Εποχική κατάθλιψη, κορωνοϊός, πληθωρισμός… Πώς να μην μελαγχολήσουμε;

Το φθινόπωρο τελείωσε, όχι όμως η μελαγχολία και η θλίψη. Και αυτό γιατί γύρω μας και σε παγκόσμιο επίπεδο συμβαίνουν πολλές αρνητικές εξελίξεις. Πανδημία, ενδεχόμενο λοκντάουν, οικονομική κρίση, φόβος να μην χάσουμε την ελευθερία μας σε μια εποχή πιστοποιητικών επιτήρησης. Και όλα αυτά, σε ένα πλαίσιο κοινωνικών δικτύων όπου η «κατάθλιψη» ιεροποιείται κατά κάποιον τρόπο. Υποβάλαμε σε ποιμένες μας ερωτήματα για το πώς μπορούμε να υποδεχόμαστε όλα αυτά τα δεινά και να μην πέσουμε σε κατάσταση μελαγχολίας και ακηδίας, πώς να αντιπαλεύουμε την αγωνία και την απάθεια που νιώθουμε όταν συνειδητοποιούμε ότι τίποτα δεν εξαρτάται από μας.

«Το πνεύμα που μας διακατέχει βρίσκεται πολύ μακριά από το χριστιανικό»

Ιερέας Δημήτριος Σίσκιν, Συμφερούπολη:

Ο ιερέας Δημήτριος Σίσκιν – Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, περίπου 75 % των συμπατριωτών μας είναι βαπτισμένοι Ορθόδοξοι χριστιανοί. Αλλά το πνεύμα που μας διακατέχει, είναι μακριά από το χριστιανικό. Είναι ένα πνεύμα του κόσμου τούτου της ολιγοπιστίας, της χαλαρότητας και της φιλαυτίας. Οπότε, καθώς υποκύπτουν στην επιρροή του πνεύματος αυτού, οι χριστιανοί σταδιακά χάνουν την ανδρεία τους, χάνουν την μετοχή τους στο πνεύμα του Χριστού, και, όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με τις αναπόφευκτες δυσκολίες της ζωής, αρχίζουν να γογγύζουν, να παραπονιούνται και να βυθίζονται στον ωκεανό των αγωνιών και ανησυχιών τους. Σε αυτό συμβάλλει και η ιδεολογία του ακραίου ατομικισμού, που έχει διαδοθεί πολύ τελευταία, μια ιδεολογία όπου ο άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του, τις διαθέσεις του και τα συναισθήματα του το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή. Από δω πηγάζει και η αυτολύπηση της παραίτησης, ακόμα και η άρρωστη κατάσταση να εκστασιάζεσαι με τα προσωπικά δεινά σου.

Βεβαίως, τώρα και οι καιροί είναι ιδιαίτεροι. Καμιά φορά φαίνεται ότι όντως είναι αποκαλυπτικοί. Ζούμε σε συνθήκες παγκόσμιας κρίσης, όχι μόνο οικονομικής, αλλά και πνευματικής, η οποία δεν ξέρουμε, ακόμα, πώς θα τελειώσει. Και αν ο άνθρωπος δεν είναι σταθερός στην πίστη, αυτό επιτείνει την ανησυχία και την αγωνία του.

Κατά πρώτον, κανένας δεν ξέρει πότε θα έρθει το τέλος, και, ίσως, μετά από την τρέχουσα παγκόσμια κρίση, μας περιμένουν χρόνια και δεκαετίες μιας ήσυχης και ειρηνικής ζωής. Δεύτερον, όπως και να έχει, πρέπει να θυμόμαστε ότι είμαστε χριστιανοί και ότι όλα τα δεινά και τις συμφορές πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε χριστιανικά, δηλαδή, να είμαστε έτοιμοι και αποφασιστικοί ώστε να τα υπομένουμε όλα με πίστη και ευχαριστία… Ο Απόστολος Παύλος, σε μια από τις επιστολές του, έχει να μας απευθύνει εκπληκτικά λόγια (Β΄ Κορ. 1, 8-11). Διηγείται ότι είχε βιώσει μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, τόσο που δεν ήλπιζε ότι θα ζήσει. Εν τω μεταξύ, ό ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του άξιο θανάτου και δεχόταν όλα τα δεινά (σκεφτείτε το μόνο!), ως έλεος και παραχώρηση σε σχέση με αυτό που «άξιζε». Και ο Απόστολος, σαν κατάδικος θανάτου, δεν εναπόθετε ελπίδα στον εαυτό του, αλλά επί τω Θεώ, «τῷ ἐγείροντι τοὺς νεκρούς». Αυτή είναι η ανδρεία, αυτή είναι η αποφασιστικότητα, αυτό είναι το αληθινό παράδειγμα της χριστιανικής στωικότητας, το οποίο όλοι εμείς, βεβαίως, πρέπει να μιμούμαστε!

Κύριος λέει ότι δεν είναι τα δεινά αυτά που είναι φοβερά για τον άνθρωπο, όσο είναι η ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν σε μια χαλαρή και ράθυμη ψυχ

Τώρα, όσο για τα δεινά και τις συμφορές μας, όπως την πανδημία, τον πληθωρισμό και τα άλλα, έχουμε απάντηση από τον Ίδιο τον Κύριο. Αυτή σχετίζεται με τις αναταραχές και ακαταστασίες των έσχατων καιρών, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και στις δικές μας συνθήκες. Ο Κύριος λέει ότι δεν είναι τα δεινά αυτά που είναι φοβερά για τον άνθρωπο, όσο είναι η ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν σε μια χαλαρή και ράθυμη ψυχή. Γι΄ αυτό, ο Κύριος απευθύνεται σε μας: «Προσέχετε δε τους εαυτούς σας, μήπως γίνουν βαρειές οι καρδιές σας και ασυγκίνητες στον λόγον του Θεού από την κραιπάλην και από την μέθην και από τας βασανιστικάς φροντίδας της παρούσης ζωής…» - και στη συνέχεια καλεί: «Να είσθε λοιπόν άγρυπνοι και να προσεύχεσθε κάθε ώραν και στιγμήν, να σας δώση ο Θεός χάριν και δύναμιν, δια να αποφύγετε όλα αυτά τα φοβερά, που πρόκειται να γίνουν» (Λκ.21:36). Δηλαδή, να αποφύγουμε όχι τις ίδιες τις δυσκολίες και τα δεινά, αλλά τις ζημιογόνες επιπτώσεις που έχουν στην ψυχή μας.

Βεβαίως, υπάρχουν βαριές καταστάσεις ακηδίας, θλίψης και μελαγχολίας, που δεν μπορεί κανείς εύκολα να εξηγήσει τις αιτίες, όταν φαίνεται ότι οι ίδιοι οι δαίμονες έχουν στρατευτεί ενάντια στην ψυχή. Και λοιπόν; Γιατί να εκπλησσόμαστε! Αφού είμαστε στρατιώτες του Χριστού, επομένως, και την ακηδία και τη θλίψη και τη μελαγχολία πρέπει να τα υποδεχόμαστε με την πανοπλία αταλάντευτης ελπίδας στη βοήθεια του Θεού, με υπομονή, προσευχή και ευχαριστία στον Θεό, η οποία, κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο είναι το πιο σίγουρο μέσο ενάντια στους δαίμονες, που μας δημιουργούν βαριές και σκοτεινές καταστάσεις.

Γι΄ αυτό, όπως και νά΄ χει, δεν πρέπει να υποχωρούμε στη μελαγχολία. Απεναντίας, πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με πίστη, ανδρεία και υπομονή, και τότε, με την πάροδο του χρόνου, οπωσδήποτε, θα έρθει από τον Κύριο και η παρηγοριά και η ανακούφιση και η χαρά, ως υπόσχεση της ερχόμενης χαράς που περιμένει όλους τους «υπομείναντες εις τέλος». Ακόμα και όταν μιλάμε για τους πιο βαρείς, τους έσχατους καιρούς της ανθρώπινης ιστορίας, ο Κύριος μας καλεί: «σηκωθήτε επάνω γεμάτοι ελπίδα και σηκώστε τα κεφάλια σας προς τον ουρανόν όχι με φόβον, αλλά με χαράν και ελπίδα, διότι πλησιάζει πλέον η απαλλαγή από τα δεινά της παρούσης ζωής» (Λκ. 21: 28).

«Στην εποχή των κατακλυσμών είναι αναγκαίο το κήρυγμα της Μεγάλης αγάπης»

Ιερομόναχος Παΐσιος (Νοβοζόνοβ), πόλη Βόλογκντα, Ιερά Μονή της Παναγίας του Βλαδιμήρ Ζαονίκιεβσκι:

Ιερομόναχος Παΐσιος (Νοβοζόνοβ) – Γιατί να μένουμε έκπληκτοι που οι άνθρωποι έγιναν επιθετικοί; Έχουν σπρώξει τους ανθρώπους στα όριά τους, εκεί που δεν πάει άλλο. Πολλοί άνθρωποι ζουν πολύ φτωχικά. Άλλοι φοράνε χρυσά ρολόγια και μετακινούνται με προσωπικό ελικόπτερο, ενώ άλλοι δυσκολεύονται να αγοράσουν καλά τρόφιμα, όσο για να επιβιώσουν και να νιώθουν άνθρωποι. Οι συνταξιούχοι μετράνε καπίκια στα χέρια τους και κλαίνε, όταν αγωνιούν για το πώς θα τα βγάλουν πέρα. Οι φοιτητές δεν μπορούν να αγοράσουν βιβλία, αντικείμενα και όργανα για τις σπουδές τους. Και κάποιοι συνεχίζουν να «γλεντάνε στον καιρό της πανούκλας» κάθε μέρα. Γλεντάνε πάνω στην πείνα και στη φτώχεια και εις βάρος εκείνων, στους οποίους δικαιωματικά αυτά τα χρήματα τους ανήκαν. Ρώσος φτωχαίνει και νιώθει στη δική του χώρα, λες και είναι σε κατεχόμενα. Τα βλέπω και ως ιερέας και ως άνθρωπος, που παρατηρεί προσεκτικά τις ζωές των ανθρώπων από διάφορα κοινωνικά στρώματα και δομές.

Για να αποφύγουμε προκλήσεις αγριότητας πρέπει να έχουμε νηφάλιο νου και καλή καρδι

Τους ανθρώπους σε όλους τους τομείς, από την υγεία μέχρι την εκπαίδευση, την τέχνη και τον πολιτισμό, τους έχουν υποβάλει σε άθλιες συνθήκες εργασίας. Οι αντιδράσεις εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους. Ο ένας γογγύζει θλιμμένος σιωπηρά στην κουζίνα, ο άλλος έχει ήδη παραδοθεί, έχει απογοητευτεί και δε βρίσκει δυνάμεις για να αντιδράσει στην αδικία. Άλλος έχει φτάσει ήδη στα όριά του, μεταμορφώνεται σε κυνικό και αρχίζει να βλέπει με περιφρόνηση όχι μόνο τις Αρχές διοίκησης αλλά και τους απλούς ανθρώπους, που τον περιβάλλουν. Στις συνθήκες που μας περιβάλλουν είναι σημαντικό να διατηρούμε την ανθρωπιά μας. Ακόμα και αν γίνει κάποια εξέγερση, πρέπει και σε αυτήν την περίπτωση να είμαστε τίμιοι, καλοί άνθρωποι. Αν συμβαίνει να ανήκεις στις αστυνομικές δυνάμεις και γενικώς στις δομές των εξουσιαστικών αρχών, βάλε τον εαυτό σου στη θέση του απλού ανθρώπου και σκέψου, αν θα σου άρεσε σε περίπτωση που σε χτυπούσαν με γκλοπ; Πρέπει να είμαστε καλοί στη σκοτεινή εποχή που ζούμε. Στην εποχή των κατακλυσμών, που μόλις αρχίζει, είναι αναγκαίο το κήρυγμα της Μεγάλης αγάπης. Για να αποφύγουμε προκλήσεις αγριότητας, που αυτές υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα, πρέπει να έχουμε νηφάλιο νου και καλή καρδιά. Δεν πρέπει να μεταμορφωθούμε σε αγριεμένο κοπάδι.

Νομίζω πως έχουμε πολλές προϋποθέσεις για να ξεπεράσουμε την κοινωνική κρίση και το αμοιβαίο μίσος. Αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα βρούμε πολύ καλούς, αν και ταλαιπωρημένους, καημένους, επιβαρυμένους, ανθρώπους. Νεαροί φοιτητές, συνταξιούχοι, γυναίκες (μητέρες μας, αδελφές), γιαγιάδες, παππούδες, είναι ο δικός μας λαός, ο ρωσικός, ο σλαβικός, πολυεθνικός, πολυπολιτισμικός. Όλοι θέλουν να είναι ευτυχισμένοι. Όλοι έχουν οικογένειες και δικούς τους ανθρώπους. Όλοι έχουν τις δυσκολίες, τις αρρώστιες και τις ανάγκες τους. Κάπως πρέπει να το καταλάβουμε, να μάθουμε να αγαπάμε τους πλησίον μας. Πώς μπορεί να είναι εγωιστής κάποιος; Βεβαίως, πρέπει να τους αγαπάμε όλους, να τους λυπούμαστε, να βοηθάμε αυτούς που έχουν ανάγκη. Βρίσκεσαι στη σκάλα του μετρό, κοίταξε γύρω σου: τόσοι άνθρωποι. Πρέπει να τους αγαπάμε όλους και να τους ευχόμαστε το καλό. Μπορούμε ακόμα και να προσευχόμαστε για αυτούς: Κύριε, τόσοι πολλοί είναι οι άνθρωποι, και τους αγαπάς όλους. Βοήθησέ τους σε όλες τις δουλειές τους. Τους ασθενούντες στήριξε και θεράπευσε, τους θλιμμένους παρηγόρησε και δυνάμωσε. Δώσε σε όλους αυτούς τους ανθρώπους τη χάρη του Αγίου Σου Πνεύματος.

Όταν σταματήσουμε να αμαρταίνουμε χωρίς αιδώ, τότε και για τον Θεό είναι πιο εύκολο να αγγίξει τη ζωή μα

Εμείς θλιβόμαστε. Ναι, είναι αλήθεια. Θλιβόμαστε και εμείς, οι ιερείς, οι μοναχοί και οι ηγούμενοι. Όλοι θλίβονται. Αλλά η θλίψη είναι αρρώστια όπως η γρίπη. Πρέπει να κάνουμε θεραπείες και να γινόμαστε καλά, επειδή η θλίψη είναι αμαρτία! Πρέπει να εξετάζω επιμελώς, γιατί θλίβομαι, να βρίσκω τους λόγους, σημείο-σημείο. Μπορεί, για τη θλίψη να υπάρχουν τρείς ή τέσσερις λόγοι. Για παράδειγμα, ο θάνατος κοντινού ανθρώπου, η μοναξιά, η ανεργία, το μπούλινγκ, οι διωγμοί, προβλήματα υγείας κτλ. Και όταν τα καταγράψουμε αυτά σε στήλες, απέναντι από κάθε περίπτωση πρέπει να γράφουμε τη θεραπεία. Δεν υπάρχει θλίψη στον κόσμο, την οποία δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με τη βοήθεια του Θεού. Τον πόνο, όμως, δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε. Ο παραμορφωμένος κόσμος μας μάς προκαλεί πόνο, πού και πού. Ωστόσο, πρέπει πάντα να στεκόμαστε στα πόδια μας, με όλες τις δυνάμεις να προσπαθούμε και να σηκωνόμαστε. Το πνεύμα πρέπει να είναι πρόθυμο. Χρειαζόμαστε ανδρεία, εφευρετικότητα και αίσθηση του χιούμορ, γιατί αλλιώς θα είχαμε τρελαθεί εδώ και καιρό. Η χαρά δε θα έρθει από το διαλογισμό και αυθυποβολή. Μόνο όταν λύσουμε τα πραγματικά προβλήματα στη ζωή μας, η χαρά τότε μόνη της θα εισχωρήσει στην καρδιά μας, σαν φωτεινή αχτίδα μέσα από τα βαριά σύννεφα της αγωνίας. Η χαρά συνδέεται και με τη χάρη του Θεού. Όταν σταματήσουμε να θλιβόμαστε, να οργιζόμαστε, να μισούμε, να τεμπελιάζουμε, να φοβόμαστε, και γενικώς, χωρίς αιδώ, να αμαρταίνουμε, τότε και για τον Θεό είναι πιο εύκολο να αγγίξει τη ζωή μας, να μπει πιο αισθητά στη ζωή, στην ψυχή και στο νου μας. Τότε θα έρθει αίθριος και καλός καιρός στην ψυχή του ανθρώπου και, έκπληκτος, θα αναφωνήσει: «Τι ωραία που είναι όλα, τελικά! Γιατί χρειαζόταν να θλίβομαι τόσο;»

Βλέπουμε πολύ στενόμυαλα όλα όσα συμβαίνουν σήμερα γύρω μας. Στην ημερήσια διάταξη, σήμερα, έχουμε την κατάθλιψη. Ποιος μας ορίζει αυτήν την «ημερήσια διάταξη»; Αν κοιτάξουμε τη ζωή μας στη Γη, στην οντολογική της διάσταση, η θέση της κατάθλιψης στην ημερήσια διάταξη της ανθρωπότητας ήταν μπροστά, ακόμα και στην αυγή της ιστορίας του κόσμου. Και ο Αδάμ και η Εύα έβλεπαν τους δύο αυτούς δρόμους: το δρόμο της καταθλιπτικής παραμονής σε απόγνωση ή το δρόμο της δημιουργικής ύπαρξης και διαχείρισης του κόσμου. Στην ουσία, είναι ο δρόμος της κατάρας ή ο δρόμος της ευλογίας. Και ο άνθρωπος ο ίδιος επιλέγει, ή να θλίβεται στη γη ή να την μεταμορφώνει και να την καλλιεργεί. Ο Κάιν επέλεξε το δρόμο της κατάθλιψης, της ζήλιας και της απόγνωσης. Ποιος τον εμπόδιζε να παντρευτεί, να κάνει πολλά καταπληκτικά παιδάκια, να γεμίζει τη γη και να δημιουργεί διάφορα καλλιτεχνικά έργα, κληρονομιά για τους απογόνους; Όχι! Οπωσδήποτε έπρεπε να κάνει πόλεμο, να ζηλεύει, να σφετερίζεται. Τρέλα! Βεβαίως, σε αυτή την αφύσικη κατάσταση, εκτός από την κατάθλιψη, ο άνθρωπος δεν κερδίζει τίποτα.

Ο ορθόδοξος χριστιανός ξέρει ότι ο Κύριος κυβερνάει τον κόσμο, προνοεί για τη σωτηρία του, και ότι όλα τα αρνητικά γεγονότα, που προκαλούν οι άνθρωποι, ο Θεός τα διορθώνει προς το καλό. Το ερώτημα είναι πώς εμείς να κατευθύνουμε τη βούλησή μας ώστε να συμπεριφερόμαστε λογικά. Πώς να βιώνουμε σωστά τις επίγειες δυσκολίες. Σε ένα πρώτο στάδιο, πρέπει να αρνηθούμε τις βαριές αμαρτίες. Τα δεινά συχνά συμβαίνουν εξαιτίας μας. Μεθάει ο άνθρωπος και μετά του πονάει το κεφάλι, και ύστερα τον απολύουν από τη δουλειά και τα λοιπά. Και στη συνέχεια, ο άνθρωπος γογγύζει ότι η ζωή δεν είναι δίκαιη και ότι φταίει ο Θεός. Δεινά συμβαίνουν και όταν ο άνθρωπος όντως ακολουθεί πολύ σωστό τρόπο ζωής, αν μπορούμε να το πούμε. Δεν πληγώνει κανένα, δουλεύει πολύ, είναι τίμιος και άξιος, τιμά τον Θεό και προσεύχεται. Αλλά, έρχεται η συμφορά. Και ο άνθρωπος αρχίζει να θλίβεται. Εδώ, μπορούμε να θυμηθούμε τον Πολύπαθο Ιώβ. Και τον Ίδιο τον Χριστό. Ίσως, αυτά μας υπενθυμίζουν ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πόνο, τα δεινά, όσο ζούμε στη γη. Καμιά φορά, έχεις τέτοιο πόνο που δε θέλεις ούτε να προσεύχεσαι ούτε να κάνεις κάτι. Εδώ, πρέπει να βιάζεις τον εαυτό σου, να κάνεις κάτι παρότι δεν το θες, να γεμίζεις τη ζωή σου με δουλειά και δημιουργία. Και τότε, σιγά-σιγά, θα βγεις από την ακηδία, από την κατάθλιψη. Και ο πιο βασικός και πιο σίγουρος δρόμος είναι να αρχίζεις να βοηθάς άλλους ανθρώπους.

Η πανδημία είναι ένα ζήτημα με πολλές πτυχές. Συνεχίζει και υπάρχει στη ζωή μας. Νομίζω πως δεν υπάρχουν ακόμη τρελοί που θα αρνούνταν κάτι τέτοιο. Υπάρχει και χρειάζονται μέτρα. Τα μέτρα τα γνωρίζουν όλοι: να μην κυκλοφορείς πουθενά αν νιώθεις αδιαθεσία, να μην διαδίδεις τον ιό. Όμως, το πιο σοβαρό πρόβλημα είναι ότι είμαστε όλοι γενικώς ανήμποροι. Ξέρουμε ότι δεν επαρκούν οι γιατροί και οι νοσηλευτές. Δεν είχαμε ετοιμότητα. Τα νοσοκομεία δεν έχουν εξοπλιστεί. Η σωτηρία του ασθενούς είναι στο χέρι του ίδιου του ασθενούς. Πολλές τραγωδίες έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι άργησε να αρχίσει η θεραπεία…

«Ο πιστός δε φοβάται τίποτα, επειδή ζει με τον Θεό»

Ιερέας Αντώνιος Ρουσακέβιτς, Τβερ:

Ο ιερέας Αντώνιος Ρουσακέβιτς – Οι άνθρωποι, τώρα, πολύ συχνά ψάχνουν δικαιολογίες για τις πράξεις τους, για να έχουν τη συνείδησή τους ήσυχη. Αναπτύσσουν πολύ λογικούς συλλογισμούς για να εξηγήσουν για ποιο λόγο έχουν δίκιο (βεβαίως, αυτό απορρέει από την υπερηφάνεια) και πάντα βρίσκουν την αιτία: τη μια είναι η άνοιξη, την άλλη το φθινόπωρο, τη μια είναι η κρίση, την άλλη ο κορωνοϊός. Και όλο αυτό, για πολλούς, λειτουργεί ως δικαιολογία για την αγενή και υβριστική συμπεριφορά τους. Βεβαίως, αυτό δεν είναι σωστό. Εκτός από αυτό, για να μην έχουμε κάποια παράπονα και για να είναι η διάθεσή μας πάντα καλή, πρέπει πολύ προσεκτικά να φιλτράρουμε τις πληροφορίες που παίρνουμε. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να κάνουμε βόλτα σε πάρκο, να απολαμβάνουμε τη φύση, το πώς αλλάζουν τα χρώματα, να παρατηρούμε τα πουλιά. Είναι πολύ καλή και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα. Όμως, οι άνθρωποι αντί για αυτά παρακολουθούν ειδήσεις, διαβάζουν αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, όπου πάντα υπάρχουν τοξικά κείμενα, και γι΄ αυτό η διάθεσή τους είναι πάντα κακή. Και όταν βλέπουν ότι και ο καιρός, ακόμα, έξω είναι μουντός και όχι ωραίος όπως θα τον ήθελαν, αυτό έρχεται και επιβαρύνει την κατάσταση. Πρέπει πάντα να κοιτάμε τι συμβαίνει γύρω μας και να ψάχνουμε σε αυτό κάτι καλό. Η ζωή μας θα είναι πιο εύκολη.

Όσο για την εμπιστοσύνη στον Θεό, αυτή εξαρτάται από τη δύναμη της πίστης μας. Ο άνθρωπος που μόλις μπαίνει στη ζωή της Εκκλησίας, που είναι ακόμα στο δρόμο προς τον Θεό, βεβαίως, εμπιστεύεται πολύ τις δυνάμεις του και νομίζει ότι μπορεί να καταφέρει πολλά. Στη συνέχεια, όμως, όσο στερεώνεται στην πίστη του, όλο και πιο πολύ κατανοεί την παντοδυναμία του Θεού και το ότι από τον ίδιο τον άνθρωπο δεν εξαρτώνται και τόσα πολλά πράγματα. Αν και έχουμε πλήρη ελευθερία για να αλλάξουμε τη ζωή, πολύ συχνά αυτό δεν το αξιοποιούμε. Και σε αυτό ο Κύριος μας προσφέρει ελευθερία: απαλλασσόμαστε από φόβους, προκαταλήψεις, οιωνούς και δε φοβόμαστε τίποτα, επειδή ξέρουμε ότι κάθε μέρα ζούμε με τον Θεό. Ακόμα και αυτή η πανδημία δεν είναι τόσο τρομερή, επειδή ξέρουμε ότι ο Κύριος είναι μαζί μας ακόμα και σε αυτήν την κατάσταση, και ότι αν τηρούμε όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας που μας προτείνουν οι γιατροί, τότε οι κίνδυνοι για την υγεία είναι πολύ λιγότεροι. Και, βεβαίως, είναι σημαντική η διάθεσή μας: αν παραμένουμε σε καταθλιπτική κατάσταση, μπορεί να νιώσουμε ότι όλα είναι μαύρα και ότι θα πεθάνουμε όλοι. Αλλά, αν κοιτάξουμε τη ζωή με χαρά και αισιοδοξία, ακόμα και στις δύσκολες στιγμές, θα ελπίζουμε στον Θεό και στο καλύτερο. Αυτό βοηθάει πολύ και να νικήσουμε την αρρώστια και πολύ πιο εύκολα να υπομένουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Και, βεβαίως, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τη ροή των πληροφοριών και να αποφεύγουμε το μεγάλο όγκο των αρνητικών ειδήσεων. Οι άνθρωποι που βλέπουν συνέχεια τηλεόραση και διαβάζουν ειδήσεις, δεν μπορούν να επηρεάσουν την κατάσταση. Όμως, παρόλα αυτά αυτοί νομίζουν ότι χρειάζεται να είναι ενημερωμένοι και καθώς βλέπουν πόσα δυσάρεστα συμβαίνουν στον κόσμο, πολύ συχνά πέφτουν σε κατάθλιψη.

Γιατί δεν μπορούμε να δεχτούμε τον κόσμο γύρω μας όπως είναι; Γιατί αρχίζουμε να αποφασίζουμε αντί για τον Θεό, πώς πρέπει να είναι ο κόσμος;

Σε αυτά βοηθάει πολύ να διαβάζουμε την προσευχή των γερόντων της Όπτινα. Την συστήνω σε πολλούς. Υπάρχει συντομευμένη εκδοχή αυτής της προσευχής. Σε αυτήν ζητάμε από τον Θεό να μας δίνει δύναμη για να ενεργούμε σε αυτά που εμπίπτουν στις δυνατότητές μας, να αποδεχόμαστε και να ταπεινωνόμαστε μπροστά σε αυτά που δεν μπορούμε να αλλάξουμε και να μας δίνει μυαλό για να ξεχωρίζουμε το ένα από το άλλο. Όσο ο άνθρωπος σκέφτεται με αυτό τον τρόπο, δε θα πέφτει σε ακηδία. Τι σημαίνει ακηδία; Γιατί δεν μπορούμε να δεχτούμε τον κόσμο γύρω μας όπως είναι; Γιατί αρχίζουμε να αποφασίζουμε αντί για τον Θεό, τι πρέπει να υπάρχει και τι δεν πρέπει, πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, πώς πρέπει να είναι ο κόσμος; Αυτά σημαίνουν ότι έχουμε πάρα πολύ μεγάλη υπερηφάνεια. Όταν δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε τον κόσμο με τη βία, αλλά προσπαθούμε να αλλάξουμε τον εαυτό μας πρώτα από όλα, να απαλλαγούμε από τις αμαρτίες μας, τότε η ζωή αρχίζει και γίνεται πιο εύκολη. Αρχίζουμε να βλέπουμε τον κόσμο έτσι όπως τον δημιούργησε ο Θεός και να εντοπίζουμε πολύ περισσότερα θετικά πράγματα. Και στις δύσκολες περιστάσεις της ζωής μας αρχίζουμε, πράγματι, να αισθανόμαστε ότι ο Κύριος είναι δίπλα μας, ότι μας βοηθάει και μέσω άλλων ανθρώπων. Μέσα σε αυτό στερεώνεται η πίστη μας. Βεβαίως, όταν ο άνθρωπος δεν πιστεύει ειλικρινά στον Θεό, όταν δεν έχει ελπίδα στον Θεό, θα φοβάται να ζει, επειδή πάντα θα βλέπει γύρω του άσχημα παραδείγματα: πώς οι άνθρωποι τείνουν προς την αμαρτία, πώς η αμαρτία επηρεάζει καταστροφικά τις ζωές τους. Βεβαίως, όλα αυτά θα είναι τρομακτικά. Γι΄ αυτό, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν σε διάφορους οιωνούς, σε μαντείες και στη μαγεία. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν αρκετή πίστη στον Θεό και ψάχνουν κάποια δεκανίκια. Πρέπει να στεριώνουμε την πίστη, να απαλλασσόμαστε από την αμαρτία. Και σιγά-σιγά, θα βλέπουμε διαφορετικά τα πράγματα: δε θα αφοσιωνόμαστε στις βιοτικές μέριμνες, δε θα βυθιζόμαστε σε αυτά, όπως πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι τρέχουν-τρέχουν και δεν έχουν χρόνο ούτε στην εκκλησία να πάνε. Όταν βάζουμε άλλες προτεραιότητες, ο διαθέσιμος χρόνος θα επαρκεί για όλα.