Ο διάλογος δεν μπορεί να διεξάγεται, όταν το κράτος συνεχίζει να διώκει τον κανονικό Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη. Συνέντευξη του Επισκόπου Μπάτσκας κ.Ειρηναίου (Μπούλοβιτς). Μέρος Β.

Ο Ιεράρχης της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Επίσκοπος Μπάτσκας κ.Ειρηναίος παραχώρησε συνέντευξη στη σέρβικη εφημερίδα «Политика» (Ελλ: Πολιτική).

– Έγινε μεγάλος ντόρος στα ΜΜΕ που η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία ειρηνικά και χωρίς θόρυβο εξέλεξε τον νέο προκαθήμενό της, τον Πατριάρχη Πορφύριο, το πνευματικό σας τέκνο. Την παραμονή, που πλέον έχει γίνει παράδοση, κάθε φορά πριν από την εκκλησιαστική Σύνοδο, δημοσιογράφοι έγραψαν για τις έριδες στη Σερβική Εκκλησία, για τις εσωτερικές τάσεις και για τις αντίπαλες πλευρές. Τι άποψη έχετε, οι βασικές πηγές τέτοιων εκτιμήσεων βρίσκονται έξω από την Εκκλησία ή μέσα σε αυτή;

– Βεβαίως, έξω από την Εκκλησία, με κάποια συμμετοχή μικρών ενδοεκκλησιαστικών ομάδων. Το γεγονός ότι ο Πατριάρχης, στην ψηφοφορία του πρώτου γύρου, υποστηρίχθηκε από τα δύο τρίτα και πάνω των συμμετεχόντων στη Σύνοδο, σε μεγάλο βαθμό επιβεβαιώνει το γεγονός ότι στην Εκκλησία δεν υπάρχει διάσταση. Κάποιοι επίσκοποι, ακόμα και αυτοί που δεν τον ψήφισαν, δυνατά και με χαρά αναφώνησαν: «Άξιος!» Είναι φυσικό που ορισμένοι αρχιερείς, ο καθένας για το λόγο του, να έχουν άλλους ως «φαβορί». Ωστόσο, αυτοί, ακόμα και πριν από τη Σύνοδο, αντιλαμβάνονταν ότι ο Μητροπολίτης Πορφύριος έχει όλα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να στολίζουν εκείνον που κάθεται στον θρόνο του Αγίου Σάββα. Γι’ αυτό, ο Ίδιος ο Θεός ευλόγησε τη Σύνοδο, την Εκκλησία μας και το λαό μας, επιβεβαιώνοντας με κλήρωση την εκφρασμένη με την ψηφοφορία γνώμη του Επισκοπάτου.  

Δυστυχώς, ακόμα υπάρχουν (και θα υπάρχουν) ΜΜΕ, τα οποία, εν τέλει, επιλέγουν να βλέπουν συγκρούσεις ανάμεσα σε επισκόπους, αντί για θεμιτή και αναπόφευκτη διαφορά απόψεων, ή αντί για ασυνεννοησία και διαφορές που είναι φυσικό να υπάρχουν λόγω της περιορισμένης ανθρώπινης φύσης. Βλέπουν μόνο και αποκλειστικά έντονες συγκρούσεις και αντιπαλότητες. Ανεξάρτητα από το αν παίρνουν εντολές από κύκλους που δεν έχουν σχέση με τα ΜΜΕ, ή αν γράφουν με δική τους βούληση και νόηση, τέτοιοι εκπρόσωποι της δημοσιογραφίας προκαλούν λύπη. Θεωρώ ότι, τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς, περνάνε δύσκολα όταν κοιτάζονται στον καθρέφτη της δικής τους συνείδησης. Για αυτούς επαναλαμβάνω τον αρχαίο και σοφό κανόνα της ζωής και της δράσης της Εκκλησίας: «Στα βασικά – ενότητα, στα δευτερεύοντα - ελευθερία, στα πάντα - αγάπη».  

– Υπάρχουν ενδείξεις ότι θα μπορούσαν να έχουν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις με τους ιεράρχες της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για την αντιμετώπιση του ζητήματος αναφορικά με το στάτους της αυτοαποκαλούμενης «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας»; Έχει διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, κ. Ζόραν Ζάεβ, όταν συνεχάρη τον Πατριάρχη Πορφύριο για την εκλογή του στο θρόνο των Σέρβων πρωθιεραρχών, ζήτησε από τον Πατριάρχη Σερβίας να προχωρήσει σε διάλογο και διερευνήσεις με σκοπό την τακτοποίηση του κανονικού στάτους της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αν και στα προηγούμενα χρόνια τέτοια αιτήματα απευθύνονταν (πιο πολύ για λόγους πολιτικούς παρά κανονικούς) στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.Βαρθολομαίο, ακόμα και προς τη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία…

– Κανένας, ακόμα και ο κύριος Ζάεβ, δεν πρέπει να μας θυμίζει το διάλογο και να προτρέπει σε αυτόν τον Αγιώτατο Πατριάρχη και μας, τους άλλους ιεράρχες της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο διάλογος είναι ο ευαγγελικός και μοναδικός δυνατός τρόπος επίλυσης του σχίσματος που συνεχίζεται εδώ και πάνω από μισό αιώνα, ανάμεσα σε ορισμένους επισκόπους στη Βόρεια Μακεδονία, από τη μία πλευρά, και στη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία και τις άλλες Τοπικές Εκκλησίες, από την άλλη. Η δική μας πλευρά, ας την ονομάσουμε έτσι, δεν έχει καταβάλει μόνο κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιλυθεί το πρόβλημα του σχίσματος του 1967, με διάλογο και χωρίς κανονικές ποινές (αποβολή ιερατικού σχήματος), καθαιρέσεις και αναθεματισμούς. Πέρα από αυτό, έχει παραμείνει φιλαδελφικά πιστή στην αρχή του διαλόγου, ακόμα και στις περιπτώσεις που οι συνομιλητές διαπραγματεύονταν από «θέση ισχύος» (αν και μη πραγματική). Δήλωναν, μάλιστα, εκ των προτέρων ότι στο διάλογο ένα και μόνο στόχο έχουν και μόνο ένα αποτέλεσμα αποδέχονται, δηλαδή, να αναγνωρίσουν χωρίς όρους την αυτοαναγόρευση του αυτοκέφαλου στάτους τους. Άραγε, αυτό δε μας θυμίζει τη στάση του αυτοαναγορευμένου «κράτους του Κοσσόβου»; Το Κόσσοβο θεωρεί ότι τόσο ο διάλογος των Βρυξελλών όσο και οποιοσδήποτε άλλος διάλογος με τη Σερβία δεν έχει παρά μόνο ένα σκοπό και μόνο ένα αποτέλεσμα, δηλαδή, την άνευ όρων αναγνώριση της κρατικής του υπόστασης και της ανεξαρτησίας του;   

Ο μοναδικός όρος που είχαμε βάλει από την πλευρά μας στην πορεία του διαλόγου ήταν ότι ο διάλογος δεν μπορεί να διεξάγεται, όταν το κράτος συνεχίζει να διώκει τον κανονικό Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη και όλη την κανονική Αρχιεπισκοπή Οχρίδας, που είναι η μόνη Ορθόδοξη Εκκλησία στη Βόρεια Μακεδονία που είναι αποδεκτή από την ορθόδοξη κοινότητα. Να σημειώσουμε ότι η σχισματική ιεραρχία όχι μόνο δεν κατέκρινε αυτούς τους διωγμούς αλλά και τους ενέκρινε. Δυστυχώς, αντί να συνεχίσουμε το διάλογο, μετά τη σχετική μείωση των διωγμών, η σχισματική ιεραρχία προσπάθησε, όπως σωστά επισημάνατε, με παρακαμπτήρια οδό, μέσω του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης και της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, να επιτύχει, έστω εν μέρει, το σκοπό της. Το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης αντιδρούσε στις εκκλήσεις από τα Σκόπια αρκετά προσεκτικά και συγκρατημένα, όπως και η Βουλγάρικη Ορθόδοξη Εκκλησία. Μέσα σε αυτά τα συμφραζόμενα θα απεύθυνα προς τη σχισματική ιεραρχία στα Σκόπια, με ειλικρίνεια και πραγματική αδελφοσύνη, μια ερώτηση: «Βγάλατε συμπεράσματα από την εκκλησιαστική κατάσταση στην Ουκρανία; Καταλαβαίνετε τι έχει προσφέρει το Πατριαρχείο Μόσχας στην Εκκλησία του στην Ουκρανία και τι της προσέφερε - και πήρε! – το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης; Καταλαβαίνετε τι σας έχει δώσει η Σερβική Εκκλησία με την συνθήκη της Νις και τι θα σας προτείνει το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης; Καταλαβαίνετε ότι και εσείς θα πρέπει κάποια κειμήλια να τα παραχωρήσετε στην Κωνσταντινούπολη, ως σταυροπήγια, επειδή πραγματικά είναι ελληνικά, βυζαντινά κειμήλια, όπως η Ιερά Μονή Νέρεζι, κοντά στα Σκόπια, και κάποια άλλα, συμπεριλαμβανομένων και των σερβικών κειμηλίων της περιοχής Νεμάνιτσι; Καταλαβαίνετε, τέλος πάντων, ότι θα αναγκαστείτε να παραχωρήσετε όλες τις επαρχίες και τις εκκλησιαστικές κοινότητες της διασποράς στην Κωνσταντινούπολη; (Να σημειώσω ότι και η συνθήκη της Νις, από αγάπη και κατανόηση της Σερβικής Εκκλησίας, αναγνωρίζει και την αρμοδιότητα της διασποράς)»

Εκτός από τη διαθεσιμότητα για διάλογο και καλή θέληση, η «άλλη πλευρά» πρέπει να μην έχει περιορισμούς και εντολές εκ μέρους των κοσμικών αρχών και να είναι έτοιμη να πάρει μια απόφαση που να εντάσσεται αποκλειστικά στο πνεύμα της κανονικής εκκλησιαστικής τάξης, που να είναι προσηλωμένη προς την ενότητα και την ευδοκίμηση της Εκκλησίας. Χαιρετίζουμε οποιαδήποτε καλοπροαίρετη συζήτηση, χωρίς οργανωμένους εκ των προτέρων εκβιασμούς και τελεσίγραφα, συζήτηση η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες για αναστήλωση της εκκλησιαστικής ενότητας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο νυν Αρχιεπίσκοπος Οχρίδας κ.Ιωάννης υπέστη μαρτύρια και έκανε πολλές θυσίες για αυτήν την ενότητα, δε φοβήθηκε την πολυετή φυλάκιση για να διασώσει την ελευθερία εν Χριστώ. Στο δικό του μαρτύριο της ομολογίας δεν ήταν μόνος: επίσκοποι, ιερείς, μοναχοί, μοναχές και πιστοί της κανονικής Αρχιεπισκοπής της Οχρίδας επίσης, είχαν υποστεί διωγμούς, απειλές, εκφοβισμούς, ακόμα και φυλακίσεις. Όμως, παρέμειναν αμετάκλητοι. Σήμερα, από ό, τι φαίνεται, οι περιστάσεις έχουν αλλάξει δραστικά: κανένας στη Βόρεια Μακεδονία δεν απειλείται πλέον με διωγμούς ή διακρίσεις, λόγω της εκκλησιαστικής του προσήλωσης. Κανένας δεν μπορεί να επικαλεστεί τη δικαιολογία ότι η Εκκλησία δεν είναι στην πρώτη θέση. Και όταν η Εκκλησία είναι πάνω από όλα, αυτό είναι ευλογία για όλες τις πράξεις και νίκη απέναντι στους πολλούς πειρασμούς, στους οποίους όλοι εμείς είμαστε εκτιθέμενοι.  

Συνεχίζεται...