Τι είναι αυτό που εκτιμούσε ιδιαίτερα στούς Ρώσους ο Γέροντας Παΐσιος;

Συνομιλούμε με τον Ιερομόναχο Κυρίων Ολχοβίκ, εκπρόσωπο τής Μονής Παντελεήμονος τού Αγίου Όρους.

Η πίστη δυναμώνει μέσα από την εμπειρία τού σταυρού

Με τον πάτερ Ιερεμία (Αλέχιν) – Πώς να μην σβήσουμε τα χαρίσματα τού Αγίου Πνεύματος (Α΄ προς Θεσ/κείς, κεφ. 5, εδ. 19);

– Με τον να υπακούμε σε αυτά που μάς λέει ο πνευματικός. Μόνο με υπακοή είναι δυνατή η πραγματική προσευχή, που είναι και η ουσία τής πνευματικής μας ζωής - στην πραγματικότητα η κοινωνία με τον Θεό, μέσω τής οποία είναι δυνατή κι η επίτευξη τού στόχου τής θέωσης.

Ξέρετε τι είχε πεί ο Γέροντας Παΐσιος περί προσευχής;

«Πρέπει πάντα να προσευχόμαστε και να μην το βάζουμε κάτω. Και όσο πιο συχνά προσφεύγουμε στο Θεό, τόσο πιο σίγουροι και χαρούμενοι θα νιώθουμε. Υπηρετούσα στο στρατό σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, σε περίοδο πολέμου. Υπηρέτησα ως ασυρματιστής και αντιλήφθηκα το εξής: όταν επικοινωνούσαμε με το κέντρο τής Μεραρχίας κάθε ώρα, αισθανόμασταν ασφαλείς. Άμα ήταν μόνο κάθε δύο ώρες – τότε κάπως λιγότερο ασφαλείς. Όταν, σε ορισμένες περιπτώσεις, επικοινωνούσαμε μόνο το πρωί και το βράδυ, αισθανόμασταν ταραχή και άγχος ότι έχουμε απομακρυνθεί και κάπως αποκοπεί από τις κύριες δυνάμεις μας. Το ίδιο ισχύει και στην προσευχή - όσο περισσότερο προσεύχεσαι, τόσο πιο σίγουρος αισθάνεται εσωτερικά».

Πρέπει να είμαστε πιστά παιδιά τής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Να αφυπνίσουμε μέσα μας το πνεύμα τού φόβου τού Θεού. Να εκπληρώσουμε όλα τα καθήκοντά μας ως χριστιανοί - καθήκοντα που απορρέουν από τις εντολές τού Χριστού. Αυτή η όλη χαλάρωση που παρατηρούμε στις μέρες μας είναι ό,τι χειρότερο. Μπορεί να μάς βρουν δοκιμασίες. Η πίστη δυναμώνει μέσα από την εμπειρία τού σταυρού.

– Πώς να μην παραμελήσουμε τον σταυρό που μάς φορτώνει στους ώμους μας η καθημερινότητα; Ο Χριστιανός δεν πρέπει να περιμένει κάποιο κοσμογονικό γεγονός για να τον κουβαλήσει, έτσι δεν είναι;

– Ο καθένας μας κουβαλά τον δικό του σταυρό στη ζωή, και πρέπει να εκπληρώσει τον σκοπό τού καλέσματός του από τον Κύριο. Είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθούμε αυτό που θέλει ο Θεός από μάς, ώστε να μην παραμείνει αναξιοποίητη η ζωή μας. Ο Απόστολος λέει: «ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι» (βλ. προς Εφεσ. Κεφ. 5: εδ. 16). Είναι απαραίτητο να ασχολούμαστε με τις σημαντικές υποθέσεις, κι όχι να χάνουμε τον χρόνο μας σε μικροπράγματα.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε το θέλημα του Θεού για τον εαυτό μας, ώστε να μην παραμείνει αναξιοποίητη η ζωή μας

– Σε τι διαφέρει ο σταυρός που κουβαλά ο μοναχός;

– Κάθε μοναχός, μπαίνοντας στην μοναστική κοινότητα, παίρνει όρκους που πρέπει να εκπληρωθούν στο πρόσωπο τού Κυρίου και των αδελφών. Η «ζωή στην νηστεία» είναι μια από τις προϋποθέσεις της πνευματικής ζωής που λαχταρά ο μοναχός. Το καθήκον των μοναχών, ειδικά στο Άγιον Όρος, είναι να νιώσουμε αυτήν την υποχρέωση που έχει εναποθέσει σε μάς η Εκκλησία, έτσι ώστε ούτε για ένα δευτερόλεπτο στον κόσμο να μην διακόπτεται η προσευχή που ευχαριστεί τον Θεό. Εάν συμβεί αυτό, θα έρθει το τέλος. «Ο κόσμος στέκεται στα πόδια του από τις προσευχές των μοναχών», έλεγε ο μοναχός Σιλουανός.

Η Λειτουργία ως πηγή καθαγιασμού

– Πώς προσεύχονται οι μοναχοί στο Άγιο Όρος;

– Στο Άθω, η προσευχή γίνεται κυρίως την νύχτα - όταν όλοι στον στον κόσμο κοιμούνται, οι μοναχοί φρουρούν. Κάθε μέρα, 8-10 ώρες συλλογικής εκκλησιαστικής προσευχής, στις γιορτές, στην ολονυχτία διαρκεί ακόμη πιο πολύ. Υπάρχει και η προσευχή στο κελί. Κι η προσευχή τού Ιησού, που τελείται στην διάρκεια της ημέρας στην ώρα των υπακοών.

Κατά τη μεταφορά τής κεφαλής τού Σιλουανού τού Αθωνίτη στη Ρωσία

Όταν στη δεκαετία τού 1980 παρουσιάστηκε η ευκαιρία να πληρωθούν θέσεις αδελφών στο ρωσικό μοναστήρι του Παντελεήμονος στον Άθω με μοναχούς από τη Ρωσία (τότε ακόμη ΕΣΣΔ), ανέκυψε το ερώτημα σχετικά με την αναβίωση του παλιού καταστατικού της μονής, που εκπόνησαν οι Γέροντες Ιερόνιμ (Σολομέντσοφ) και Μακάριι (Σούσκιν). Ο ηγούμενος μας, ο πάτερ Ιερεμίι (Αλέχιν), λάβανε σοβαρά υπόψη την συμμόρφωση με τις γενικές πνευματικές παραδόσεις τού Άθω. Εμείς οι νεότεροι, ήμασταν όλοι ενθουσιώδεις για την εμπειρία των Ελλήνων ...

Αλλά ο Γέροντας Παΐσιος, ο ίδιος Έλληνας, μάς επέπληξε:

«Το ρωσικό μοναστήρι έχει τις δικές του παραδόσεις», είπε, «αυτές και να αναβιώσετε, αυτές φτιάξανε και τον Γέροντα Σιλουανό. Τα γραπτά του είναι μια ολοκληρωμένη διδασκαλία για τη σωτηρία, και αυτή είναι η κληρονομιά σας, αυτή είναι η εμπειρία αρκετών γενεών των πατέρων τού μοναστηριού του Παντελεήμονα, μέσα από τα μάτια ενός απλού μοναχού, τον οποίο τώρα σέβονται σε ολόκληρο το Άγιο Όρος».

Ο Γέροντας Παΐσιος τόνιζε ότι το κατόρθωμα τού πνευματικού του πατέρα, Γέροντα Τύχων (Γκολενκόφ), θα ήταν αδύνατο στο ελληνικό περιβάλλον, γιατί διακρίνονταν από μια εξαιρετική αγάπη για την Λειτουργία. Η Λειτουργία ήταν πηγή καθαγιασμού γι 'αυτόν. Και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό, πρώτα απ'όλα, των Ρώσων ασκητών - σημείωνε ο Γέροντας . «Τέτοια σχέση με την Λειτουργία, όπως αυτήν που συναντάς στο ρωσικό μοναστήρι είναι δύσκολο να την βρεις σε άλλα μέρη τού Άθω», έλεγε.

Γέροντας Τύχων (Γκολενκόφ) στο κέντρο. Ο Γέροντας Παΐσιος διακρίνεται στο πίσω μέρος, την στιγμή που τραβά νερό από ένα βαρέλι για να το προσφέρει στους επισκέπτες. 1966 γρ.

– Δημοσιεύσαμε πρόσφατα μια συνέντευξη με τον Αρχιεπίσκοπο Στουτγάρδης Αγαπίτ (Γκόρατσεκ) αναφορικά με την ιδιαίτερη λατρεία των αγίων στην Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία αντικατοπτρίζεται στην Λειτουργία μας. Θυμάμαι που έλεγε ο πάτερ Πιότρ (Πιγκόλ) ότι ο Γέροντας Παΐσιος, αφού άκουσε παράπονα ότι η αποκατάσταση τού Αθωνικού Μετοχίου στη Μόσχα ήταν δύσκολη υπόθεση, ρώτησε πόσες Αγίες Τράπεζες είχε εκεί, και όταν άκουσε πόσες, χτυπώντας τον στον ώμο τού είπε: "Οι άγιοι δεν κοιμούνται, οι άγιοι προσεύχονται για εμάς! "

– Και όλα τα προβλήματα λύνονται.

– Πατέρα Κυρίων, πώς γίνατε μοναχός;

– Κάλεσμα Θεού. Κάθε άτομο πρέπει να ακούσει καθαρά αυτό το κάλεσμα, να ανταποκριθεί σε αυτό, και να μην σβήσει την φωτιά που φτάνει βαθιά στην καρδιά. Κάπως έτσι έγινε και με μένα.

– Πώς καταλήξατε στο Άγιο Όρος;

– Επίσης κάλεσμα τού Κυρίου, και τής Θεομήτορος. Αυτή καλεί εκεί όποιον θέλει. Μερικοί μένουν εκεί, άλλοι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα, φεύγουν. Βλέπετε, εκεί πρέπει κανείς να τηρεί τον βαρύ Αθωνίτικο Καταστατικό. Η μάχη με τις σκέψεις στον Άθω είναι σφοδρή- κι αν δεν ανοίξεις την καρδιά σου συνεχώς στον πνευματικό σου, δεν θα τα βγάλεις πέρα.

– Πώς να μην δειλιάσει κάποιος; Πώς να μην «τρέξει να φύγει» από το Γολγοθά τής ζωής ...

– Για να μην συμβεί αυτό, πρέπει να θυμόμαστε ότι μετά τη θυσία στον σταυρό, υπάρχει πάντα η ανάσταση στη ζωή ενός χριστιανού. Όλα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό σαν κάτι το ενιαίο, κι αυτό είναι που καθιστά την Ορθόδοξη διδασκαλία ιδιαίτερη. Μετά τον Γολγοθά υπάρχει Ανάσταση, αλλά χωρίς Γολγοθά δεν υπάρχει Ανάσταση.