Ομιλία για την Εκκλησία του Xριστού. Μέρος Β.

Ο αρχιμανδρίτης Ιουστίνος Πάρβου (1919-2013) ήταν ένας απ’ τους διασημότερους πνευματικούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρουμανίας. Σας παραθέτουμε τη συνομιλία με τον π .Ιουστίνο για την Εκκλησία του Χριστού.

Η μητέρα και η Εκκλησία

– Ο Νικολάε Γιόργκα (1) είπε: «Έχουμε δύο ουσίες του ρουμανικού λαού: Την Εκκλησία και τα χωριά». Και λέγοντας για την Εκκλησία, υποσημείωσε ότι πρόκειται πρώτα για τα μοναστήρια.

Οι γυναίκες μεγάλωναν τα παιδιά με σεβασμό προς την Εκκλησία, με φόβο Θεού, ανεξαρτήτως εποχής, αρχών και ιδεολογίας

– Ναι. Επίσης και οι μητέρες αυτού του λαού! Οι γυναίκες μεγάλωναν τα παιδιά τους με σεβασμό προς την Εκκλησία, με φόβο του Θεού, ανεξαρτήτως εποχής, αρχών και ιδεολογίας. Οι γυναίκες, με την αυταπάρνησή τους, τη φροντίδα για τα παιδιά και για το μέλλον της οικογένειάς τους, νίκησαν και τον Γκεοργκίου-Ντεζ και τον Τσαουσέσκου (2). Οι δικτάτορες θέλουν να καταστρέψουν αυτό που ο λαός οικοδομούσε στη διάρκεια δύο χιλιετιών. Όλες οι καταιγίδες παρέρχονται. Αφήνουν πληγές, αλλά παρέρχονται. Γι’ αυτό ο άνθρωπος, ο Ρουμάνος, πρέπει να είναι σίγουρος ότι η αλήθεια, τελικά, θα είναι στην πλευρά των σοφών και των υπομονετικών. Το παράδειγμα των Ρουμάνων μητέρων πρέπει ν’ αποτελέσει μάθημα για όλους τους ανθρώπους, είτε είναι πολιτικοί είτε είναι διανοούμενοι είτε είναι απλοί εργάτες.

Και το χωριό ήταν πηγή, απ’ όπου προέρχεται ο λαός. Στο χωριό ο Ρουμάνος αισθανόταν σαν στο σπίτι του. Οι πόλεις κατοικούνταν από διάφορους λαούς, ενώ στο χωριό, όπου η δουλειά ήταν πολύ πιο δύσκολη, ζούσε αυτός ο Ρουμάνος, δουλεύοντας σκληρά και πολλές φορές όχι μόνο για τον εαυτό του.

– Ο Ιόν Σίρμπου (3), σπουδαίος και ξεχασμένος συγγραφέας, πρώην πολιτικός κρατούμενος, έγραψε σε μία από τις επιστολές του, που έστειλε από την Κραϊόβα στις 18 Ιουνίου το 1985, το εξής: «Ένας πληροφοριοδότης της Ασφάλειας με συνάντησε στον δρόμο και μου λέει: «Εσύ πιστεύεις στον Θεό;». Του λέω: «Πιστεύω!» «Πιστεύεις ότι Αυτός υπάρχει;» «Ναι, υπάρχει». «Από πού το ξέρεις;» «Μου το είπε η μάνα μου και η μάνα δεν λέει ποτέ ψέμα».

– Ωραία, ωραία! Η μάνα κάνει το βρέφος άνθρωπο, του δείχνει τον δρόμο, τον γνωρίζει με τον Θεό. Μια όμορφη οικογένεια, αγαπημένη, φρόνιμη στις συμπεριφορές της, μόνο αυτή μπορεί ν’ αποτελέσει την αλλαγή για την κάθε κοινωνία. Η προσευχή της μητέρας για το παιδί είναι πιο δυνατή και ακουστή ακόμη και από την προσευχή του ιερέα. Σ’ έναν ιερέα ερχόταν συνέχεια μια γυναίκα και τον πλήρωνε να κάνει παρακλήσεις, ώστε να επιστρέψει ο γιος της, που είχε φύγει απ’ το σπίτι και είχε εξαφανιστεί. Ο ιερέας της είπε: «Άφησες τόσα χρήματα στις εκκλησίες, το βάρος των οποίων είναι αντίστοιχο με το βάρος του ιδίου του γιου σου! Καλύτερα εσύ να προσεύχεσαι γι’ αυτόν και θα γυρίσει. Η προσευχή της μητέρας είναι απαράμιλλη σ’ αυτόν τον κόσμο».

–Η σύγχρονη μητέρα δεν γεννά πολλά παιδιά, όπως παλιά. Είναι σωστή στάση ή είναι εγωισμός, αμαρτία;

Από τον αγώνα των μητέρων εξαρτάται το παρόν και το μέλλον του έθνους

– Από τον αγώνα των μητέρων εξαρτάται το παρόν και το μέλλον του έθνους. Ένας άνθρωπος ρώτησε έναν ιερέα: «Τι μας λείπει και δεν μπορούμε να δώσουμε στο παιδί μας την πρέπουσα εκπαίδευση;» Κι εκείνος του απάντησε: «Η μητέρα! Επειδή, εκτός απ’ αυτό που δίνει στο παιδί η κοινωνία, τον πρώτο σπόρο τον σπείρει στην ψυχή του παιδιού η μητέρα του».

–Το σύγχρονο ρουμανικό χωριό άλλαξε ουσιαστικά, σε σύγκριση μ’ εκείνο που γνωρίζαμε πριν από αρκετές δεκαετίες; Ποια είναι τα θετικά και τ’ αρνητικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου χωριού;

– Το ρουμανικό χωριό υπήρξε κοιτίδα της χριστιανικής πνευματικότητας. Και παραμένει, εξάλλου. Όμως, η οικογενειακότητα, που ήταν κυρίαρχη ως αίσθηση, ιδιαίτερα κατά την περίοδο των εορτών, όταν όλο το χωριό λάμβανε τη μορφή μιας οικογένειας, αυτό έχει χαθεί!

Η εξουσία της Εκκλησίας είναι στα χέρια του κάθε ανθρώπου, που είναι το μέλος της

Αρχιμανδρίτης Ιουστίνος (Πάρβου) – Η εκδίωξη δαιμόνων είναι δοκιμασία για τον μοναχό; Ποιος μπορεί να παλεύει με τον Διάβολο σε έναν προνομιακό για αυτόν πεδίο μάχης;

– Κάθε ιερέας, κάθε μοναχός είναι αρμόδιος να πολεμήσει με την προσευχή τον Διάβολο. Όμως ο άνθρωπος δεν είναι «προνομιακό πεδίο μάχης του Διαβόλου», ο άνθρωπος είναι πλάσμα του Θεού, το οποίο αφήνεται προσωρινά υπό την εξουσία του Κακού. Η ψυχή θεοποιείται με τη βοήθεια της χάριτος, το σώμα θεοποιείται μέσω της γέννησης και της βάπτισης. Η δύναμη της προσευχής είναι μεγάλη. Και αυτό είναι ένα θεμελειώδες ζήτημα πίστεως για την Εκκλησία μας.

– Στους ναούς, στα μοναστήρια, βλέπεις κόσμο, κατά το πλείστον, στις γιορτές. Όμως, το αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι στις εκκλησίες, γενικά, μαζεύονται άνθρωποι φτωχοί, άρρωστοι, που δεν είναι ευπροσάρμοστοι σε αυτήν τη ζωή. Και αντίστροφα, όσοι ζουν καλά, είναι επιτυχείς στις δουλειές τους, στις επιχειρήσεις τους, αυτοί πηγαίνουν στους ναούς απλώς για να πάνε, ώστε να δηλώσουν ότι και σ’ αυτήν τη σφαίρα της ζωής τους είναι όλα καλά. Ή έρχονται για το θεαθήναι, όταν θέλουν να δημιουργήσουν μια εικόνα για την προεκλογική τους εκστρατεία, όταν θέλουν να τους δουν οι άλλοι ανάμεσα σε κόσμο. Ποια άποψη έχετε περί αυτού;

Από τη δόξα της Εκκλησίας όλοι κλέβουν από ένα κομμάτι! Όμως, ο καθένας θα κριθεί ανάλογα με τις πράξεις και την πίστη του

– Από τη δόξα της Εκκλησίας όλοι κλέβουν από ένα κομμάτι! Όμως, ο καθένας θα κριθεί ανάλογα με τις πράξεις και την πίστη του. Ο άνθρωπος, που εκπληρώνει το καθήκον του στη θέση όπου βρίσκεται, με τον φόβο του Θεού, τον σεβασμό στον νόμο και με την εκτίμηση στους ανθρώπους, είναι αληθινός χριστιανός. Στον ναό έρχονται και οι πλούσιοι και οι φτωχοί και όσοι ζουν την εν Χριστώ ζωή και όσοι αμφιβάλλουν και όσοι ψάχνουν. Το θέμα είναι να τους υποδεχτούν στην εκκλησία με ζεστασιά και να τους βοηθήσουν, όταν έχουν ανάγκη. Αυτός είναι ο ρόλος της Εκκλησίας, ώστε ο πιστός άνθρωπος μπορεί να βρει βοήθεια εκεί, όποτε του προκύψει η ανάγκη.

– Κατά τη γνώμη σας, τη στιγμή που το πρόβλημα του άρτου του επιούσιου, της δουλειάς, της κατοικίας, των χρημάτων, θα λυθεί, ο κόσμος, που θα επισκέπτεται τις εκκλησίες, θα είναι λίγος;

– Δεν είναι πρόβλημα μόνο των πιστών ανθρώπων, αλλά και των ενοριακών ιερέων, των μοναχών, των ιεραρχών της Εκκλησίας. Αν το ενδιαφέρον για την πίστη μειωθεί, η ευθύνη θα είναι κοινή, το κύρος της Εκκλησίας θα εξασθενίσει. Ωστόσο, ο Ρουμάνος, ακριβώς κατά τις δοκιμασίες, όταν έρχονταν οι Τούρκοι, οι Τατάροι, έπαιρνε τη Βίβλο και κρυβόταν στο δάσος, κι έτσι έβρισκε τη σωτηρία. Ο Ρουμάνος θα βρει την απάντηση σε όλες τις δοκιμασίες. Και η δοκιμασία, διεξελθείσα με επιτυχία, κάνει τον άνθρωπο πιο ισχυρό.

– Μου έλεγε ένας Νορβηγός διανοούμενος, τον οποίο πήρα μαζί μου σ’ ένα προσκυνηματικό ταξίδι στα μοναστήρια μας, ότι στη Νορβηγία η εκκλησία, κυρίως, είναι σαν μουσείο. Το ποσοστό των πιστών, που επισκέπτονται την εκκλησία για προσευχή είναι κάτω από δέκα. Οι γονείς πάνε τα παιδιά τους στην εκκλησία, κρατώντας τα από το χέρι, για να τους τη δείξουν ως έναν τόπο, όπου κάποτε πήγαιναν οι παππούδες τους. Ωστόσο, αυτός ο Νορβηγός μού έλεγε, επίσης, ότι στην κοινωνία τους οι άνθρωποι δεν κλέβουν, κρατούν τον λόγο τους, τα εγκλήματα είναι σπάνια, η παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας είναι κάτι ανήκουστο κ.τ.λ. Δεν έχουν πια ανάγκη τους νόμους και τις τιμωρίες, όλα αυτά έγιναν νόρμα γι’ αυτούς. Κατά τη γνώμη σας, αν βρεθούμε υπό τις ίδιες συνθήκες, η Εκκλησία μας θα διατρέχει τον ίδιο κίνδυνο;

– Πολύ περισσότερο από κάθε άλλη Εκκλησία η δική μας έχει τον προορισμό και την αποστολή της. Ο Ρουμάνος βγήκε από τον κομμουνισμό έτσι όπως βγήκε, δηλαδή με πολλές αμαρτίες, τις οποίος έχει συνηθίσει. Έμαθε να λέει ψέματα, να «βαφτίζει το κρέας σε ψάρι», εκεί που δεν έκανε τίποτα, να λέει ότι όλα είναι εντάξει. Οι πολιτικοί πρέπει πρώτοι να μάθουν να λένε την αλήθεια στον λαό. Μετά, στα σχολεία μας πρέπει να δημιουργήσουμε μια ατμόσφαιρα, η οποία να μαθαίνει στα παιδιά την πίστη στις αξίες, στα λαμπρά ιδανικά, στην πατριωτική ιδέα. Εάν δεν αναγεννήσουμε τον πατριωτισμό στα σχολεία, στην οικογένεια, αν δεν ξαναβάλουμε στα μυαλά των νεών τα ωραία παραδείγματα από την ιστορία και τον πολιτισμό της Ρουμανίας, τότε οι επόμενες γενιές θα είναι ακόμη πιο ξένες για τη Ρουμανία. Θα έχουμε γενιές, τις οποίες εκπαιδεύει η τηλεόραση, οι οποίες θα μάθουν να μην κάνουν ερωτήσεις και να δέχονται όλα όσα τους προσφέρουν.

– Η συμπεριφορά πολλών ιερέων, που συμπεριφέρονται ως λειτουργοί της Εκκλησίας, προκαλώντας τους ενορίτες τους με τη δίψα τους για πλουτισμό, μερικές φορές, εξ αιτίας των διεφθαρμένων πράξεων τους, κινεί την έντονη κριτική από την πλευρά των πιστών, καθώς και χρησιμοποιείται ως ένα επιχείρημα από τους αιρετικούς. Ποια είναι η άποψή σας;

Το φρούριο εξασθενεί όχι από τις έξωθεν επιθέσεις, αλλά συχνότερα από τις έσωθεν

– Υπάρχουν και τέτοιοι, υπάρχουν και διαφορετικοί! Το φρούριο, όμως, εξασθενεί όχι από τις έξωθεν επιθέσεις, αλλά συχνότερα από τις έσωθεν. Αυτός είναι ο ρόλος των ιεραρχών, δηλαδή ταυτόχρονα με τις διοικητικές τους υποχρεώσεις, ν’ ασχολούνται και με τη νουθεσία των κληρικών. Αλλά και οι χριστιανοί μπορούν ν’ αλλάξουν τον ιερέα, αν προλάβουν να τον «χαλιναγωγήσουν» έγκαιρα, να τον στρέψουν προς τις ανάγκες τους. Ο ιερέας φέρει μεγάλη ευθύνη: Κάθε χαμένη ψυχή θα του καταλογιστεί μετά θάνατον περισσότερο και από το αν ο ίδιος είχε εγκληματήσει.

– Πώς βλέπετε τη στάση των σημερινών αρχών προς την Εκκλησία και των εκκλησιαστικών αρχών προς τις πολιτικές αρχές της χώρας;

– Η εξουσία της Εκκλησίας είναι στα χέρια του κάθε ανθρώπου, που είναι μέλος της. Όλες οι άλλες αρχές είναι ευκαιριακές. Δεν πρέπει να πλησιάζει την πολιτική εκείνος, που δεν είναι σίγουρος ότι θα καταφέρει ν’ αντέξει μέσα σ’ αυτόν τον μύλο, όπου πολλές ψυχές χάνονται και πολλοί χαρακτήρες αλλάζουν.