«Είναι δυνατόν να αμφισβητούμε το έλεος της Μητέρας του Θεού;»

Συχνά οι άνθρωποι αναρωτιούνται γιατί δεν εισακούονται οι προσευχές μας, γιατί δε συμβαίνει ένα θαύμα. Απλές ιστορίες ζωής είναι δυνατόν να βοηθήσουν κάποιον να δει και να διαπιστώσει ότι το έλεος του Θεού, η μεσολάβηση της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι πάντα δίπλα μας. Ανάμεσα σε περιστατικά παιδικά, κάπως αστεία ή ανόητα, υπάρχουν και σοβαρότερα: για παράδειγμα, έπειτα από προσευχή στην Υπεραγία Θεοτόκο, μια γυναίκα σαράντα ετών έγινε για πρώτη φορά μητέρα.

Ο αδερφός μου και εγώ πάντα λέγαμε στη γιαγιά τα πάντα, μοιραζόμασταν μαζί της τη χαρά και τα παιδικά παράπονα, τις νίκες και τις αποτυχίες, εκείνη πάντα λυπόταν και μας παρηγορούσε, δεν πρόδιδε τα μικρά μας μυστικά στους γονείς μας.

Η γιαγιά έβρισκε πάντα μια καλή κουβέντα, μετά τις συζητήσεις μας έμενε ένα χαμόγελο στο πρόσωπο. Μια φορά στεναχωρήθηκα και ένιωθα αδικημένη: γιατί όλοι οι συνομήλικοι έχουν «σωστά» επίθετα και δεν τους πειράζουν, και εγώ έχω το «λάθος» επίθετο Καζάκοβα, και εκείνοι σκαρφίζονται παρατσούκλια; Ένα κορίτσι στο τμήμα γυμναστικής, ονόματι Σορόκινα* με φώναζε «Καζάκα» και κορόιδευε λέγοντας ότι προς τιμήν μου εφευρέθηκε ο χορός «καζατσόκ». Το είπα στη γιαγιά.

– Μη νομίζεις, γιαγιάκα, δεν το άφησα έτσι, της είπα: « Η Καρακάξα – κοράκι, έβρασε χυλό και τάισε τα παιδιά της». (από το τραγούδι). Όποιος το άκουσε, γέλασε.

Η γιαγιά χαμογέλασε και είπε ότι οι Καζάκοι πάντα ήταν όμορφοι, γεροί άνθρωποι, έχουν υπέροχα τραγούδια και αστείους χορούς. Όσο για τις καρακάξες και τον χυλό…Το να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου είναι καλό, αλλά μπορείς να το κάνεις διαφορετικά: αν σε λένε «Καζάκα», ως απάντηση χαμογέλασε και πες: «Υπεραγία Θεοτόκε, βοήθησέ με να βρω καλές φίλες, ώστε να χαίρομαι μαζί τους».

Αγαπούσαμε τη γιαγιά, οπότε δεν είχα καμία αμφιβολία ότι έπρεπε να κάνω ακριβώς αυτό.

Μπροστά σε μια καλή καρδιά όλοι χαίρονται, θυμήσου το αυτό

Και ύστερα από λίγο καιρό συνέβη κάτι με τη Σορόκινα. Ξέχασα το κλειδί του σπιτιού, μετά την προπόνηση μπερδεύτηκα, δεν ήξερα τι να κάνω, πού να πάω, και είχα και μια τέτοια πείνα, αλλά κανένας από τους μεγάλους δε θα ερχόταν σύντομα…Μένω στα αποδυτήρια με την τσάντα μου, ήμουν έτοιμη να βάλω τα κλάματα, όλοι πηγαίνουν στα σπίτια τους και εγώ εδώ μόνη. Η Σορόκινα με πλησιάζει και λέει:

– Κλαις; Συνέβη κάτι;

– Ξέχασα τα κλειδιά μου.

– Έλα μαζί μου, έχω κομπότ* και τηγανίτες με τυρί στο σπίτι.

Το κορίτσι στο δρόμο μού είπε ότι τα αγόρια στην τάξη την φωνάζουν «κλέφτη καρακάξα» και ότι πρόσφατα της βρήκαν νέο παρατσούκλι «τσιτωμένη καρακάξα», γι’ αυτό είναι «τόσο κακιά». Γελάσαμε με αυτό και αποφασίσαμε να μη δίνουμε σημασία στα αγόρια, αυτοί δε μπορούν όπως εμείς να περπατήσουν σε ένα κούτσουρο και να δείξουν ασκήσεις πάνω σε μία σανίδα.

Στο οικογενειακό δείπνο διηγήθηκα τη μεταμόρφωση μιας κακιάς Σορόκινα σε καλή. Η γιαγιά μού είπε τρυφερά: «Όλοι χαίρονται μπροστά σε μια καλή καρδιά, θυμήσου το αυτό».

Τα πήγαινα καλά στο σχολείο, αλλά στα αγγλικά, τα οποία διδασκόμαστε από τη δευτέρα τάξη, είχα ιδιαίτερη επιτυχία. Ήμουν η αγαπημένη της «Αγγλίδας», σε όλες τις συναντήσεις γονέων–δασκάλων, η δασκάλα με επαινούσε ιδιαίτερα γι’ αυτό το μάθημα.

Μου άρεσαν τα αγγλικά, αλλά στην αρχή η σχέση με τον υπεύθυνο δάσκαλο της τάξης δεν ήταν πολύ καλή. Η πρώτη δασκάλα ήταν αυστηρή, με αρχές, και αρεσκόταν να επαναλαμβάνει πώς η δική της δασκάλα της (την εποχή του Στάλιν) τιμωρούσε τους μαθητές για τυχόν λάθη ή κακή συμπεριφορά:

– Αν η Σβετλάνα Σερκέγιεβνα μπορούσε να δει πώς κάθεται ο Ι., το «κοράκι» θεωρεί ότι θα μού έδινε χαστούκι!

– Για τέτοιες μουντζούρες σαν της Π., σαν να έγραφε με το πόδι της κότας, η δασκάλα μου θα της έδινε ένα βαρύ χτύπημα στα δάχτυλα με τον χάρακα!

Όχι, την πρώτη μας δασκάλα τη σεβόμασταν. Παρόλο που της άρεσε να διηγείται τέτοιες τρομερές ιστορίες, μας μετέδιδε βαθιές γνώσεις, έμενε μετά τα μαθήματα και βοηθούσε αυτούς που είχαν καθυστερήσει ή αυτούς που είχαν απουσιάσει λόγω ασθενείας, έλεγε ωραία αστεία, μας έμαθε να κατανοούμε το χιούμορ, χάρη σε εκείνη αγαπήσαμε τα βιβλία, μάθαμε να προστατεύουμε τους αδύναμους, να προσφέρουμε τη βοήθειά μας.

Αλλά κάποιες φορές υπήρχαν καταστάσεις ντροπιαστικές για μένα ή για τους φίλους μου. Για παράδειγμα, περιέγραφαν έναν πίνακα. Το αγόρι λέει ότι ο ουρανός είναι σκοτεινός, υπάρχουν σύννεφα και ο άνεμος φυσάει. Αλλά τον διακόπτει η δασκάλα: «Ο Αντρέι φυσάει». Το αγόρι προσπαθεί να το διορθώσει, αλλά επιστρέφει στην περιγραφή του για τον άνεμο, ο οποίος «φυσάει δυνατά». Η δασκάλα πάλι: «Ο Αντρέι φυσάει…». Η τάξη γελάει.

Ή στην τάξη μιλούσαν για τα ζώα, και ένα κορίτσι ετοίμασε μια εργασία για τους ιπποπόταμους. Τη ρώτησαν γιατί εξοντώνουν αυτά τα ζώα. Η μαθήτρια σκέφτηκε και είπε για να φτιάχνουν γούνες και γούνινα καπέλα. Η παιδαγωγός σχολιάζει: «Ας κάνουμε δώρο στη Λένα μια γούνα από ιπποπόταμο».

Στα παιδική μου σκέψη φαίνονταν πικρές οι επιπλήξεις της: «Μιλάς τόσο καλά αγγλικά, έχεις άριστα πέντε, θα έκανες θραύση στα προβλήματα και τα παραδείγματα των μαθηματικών».

Η γιαγιά με ησύχαζε ως εξής: «μη θίγεσαι, η δασκάλα θέλει να μάθεις και καλά μαθηματικά και να έχεις σε όλα τα μαθήματα υψηλούς βαθμούς. Σε θεωρεί πολύ ικανή μαθήτρια, αλλιώς δε θα το έλεγε… Αντί να ανησυχείς, θυμήσου την Υπεραγία Θεοτόκο, πώς η Μητέρα του Θεού μας βοηθάει όλους, πώς μαλακώνει τις καρδιές, προσευχήσου στην Παναγία να είναι η δασκάλα σου πιο καλή μαζί σου, και να έχεις πρόοδο στα μαθηματικά».

Όταν ήμουν παιδί μού φαινόταν αστείο, αλλά θυμάμαι αργότερα, μετά την αποφοίτησή μου, κατάλαβα τη σοφία της γιαγιάς μου και την ειλικρινή πίστη της στο έλεος του Κυρίου μας και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Θυμηθήκαμε όχι τα αιχμηρά λόγια της πρώτης δασκάλας, αλλά την επιθυμία της να μας διδάξει επάξια, την ικανότητά της να έρχεται σε εμάς, τους μαθητές να μας βοηθάει. Μας ενοχλούσαν οι μεγαλύτεροι μαθητές και η δασκάλα είναι εκεί, με μια ματιά διαλύει όλους, ηρεμεί τους φασαριόζους «ενήλικους» μαθητές. Μας υπερασπιζόταν πάντα, όταν άλλοι παιδαγωγοί έκαναν παράπονα για εμάς. Έπειτα κουβέντιαζε μαζί μας αυστηρά, και μας έκανε φάρσες και ανόητα αστεία, αλλά δεν προσέβαλλε κανέναν.

Η παιδαγωγός ήρθε στον χορό της αποφοίτησής μας, ήμασταν η τελευταία της τάξη πριν συνταξιοδοτηθεί. Ήταν ήδη βαριά άρρωστη, αλλά βρήκε για τον καθένα έναν υποστηρικτικό καλό λόγο, ευχήθηκε καλή τύχη. Ζήτησε συγγνώμη, είπε ότι αν είπε σκληρά λόγια ήταν λόγω της αγάπης της για εμάς, και της επιθυμίας της να μας κάνει άξιους. Αντιλαμβανόταν τα λάθη μας και τις γελοιότητές μας σαν δικές τις ανεπάρκειες στη δουλειά της, ανησυχούσε.

Αργότερα, ανακάλυψα ότι η δασκάλα μας κρυφά (επειδή ήταν επί Σοβιετικής Ένωσης) πήγε στο ναό, ο οποίος δεν έκλεισε στην πόλη μας, στάθηκε για πολλή ώρα στην εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, έκλαιγε και κάτι έλεγε σιγανά. Η γιαγιά μου την έβλεπε καμιά φορά στην εκκλησία, αλλά δε μου το έλεγε, ήδη ήμουν στο δημοτικό. Πιθανώς δεν ήθελε να φέρει σε αμηχανία μια δασκάλα από ένα σοβιετικό μοντέλο σχολείου με βαθιά γνώση αγγλικών.

Όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο και πήγα στη Μόσχα, η γιαγιά μού ζήτησε να μην ξεχνάω να προσεύχομαι στον Κύριο και στην Παναγία.

Εγώ τότε ακόμα δεν εκκλησιαζόμουν, ρώτησα τη γιαγιά μου γιατί στράφηκε στην Υπεραγία Θεοτόκο και μίλησε στον αδερφό μου και σε μένα για τον Κύριο. Είναι γιατρός, εργάστηκε σε μαιευτήριο για πολλά χρόνια ακόμα και αφού πήρε σύνταξη, και πιστεύει σε ένα θαύμα, ότι η ειλικρινής προσευχή είναι η προστασία και η δύναμή μας.

Η γιαγιά διηγήθηκε την ιστορία της. Ήταν μαία, βοήθησε τόσα παιδιά να έρθουν στη ζωή, αλλά εκείνη και ο παππούς, ο άντρας της, δεν είχαν παιδιά για χρόνια. Οι γνωστοί συνέπασχαν και έλεγαν: «Οι γιαγιάδες και οι προγιαγιάδες σου ήταν μαίες, εσύ είσαι μαία, βοηθάς στους τοκετούς, ξέρεις τα πάντα για τα νεογέννητα, αλλά ο Θεός δεν έστειλε σε εσένα την ίδια παιδιά. Πώς έγινε αυτό, τι αδικία!» Η γιαγιά και ο άντρας της είχαν συμφιλιωθεί με αυτό. Εκείνοι ως πιστοί Ορθόδοξοι, δε το σκέφτονταν υπό το πρίσμα δικαιοσύνης/ αδικίας, αλλά του ελέους, της αγάπης, της συγχώρεσης. Συνέχισαν να προσεύχονται στην Παναγία να τους στείλει παιδί. Τους άρεσε να ξαναδιαβάζουν στο Ευαγγέλιο το κεφάλαιο για τη γέννηση του Ιωάννη του Βαπτιστή από ευσεβείς συζύγους προχωρημένης ηλικίας, που ήταν στείροι πολλά χρόνια. Ζητούσαν να ελεηθούν να γνωρίσουν τι σημαίνει ευτυχία της μητρότητας, να δούνε τα πρώτα δοντάκια του παιδιού, τα πρώτα του βήματα. Οι προσευχές εισακούστηκαν.

Η γιαγιά έμεινε έγκυος σε ηλικία σαράντα ετών. Εκείνη και ο σύζυγός της έκλαιγαν από χαρά, πόσες φορές πήγε στον γιατρό, ξαναρωτούσε μήπως είναι όνειρο, μήπως έγινε λάθος. Η γιαγιά χαιρόταν για την πρωινή ναυτία, για την αύξηση βάρους, για την επιθυμία να φάει το πιο ξινό λεμόνι ή τουρσί. Έραψε μια ντουζίνα φορέματα και φορέματα για εγκύους και άρχισε να τα φοράει όταν ήταν ήδη σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Ήθελε όλοι να δουν πόσο ευτυχισμένη ήταν και να χαρούν με τη χαρά της. Φυσικά, εκείνη και ο παππούς ευχαρίστησαν τον Κύριο και τη Μητέρα του Θεού.

Η γιαγιά πίστευε ότι η Υπεραγία Θεοτόκος άκουσε τις προσευχές της και την ελέησε. Όλοι οι γιατροί εξεπλάγησαν, ονόμασαν το γεγονός θαύμα: πρώτη εγκυμοσύνη στα σαράντα, έχοντας διαγνωσθεί πριν καιρό με στειρότητα, και εγκυμοσύνη χωρίς επιπλοκές και φυσιολογικός τοκετός. Η γιαγιά γέννησε στο μαιευτήριο, όπου εργαζόταν.

Έπειτα η μητέρα μου στα παιδικά της χρόνια αρρώστησε από ιλαρά και υπέφερε, μπήκε ακόμα και στην εντατική για αρκετές μέρες και οι προοπτικές δεν ήταν καλές. Η γιαγιά προσευχόταν ακούραστα στην Υπεραγία Θεοτόκο και πίστευε στο έλεος του Θεού. Η ασθένεια πέρασε.

Προσευχόταν στην Παναγία να προστατεύσει τον άντρα της από τις συνέπειες της γρίπης. Και πάλι έγινε θαύμα: ύστερα από ενάμιση μήνα η όρασή του αποκαταστάθηκε

Ο παππούς έπαθε γρίπη και τυφλώθηκε. Δεν έδωσε σημασία στην ασθένεια, παράκουσε τους γιατρούς, δεν τήρησε την ανάπαυση στο κρεβάτι και προέκυψε μια σοβαρή επιπλοκή, μια τέτοια δοκιμασία. Η γιαγιά, βέβαια, φοβήθηκε για τον άνθρωπό της, αλλά δεν απελπίστηκε, δεν έψαχνε να ρίξει ευθύνες, αλλά προσευχήθηκε στην Υπεραγία Θεοτόκο να συγχωρέσει την επιπόλαιη στάση του συζύγου της. Πάλι θαύμα: ύστερα από ενάμιση μήνα η όραση αποκαταστάθηκε. Όπως ήταν στο 100%, έτσι παρέμεινε.

Η γιαγιά τελείωσε την ιστορία της με αυτά τα λόγια:

– Αυτή είναι η ιστορία μου. Άραγε μπορούμε να αμφισβητούμε τη δύναμη και το έλεος της Υπεραγίας Θεοτόκου, υπάρχουν απορίες αν θα πρέπει να προσευχόμαστε; Είναι η Μεσίτριά μας! Μήπως αυτό που συνέβη σε μένα και στην οικογένειά μου δεν είναι θαύμα; Στη χαρά και στη θλίψη να προσεύχεστε στη Μητέρα του Θεού, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, η Παναγία και οι άγιοι είναι ελεήμονες σε εμάς τους αμαρτωλούς. Και ζείτε σε μια εποχή που ο εορτασμός του Βαπτίσματος των Ρώσων προβάλλεται στις τηλεοπτικές εκπομπές, όταν ανοίξουν οι ναοί και επιστραφούν οι Εκκλησίες, μπορείτε να πάτε ανοικτά στον ναό, να προσευχηθείτε σε μια εικόνα, να εξομολογηθείτε και να κοινωνήσετε.