Άγιος Ιωάννης Μαξιμόβιτς

Τον σύγχρονο, αλλά άγνωστο στους πολλούς, άγιο ’Ιωάννη Μαξιμόβιτς θα παρουσιάσουμε τώρα. Τον άγιο, πού τα ιστορικά γεγονότα τής εποχής του αλλά και ή πρόνοια τού Θεού, τον ανάγκασαν να ζήσει και να δράσει σέ πολλές χώρες τού πλανήτη μας, και με την ποιμαντική του δράση όπως και με την ασυνήθιστη αλλά και ιδιόρρυθμη αγία του ζωή, να κηρύξει την ’Ορθοδοξία.

Γεννήθηκε στις 4 ’Ιουνίου τού 1896 στο χωριό Αντάμοβκα τής επαρχίας Χαρκώβ τής Ουκρανίας, σχετικά κοντά με το Κίεβο. Ή οικογένειά του ήταν αριστοκρατική. Ό πατέρας του Μπόρις υπήρξε στρατάρχης, ό θείος του πρύτανής τού πανεπιστημίου τού Κιέβου, και ένας άλλος συγγενής του ήταν ό άγιος ’Ιωάννης, μητροπολίτης τού Τομπόλσκ. 'Όταν βαπτίσθηκε πήρε το όνομα Μιχαήλ. Μικρός ήταν φιλάσθενος και έτρωγε λίγο. Την δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του την πήρε στη στρατιωτική ακαδημία τής Πολτάβας (1907-1914) και μετά σπούδασε στο πανεπιστήμιο τού Χαρκώβ νομική και έπειτα διορίστηκε στο περιφερειακό δικαστήριο τού Χαρκώβ. 'Όταν σπούδαζε στο Χαρκώβ, πρότυπό του και ίνδαλμά του ήταν ό αρχιεπίσκοπος Μελέτιος Λεόντοβιτς, ό όποιος διακρινόταν για την άσκητικότητα του και μάλιστα για το κατόρθωμά του να μη κοιμάται τη νύχτα και να περνά ώρες ολόκληρες ακίνητος με τα χέρια όρθια και προσευχόμενος. Κοιμήθηκε το 1841, γνωρίζοντας εκ των προτέρων την ήμερά και την ώρα τού θανάτου του, και τα λείψανά του φυλασσόταν κάτω από την άγια Τράπεζα τού μοναστηριού τής αγίας Σκέπης.

Το 1921, λόγω τού εμφυλίου πολέμου πού επικράτησε στη Ρωσία μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων, ή οικογένειά του αναγκάσθηκε να μεταναστεύσει στο Βελιγράδι. Εκεί ό Μιχαήλ, πουλώντας εφημερίδες για να συντηρηθεί, σπούδασε θεολογία παίρνοντας το πτυχίο του το1925. Το1924 χειροθετήθηκε αναγνώστης, το1926 εκάρη μοναχός και πήρε το όνομα Ιωάννης, για να τιμήσει το συγγενή του τον άγιο Ιωάννη μητροπολίτη τού Τομπόλσκ, και στις 21 Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων τής Παναγίας μας, χειροτονήθηκε ιερεύς. Διετέλεσε καθηγητής των θρησκευτικών στο Σέρβικο κρατικό Λύκειο (1925- 1927) και καθηγητής στην ιερατική σχολή τού άγιου Ιωάννη τού Θεολόγου στο Μοναστήρι (1929- 1934). Εκεί τελούσε λειτουργίες στα ελληνικά για τούς 'Έλληνες τής περιοχής, πού τον εκτιμούσαν ιδιαιτέρως. Επίσκοπος ’Αχρίδας την εποχή εκείνη ήταν ό λόγιος και ευσεβέστατος επίσκοπος Νικόλαος Βελιμήροβιτς, «ό Χρυσόστομος των Σέρβων», ό όποιος εκτιμούσε και αγαπούσε τον νεαρό ιερομόναχο. Συχνά έλεγε· «Άν επιθυμείτε να γνωρίσετε ένα ζωντανό άγιο, δεν έχετε παρά να πάτε στην Βιτώλ για να συναντήσετε τον πατέρα Ιωάννη».

Πράγματι οι μαθητές τής ιερατικής σχολής άρχισαν ν’ αντιλαμβάνονται ότι όταν όλοι κοιμόνταν εκείνος έμεινε ξύπνιος, περνούσε από τα δωμάτιά τους τα βράδια, τούς σκέπαζε, τούς σταύρωνε και έφευγε. Τελικά οι μαθητές διαπίστωσαν ότι δεν κοιμόταν σχεδόν καθόλου στο κρεβάτι και τις λίγες ώρες πού ξεκουραζόταν, σχεδόν μία ή δύο ώρες το βράδυ, κοιμόταν σέ καθιστή στάση ή γονατιστός στο πάτωμα μπροστά στα εικονίσματα. Το παράδειγμα τού Μελετίου Λεόντοβιτς, πού ήταν το ίνδαλμά του, όπως προαναφέραμε, πήρε σάρκα και οστά και στη δική του ζωή. 'Όπως ομολόγησε αργότερα ό ίδιος, αυτό συνέβαινε από τότε πού έκάρη μοναχός. Είναι κάτι πού αναφέρει ό άγιος Παχώμιος (4ος αιώνας) στους μοναχικούς του κανονισμούς, ότι οι μοναχοί δεν πρέπει να κοιμούνται ξαπλωτοί αλλά καθιστοί.

Ό ’Ιωάννης λειτουργούσε κάθε μέρα και έτρωγε μία φορά στις 11 το βράδυ. Κατά την διάρκεια τής πρώτης και τής τελευταίας βδομάδας τής Σαρακοστής δεν έτρωγε τίποτα απολύτως και την υπόλοιπη νηστεία, όπως και στη νηστεία των Χριστουγέννων, έτρωγε μόνο πρόσφορο. Το ίδιο αυστηρά νήστευε κάθε εβδομάδα, Παρασκευή και Σάββατο, πριν τη λειτουργία τής Κυριακής.

Φορούσε πέδιλα ή παντόφλες χωρίς κάλτσες, ανεξάρτητα από καιρικές συνθήκες και εποχές, και πολλές φορές περπατούσε ξυπόλητος και λειτουργούσε, ακόμη και ως επίσκοπος, πράγμα για το όποιο δέχθηκε άγριες επικρίσεις. ’Έμενε ξυπόλητος, γιατί συνήθιζε να χαρίζει τα πέδιλά του σέ κάποιο φτωχό πού δεν είχε ή και για άσκηση, μιμούμενος τούς κατά Χριστόν σαλούς.

Οι μαθητές τής ιερατικής σχολής τού Μοναστηριού, στην περίοδο των διακοπών τους, δεν μιλούσαν για τίποτα άλλο στους δικούς τους παρά για τον ιδιόρρυθμο και κα τα Χριστόν σαλό ιερομόναχο πατέρα ’Ιωάννη. Ό επιφανής και λόγιος επίσκοπος Κάλλιστος Γουέαρ, ’Άγγλος προσήλυτος στην ’Ορθόδοξη ’Εκκλησία, όταν ρωτήθηκε κάποτε ποιες μορφές τον εντυπωσίασαν στην ’Ορθοδοξία, ανάμεσα στα ελάχιστα άτομα πού ανέφερε ήταν και το όνομα τού Ιωάννου Μαξιμόβιτς. ’Ανεπανάληπτη και άκρως ιδιόρρυθμη περίπτωση.

Το 1934 (28 Μαΐου) χειροτονείται επίσκοπος Σαγγάης στην Κίνα. Προσπάθησε ν’ αποφύγει την χειροτονία αυτή, επικαλούμενος ένα φυσικό πρόβλημα πού είχε με την άρθρωση στην ομιλία του. οι επίσκοποι όμως μείνανε ανυποχώρητοι, επικαλούμενοι ότι και ό Μωυσής είχε παρόμοιο πρόβλημα και όμως εξελέγη αρχηγός τού ’Ισραήλ. Ό αρχιεπίσκοπος τού Χαρκώβ ’Αντώνιος, μία από τις μεγαλύτερες μορφές τής ρωσικής ’Εκκλησίας την εποχή εκείνη (μετέπειτα μητροπολίτης Κιέβου και Γαλικίας, πρώτος τού πατριαρχικού θρόνου τής Ρωσίας και πρόεδρος τής ρωσικής ’Εκκλησίας τής διασποράς), ό όποιος είχε υπό την προστασία και καθοδήγησή του τον ’Ιωάννη από την εποχή πού σπούδαζε στο Χαρκώβ, σέ γράμμα του προς τον αρχιεπίσκοπο Δημήτριο τής’ Άπω Ανατολής αρνείται την πρόσκληση ν’ αποσυρθεί στην Κίνα και γράφει: «Στη δική μου θέση, σαν την ψυχή μου, σαν την καρδιά μου, σάς στέλνω τον Βλαντίκα επίσκοπο Ιωάννη. Αυτός ό μικροκαμωμένος εύθραυστος άνθρωπος, πού φαίνεται σαν παιδί, είναι στην πραγματικότητα ένα θαύμα της ασκητικής σταθερότητας και αυστηρότητας, σέ μια εποχή πού τη ζωή μας τη διακρίνει ή απόλυτη πνευματική εξασθένηση».

Στη Σαγγάη δημιουργεί ορφανοτροφείο και στέγη για παιδιά φτωχών οικογενειών, πού το αφιέρωσε στον άγιο Τύχωνα τού Ζαντόσκ. Συνολικά τα παιδιά πού φιλοξενηθήκανε στο 'ίδρυμα έφθασαν τα 3.500. "Όταν έφθασαν στη Σαγγάη οι κομμουνιστές, ό Ιωάννης μετέφερε αρχικά τα παιδιά στις Φιλιππίνες και έπειτα στο Σάν Φρανσίσκο τής ’Αμερικής. Το ίδιο έκανε και για το υπόλοιπο ποίμνιό του.

Άγιος Ιωάννης Μαξιμόβιτς Και σαν επίσκοπος ό ’Ιωάννης τελούσε όλες τις ακολουθίες καθημερινά. Λειτουργούσε επίσης καθημερινά οπουδήποτε και αν βρισκόταν, είτε σέ τραίνο, είτε σέ πλοίο, είτε σέ νοσοκομείο. Όταν ήταν άρρωστος και δεν μπορούσε να λειτουργήσει μόνος του, καλούσε ένα ιερέα στο δωμάτιό του να λειτουργήσει. ’Επισκεπτόταν ασθενείς καθημερινώς. Τούς εξομολογούσε και τούς κοινωνούσε. ’Άν ή κατάσταση τού ασθενούς ήταν σοβαρή, ό άγιος περνούσε ώρες ατέλειωτες δίπλα του, προσευχόμενος γονατιστός, και ή προσευχή του αυτή πολλές φορές έφερνε το θαύμα. Είχε χάρισμα να επικοινωνεί με τούς διανοητικά ανάπηρους και τούς δαιμονισμένους. Ήταν επίμονος όχι μόνο στις προσευχές του, αλλά και στα αιτήματά του προς τις αρχές και τις εξουσίες, για το καλό των ενοριτών του και γενικά των συνανθρώπων του. Παρέμεινε μέρες ολόκληρες στην Ουάσιγκτον, στην αίθουσα αναμονής τού υπουργείου εξωτερικών υποθέσεων, μέχρι να πάρει την άδεια εισόδου χιλιάδων Ρώσων προσφύγων από την Κίνα συμπεριλαμβανομένων και των αρρώστων, γεγονός πού κανείς άλλος δεν το είχε κατορθώσει νωρίτερα.

’Έμεινε αλύγιστος και άφοβος κατά την ιαπωνική κατοχή τής Κίνας. Ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος τής ρωσικής κοινότητας, γιατί οι προηγούμενοι δύο πρόεδροι πού δεν υπέκυψαν στις ιαπωνικές πιέσεις δολοφονήθηκαν. Μετά το τέλος τού πολέμου ασκήθηκε πίεση στους Ρώσους κληρικούς τού εξωτερικού να δεχθούν ως πατριάρχη το νέο πατριάρχη τής σοβιετικής Εκκλησίας. ’Από τούς έξι ιεράρχες τής ’Άπω Ανατολής, μόνον ό επίσκοπος ’Ιωάννης έμεινε πιστός στη ρωσική Εκκλησία τής διασποράς. Το1946 ανέβασαν τον άγιο στο αξίωμα τού αρχιεπισκόπου όλης τής περιφέρειας τής Κίνας.

Μετά την μεταφορά τού ποιμνίου του από την Κίνα στην ’Αμερική, οι Ρώσοι επίσκοποι τής διασποράς, το1951, τον στέλνουν στην επισκοπή Παρισιού και Βρυξελλών, πού περιλάμβανε όλη τη Δυτική Ευρώπη. 'Όπου πήγαινε ό ’Ιωάννης δεν ενδιαφερόταν μόνον για τούς Ρώσους άλλα και για τούς ντόπιους ορθοδόξους. Τελούσε λειτουργίες στα ολλανδικά και στα γαλλικά, όπως παλαιότερα λειτουργούσε στα ελληνικά, στα κινεζικά και στα αγγλικά. Θεωρείται ως ιδρυτής τής σύγχρονης ορθόδοξης ολλανδικής Εκκλησίας. Ενδιαφέρθηκε να γνωρίσουν όλοι οι ορθόδοξοι τούς αγίους τής Δυτικής Ευρώπης πού είχαν ζήσει πριν από το σχίσμα (1054) και, λόγω τής επικρατήσεως τού παπισμού μετέπειτα, μένανε άγνωστοι στην οικουμενική ’Ορθοδοξία.

Το 1962 χιλιάδες Ρώσοι τού Σάν Φρανσίσκο πού γνώριζαν τον άγιο ’Ιωάννη από τη Σαγγάη ζητούν να σταλεί ως αρχιεπίσκοπος στο Σάν Φρανσίσκο, για να επιλυθούν τα προβλήματα πού δημιουργήθηκαν με την παραίτηση - για λόγους υγείας- τού αρχιεπισκόπου Τύχωνος. Ή 'Ιερά Σύνοδος των Ρώσων τής διασποράς ανταποκρίνεται στο αίτημα των πιστών και ό ’Ιωάννης φθάνει εκεί στις 21 Νοεμβρίου τού 1962, ή μέρα τής εορτής των Είσοδίων τής Θεοτόκου, και 28 χρόνια μετά την άφιξή του στη Σαγγάη, πού έγινε επίσης ημέρα των Είσοδίων. Ημέρα των Είσοδίων χειροτονήθηκε και ιερεύς, όπως ήδη αναφέραμε. Και στη Σαγγάη και στο Σάν Φρανσίσκο υπήρχε ένας μισοκτισμένος ναός πού αδυνατούσε να ολοκληρωθεί λόγω διασπάσεως τής έκκλησιαστικής κοινότητας. Και στις δύο περιπτώσεις πέτυχε την ειρήνευση των κοινοτήτων και την ολοκλήρωση των ναών, συνεχίζοντας την ίδια αγία ζωή και ποιμαντική δράση.

Κι όμως αυτόν τον άγιο, ασκητή, ακτήμονα επίσκοπο, κάποιοι τού ενοριακού συμβουλίου τον κατηγόρησαν ότι είχε καταχραστεί χρήματα τής ενορίας. ’Έγινε δημόσιο δικαστήριο και αποδείχθηκε ή αλήθεια. Ό άγιος με σιγουριά και πίστη στον Θεό αντιμετώπισε τις συκοφαντίες χωρίς να κρίνει κανένα, ατάραχα και με γαλήνη. Και παλαιότερα στην Σαγγάη επιχείρησαν δύο φορές να τον δηλητηριάσουν. Μία ρίχνοντας δηλητήριο στο φαγητό του και μία ρίχνοντας δηλητήριο στον οίνο τής αγίας προθέσεως! Την δεύτερη δηλητηρίαση την επιχείρησε... ιερεύς, ό όποιος αργότερα στο Σάν Φρανσίσκο έγραφε συνεχώς άρθρα εναντίον του. 'Όταν αργότερα πέθαινε από καρκίνο, ό άγιος όντως Ιωάννης, πήγε και τον βρήκε για να τον ελευθερώσει από τις αμαρτίες του και πέτυχε να μετανοήσει.

Κοιμήθηκε εν Κυρίω στο Σιάτλ (2-7-1966). Γνώριζε εκ των προτέρων την ήμερα τού θανάτου του. Τάφηκε στον καθεδρικό ναό τού Σάν Φρανσίσκο πού ό ίδιος ολοκλήρωσε. Ή ανακομιδή των λειψάνων του έγινε το1993 και το σώμα του εύρέθη άφθαρτο και παραμένει έτσι. Ή επίσημη αναγνώρισή του ως άγιου από τη σύνοδο των Ρώσων επισκόπων τής διασποράς έγινε στις 2-7-1994 την ήμερα τής κοιμήσεώς του. Έκτοτε πλήθος κόσμου απ’ όλες τις χώρες τής γης επισκέπτεται το λείψανό του, το προσκυνά και ζητά τη μεσιτεία του και την ευλογία του.

Ό άγιος Ιωάννης Μαξιμόβιτς θα κηρύττει συνεχώς στις μέρες μας, με την περίπτωσή του, ότι ή αγιότητα και για μάς τούς ανθρώπους τού 21ου αιώνα δεν είναι ένα άπιαστο όνειρο. 'Ακόμη και σήμερα, και μάλιστα σέ χώρες κοσμικές, δελεαστικές, πού είναι παραδομένες στη ύλη, στο χρήμα, στην ξέφρενη ηδονή, στην αλόγιστη κατανάλωση, πού με τα τεχνολογικά τους επιτεύγματα έχουν δημιουργήσει επίγειους υλικούς παραδείσους και έχουν λησμονήσει εντελώς τον αληθινό, παρουσιάζονται άνθρωποι πού ζουν όπως οι πρώτοι χριστιανοί και ασκητές και είναι κατάφορτοι από τη χάρη και την ενέργεια τού Θεού. ” Ας παραδειγματισθούμε άπ’ αυτούς και ας τούς μιμηθούμε.

Πηγή «Ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί ἡ ἱερά ἀποδημία μας στήν Ἀμερική», ἐν περιοδικῷ Θεοδρομία Θ΄ 3 (Ἰούλιος – Σεπτέμβριος 2007) 377 - 382.