Πάσχα είναι το δώρο που δεν αξίζουμε. Να φανταστούμε, για παράδειγμα, έναν αδιάλλακτο εγκληματία που δικάζεται, καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη και ξαφνικά απελευθερώνεται και ανταμείβεται γενναιόδωρα. Το Πάσχα, μετά την Μεγάλη Εβδομάδα, είναι ακριβώς ένα τέτοιο θαυμάσιο δώρο, εντελώς παράλογο για την ανθρώπινη λογική.
Τις ημέρες πριν από το Πάσχα, και ιδιαίτερα τη Μεγάλη Παρασκευή, νιώθεις ακριβώς αυτό, ότι είσαι ένας συλληφθείς ληστής, μπροστά στον οποίο παίζεται βιντεοκασέτα με δικά σου εγκλήματα. Η προδοσία του Ιούδα, η κακία των Φαρισαίων και των γραμματέων, η απιστία των Ιουδαίων, η μαύρη αχαριστία των ανθρώπων που θεραπεύτηκαν από τον Χριστό, η δειλία των αποστόλων, η άρνηση του Πέτρου, όλα αυτά νιώθεις ότι αφορούν εσένα, όλα αυτά μιλάνε για σένα. Τη Μεγάλη Παρασκευή, όταν περιφέρουμε τον Επιτάφιο με την νεκρική πομπή γύρω από την εκκλησία, η ίδια σκέψη σφίγγει το στήθος: «Αυτόν, τον Ιησού, που τόσο πολύ αγαπώ, Τον σκότωσαν εξαιτίας μου. Ακόμα κι αν όλοι οι άνθρωποι του κόσμου ήταν άγιοι, οι αμαρτίες μου έτσι και αλλιώς θα ανάγκαζαν τον Κύριο να σταυρωθεί. Και ο Χριστός σταυρώθηκε – εξαιτίας μου, εξαιτίας μας».
Και ξαφνικά, μετά τη φρίκη της Μεγάλης Εβδομάδας, έρχεται το Μέγα Σάββατο, που είναι γεμάτο φως και ελπίδα, και αμέσως μετά, έρχεται το Πάσχα – σαν έκρηξη, σαν δυνατός σεισμός. Και συνειδητοποιείς ότι όλα τα εγκλήματά σου έχουν καταργηθεί από τη δύναμη του Πάσχα, ότι τώρα όλα είναι καινούργια, όλα έχουν αλλάξει. Έχεις συγχωρεθεί, έχουμε συγχωρεθεί όλοι, η συνείδησή μας ανανεώθηκε. Ο Χριστός συγχωρεί τους σταυρωτές του και τους κάνει στενούς φίλους. Οι αμαρτίες μας κάηκαν στο καμίνι της θείας αγάπης. Ο κατάλογος των ανομιών μας ξεπλύθηκε από το πάναγνο Αίμα του Σωτήρος. Το τίμημα της σωτηρίας πληρώθηκε, ο διάβολος καταισχύνθηκε, η κόλαση καταστράφηκε, η ανθρώπινη φύση ανανεώθηκε. Και όλα αυτά τα δώρα τα λαμβάνουμε χωρίς να τα αξίζουμε στο ελάχιστο. Ω, θαύμα! Ο ληστής ελευθερώθηκε και επιβραβεύτηκε πλουσιοπάροχα.
Είναι σημαντικό να καταλάβω από πού με έβγαλε ο Χριστός, εμένα, τον εγκληματία – από την ίδια την κόλαση! «Επί γης κατήλθες, ίνα σώσης Αδάμ, και εν γη μη ευρηκώς τούτον Δέσποτα, μέχρις Άδου κατελήλυθας ζητών», λέει στίχος από τα Εγκώμια του Επιταφίου Θρήνου του Μεγάλου Σαββάτου. Ο Κύριος βρήκε στα βάθη του Άδη όχι μόνο τον Αδάμ – βρήκε και εμένα. Ήμουν κι εγώ εκεί πριν ο Θεάνθρωπος απλώσει το χέρι Του προς το μέρος μου και με τραβήξει «ἐξ ᾅδου κατωτάτου». Ο Άδης είναι η κατάσταση εκείνου που έχει αρνηθεί τον Θεό. Γνωρίζω αυτή την κατάσταση, έχω βρεθεί εκεί, και ο Χριστός με έβγαλε από τον Άδη της αμαρτωλής μου σκληρότητας. Το Πάσχα, με αυτή την έννοια, είναι η χαρισματική ανανέωση της προσωπικής μας εξόδου από την πνευματική Αίγυπτο: από τον Άδη της άθεης ζωής. Και πάλι, ο Κύριος με έβγαλε από εκεί αποκλειστικά με την ευσπλαχνία Του, χωρίς να το αξίζω. Όλο αυτό είναι απολύτως παράλογο. Και αυτό, επειδή είναι θαύμα.
Ας προσέξουμε τα ίδια τα δώρα. Έχετε αισθανθεί τη νύχτα του Πάσχα μια κάποια ανανέωση της ζωής, ή για να το πούμε καλύτερα, την ίδια τη νέα ζωή να έρχεται με ορμή; Αυτό είναι δώρο του Χριστού, το οποίο μοιράζει σε εκατομμύρια ανθρώπους. «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ κατετέθης Χριστέ, καὶ θανάτῳ σου τὸν θάνατον ὤλεσας, καὶ ἐπήγασας τῷ κόσμῳ, τὴν ζωήν». Ο Χριστός είναι η πηγή της νέας ζωής και ο Ίδιος είναι η νέα ζωή. Αυτός, ο Αναστάς, είναι μέσα μας και εμείς μέσα Του. Ο Χριστιανισμός είναι η πνοή της νέας ζωής που βρίσκεται ακόμα εδώ στην επίγεια ζωή. Αυτή η νέα ζωή δεν θα υπήρχε αν ο Ιησούς δεν είχε αναστηθεί.
Και τι γίνεται με τις αμαρτίες μας; Είναι σαν να μην υπάρχουν τώρα, είναι ως εάν δεν υπήρχαν – και αυτό επίσης είναι ένα ανήκουστο δώρο. «Μετὰ τῶν κακούργων, ὡς κακοῦργος Χριστέ, ἐλογίσθης δικαιῶν ἡμᾶς ἅπαντας, κακουργίας τοῦ ἀρχαίου πτερνιστοῦ». Και τώρα μας είναι αδύνατον να αμαρτάνουμε εν γνώσει μας, από αγάπη για την αμαρτία. Τώρα η αμαρτία δεν έχει καμία θέση στη ζωή μας. Το να αμαρτάνουμε μετά την Ανάσταση σημαίνει ότι σταυρώνουμε ξανά τον Πάσχοντα Δούλο του Κυρίου. Ναι, δεν θα αποφύγουμε την πραγματικότητα της αμαρτίας. Αλλά υπάρχει αμαρτία λόγω αδυναμίας και υπάρχει αμαρτία με συνειδητή επιθυμία και αγάπη. Δεν κάνω αυτό που θα ήθελα να κάνω, αλλά κάνω αυτό που μισώ (Ρωμ. 7:15) - έγραφε ο Απόστολος Παύλος. Στη χειρότερη περίπτωση μόνο μια τέτοια αμαρτία μπορεί να εμφανιστεί στη ζωή μας – αμαρτία από αδυναμία, μισητή από εμάς και ανεπιθύμητη, την οποία θα αντιπαλεύουμε όλη μας τη ζωή, ακόμη και αν μερικές φορές έχουμε ήττες. Είναι ξένη προς εμάς, αφύσικη για την ύπαρξή μας. Και θα φέρνουμε ξανά και ξανά τις αμαρτίες μας στον Αναστάντα εκ νεκρών, για να τις κάψει ξανά και ξανά με τη φωτιά της ανεξάντλητης αγάπης Του.
Όταν τελειώνουν τα λόγια, αρχίζει η μουσική – είπε ο Χάινε, νομίζω. Το Πάσχα είναι πιο πάνω και από τη μουσική και από τις λέξεις, και χωρίς αυτό δεν θα είχε νόημα ούτε το ένα ούτε το άλλο. Για ποιο πράγμα να τραγουδάμε, αν η επίγεια ζωή είναι μια προετοιμασία για την αιώνια φυλάκιση στο σκοτάδι; Για ποιο πράγμα να μιλάμε αν το τέλος όλων των λόγων είναι τα κατώτατα της γης; Όμως, το Πάσχα γεμίζει με νόημα και φως όλη τη ζωή μας και την κάνει είσοδο στη χαρά της Βασιλείας των Ουρανών. Αν υπάρχει Πάσχα, τότε υπάρχει νόημα να ζούμε, για Ποιον να τραγουδάμε, τι να κηρύττουμε. Γι’ αυτό κι εμείς, μετά το Πάσχα, θα ζούμε στην Εκκλησία, θα ψέλνουμε στον Κύριο και θα κηρύττουμε το Ευαγγέλιο. Διότι πρέπει να προετοιμαστούμε για τον εορτασμό του Πάσχα που μας περιμένει κάτω από τον νέο ουρανό και στη νέα γη – το Πάσχα που θα λάβει χώρα στη Βασιλεία του μέλλοντος αιώνος (βλ. Λκ 22:16, Αποκ. 21:1).
Χριστός Ανέστη!