Η θυσιαστικότητα της ιεροσύνης

Ο Αρχιμανδρίτης Τζέρεμι έχει διατελέσει Πρωτοσύγκελος της Ορθόδοξης Αντιοχειανής Αρχιεπισκοπής στη Βόρεια Αμερική και βοηθός του Προκαθημένου της, του Μητροπολίτη Ιωσήφ (αζ-Ζεχλαουί). Ο πατήρ Τζέρεμι είναι απόφοιτος της Ιερατικής Σχολής του Αγίου Βλαδίμηρου της πολιτείας της Νέας Υόρκης, από όπου αποφοίτησε το 2004.

Ο Αρχιμανδρίτης Τζέρεμι (Ντέβις) Η θυσιαστικότητα είναι η βάση της ιερατικής διακονίας. Οι περισσότεροι από εμάς αυτό το θεωρούμε δεδομένο, αλλά τι ακριβώς σημαίνει για μας, όταν ακούμε τη λέξη «θυσιαστικότητα»; Μήπως αυτή η έννοια εγείρει σκέψεις περί οικονομικών δυσκολιών και περί προστριβών στην οικογένεια; Ή μήπως φέρνει στο μυαλό μας την εικόνα ενός ιερέα που φτυαρίζει το χιόνι μπροστά από την εκκλησία και σφουγγαρίζει τα πατώματα, επειδή δεν υπάρχει άλλος να το κάνει; Ή μήπως σηματοδοτεί το φόβο για ενδεχόμενες προσωπικές επιθέσεις και απόρριψη από τη μεριά αυτών τους οποίους υπηρετούμε;

Σήμερα, στη χώρα μας [Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής], η έννοια της θυσιαστικότητας είναι τουλάχιστον διφορούμενη. Σεβόμαστε τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, το στρατιωτικό προσωπικό, τους κληρικούς και όλους εκείνους που θυσιάζονται γενναία για τους άλλους. Μας αρέσει (τουλάχιστον όταν έχουμε κάνει μια έντιμη πράξη) να θεωρούμε τους εαυτούς μας ήρωες σαν κι αυτούς. Ωστόσο, συχνά φοβόμαστε ότι οι μεγάλες θυσίες μπορεί να είναι βαρύ φορτίο, και γι’ αυτό προσπαθούμε να τις αποφεύγουμε. Κανένας γονιός δεν μεγαλώνει το παιδί του με την προοπτική αργότερα να θυσιάζεται για τους άλλους. Αντιθέτως, οι περισσότεροι άνθρωποι καθοδηγούν τα παιδιά τους προς έναν πιο εύκολο δρόμο, χωρίς να χρειάζεται να κάνουν θυσίες.

Εξαιτίας αυτής της αμφίσημης στάσης της κοινωνίας απέναντι στη θυσιαστικότητα, οι νέοι μπορεί να απορρίψουν την ιερατική κλήση. Συχνά ακούω πολλούς πιστούς γονείς να αποθαρρύνουν τους γιους τους από σπουδές σε Ιερατική σχολή και τη χειροτονία, φοβούμενοι ότι θα αναγκαστούν να υποφέρουν. Στην Αρχιεπισκοπή μας, ο αριθμός των ιερέων που μεγάλωσαν σε ορθόδοξες οικογένειες είναι δυσανάλογα μικρότερος από τους ιερείς εκείνους που μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία από άλλες ομολογίες ή που μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των νέων φαίνεται να αποφεύγει την ιεροσύνη; Θα ήταν δύσκολο να εντοπίσει κανείς μια συγκεκριμένη αιτία, αλλά φαίνεται ότι κάποιοι διστάζουν να ακολουθήσουν το δρόμο της διακονίας στην Εκκλησία από το φόβο ότι αυτός ο δρόμος έχει πολλές δυσκολίες.

Ωστόσο, αυτή η στάση που επικρατεί στην κοινωνία έχει σοβαρές συνέπειες. Η θυσιαστικότητα είναι το θεμέλιο όχι μόνο της ποιμαντικής διακονίας, αλλά και ολόκληρης της χριστιανικής ζωής. Η Καινή Διαθήκη λέει ότι όλοι οι χριστιανοί πρέπει να θυσιάζονται καθημερινά, να αρνούνται τον εαυτό τους, παρακολουθώντας τις ιερές ακολουθίες, προσευχόμενοι, δείχνοντας υπακοή στον Θεό, δίνοντας ελεημοσύνη κ.λπ. (πρβλ. Ρωμ. 12: 1, Εβρ. 13: 15-16). Φοβάμαι ότι πολλοί από εμάς αγνοούμε αυτά τα χωρία της Αγίας Γραφής, επειδή μας είναι πολύ δύσκολο να αποδεχτούμε την ίδια την ιδέα της θυσιαστικότητας.

Η θυσιαστικότητα είναι το θεμέλιο όχι μόνο της ποιμαντικής διακονίας, αλλά και ολόκληρης της χριστιανικής ζωής

Όταν παραμελούμε αυτές τις πτυχές της πίστης, κλέβουμε τους εαυτούς μας. Μια τέτοια αδιαφορία εκ μέρους μας είναι θλιβερή και αδικαιολόγητη, μια και η σύγχρονη αντίληψη για τη θυσιαστικότητα, που βασίζεται στον εγωισμό και το φόβο, απέχει πολύ από τις θυσίες και την προσφορά που ο Θεός περιμένει από εμάς.

Στη Βίβλο, το να θυσιάζεται κανείς είναι σχεδόν πάντα αφορμή όχι για να φοβάται και να απομακρύνεται, αλλά να χαίρεται και να ευχαριστεί τον Θεό. Όπως ο βασιλιάς και προφήτης Δαβίδ είπε: «Ἐκύκλωσα καὶ ἔθυσα ἐν τῇ σκηνῇ αὐτοῦ θυσίαν ἀλαλαγμοῦ, ᾄσομαι καὶ ψαλῶ τῷ Κυρίῳ». Και το «καὶ θυσάτωσαν αὐτῷ θυσίαν αἰνέσεως καὶ ἐξαγγειλάτωσαν τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν ἀγαλλιάσει!» (Ψαλ. 26:6 και Ψαλ. 106:22). Οι θυσίες συχνά συνοδεύονταν από γιορτές και πανηγύρια, όπως αναφέρεται στο Δευτερονόμιο: «Καὶ θύσεις ἐκεῖ θυσίαν σωτηρίου καὶ φαγῇ καὶ ἐμπλησθήσῃ και εὐφρανθήσῃ ἔναντι Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου» (Δευτ. 27: 7. Πρβλ. επίσης Γεν. 31: 54 και Γ΄Βασ. 8: 61-65). Ακόμα και όταν ο λαός πρόσφερε θυσίες σε ένδειξη λύπης για τις αμαρτίες που είχε διαπράξει, πάντα ήλπιζε ότι ο Θεός θα τον συγχωρέσει.

Έχουμε ξεχάσει τη χαρά της θυσίας, επειδή μας απασχολεί κατά προτεραιότητα το κόστος που έχει η θυσία. Στα βιβλικά χρόνια, όταν οι άνθρωποι έφερναν κυρίως τρόφιμα και ζώα στον Θεό, κόστιζε ακριβά η αγορά μιας αγελάδας ή ενός πρόβατου. Τότε, πολλοί άνθρωποι μόνο σε ειδικές περιπτώσεις αγόραζαν κρέας. Επίσης, επειδή μόνο στο Ναό της Ιερουσαλήμ μπορούσαν να προσφέρουν τις θυσίες τους, χρειαζόταν πολύς κόπος και χρήματα για να το πραγματοποιήσει κανείς. Παρά ταύτα, οι πιστοί εκείνα τα χρόνια πρόσφεραν με χαρά τις θυσίες τους, θεωρώντας τες ως ένδειξη αγάπης και πίστης προς τον Θεό και ελπίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα Τον πλησιάσουν.

Στην εποχή μας, ωστόσο, αποφεύγουμε τις πνευματικές θυσίες, που είναι τα πιο μεγαλειώδη δώρα, τα οποία επιθυμεί ο Θεός: το χρόνο μας, τον κόπο μας, τους πόρους μας, την αγάπη και την ανιδιοτελή υπακοή μας. Αυτά τα δώρα είναι πιο ακριβά από τις θυσίες της Παλαιάς Διαθήκης και απαιτούν την προσφορά της ζωής μας ολόκληρης στον Θεό. Μας απασχολεί το τίμημα που θα πρέπει να πληρώσουμε γι’ αυτά και τα αποφεύγουμε, επειδή τα θεωρούμε βάρος. Αλλά αυτή η στάση είναι κοντόφθαλμη. Σε σύγκριση με τις προσφορές των ανθρώπων της Παλαιάς Διαθήκης τα αγαθά που θα απολαύουμε θα είναι απείρως μεγαλύτερα από τα κόστη. Όταν αποφασίζουμε να κάνουμε μια πνευματική θυσία, νιώθουμε τη θεραπευτική παρουσία του Θεού, ερχόμαστε σε ένωση μαζί Του, γινόμαστε φίλοι Του, και αυτή η φιλία γεμίζει τη ζωή μας με χαρά, ειρήνη, νόημα και ευτυχία. Και αυτά τα αγαθά δεν έχουν τέλος, καθώς συνεχίζονται και μετά το θάνατο στην αιωνιότητα. Όπως λέει ο Απόστολος Παύλος σε μία από τις επιστολές του: «τὸ γὰρ παραυτίκα ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν καθ᾿ ὑπερβολὴν εἰς ὑπερβολὴν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν» (Β΄ Κορ. 4:17).

Ας επιστρέψουμε τώρα στο θέμα της ιεροσύνης. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η θυσιαστικότητα ήταν αναπόσπαστο μέρος της ποιμαντικής διακονίας. Στην Παλαιά Διαθήκη, το βασικό καθήκον των ιερέων ήταν να προσφέρουν στο Ναό θυσίες στον Θεό. Οι ιερείς δέχονταν κρέας, δημητριακά, λάδι και κρασί από τον λαό, τα οποία στη συνέχεια τα πρόσφεραν στον Θεό στο θυσιαστήριο, και η φωτιά μετέτρεπε τα πάντα σε καπνό που ανέβαινε στον ουρανό. Μέσω αυτών των προσφορών οι πιστοί εξέφραζαν τη φιλοξενία τους προς τον Θεό, ανάλογη με εκείνη που όταν μια οικογένεια ετοιμάζει πλούσιο τραπέζι για έναν αγαπητό καλεσμένο.

Στην Εκκλησία όλοι μαζί αποτελούμε βασίλειον ιεράτευμα και οι ζωές μας είναι Ναός, στον οποίο προσφέρονται πολύ πιο σημαντικές θυσίες (πρβλ. Α΄ Πέτρ. 2: 5, 9). Ως ιερός λαός καλούμαστε να προσφέρουμε στον Θεό φιλοξενία και φιλικότητα, να Του δείχνουμε τον ίδιο σεβασμό που δείχνουμε στους ανθρώπους. Προσφέροντάς Του την υπακοή μας γεμάτη αγάπη, δείχνουμε ότι οι ανάγκες και οι επιθυμίες Του είναι πιο σημαντικές για εμάς από τις δικές μας, όπως κάνουμε με τους πιο στενούς μας φίλους και τα μέλη της οικογένειάς μας. Προσφέροντας τα χρήματά μας και τη φροντίδα μας στους φτωχούς, εκφράζουμε συμπόνια προς τα αγαπημένα παιδιά του Θεού, όπως ακριβώς θα μπορούσαμε να φροντίζουμε τα παιδιά των φίλων μας ως προέκταση της αγάπης μας προς τους γονείς τους. Βρίσκοντας καθημερινά χρόνο για τον Θεό στη λατρεία και την προσευχή, δηλώνουμε έμπρακτα ότι Τον θέλουμε στη ζωή μας, όπως ακριβώς πρόθυμα βρίσκουμε χρόνο για τους φίλους και την οικογένειά μας, προκειμένου να τους έχουμε κοντά μας.

Στην Εκκλησία όλοι μαζί αποτελούμε βασίλειον ιεράτευμα

Η αγάπη που νιώθουμε στις καρδιές μας όταν συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους ξεπερνά κατά πολύ το χρόνο, τα χρήματα και την προσπάθεια που καταβάλλουμε. Κάτι παρόμοιο μπορούμε να πούμε και για την προσφορά μας στον Θεό. Ο Κύριος δε θέλει η προσφορά μας να είναι καθήκον, καταναγκασμός ή μορφή ιερού μαζοχισμού, αλλά έκφραση μεγάλης και βαθιάς αγάπης, ώστε να μας επιτρέψει να ανυψωθούμε πάνω από την κοσμικότητα και να έλθουμε σε κοινωνία με την Αγία Τριάδα. Ο Απόστολος Παύλος το είπε λακωνικά και όμορφα: «ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός» (Β΄ Κορ. 9:7).

Όσοι από μας έχουν κληθεί στην ιεροσύνη προσφέρουν τη διακονία τους στον Θεό ως δώρο. Πρέπει να καθοδηγούμε τους ανθρώπους στον δρόμο της σωτηρίας όχι μόνο με λόγια, αλλά και με το δικό μας παράδειγμα, τονίζοντας με περισσότερο ζήλο και γενναιότητα τη δέσμευσή μας προς τον Θεό. Η ιεροσύνη απαιτεί μεγάλες θυσίες και προσπάθειες, αλλά αν είμαστε έτοιμοι γι’ αυτές, η χάρη του Αγίου Πνεύματος θα γεμίσει τις καρδιές μας με θεία αγάπη και ο σταυρός μας δε θα είναι τόσο βαρύς. Ο Κύριος υποσχέθηκε ότι θα σηκώσει μαζί μας τον ζυγό μας, κάνοντάς τον ελαφρύτερο: «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. Ἄρατε τὸν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» (Μτ. 11:28-30).

Αδελφοί και αδελφές, ας σηκώσουμε τα βάρη της χριστιανικής ζωής με χαρά. Ας προσβλέπουμε στον Θεό, φανερώνοντάς Του τη μεγάλη μας αγάπη και αφοσίωση. Αν ο γιος μας ακούσει στην καρδιά του μια φωνή που να τον καλεί στην διακονία της Εκκλησίας, ας τον παροτρύνουμε αποφασιστικά να κάνει το θέλημα του Θεού και να αφιερώσει τη ζωή του σε Εκείνον που ανταποδίδει όλες τις θυσίες μας με ασύγκριτα πλουσιότερες ευλογίες.