Κατά την περίοδο 2014-2019 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας υπέστη πραγματικούς διωγμούς

Ο Μητροπολίτης Βλαντίμιρ (Μορόζ) είναι επίσκοπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, μητροπολίτης του Ποτσαΐβ, βικάριος της επαρχίας του Κιέβου, προεστώς της Λαύρας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ποτσαΐβ. Φέτος στις 15 Αυγούστου έκλεισε τα 60 χρόνια του.

Μητροπολίτης Βλαντίμιρ (Μορόζ)

– Δέσποτα, στην τελευταία σας συνέντευξη για την πύλη Pravoslavie.Ru αναφερθήκατε στις παράνομες πράξεις των αρχών, σχετικά με τα μεγάλα ιερά μοναστήρια μας, όπως η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, η Λαύρα του Ποτσαΐβ, η Λαύρα του Σβιατογκόρσκ και άλλα παλιά μοναστήρια, τα οποία, με πρωτοβουλία του πρώην εγγυητή του Συντάγματος της Ουκρανίας (δηλ. του Πέτρο Ποροσένκο –; υποσημ. μεταφρ.) έπρεπε να παραδοθούν στη νέα σχισματική «Εκκλησία». Επίσης, ακόμη πιο πριν, το περιφερειακό συμβούλιο του Τερνόπολ έκανε πρόταση να παραδοθεί η Λαύρα του Ποτσαΐβ στο μουσείο, ώστε να γίνει, κατά τη δήλωσή τους, «δημοσίως προσιτό πνευματικό κέντρο», τόσο για τους Ελληνοκαθολικούς όσο και για τους ψευδορθόδοξους οργανισμούς όλων των τύπων. Σήμερα, το πολιτικό σύνθημα «Γλώσσα, στρατός, πίστη» διαλύθηκε στον αέρα, ακολουθώντας τη φυγή του Προέδρου κ. Ποροσένκο. Μιλήστε μας για το πώς η αδελφότητα της μονής ξεπέρασε όλες αυτές τις δοκιμασίες;

– Όπως αρμόζει στους μοναχούς, με ανδρεία, ηρωικά, θα έλεγα. Γιατί έχουμε το σύνθημα κατά τον Απόστολο: «Εμοί γαρ το ζην Χριστός και το αποθανείν κέρδος (Φιλ. 1,21). Αφού μπήκαμε στο τάγμα των μοναχών, δεν πρέπει να κοιτάμε πίσω (βλ. Λκ. 9, 62). Περνώντας τις δοκιμασίες των τελευταίων πέντε ετών, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αυτά είναι λουλούδια σε σύγκριση με τα αγκάθια, που υπέφεραν οι προκάτοχοι και οι δάσκαλοί μας, που διέμεναν στη λαύρα στα χρόνια των διωγμών του Χρουστσόφ, την περίοδο1950 – 1960. Έτσι και μας άφησε ο Θεός, να δοκιμαστεί η πίστη του καθενός, με πόσο ζήλο αγωνίζεται ο καθένας και πόσο καλά εκπληρώνει τις μοναχικές του υποσχέσεις.

– Πώς είναι η κατάσταση και η διάθεση σήμερα;

– Όπως βλέπουμε, σήμερα η κατάσταση έχει λίγο αλλάξει. Όσοι μας επιβουλεύονταν έκαναν τις προσπάθειές τους και τώρα επήλθε σχετική ησυχία. Όμως, τι μας περιμένει στο μέλλον, μόνο ο Θεός το ξέρει, μόνο σ’ Αυτόν έχουμε αποθέσει την ελπίδα μας. Σκεφτόμαστε τα χειρότερα, ελπίζουμε τα καλύτερα και για όλα ευχαριστούμε τον Θεό...

Ποτέ δε θ’ αφήσουν την Εκκλησία του Χριστού σε ησυχία, επειδή αυτή μαρτυρά ότι ο κόσμος βρίσκεται κάτω από την εξουσία του πονηρού

Καταλαβαίναμε ότι εάν ο πρώην ηγέτης της χώρας προχωρούσε την στρατηγική του, θα μας εξόντωνε. Όμως οι προσευχές και οι αναστεναγμοί των ανθρώπων εισακούστηκαν από τον Θεό. Και Αυτός μας δίνει τη δυνατότητα να εκτιμάμε αυτό που έχουμε. Όσον αφορά στην καινούργια ηγεσία της χώρας και τη στάση της απέναντι στην κανονική Εκκλησία, δεν μπορούμε ακόμα να πούμε κάτι συγκεκριμένα. Ο ίδιος ο καινούργιος εγγυητής του Συντάγματος είχε δηλώσει ότι η ανάμειξη στη ζωή της Εκκλησίας είναι απαράδεκτη, όμως οι βοηθοί του εκφράζουν εντελώς αντίθετη άποψη, π.χ. δηλώνουν την αναγκαιότητα αλλαγής ονόματος της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Ουκρανίας.

Ξέρετε, την Εκκλησία του Χριστού δεν θα την αφήσουν ποτέ σε ησυχία, επειδή εκείνη μαρτυρά ότι ο κόσμος βρίσκεται κάτω από την εξουσία του πονηρού. Και ο αμαρτωλός κόσμος δεν μπορεί να το αντέξει. Κατά την Αγία Γραφή: «Οίδαμεν ότι εκ του Θεού έσμεν, και ο κόσμος όλος εν τω πονηρώ κείται. Οίδαμεν δε ότι ο υιός του Θεού ήκει και δέδωκεν ημίν διάνοιαν ίνα γινώσκωμεν τον αληθινόν· και έσμεν εν τω αληθινώ, εν τω υιώ αυτού Ιησού Χριστώ». (Α΄ Ιω 5, 19 – 20 )

Λαύρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Ποτσαΐβ

– Δέσποτα, στις πολυάριθμες ακολουθίες στη Λαύρα ακούγονται προσευχές για την ειρήνη στην Ουκρανία, ακόμη και μετά την τράπεζα η αδελφότητα προσεύχεται ξανά για την ειρήνη. Είναι γνωστό ότι στις αρχές του χρόνου είχαν έρθει πούλμαν με οπλισμένους ανθρώπους, μετά είχαν έρθει οι αντιπρόσωποι των ουνιτών και όλοι ήθελαν να καταλάβουν τη Λαύρα του Ποτσαΐβ. Αλλά σαν να υπήρχε κάποια δύναμη, που δεν τους άφηνε να μπουν μέσα και όλες αυτές οι «πρωτοβουλίες» τελικά απέτυχαν...

– Όντως, η προσευχή είναι μεγάλη δύναμη. Το αναφέρουν και οι Άγιοι Πατέρες, αλλά κι εμείς το επιβεβαιώνουμε, καθώς στη λαύρα η προσευχή δεν παύει ούτε για ένα λεπτό. Οι αδελφοί, με τη σειρά, ακατάπαυστα, διαβάζουν το ψαλτήρι, συνεχώς διαβάζουν τους ακάθιστους ύμνους, μετά τους εσπερινούς και τις αγρυπνίες, κάθε αδελφός προσεύχεται στο κελί του και αργά το βράδυ, περίπου τα μεσάνυχτα, κάνουν περιφορά των εικόνων και του Σταυρού του Κυρίου γύρω από το μοναστήρι... Οι Ουράνιες Δυνάμεις μας φυλάνε. Σύμφωνα με την ιστορία μας, στα χρόνια των διωγμών, εμφανιζόταν ο ίδιος ο Άγιος Ιώβ του Ποτσαΐβ και μπροστά στα μάτια των υπηρετών του Χρουστσόφ, που ήρθαν να κλείσουν το Ναό της Αγίας Τριάδος, οι τοιχογραφίες του ξαφνικά ανανεώθηκαν και άρχισαν να λάμπουν...

(Η Πέμπτη Φάλαγγα του Πούτιν είναι η Εκκλησία της Μόσχας, με κύριο εργαλείο την εξολόθρευση της πνευματικότητάς μας! Κάθε λεπτό, που ξοδεύετε στην εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας, είναι μια σφαίρα σε Ουκρανό στρατιώτη! ... Θάνατος στους παπάδες της Μόσχας!) Παρόμια φυλλάδια του «Δεξιού Τομέα» κολλούσαν στους τοίχους της Λαύρας του Ποτσαΐβ και σε όλη την Ουκρανία, δίπλα στους ναούς της κανονικής Εκκλησίας. – Ναι, εμείς, οι δημοσιογράφοι, το είχαμε ακούσει από τους παλιούς μοναχούς της λαύρας...

– Στις αρχές του 20^ου αιώνα η Εκκλησία ήταν καταδικασμένη σε καταστροφή. Θυμηθείτε εκείνα τα «άθεα πενταετή σχέδια» και τα μέτρα καταπίεσης, όταν η Εκκλησία έπρεπε να εξαφανισθεί. Και τι έγινε; Άρχισε ο πόλεμος του 1941 – 1945. Ο Στάλιν, για πρώτη φορά, απευθύνθηκε στον λαό με τα λόγια: «Αδελφοί και αδελφές» και όχι «σύντροφοι». Άρχισαν ν’ ανοίγουν τους ναούς. Οι ιερείς και οι αρχιερείς, οι κοσμικοί, άρχισαν να επιστρέφουν από τις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Επειδή οι διώκτες πολεμούν όχι εναντίον μας. Εμείς, αν και είμαστε μοναχοί, πιστοί, είμαστε απλοί άνθρωποι και είναι πολύ εύκολο να μας εξολοθρεύσουν. Όμως το να πολεμούν εναντίον του Θεού και της Εκκλησίας Του είναι σαν να επιδιώκουν να κάνουν κακό στον εαυτό τους. Και βλέπουμε πώς τελείωσαν τις ζωές τους οι διώκτες όλων των εποχών, ξεκινώντας από τον Νέρωνα της Ρώμης και τελειώνοντας με τους εργάτες της αθεϊστικής μηχανής του 20^ου αιώνα. Επειδή ο Θεός έχει και τη δύναμη και την αλήθεια. Και η προσευχή του λαού του Θεού δεν διαλανθάνει της προσοχής Του. Ευχαριστούμε τον Κύριο για τις δοκιμασίες, βλέπουμε ότι ο Θεός μάς ακούει και μας δίνει ακόμα τον χρόνο για μετάνοια και να κάνουμε αυτό για το οποίο έχουμε προοριστεί. Κάθε λεπτό, που έχουμε ζήσει σωστά, μας κάνει να χαιρόμαστε, γιατί το ζήσαμε με μετάνοια. Γιατί μας ανανεώνει, μας καθαρίζει και μας προετοιμάζει για την αιωνιότητα.   

Το να πολεμούν εναντίον του Θεού και της Εκκλησίας Του είναι σαν να επιδιώκουν να κάνουν κακό στον εαυτό τους

Όταν ξεκίνησαν οι πολεμικές επιχειρήσεις στα ανατολικά της χώρας, οι ακραίοι εθνικιστές άρχισαν να μοιράζουν φυλλάδια, με εκκλήσεις να κατασχεθούν οι ναοί της «επιτιθέμενης εκκλησίας». Έφτασαν, μάλιστα, σε σημείο να έρθει η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας στον μητροπολιτικό ναό της πόλης Σούμι και να ψάξουν στα υπόγεια για κιβώτια με σφαίρες. Στην πραγματικότητα, τα κιβώτια περιείχαν απομεινάρια από λιωμένα κεριά. Στη λαύρα έρχονταν συνέχεια κάποια ύποπτα άτομα και παρατηρούσαν τριγύρω με προσοχή. Ύστερα μάθαμε ότι προβοκάτορες προσπαθούσαν να βάλουν κρυφά στο μοναστήρι όπλα και χειροβομβίδες, ώστε ν’ αποδείξουν ότι οι μοναχοί συμμετέχουν στον πόλεμο και ύστερα να καταλάβουν τη λαύρα. Δόξα τω Θεώ, έγκαιρα προλάβαμε ν’ αποκαλύψουμε την προβοκάτσια, καλώντας την αστυνομία και την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας. Ο Κύριος απέρριψε τους εχθρούς της Εκκλησίας και μας προστάτεψε. Οι επιβουλευόμενοι τη λαύρα ηττήθηκαν. Μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι κατά την περίοδο 2014 – 2019 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας υπέστη πραγματικούς διωγμούς.    

– Αυθόρμητα έρχεται στη σκέψη η αναλογία από την ιστορία της Λαύρας του Ποτσαΐβ, όταν το 1675, απόσπασμα, αποτελούμενο από 50 χιλιάδες Τούρκους στρατιώτες, ετράπη σε άτακτη φυγή, μόλις είδαν ότι τα βέλη, που εκτόξευσαν εναντίον της λαύρας, στράφηκαν πίσω στους ίδιους...

– Ξέρετε, αυτό το ιστορικό γεγονός έχει πραγματική απόδειξη. Στο Ποτσαΐβ μέχρι τώρα διαμένουν απόγονοι εκείνων των Τούρκων στρατιωτών, οι οποίοι, βλέποντας αυτό το θαύμα, έγιναν χριστιανοί κι έμειναν εδώ. Και όλα αυτά τα σύγχρονα φαινόμενα, με μανιασμένες επιθέσεις κατά της Εκκλησίας του Θεού, με τόμους, που εξυπηρετούν αλλότρια συμφέροντα, δεν προκαλούν έκπληξη στους πιστούς. Επειδή όλοι ξέρουν τα λόγια του Αποστόλου ότι ο «διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί, ζητών τίνα καταπίη» (Α΄ Πετ. 5,8). Αυτός δεν θέλει υλικά αγαθά και πλούτο, αλλά θέλει να επιτεθεί στην Εκκλησία, στην κανονική της οργάνωση, και να καταστρέψει τη σωστή σχέση του Θεού με τον άνθρωπο.

Θαυμαστή απολύτρωση της Λαύρας του Ποτσαΐβ από την εισβολή των Τούρκων, στις 5 Αυγούστου του 1675. Λιθογραφία του 19ου αι.

Στο Γεροντικό διαβάζουμε για έναν όσιο, που περπατούσε και είδε τον δαίμονα, ο οποίος καθόταν στο παγκάκι και ξέγνοιαστα κουνούσε τα πόδια του. Ο όσιος τον ρώτησε, γιατί εκείνος κάθεται χωρίς να κάνει τίποτα. Και ο δαίμονας του απάντησε ότι έχει προδιαθέσει τους εχθρούς εναντίον της μονής του Θεού και τώρα αναπαύεται. Έτσι και σ’ εμάς. Οι εχθροί μας ήθελαν να διακόψουν την ένωση του Θεού με τον άνθρωπο, να κάνουν ζημιά στην Εκκλησία, και πρώτ’ απ’ όλα στα μοναστήρια, όπως η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, η Λαύρα του Ποτσαΐβ, η Λαύρα του Σβιατογκόρσκ και άλλα μοναστήρια, τα οποία τώρα, Δόξα τω Θεώ, υπερβαίνουν τα 200... Ακριβώς εναντίον των μονών και των ναών της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας είχαν επιχειρηθεί όλες οι επιθέσεις.

– Στη σχισματική εκκλησία σχεδόν δεν υπάρχουν μοναστήρια. Θεωρητικά υπάρχουν, αλλά στην πράξη μέσα διαμένουν δύο – τρία άτομα, στην καλύτερη περίπτωση. Γιατί έτσι, Δέσποτα;

– Γιατί ο άνθρωπος, που αποφάσισε ν’ αφιερωθεί στον μοναχικό αγώνα, δεν υποκύπτει στα τεχνάσματα των σχισματικών. Νιώθει με την καρδιά του πού είναι η Χάρις και η Αλήθεια του Θεού και πού απουσιάζει. Οι σχισματικοί δεν τα έχουν. Και η σχεδόν πλήρης απουσία των μοναχών το αποδεικνύει...

Γι’ αυτό μερικοί γνωστοί πολιτικοί, καταλαβαίνοντάς το, έψαχναν τους τρόπους να «αποδείξουν» το αντίθετο. Σκέφθηκαν να πάρουν τα μοναστήρια και μετά ν’ αποδείξουν ότι αυτοί κατέχουν την αλήθεια. Αποπειράθηκαν να μας «αφοπλίσουν» μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού, μέσω προσπαθειών ν’ ακυρώσουν τα συμβόλαιά μας με το κράτος για την ενοικίαση των οικοπέδων και των κτισμάτων, μέσω των περιφερειακών διοικήσεων. Όμως ο Κύριος μας έσωσε. Και όπως έχετε σωστά σημειώσει, τα βέλη των επιτιθεμένων στη λαύρα στράφηκαν εναντίον των ιδίων. Η πολιτική όσων επιτέθηκαν στην Εκκλησία απέτυχε παταγωδώς.

– Δέσποτα, τώρα βλέπουμε πως το καινούργιο σχίσμα δυναμώνει. Βλέπουμε πως ο πολιτικός παράγοντας εισβάλλει και στις αμοιβαίες σχέσεις των Τοπικών Εκκλησιών. Και πόσο τραγική είναι για μας η αναγνώριση της «Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας» από τους δύο Πατριάρχες...

– Να σας πω ότι αυτές οι δηλώσεις δεν εκφράζουν την κοινή στάση αυτών των Εκκλησιών. Στην προσωπική επικοινωνία, στην αλληλογραφία, στις δηλώσεις πολλών Ελλήνων Αρχιερέων και αγιορείτων μοναχών, ακούμε εντελώς αντίθετη άποψη.

Να θυμηθούμε τώρα τις Πράξεις των Αποστόλων, όταν οι Απόστολοι φυλακίστηκαν και ο νομοδιδάσκαλος του Μεγάλου Συνεδρίου, ο Γαμαλιήλ, είπε, απευθυνόμενος στους συνέδρες: «Μην ασχολείστε με αυτούς τους ανθρώπους... Γιατί, αν αυτό που σκέφτονται ή αυτό που κάνουν προέρχεται από ανθρώπινη δύναμη, θα διαλυθεί μόνο του» (Πρ. 5,38). Ή να θυμηθούμε τα γεγονότα πριν από 100 χρόνια. Οι μπολσεβίκοι συνέβαλλαν στην εδραίωση της σχισματικής «ανακαινιστικής εκκλησίας» και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως όχι μόνο αναγνώρισε αυτήν την ψεύτικη εκκλησία, αλλά και κατέκρινε τον Πατριάρχη – ομολογιτή Τύχωνα, ως πρόσωπο που προκαλεί σύγχυση στη ζωή της Εκκλησίας. Με τους ανακαινιστές έκαναν συλλείτουργο οι αντιπρόσωποι του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας και Ιεροσολύμων. Θλιβερή σελίδα της Ιστορίας, αλλά γεγονός. Και πού είναι σήμερα οι «ανακαινιστές»; Το έργο τους ήταν «από τους ανθρώπους» και όχι από τον Θεό και γι’ αυτό διαλύθηκε στη διάρκεια μερικών ετών. Έτσι και σήμερα. Έχουμε την πίστη ότι η αλήθεια θα θριαμβεύσει.

– Οι σχισματικοί πάλι εφευρίσκουν κάποιες «ιστορικές αποδείξεις», τις διαδίδουν στα ΜΜΕ, δηλαδή προβαίνουν σε ξεκάθαρη παραποίηση των γεγονότων.

– Εάν κατείχαν την αλήθεια οι σχισματικοί, τότε τα λόγια και οι πράξεις τους θ’ ακτινοβολούσαν την αγάπη, αυτοί οι ίδιοι θα ενεργούσαν κατά τους νόμους της Θεϊκής Αλήθειας, τους νόμους που έγραψε το Άγιο Πνεύμα, μέσω των Αγίων Αποστόλων. Και μεταξύ τους θα είχαν αγάπη και αλληλοκατανόηση.

Άφιξη της Λιτανείας από την επαρχία του Καμενέτς και Ποντόλσκ στη Λαύρα του Ποτσαΐβ, στις 25 Αυγούστου του 2019

Εάν κατείχαν την αλήθεια οι σχισματικοί, τότε τα λόγια και οι πράξεις τους θ’ ακτινοβολούσαν την αγάπη

Όμως βλέπουμε το αντίθετο, την επιθετικότητα. Καινούργιο σχίσμα προκύπτει μεταξύ τους. Είναι φανερό αυτό, επειδή όλα συμβαίνουν μπροστά σε όλον τον κόσμο. Δεν νομίζω ότι οι Ιεράρχες άλλων Τοπικών Εκκλησιών δεν το βλέπουν και δε το καταλαβαίνουν. Είναι δύσκολο να δεχθεί κάποιος τα λάθη του, αλλά θ’ αναγκασθεί να το κάνει. Ο μακαριστός Μητροπολίτης Βλαντίμιρ (Σαμποντάν), σ’ ένα από τα κηρύγματά του, την Κυριακή της Απόκρεω, μου φαίνεται, έλεγε ότι στο τέλος των χρόνων η Εκκλησία θα γίνει αντικείμενο μίσους και διαιρέσεων. Ίσως αυτός ο καιρός δεν είναι μακρυά.

– Ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Ονούφριος προτρέπει όλους μας σε ενότητα, σε σταθερότητα στην πίστη, σε προσωπική ευθύνη κάθε χριστιανού για τη μοίρα της Εκκλησίας, ώστε να μπορέσουμε με αξιοσύνη να περάσουμε τις δοκιμασίες της εποχής.

– Απολύτως σωστό. Πρέπει να καταλάβουμε ότι κάθε δοκιμασία είναι σαν μια εξέταση, αν μπορέσουμε να διατηρήσουμε την πίστη μας. Και κάθε χριστιανός είναι υποχρεωμένος να δώσει αυτή την εξέταση και να πάρει τον σχετικό βαθμό. Τότε θα φανερωθεί, αν ήμασταν πιστοί στον Χριστό, αν ήμασταν μαζί Του, ή τρομάξαμε και υποκύψαμε στις κοσμικές τρικυμίες. Όμως ο Κύριος είναι μαζί μας, σαν Τιμονιέρης αυτού του καραβιού – της Εκκλησίας του Χριστού. Και οφείλουμε να παραμένουμε πιστοί στην Εκκλησία, στον Τιμονιέρη της και σε όλον τον λαό του Θεού. Και ας βοηθήσει ο Κύριος. Επειδή όποιος κοπιάσει για το Πνεύμα, θα θερίσει τη Αιώνια Ζωή (βλ. Γαλ. 6,8).