Ο γρίφος της παραβολής του Χριστού για τη χαμένη δραχμή: τι το ασυνήθιστο υπήρχε σε αυτό το κέρμα;

Στις παραβολές Του ο Χριστός συχνά αναπτύσσει πλοκή γύρω από το θέμα των χρημάτων. Μια από αυτές τις παραβολές είναι και η σύντομη ιστορία για τη χαμένη δραχμή. Σε αυτήν διηγείται ότι μια γυναίκα που είχε δέκα δραχμές έχασε τη μια και άρχισε να την ψάχνει με επιμέλεια στο σπίτι, άναψε κεριά για αυτό το σκοπό και άρχισε να σκουπίζει το πάτωμα. Όταν βρήκε τη δραχμή που είχε χάσει, τότε κάλεσε τις φίλες της για να χαρούν μαζί της. Γιατί, όμως, η γυναίκα χάρηκε τόσο πολύ που βρήκε τη δραχμή; Άραγε, είχε τόσο μεγάλη ανάγκη από χρήματα;

Η δραχμή, ένα ασημένιο νόμισμα που έφερε το πορτρέτο του ηγεμόνα, ήταν μια μικρή νομισματική μονάδα. Το τάλαντο, που εμφανίζεται σε άλλες ευαγγελικές παραβολές, ισοδυναμούσε με έξι χιλιάδες δραχμές. Ήταν εύκολο να χάσει κανείς ένα τόσο μικρό κέρμα, ιδίως επειδή τα σπίτια των απλών Εβραίων ήταν αρκετά σκοτεινά (η μόνη πηγή φωτός ήταν ένα μικρό παράθυρο) και το χωμάτινο πάτωμα ήταν καλυμμένο με ψάθες ή καλαμιές. Ακριβώς για αυτό το λόγο η γυναίκα της παραβολής άναψε κεριά και άρχισε να σκουπίζει το πάτωμα, ώστε να μπορεί να δει τη λάμψη του νομίσματος ή να ακούσει τον ήχο του.

Ισραηλινή δραχμή. Φωτογραφία από ανοιχτές διαδικτυακές πηγές

Προφανώς, για να βρει κανείς ένα τόσο μικρό κέρμα δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Τότε γιατί να το ψάξει με τόση επιμέλεια; Υπάρχουν διάφοροι πιθανοί λόγοι. Ο πιο προφανής είναι η πολύ μεγάλη ανάγκη μιας γυναίκας που έχει μόνο δέκα δραχμές. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές διατυπώνουν μια διαφορετική υπόθεση.

Τε θέμα είναι ότι στην αρχαία Ιουδαία η δραχμή δεν χρησιμοποιούνταν μόνο ως μέσο πληρωμής, αλλά και ως παραδοσιακό κόσμημα. Οι παντρεμένες γυναίκες φορούσαν ένα κάλυμμα κεφαλής στο οποίο ήταν ραμμένα δέκα ή περισσότερα ασημένια νομίσματα. Η νύφη έβγαινε στον γαμπρό της με αυτήν την εμφάνιση, και αυτό ήταν ένα είδος προίκας. Σύμφωνα με τον νόμο, τα νομίσματα αυτά ήταν απαραβίαστα και δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν ούτε ως ενέχυρο σε πιστωτή.

Μια γυναίκα που θα έχανε ένα τέτοιο νόμισμα ενδεχομένως να είχε μεγάλο πρόβλημα: ο σύζυγός της θα μπορούσε να σκεφτεί ότι το είχε χρησιμοποιήσει για λάθος πράγματα και παρά τη θέλησή του. Πιθανόν στη παραβολή γίνεται λόγος για μια τέτοια περίπτωση. Για αυτό το λόγο, η πρωταγωνίστρια χάρηκε τόσο πολύ που βρήκε τη μικρή δραχμή στο ημίφως, ανάμεσα σε ψάθες και καλαμιές που κάλυπταν το πάτωμα.

Αφήνοντας τους ακροατές Του να συναισθανθούν τη χαρά της γυναίκας, ο Χριστός συγκρίνει αυτό το συναίσθημα με τη χαρά που νιώθουν ο Θεός και οι άγγελοί Του «ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λκ. 15: 10). Σε αυτήν την παραβολή ο Χριστός επιπλήττει τους γραμματείς και τους Φαρισαίους που τον κατηγορούσαν ότι συναναστρεφόταν και έτρωγε με τους απόβλητους της ιουδαϊκής κοινωνίας – τους τελώνες και τους αμαρτωλούς.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύει τη συγκεκριμένη παραβολή και ταυτίζει τη χαμένη δραχμή με τον Αδάμ μετά την πτώση και τη γυναίκα της παραβολής με τον ίδιο τον Χριστό που λύτρωσε την ανθρωπότητα από τις αμαρτίες: «Τὶς δὲ ἂν εἴη ἡ γυνὴ ἡ ἔχουσα τὰς δέκα δραχμὰς ἀναγκαῖον εἰπεῖν, ἀγαπητοὶ· αὕτη ἐστὶν ἡ τοῦ Θεοῦ σοφία ἔχουσα τὰς δέκα δραχμὰς· ποίας ψήφισον· ἀγγέλους, ἀρχαγγέλους· ἀρχὰς, ἐξουσίας· δυνάμεις· θρόνους· κυριότητας· χερουβὶμ καὶ σεραφὶμ καὶ Ἀδὰμ τὸν πρωτόπλαστον· ταύτην τὴν δραχμὴν τοῦ Ἀδὰμ ὑπό της τοῦ διαβόλου κακίας ἐκβοσκηθείσαν καὶ εἰς τὸν δὲ τὸν βυθὸν τοῦ βίου καθελκισθείσαν καὶ ταῖς πολυφλόγοις ἡδοναῖς τοῦ βίου τῶν ἁμαρτημάτων χρωσθείσαν, ἐλθοῦσα ἢ τοῦ Θεοῦ σοφία ἀνεύρατο· το πὼς εὔρατο, ἀγαπητοί; Ἦλθεν ἐξ ουρανών, λαμβάνει τὸν ὀστράκινον λύχνον τοῦ σώματος ἅπτει τῷ φωτὶ τῆς Θεότητος, ἐπιτίθησι τὴ λυχνία τοῦ σταυροῦ· ζητεῖ τὴν δραχμὴν καὶ εὑρίσκει αὐτὴν ὑπὸ τὴν ταφήν, ἀναφέρει τὴν δραχμὴν εἰς τὴν αὐλὴν καὶ τὴ τῶν ἀγγέλων νομὴ ἐμάνδρευσεν αὐτήν».