθε πιστός άνθρωπος ξεχωριστά δε νιώθει καμία δυσκολία, αναταραχές και δοκιμασίες, δεν έχει προϋποθέσεις πνευματικής ανύψωσης. Μπορούμε να πούμε ότι η Εκκλησία γίνεται πιο δυνατή, πιο ισχυρή μέσα από τέτοιες περιόδους δοκιμασιών;

- Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός κήρυττε για όλες τις εποχές: «Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης, ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών» (Μτ.5,10). Από τη μία, οι δοκιμασίες που σχετίζονται με την κρατική πολιτική και με την παρασκηνιακή επιρροή των ξένων παραγόντων, οι οποίοι προσπαθούν να κάνουν το αφεντικό στην ξένη για αυτούς ουκρανική γη, πάντα είναι πολύ οδυνηρές και προκαλούν πολύ μεγάλη ζημιά. Ορισμένες ενορίες, που αποδέχτηκαν αυτές τις πολιτικές διακηρύξεις, έφυγαν από μας. Ο Μακαριώτατος Βλαδίμηρος έλεγε ότι εμείς πάντα προσευχόμαστε για τους αδελφούς μας που παραμένουν στο σχίσμα. Δεν κουραζόταν να απευθύνεται προς αυτούς με τεράστια αγάπη και πατρικές προτροπές ώστε να επιστρέψουν στους κόλπους της Μητέρας Εκκλησίας. Έτσι και τώρα, ο Μητροπολίτης Ονούφριος κάνει έκκληση στη συνείδηση εκείνων που εγκατέλειψαν την Εκκλησία. Αυτές είναι πληγές τις οποίες προκαλούν στο σώμα της Εκκλησίας οι εχθροί, οι κακόβουλοι ή απλώς αυτοί που έκαναν το λάθος να αποχωρήσουν …

Από την άλλη όμως, την Εκκλησία μας δικαιολογημένα μπορείς να την πεις Εκκλησία-μάρτυρα. Όταν βλέπω στιγμιότυπα, στα οποία άνθρωποι με καμουφλάζ και με έμβλημα του «Πράβιϊ σέκτορ» («Δεξιός Τομέας» είναι ακροδεξιό και εθνικιστικό κόμμα στην Ουκρανία - σημ.μτφρ.) με βρισιές και κραυγές, με μεταλλικά αντικείμενα και όπλα στα χέρια, πετάνε αιμόφυρτους ηλικιωμένους έξω από τους ναούς, ξυλοκοπούν ιερείς, σπάνε κλειδαριές, παραβιάζουν τις πόρτες των εκκλησιών, με μια λέξη, ανοσιουργούν, η καρδιά μου στάζει αίμα.     

– Μητερούλα, όμως στα χρόνια των δοκιμασιών ο ορθόδοξος λαός κινητοποιείται, δείχνει την ενότητα και την ετοιμότητα να προστατεύει τα ιερά του. Έτσι ήταν στη διάρκεια όλων των 30 χρόνων της ανεξαρτησίας μας.

– Είναι αρκετό να θυμηθούμε την Πανουκρανική λιτανεία του 2016, τότε που η Ουκρανία φλεγόταν στο πυρ των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Ουκρανία, στα ανατολικά της χώρας σκοτώνονταν άνθρωποι. Η λιτανεία έδειξε την αληθινή ενιαία πίστη των κατοίκων της ανατολικής και της δυτικής Ουκρανίας, όταν ταυτόχρονα από τη Λαύρα της Κοίμησης της Θεοτόκου Σβιατογκόρσκαγια στο Ντονέτσκ και τη Λαύρα Ποτσάεβ στο Τερνοπόλ, με θαυματουργές εικόνες, οι πιστοί από διαφορετικές περιοχές της χώρας ξεκίνησαν με κατεύθυνση τέτοια ώστε να συναντήσουν οι μεν τους δε.   

Εκατοντάδες χιλιόμετρα με τα πόδια… Περπατούσαν ηλικιωμένοι, περπατούσε νεολαία, περπατούσαν παιδιά…

Θυμάμαι εκείνες τις ξέφρενες λεκτικές καταιγιστικές επιθέσεις εναντίον της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, του Προκαθημένου της και των συμμετεχόντων στη λιτανεία. Το μίσος των αντιπάλων της Εκκλησίας μας ήταν τέτοιο ώστε ήταν έτοιμοι ακόμα και για αιματοχυσία…  

Όταν η πορεία έφτασε στο Μπορίσπολ, ο Υπουργός Εσωτερικών Υποθέσεων Αρσέν Αβακόβ δήλωσε ότι παράπλευρα του δρόμου βρήκαν χειροβομβίδες. Κάποιοι σκόπευαν να κάνουν τρομοκρατική επίθεση. Είδα στιγμιότυπα όπου άνθρωποι που εκπροσωπούσαν ακραίες οργανώσεις, να ρίχνονται με πέτρες πάνω στις εικόνες και σταυρούς, να ρίχνουν αυγά, μπουκάλια με νερό, να τραβούν εικόνες από τα χέρια των πιστών στη λιτανεία. Ένας από αυτούς άρπαξε με βία ένα σταυρό και οι άλλοι πιστοί τον τραβούσαν ώσπου με το ζόρι τον απέσπασαν, τόσο πολύ άρχισε να δαιμονίζεται.

Ποτέ στην ιστορία της Ουκρανίας δεν είχαμε τέτοιο αίσχος

Ποτέ στην ιστορία της Ουκρανίας δεν είχαμε τέτοιο αίσχος. Αντίθετα, οι καζάκοι της Ουκρανίας προστάτευαν την Εκκλησία στις μάχες, έχυναν αίμα για αυτήν. Για παράδειγμα, κάτοικοι της περιοχής Ζαπορόζιε αυτό δήλωναν, ότι προστατεύουν τα ορθόδοξα κειμήλια. Και εδώ οι άνθρωποι οι οποίοι θέλουν να ονομάζονται πατριώτες της Ουκρανίας, κληρονόμοι των δοξασμένων καζάκων, και κάνουν τέτοια ανοσιουργήματα. Για ποια λογική και ποια πνευματικότητα μπορούμε να μιλάμε!

Και να, την ώρα που οι άνθρωποι από τη δυτική και την ανατολική πλευρά της χώρας πορεύονταν οι μεν προς τους δε, σχεδόν όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι εκπρόσωποι της εξουσίας, οι εκπρόσωποι των Υπουργείων, οι εκπρόσωποι του γραφείου του Προέδρου, από τα πιο υψηλά ιστάμενα γραφεία δήλωναν ότι πρόκειται για την «Πέμπτη φάλαγγα», για «εχθρούς της Ουκρανίας» κτλ.

Ρωτούσα κάποιους από αυτούς: «Πείτε μου παρακαλώ, που πάνε αυτές οι πορείες; Εσείς λέτε ότι είναι εχθροί της Ουκρανίας. Που πάνε όμως; Πάνε στο Κίεβο, στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας για να ενώσουν την ανατολική και τη δυτική πλευρά, να ενώσουν τα χωρισμένα μέρη της Ουκρανίας. Τελικά ποιος είναι εχθρός της Ουκρανίας; Εκείνοι που καλούν σε σχίσμα με βάση την εθνικότητα και τη γλώσσα ή εκείνοι που, απεναντίας, προσπαθούν να ενώσουν την Ουκρανία με τη βοήθεια απλών ανθρώπων;»

Και αυτές οι δύο λιτανείες, όπως και πολλές άλλες από διάφορες επαρχίες της Ουκρανίας, ενώθηκαν σε μια τεράστια πορεία στις 27 Ιουλίου του 2016, παραμονή εορτασμού της μνήμης του Πρίγκιπα Βλαδίμηρου, του Βαπτιστή της Αρχέγονης Ρωσίας. Αυτή την εικόνα ακόμα την βλέπω μπροστά στα μάτια μου: μια λαοθάλασσα, στο κέντρο της οποίας στέκεται ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης μας με τους αδελφούς του, τους αρχιποιμένες, τους μονάζοντες, και την ίδια στιγμή στους κεντρικούς δρόμους του Κιέβου πετάνε πάνω από τους ανθρώπους δεκάδες θαυματουργές εικόνες από όλες τις ουκρανικές επαρχίες.

Θα ονόμαζα αυτή την πορεία αποθέωση της 30ετίας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ήταν μια μεγάλη παλλαϊκή προσευχή με πιστούς από όλες τις περιοχές, από κάθε γωνιά της Ουκρανίας, στη χρυσότρουλη πρωτεύουσα, το Κίεβο.

– Υπάρχουν μαρτυρίες για θαύματα με θεραπείες αρρώστων οι οποίοι τελικά ρίσκαραν και συμμετείχαν στη λιτανεία.

Η Εκκλησία μας είναι δυνατή καθώς έχει αδιάσπαστη σχέση με την Ουράνια Εκκλησία

– Πιστεύουμε ότι εκεί ήταν παρόντες όλοι οι πρώτοι Ρώσοι Άγιοι και οι σύγχρονοι Άγιοι της Εκκλησίας μας, στους οποίους προσευχόμαστε. Η Εκκλησία μας είναι δυνατή καθώς έχει αδιάσπαστη σχέση με την Ουράνια Εκκλησία. Το βλέπουμε σε αυτά τα θαυμαστά γεγονότα τα οποία συνόδευαν το ποίμνιό μας στη διάρκεια τελευταίων τριών δεκαετιών. Θυμηθείτε τη δεκαετία του 1990: φτώχεια, καταστροφή, έλλειμμα αγαθών και πλήρης αβεβαιότητα για τους περισσότερους πολίτες μας. Και, σε πείσμα όλων αυτών, πόσοι υπέροχοι ναοί έχουν κτιστεί και ανακαινιστεί. Δημιουργήθηκαν περίπου επτά χιλιάδες νέες ενορίες!

Το 2001, είχε αναδομηθεί ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου που είχε κτιστεί από τον Όσιο Θεοδόσιο των Σπηλαίων, το μεγαλύτερο κειμήλιο του λαού, που είχε ανατιναχθεί το 1941. Και πάλι, δεν έλειψαν οι προκλήσεις. Όταν ο ενεργός πρόεδρος Λεονίντ Κούτσμα και ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βλαδίμηρος πήγαιναν για τον καθαγιασμό του Ναού, οι ψευδοπατριώτες εθνικιστές προκάλεσαν επεισόδια, προσπαθώντας να εμποδίσουν αυτό το γεγονός. Παρόλα αυτά το κειμήλιο καθαγιάστηκε. Ή, ο Ιερός καθεδρικός Ναός της Μεταμόρφωσης στην Οδησσό, ένα αριστούργημα, που έχει αναγνωριστεί ως εθνική κληρονομιά της Ουκρανίας, είχε αναδομηθεί χάρη στη βοήθεια απλών ανθρώπων και όλων των επιχειρήσεων της Οδησσού. Ο Ιερός Ναός του Αγίου Βλαδιμήρ στην Χερσόνησο, στον τόπο Βάπτισης του Αγίου Πρίγκιπα Βλαδίμηρου. Ή, ο όμορφος Ιερός καθεδρικός Ναός στο Τερνοπόλ όπου μας τα άρπαξαν όλα, όλους τους ναούς. Ή ο μεγαλοπρεπής, σαν θαύμα του κόσμου, νέος Ιερός Ναός της Μεταμόρφωσης στη Λαύρα Ποτσάεβ. Δεν είναι μαρτυρία της πίστης μας και της βοήθειας του Θεού;   

Και, βεβαίως, ένας τεράστιος και σημαντικότερος πλούτος της Εκκλησίας είναι οι άνθρωποι, ο κάθε άνθρωπος, εκείνοι που με σταθερότητα υποστήριξαν την Ορθοδοξία, εκείνοι που με τη σοφία εργάστηκαν για το εκκλησιαστικό οικοδόμημα, και εκείνοι που με το αποστολικό κήρυγμα υπηρετούσαν και υπηρετούν το καλό της Εκκλησίας. Και αυτοί είναι και οι ιεράρχες, και οι μονάζοντες, και πολλοί εκπρόσωποι του λαού του Θεού.

Αναπολώντας το παρελθόν και παρατηρώντας το παρόν, καταλαβαίνεις: η δύναμη της Ουκρανίας έγκειται στην ορθόδοξη πίστη της!

– Μητερούλα Σεραφείμα, πολλές φορές επικοινωνήσατε με τον Αγιώτατο Πατριάρχη Κύριλλο. Ποιες είναι οι πιο έντονες εντυπώσεις σας μετά από αυτή την επικοινωνία;

– Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος, μόλις έλαβε το δύσκολο σταυρό του διακονήματος του Προκαθήμενου, την πρώτη του επίσκεψη στο εξωτερικό την πραγματοποίησε στην Ουκρανία. Ήταν το 2009. Εγώ, μαζί με την ομάδα εργασίας η οποία έπρεπε να επιλύει αμέσως τα αναδυόμενα προβλήματα, ευτύχησα να τον συνοδεύω σε όλες τις πόλεις της Ουκρανίας. Πήγαμε στο Κίεβο, στην Κριμαία, στη Δυτική Ουκρανία, στο Ντονέτσκ, στο Ποτσάεβ. Αν και στο Βολίν και σε άλλες δυτικές περιοχές υπήρχαν προκλήσεις, διαδηλώσεις στους δρόμους, με πλακάτ πολιτικού περιεχομένου και οι κατά τόπους Αρχές απαγόρευαν την τεχνική υποστήριξη του ταξιδιού του Αγιωτάτου, το ταξίδι τελικά έγινε.

Αν δεν υπήρχε ο διάδρομος από αστυνομικούς, θα με έσκιζαν κομμάτια, τόσο μίσος έβραζε σε αυτόν τον όχλο

Λόγω των εμποδίων στους δρόμους, άργησα στη συνάντηση της πόλης Λουτσκ, το αυτοκίνητο του Πατριάρχη είχε περάσει νωρίτερα, και όταν με είδαν οι ανικανοποίητοι διαδηλωτές, μου επιτέθηκαν με βρισιές και κραυγές. Προχωρούσα πολύ ήρεμα και χαμογελούσα, χαιρετώντας με νεύμα τα οργισμένα από την κακία τους πρόσωπα. Αν δεν υπήρχε ο διάδρομος από αστυνομικούς, θα με έσκιζαν κομμάτια, τόσο μίσος έβραζε σε αυτόν τον όχλο. Μετά είδα τους πιστούς μας και τον αείμνηστο Σεβασμιώτατο της πόλης Βολίν Νήφωνα, ο οποίος απευθύνθηκε στους ορθόδοξους ενορίτες: «Παιδάκια, είστε χαρούμενοι που ήρθε σε μας ο Αγιώτατος Πατριάρχης; Να τον χαιρετήσουμε;» Και εδώ όλη η γεμάτη από ανθρώπους πλατεία άρχισε να κινείται, να ηχεί, να φωνάζει: «Ο Πατριάρχης μας είναι ο Αγιώτατος Κύριλλος!» Έτσι ο λαός εξέφραζε την αγάπη του προς τον Αγιώτατο.

Με εξέπληξε η ολόθερμη προσευχή με την οποία απευθυνόταν ο Αγιώτατος προς τον Θεό, παρακαλώντας να δίνει στο λαό της Ουκρανίας και την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία κάθε αγαθό και ευημερία, τη χάρη και τη βοήθειά Του. Την προσευχή αυτή την έκανε με όλη την καρδιά του και νιώθαμε πόσο πολύ ανησυχεί για τη χώρα μας. Στις πόλεις της Κριμαίας, και ειδικά στη Χερσόνησο, στον τόπο της Βάπτισης του Πρίγκιπα Βλαδίμηρου, επίσης είχε συγκεντρωθεί τεράστιος αριθμός ανθρώπων. Ο κόσμος ξεκινούσε από την αυγή για να πάει στον τόπο όπου τελούσε ο Αγιώτατος. Ήταν αξέχαστες οι στιγμές, όταν εμείς νιώθαμε την παρουσία του ίδιου του Βαπτιστή της Ρωσίας του Κιέβου σε αυτόν τον ιερό τόπο.

Ήταν αξέχαστες οι στιγμές, όταν εμείς νιώθαμε την παρουσία του ίδιου του Βαπτιστή της Ρωσίας του Κιέβου

Σήμερα, με την ευλογία του Αγιωτάτου σε όλους τους ναούς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη Ρωσία, αλλά και στην Λευκορωσία και στο Καζαχστάν, και στην Μολδαβία, όπως επίσης και στους ναούς στις 60 χώρες του κόσμου, τελείται προσευχή για την Ουκρανία. Όταν επισκεπτόμασταν ναούς στην Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, παντού ακούγαμε πως οι ενορίτες προσεύχονταν για την Ουκρανία. Και ο ίδιος ο Αγιώτατος, σε κάθε ιερή ακολουθία, γονατιστός προσεύχεται για τον ουκρανικό λαό, για την ειρήνη στην Ουκρανία. Ποιος είναι ο πατέρας μας; Ποιος έχει την πατρική φροντίδα; Ο πατριάρχης από την Κωνσταντινούπολη ο οποίος θέλει να μας κάνει το δάσκαλο, και για αυτό καταφεύγει σε ψεύτικες επινοήσεις ιστορίας; Ή ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος, την αγάπη του οποίου πραγματικά νιώθουμε; Ρητορικό το ερώτημα…

Η ηγουμένη Σεραφείμα παραδίδει στον Αγιώτατο Πατριάρχη Κύριλλο το περιστέρι της ειρήνης, 2009, πόλη Λουτσκ Στα τέλη του 1990, πήρε το μάτι μου ένα άρθρο στο περιοδικό της «Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας του Πατριαρχείου Κιέβου» με τίτλο: «Γιατί πρέπει να τιμάμε την εικόνα της Παναγίας Καζάνσκαγια;». Σε αυτό κυριαρχούσε η χαζή ιδέα: ποια σχέση έχει αυτή η εικόνα με την Ουκρανία, δεν είναι δική μας εικόνα, πρέπει όλοι να ξεχάσουμε «τα κειμήλια της Μόσχας»!.. Από το Μηναίο αυτών των δομών εξαφανίζονται οι τιμώμενες εικόνες των Αγίων της Ρωσίας του Κιέβου, εκείνων που αγωνιζόντουσαν και που έκαναν θαύματα στην «καταραμένη γη της Μοσχόβιας». Όταν οι πολιτικοί λένε: «Ακόμα και με το σατανά, αρκεί χωρίς τη Μόσχα», πείτε μου, σας παρακαλώ, που βρίσκονται τα όρια αυτού του μίσους; Είναι στο χώρο του Άδου… Όταν το μίσος οδηγεί στη λήθη ονομάτων μεγάλων δικαίων αγίων, ρωτάω: έχουν αυτοί οι άνθρωποι σχέση με τον ουρανό; Αλίμονο, αυτή είναι η τραγωδία πλανεμένων ανθρώπων.

Και όμως, θέλουμε να πιστεύουμε ότι, κατά το λόγο του Εκκλησιαστή, όλα περνάνε. Θα περάσει και αυτό. Ο Κύριος όμως «εἰς τὸν αἰῶνα μένει» (Ψαλ.9,8). Αμήν.