Ποιος τελικά επινόησε το αλφάβητο;

Η επιγραφή του Σιλωάμ: ανακαλύφθηκε σε σήραγγα λαξευμένη σε βράχο επί του Ιουδαίου βασιλιά Εζεκία

Σε σύντομο βίντεο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από το Μουσείο του Ισραήλ^[1], μια Ισραηλινή Αιγυπτιολόγος, η καθηγήτρια Όρλυ Γκολντβάσσερ, εξηγεί πολύ απλά πώς, κατά τη γνώμη της, συντελέστηκε μια από τις μεγαλύτερες πολιτισμικές επαναστάσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας: η μετάβαση από τα περίπλοκα, κατανοητά μόνο σε εκλεκτούς ιερογλυφικά, σε ένα απλό και προσιτό σε πολλούς αλφάβητο...

Είμαστε στον 19^ο αιώνα και βρισκόμαστε στην περιοχή Σεραμπίτ ελ-Χαντίμ, νοτιοδυτικά της χερσονήσου του Σινά. Στα αιγυπτιακά ορυχεία τυρκουάζ δουλεύουν ανθρακωρύχοι από τη Χαναάν (η γη Χαναάν, όπως θα θυμάστε, είναι η πιο αρχαία ονομασία της Γης του Ισραήλ και οι Χαναναίοι, που, όπως και οι Αιγύπτιοι, ήταν απόγονοι του Χαμ, ήταν οι πρώτοι κάτοικοι που εγκαταστάθηκαν στην Αγία Γη αμέσως μετά τον Κατακλυσμό). Εδώ, στα ορυχεία, κοντά στην εργατική κατασκήνωση, υψώνεται ο αιγυπτιακός ναός αφιερωμένος στη θεά του ουρανού και προστάτιδα των ανθρακωρύχων με το όνομα Χατχόρ. Ο ναός είναι γεμάτος με ιερογλυφικά, δηλαδή, τις προσευχές των Αιγυπτίων προς τη θεά Χατχόρ…   

Και να που μια μέρα οι Χαναναίοι εργάτες αποφάσισαν, ακολουθώντας το παράδειγμα των Αιγυπτίων, να αφήσουν εδώ, στο άγαλμα της Σφίγγας και σε πέτρινους οβελίσκους, τα «αυτόγραφά» τους… Όμως, πώς να κάνουν κάτι τέτοιο, αφού δεν είχαν δική τους γραφή, ούτε ήξεραν την αιγυπτιακή; Και να πώς. Οι Χαναναίοι διάλεξαν απεικονίσεις που είχαν σχέση με την καθημερινή ζωή τους, μόνο που τις χρησιμοποίησαν με τελείως διαφορετικό τρόπο από αυτόν των Αιγυπτίων. Οι εργάτες ανθρακωρύχοι από μερικές εκατοντάδες αιγυπτιακά ιερογλυφικά διάλεξαν περίπου 30 «απεικονίσεις»… και τις μετέτρεψαν σε γράμματα.   

Η καθηγήτρια Γκολντβάσσερ περιγράφει τη μετάβαση από τα ιερογλυφικά στα γράμματα ως εξής:

«Δώστε όνομα σε μια απεικόνιση, πάρτε μόνο τον πρώτο φθόγγο και βγάλτε την απεικόνιση από το μυαλό σας»^[2].

Για παράδειγμα, στα χαναανικά ο ταύρος είναι ΆΛΕΦ. Παίρνουμε το αιγυπτιακό ιερογλυφικό του ταύρου και το μετατρέπουμε σε γράμμα Α (αυτό το γράμμα διασώζεται μέχρι σήμερα στο λατινικό και στο κυριλλικό αλφάβητο. Φανταστείτε το γράμμα Α ανάποδα ή ακριβέστερα με τα κέρατα πάνω και θα δείτε το κεφάλι ταύρου!). Μπορείτε τώρα να ξεχάσετε τον ταύρο. Το σημαντικό είναι ότι αυτό το τρίγωνο με τα κέρατα έγινε τώρα γράμμα Άλεφ και αντιστοιχεί στο φθόγγο «α»! Το σπίτι στα χαναανικά είναι ΜΠΕΤ. Παίρνουμε το αιγυπτιακό ιερογλυφικό που απεικονίζει το σπίτι και το κάνουμε χαναανικό γράμμα Μπετ, το οποίο πλέον δε σημαίνει «σπίτι γενικώς», αλλά αντιστοιχεί στο φθόγγο «μπ». Και ούτω καθεξής…

Έτσι εμφανίστηκε το πρώτο στην ιστορία της ανθρωπότητας αλφάβητο, το οποίο εξελίχθηκε στη συνέχεια στο φοινικικό, από το οποίο πηγάζουν σχεδόν όλα τα σύγχρονα αλφάβητα…

Στην υπόθεση της καθηγήτριας Γκολντβάσσερ^[3] μας προβληματίζει μόνο τούτο. Άραγε, οι ολιγογράμματοι Χαναναίοι εργάτες ήταν ικανοί για ένα τόσο πραγματικά ευφυές βήμα, την μετατροπή των ιερογλυφικών σε γράμματα; Δεν είναι απίστευτο; Οι ανθρακωρύχοι, βεβαίως, δεν μπορούσαν να γνωρίζουν την άκρως σύνθετη γραφή που και στην ίδια την Αίγυπτο ήταν προσιτοί μόνο σε ιερείς και σε ελίτ του παλατιού…

Αυτός ο προβληματισμός γρήγορα υποχωρεί, αν λάβουμε υπόψη ότι οι Χαναναίοι, απόγονοι του Χαμ, και οι Εβραίοι, απόγονοι του Σημ, αν και δεν ήταν συγγενείς λαοί, μιλούσαν σχεδόν την ίδια γλώσσα. Με βάση τη βιβλική χρονολογία, ο 19^ος αιώνας π.Χ. είναι η εποχή που έζησε ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος και τα αδέρφια του, είναι η εποχή που και οι 12 γιοι του Ισραήλ, μαζί με τον πατέρα τους, μετακόμισαν στην Αίγυπτο…

Ένας άλλος επιστήμονας, Αμερικανός σερβικής καταγωγής, ο καθηγητής Ντούγκλας Πέτροβιτς, στο θορυβώδες και σκανδαλώδες μάλιστα βιβλίο του με τίτλο «Το αρχαιότερο αλφάβητο του κόσμου. Τα Εβραϊκά ως γλώσσα πρωτο-συμφωνητικής γραφής»^[4], ισχυρίζεται ότι κατάφερε να αποκωδικοποιήσει τις σιναϊτικές επιγραφές και να εξακριβώσει το όνομα του ευφυούς δημιουργού του πρώτου στην ιστορία αλφαβήτου.

Ο Ντούγκλας Πέτροβιτς ισχυρίζεται ότι κατάφερε να αποκωδικοποιήσει τις σιναϊτικές επιγραφές και να εξακριβώσει το όνομα του δημιουργού του πρώτου στην ιστορία αλφαβήτου

Το όνομά του, όπως ισχυρίζεται ο επιστήμονας, είναι Μανασσής. Ναι, ναι, εκείνος ο Μανασσής, τον οποίον είχε ευλογήσει ο Ιακώβ με το αριστερό του χέρι, ενώ το δεξί του χέρι το έβαλε στο κεφάλι του μικρότερου αδελφού του, του Εφραίμ (Γεν. 48: 13-14).

Θυμάστε, τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο, τον αγαπημένο γιο του Ιακώβ, που πουλήθηκε στα 17 του από τα αδέρφια του στην Αίγυπτο και έγινε εκεί, με τη βοήθεια του Θεού, δεύτερος σε ισχύ μετά τον ίδιο τον Φαραώ; Σπούδασε τη σοφία των ιερέων, έφερε το αιγυπτιακό όνομα Ψονθομφανήχ και παντρεύτηκε την Ασεννέθ (Ασενάθ), την κόρη του ιερέα της Ηλιούπολης (Γεν. 41: 45). Ο Μανασσής και ο Εφραίμ, οι προπάτορες δύο εκ των 12 φυλών του Ισραήλ, ήταν γιοι αυτού του εβραιο-αιγυπτιακού ζεύγους. Περιττό να πούμε ότι τα δύο αδέρφια έπρεπε να γνωρίζουν άπταιστα και τη γλώσσα του Εβραίου πατέρα και τη γλώσσα της Αιγύπτιας μητέρας. Όπως ισχυρίζεται ο καθηγητής Πέτροβιτς, βασιζόμενος στις απεικονίσεις και στις αποκωδικοποιημένες από αυτόν επιγραφές στο ναό της Χατχόρ, ο μεγαλύτερος αδελφός Μανασσής, ο οποίος ήταν αναγκασμένος να παραχωρήσει την πρωτοτοκία του στον Εφραίμ, ήταν επικεφαλής προσωπικά ο ίδιος στις εκστρατείες των Εβραίων ανθρακωρύχων που ξεκινούσαν από το Δέλτα του Νείλου για το Σινά με σκοπό την εξόρυξη της πολύτιμης για τους Αιγυπτίους γαλαζοπράσινης πέτρας…   

Είναι πιθανό, ωστόσο, ότι στη δημιουργία του πρώτου αλφαβήτου συμμετείχε και ο ίδιος ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος, με τον οποίον ο Κύριος ήταν πάντα μαζί του (Γεν. 39: 2-5) και ο οποίος εν πολλοίς είναι τύπος του Ίδιου του Χριστού. Δεν είναι τυχαίο που το βιβλίο της Γένεσης, που είναι το πρώτο από την Πεντάτευχο του Μωυσή, από το 37^ο κεφάλαιο μέχρι το τελευταίο, το 50^ο, είναι αφιερωμένο στην ιστορία του Ιωσήφ. Πιθανόν, ο ίδιος ο Ιωσήφ να κατέγραψε την ιστορία της ζωής του και, μερικούς αιώνες μετά, ο Άγιος προφήτης Μωυσής να χρησιμοποίησε αυτές τις γραφές για να συντάξει το πρώτο του βιβλίο^[5]…

Όμως, ας επιστρέψουμε στο βιβλίο του Πέτροβιτς. Θα ήταν λίγο αν λέγαμε ότι είχε πολύ ψυχρή αποδοχή από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του, τον Ντούγκλας Πέτροβιτς σταμάτησαν να τον προσκαλούν σε πολλά επιστημονικά συνέδρια. Εκτός από αυτό, ορισμένοι από τους συναδέλφους του, βιβλικοί και αιγυπτιολόγοι, σταμάτησαν να του δίνουν το χέρι. Πολλοί τον θεωρούν παράξενο, εκκεντρικό και ονειροπόλο. Όμως, ο ίδιος ο καθηγητής είναι πεπεισμένος ότι αργά ή γρήγορα ο επιστημονικός κόσμος θα αναγκαστεί να συμφωνήσει με τα επιχειρήματά του.

Όπως και να έχει, όποιος και να είναι ο δημιουργός του πρωτο-εβραϊκού (ή πρωτο-χαναανικού;) αλφαβήτου, η εμφάνισή του κατά την περίοδο της παραμονής των Εβραίων στην Αίγυπτο, χωρίς αμφιβολία, ήταν δώρο της Θείας Πρόνοιας. Όταν τον 14^ο αιώνα π.Χ. ο Μωυσής έβγαλε τους Εβραίους από την Αίγυπτο, στη διάθεσή του δεν είχε ένα πλήρως καθιερωμένο αλφάβητο, αλλά ήταν αρκετά χρήσιμο. Ήταν ένα αλφάβητο συμφωνητικό, δηλαδή αλφάβητο που αποτελούνταν κυρίως από σύμφωνα. Με αυτό το αλφάβητο ο Ίδιος ο Θεός έγραψε τις Πλάκες με τις δέκα εντολές. Με αυτό το αλφάβητο ο Άγιος Θεόπτης έγραψε την Πεντάτευχο (Τορά). Επρόκειτο για τα πρώτα πέντε βιβλία στην ιστορία που που προορίζονταν για τον απλό αναγνώστη. Δεν προορίζονταν ούτε για «αφιερωμένους» ούτε για μυστικιστικές ελίτ ούτε καν για ειδικά εκπαιδευμένους αξιωματούχους, ικανούς να αποκωδικοποιούν τα ιερογλυφικά ή τη σφηνοειδή γραφή.   

Η πρόσφατη συγκλονιστική ανακάλυψη των Αμερικανών χριστιανών αρχαιολόγων στο όρος Εβάλ, κοντά στη βιβλική πόλη Συχέμ, δηλαδή, το κείμενο της κατάρας σε μικροσκοπική μολύβδινη πλάκα, που περιέχει το όνομα του Γιαχβέ και που είναι γραμμένη με αλφάβητο ανάλογο αυτού του Σινά^[6], κατά πως φαίνεται, επιβεβαιώνει τη θαρραλέα υπόθεση του καθηγητή Πέτροβιτς. Αλλά αυτή είναι τελείως διαφορετική ιστορία…