Πέντε κανόνες της χαράς

«Παραμονή του Πάσχα μιας άλλης εποχής». Ζωγράφος: Ι.Σ.Γκόριουσκιν-Σοροκοπούντοβ, 1914. Απεικόνιση από το περιοδικό «Νίβα».

Η χαρά πολλαπλασιάζεται με διαίρεση

Πρώτος κανόνας: είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε τη χαρά. Όταν η χαρά είναι μόνο για τον εαυτό μας, δεν είναι πραγματική γιορτή. Και πώς να πολλαπλασιάσουμε τη χαρά; Η χαρά πολλαπλασιάζεται με διαίρεση. Και εμείς μπορούμε να γίνουμε «μεταδότες» της: να φέρουμε τη χαρά στις οικογένειές μας, στους φίλους μας, στους γνωστούς μας.

Να χαιρόμαστε με όλη μας την ισχύ

Δεύτερος κανόνας: καλό είναι να μάθουμε να χαιρόμαστε έτσι ώστε να χαίρεται όλη η ανθρώπινη φύση μας, όλα τα συστατικά της. Δεν πρέπει να χαιρόμαστε μόνο με το σώμα: να τρώμε, να πίνουμε και να κοιμόμαστε. Αυτή θα είναι κτηνώδης χαρά, που σιγά-σιγά θα γίνεις γαϊδούρι, λύκος ή κάποιο άλλο ζώο. Μπορεί να γίνεις και λιοντάρι, αλλά πάντως ζώο.

Καλό είναι, η χαρά να έχει σωφροσύνη, δηλαδή, να συμπεριλαμβάνει όχι μόνο το σώμα, αλλά και όλη τη σύνθεση του ανθρώπου, την ψυχή του και το πνεύμα του. Μια τέτοια χαρά είναι πιο ανθεκτική, μπορεί να κατοικεί πάντα μέσα στον άνθρωπο.

Η χαρά, καλοί μου φίλοι, πρέπει να είναι κοινωνία της αιώνιας χαράς. Και αν μας χαροποιεί κάτι, αλλά καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι αιώνιο, δεν αξίζει να προσκολλόμαστε σε μια τέτοια χαρά. Μπορούμε να την χρησιμοποιούμε. Ας πούμε, είναι ωραίο να τρώμε φρεσκομαγειρεμένα μπιφτέκια. Τα ξαναζεσταμένα μπιφτέκια δεν είναι τόσο νόστιμα. Αν και εγώ πάντοτε έτρωγα ξαναζεσταμένα. Όμως, πρόσφατα μου έχουν πει ότι τα ξαναζεσταμένα μπιφτέκια δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Πρέπει να τα μαγειρεύει κανείς φρέσκα και να τα τρώει άμεσα. Το να τα βάζεις στο ψυγείο και να τα ζεσταίνεις μετά, δεν είναι το ίδιο.

Δεν υπάρχει τίποτα κακό στις χαρές της συζυγικής ζωής, όσο αυτές οι χαρές υποτάσσονται σε κάποιους κανόνες. Μπορούμε να πίνουμε κρασί: «οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου», όσο δεν είσαι αλκοολικός και δεν έχεις προσκόλληση με αυτό. Και όμως, η χαρά πρέπει να σε αγκαλιάζει ολόκληρο. Σε αυτή τη χαρά πρέπει να συμμετέχουν ο νους σου, η συνείδησή σου, το πνεύμα σου, η ψυχή σου.

Η χαρά της ευχαριστίας είναι αιώνια χαρά!

Παιδιά πριν από τη Θεία Κοινωνία. Φωτογραφία: Αλέξανδρος Ριούμιν/TASS

Τρίτος κανόνας, ο πιο σημαντικός: δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από την ευχαριστιακή χαρά! Με αυτό εννοώ ότι η χαρά πρέπει να είναι ευχαριστία προς τον Θεό. Όπως οι Άγγελοι υμνούν και ευχαριστούν τον Θεό έτσι και για μας είναι σημαντικό να ευγνωμονούμε τον Θεό. Η Ευχαριστία σημαίνει ευγνωμοσύνη.

Βεβαίως, αυτή η λέξη συμπεριλαμβάνει και τη συμμετοχή στα εκκλησιαστικά μυστήρια, πρώτα από όλα στο Μυστήριο της Ευχαριστίας. Να, σήμερα τελέσαμε τη Θεία Λειτουργία, και πιο μεγάλη χαρά από αυτήν δεν υπάρχει στον κόσμο. Τι ωραίο είναι να συνειδητοποιούμε αυτήν την χαρά, να την αγαπάμε, να την εκτιμούμε, να κοινωνούμε συνέχεια αυτής της χαράς, να την σκεφτόμαστε, να παρακαλάμε τον Θεό, ώστε ο Κύριος να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αυτή τη χαρά. Είναι πολύ σημαντικό. Είναι το κυριότερο.

Όταν έχεις ευχαριστιακή χαρά, τότε αυτή η χαρά είναι χαρά για όλους, τότε αυτή η χαρά είναι για όλο το είναι σου, για τον άνθρωπο ως όλο: γεύεσαι το Αίμα και το Σώμα του Ιησού Χριστού, Αυτά γίνονται δικό σου σώμα, δικό σου αίμα και εσύ γίνεσαι κοινωνός του Αγίου Πνεύματος στην Μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων.

Και, βεβαίως, αυτή η χαρά είναι αιώνια. Οπότε, αυτοί οι τρείς κανόνες τηρούνται, όταν η χαρά σου είναι ευχαριστιακή, όταν αυτή σε ενώνει με τον Χριστό: η ανάγνωση του Αγίου Ευαγγελίου, η προσευχή, η ζωή σύμφωνα με τις εντολές, όλα αυτά πολλαπλασιάζουν τη χαρά.

Η χαρά που δε δοκιμάστηκε από θλίψη, δεν είναι ακόμα πραγματική

Φωτογραφία: Βλαδίμηρος Σμιρνόβ/TASS

Ο τέταρτος κανόνας είναι πολύ δύσκολος, αλλά βοηθάει να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί στη ζωή μας υπάρχουν τόσες θλίψεις. Πώς μπορούμε να χαιρόμαστε, όταν το Ευαγγέλιο λέει: «Μακάριοι οι πενθούντες»; Άρα, μήπως πρέπει και να κλάψουμε καμιά φορά; Όμως, πώς γίνεται το «πάντοτε χαίρετε», όταν ο Κύριος λέει: «Στον κόσμο αυτόν θα έχετε θλίψεις»;

Το πιο δύσκολο και το πιο σημαντικό είναι τούτο: η θλίψη, αγαπητοί μου, είναι ο δρόμος προς τη χαρά. Οι στερήσεις μας κάνουν κοινωνούς της χαράς. Ο Κύριος μας απελευθερώνει από κάτι, ώστε η ψυχή μας να μην δεσμεύεται από αυτό το κάτι και να γίνεται ολοκληρωτικά κοινωνός της ευχαριστιακής χαράς.

Δεν πρέπει να το φοβόμαστε αυτό. Και, βεβαίως, η χαρά είναι συνδεδεμένη και με τη θλίψη. Γνωρίζετε ότι όταν εμφανίστηκε η Μητέρα του Θεού, όταν άπλωσε τη σκέπη Της πάνω από τους ανθρώπους που είχαν μαζευτεί στο Ναό, προσευχόταν με δάκρια. Με δάκρια προσευχόταν η Μητέρα του Θεού!

Οι άγιοι, για παράδειγμα, ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ, για τον οποίο ο κάθε άνθρωπος ήταν «χαρά μου», ταυτόχρονα έκλαιγε για τις αμαρτίες των ανθρώπων. Το ένα ενώνεται με το άλλο. Όταν η χαρά είναι καθαρή, αυτή ενώνεται και με τη μετάνοια και με την προσευχή για τους άλλους που δε γνωρίζουν ακόμα αυτή τη χαρά.

Γιατί χρειάζονται οι θλίψεις; Επειδή η χαρά που δε δοκιμάστηκε από τη θλίψη δεν είναι πραγματική. Δεν έχει δοκιμαστεί. Μπορεί να φύγει, μπορεί να είναι ψεύτικη, φαντασιακή κιόλας. Αλλά η χαρά που δοκιμάστηκε από τη θλίψη, όπως η αρετή που δοκιμάστηκε από την άσκηση, είναι πραγματική.

Η χαρά του να μην κατακρίνουμε

Ο πέμπτος και τελευταίος κανόνας. Για να κατοικήσει η χαρά στην ψυχή μας, πρέπει να της βάλουμε θεμέλια. Χωρίς θεμέλια η χαρά δε θα είναι πραγματική. Δε θα μπορέσουμε να έχουμε πάντα αυτή τη χαρά μέσα μας.

Πρέπει να μάθουμε οπωσδήποτε να θεωρούμε μόνο τον εαυτό μας υπαίτιο για όσα δεινά μας βρίσκουν. Μόνο τον εαυτό μας και κανέναν άλλον. Και αυτή η συνήθεια της αυτομεμψίας, δηλαδή, το να μεμφόμαστε τον εαυτό μας και να δικαιολογούμε τους άλλους, είναι η βάση για την παντοτινή χαρά. Αμήν!