«Η πολιτεία των μοναχών στην Ουκρανία είναι αποφασισμένη να διατηρεί την ενότητα με την Μητέρα - Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία» Μέρος Α.

Πηγή: Συνοδική Επιτροπή Ιερών Μονών και Μοναχισμού της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

Κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου της Ολομέλειας της Διασυνοδικής Επιτροπής, στην πρωτεύουσα προσέρχονται ηγούμενοι και ηγουμένες από τις Ιερές Μονές διάφορων χωρών, για να συζητήσουν συνοδικά τα έγγραφα που είχαν προετοιμάσει οι θεματικές επιτροπές. Με την ευλογία του Θεού, ούτε οι πολιτικές διαφορές ανάμεσα στα κράτη, στην επικράτεια των οποίων βρίσκεται η Εκκλησία μας, ούτε η τεταμένη ατμόσφαιρα στα μέσα μαζικής επικοινωνίας δεν εμπόδισαν τα τέκνα της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να συμμετάσχουν σε τόσο σημαντικό για τους ορθόδοξους ανθρώπους φόρουμ. Στις εργασίες της Συνόδου συμμετείχε και η Ηγουμένη Σεραφείμα (Σέβτσικ), Καθηγουμένη της Ιεράς γυναικείας Μονής του Αγίου Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Οδησσό, πρόεδρος του Συνοδικής Επιτροπής «Εκκλησία και Πολιτισμός» της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αξιοποιήσαμε αυτή την ευκαιρία και τη ζητήσαμε να απαντήσει σε ερωτήσεις της πύλης «Μοναστικός Αγγελιοφόρος». Και, βέβαια, ξεκινήσαμε από το βασικότερο.  

Μητερούλα (προσφώνηση για τις ηγουμένες και πρεσβυτέρες στη Ρωσία – σημ.μεταφρ.), ξέρουμε, πόσο δύσκολη είναι τώρα η ζωή των ορθόδοξων χριστιανών στην Ουκρανία. Αλλά θα θέλαμε να ακούσουμε από σας, πως ζείτε; Είναι δύσκολο να είναι μοναχός κανείς σε μοναστήρια της Εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας;   

Εμείς ζούμε ήσυχα, και ευχαριστούμε τον Θεό για όλα τα μεγάλα Του ελέη, επειδή ο καθένας από μας, από τους μονάζοντες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ξέρει πολύ καλά, ότι το θεμέλιό μας είναι αμετακίνητο. Η Εκκλησία έχει δημιουργηθεί από τον Ίδιο τον Κύριο. Αυτός είναι η Κεφαλή Της και κανένας άλλος! Δεν είναι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, όπως είπε ένας εκ των Φαναριωτών – αυτό που είπε μπορείτε να το βρείτε στο ίντερνετ. Εμείς όμως ξέρουμε σίγουρα ποιος είναι η αληθινή μας Κεφαλή, γι’ αυτό δε μας απειλεί τίποτα.

Όμως στα μοναστήρια, εκτός από τους μονάζοντες, υπάρχουν και οι ενορίτες των μοναστικών Ναών, όπως και οι συγγενείς των μοναχών. Πολλές φορές, οι απόψεις τους για τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Ουκρανία δε συγκλίνουν καθώς είναι διαμετρικά αντίθετες…

Θα χρειαστεί να δώσουμε σημασία στο γεγονός ότι κανένα μοναστήρι της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν εντάχτηκε στη νέα δομή – την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (OCU)- ούτε ακούσαμε ότι κάποιος από τους μονάζοντες εξέφρασε τέτοια επιθυμία. Αν στις ενορίες της Δυτικής Ουκρανίας υπήρχαν περιπτώσεις, όπου ένα μέρος των ενοριτών εξέφραζαν μια τέτοια επιθυμία, στα μοναστήρια δεν παρατηρήθηκε κάτι παρόμοιο. Συμπεριλαμβανομένων και των μοναστηριών της Δυτικής Ουκρανίας. Και στο Βολίν, και στο Ρόβνο, και στο Λβόβ- και αυτές μάλλον είναι οι πιο προβληματικές περιοχές- οι μονάζοντες ομόφωνα υποστηρίζουν τον Αγιώτατο Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας κ.κ.Κύριλλο και προσεύχονται για τον Προκαθήμενό τους. Είναι ένδειξη ότι η πολιτεία των μοναχών στην Ουκρανία είναι αποφασισμένη να διατηρεί την ενότητα με τη Μητέρα – Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.   

Η επόμενη ερώτηση, μάλλον, απασχολεί όλους αυτούς που οι δικοί τους άνθρωποι βρίσκονται στις αντίπαλες όχθες της σύγκρουσης ανάμεσα στις χώρες, στις οποίες οξύνθηκαν οι πολιτικές σχέσεις. Πείτε μας, πώς και για ποιόν προσεύχεστε;

Όπως ακριβώς αρμόζει στους χριστιανούς, εμείς καθημερινά στις ιερές ακολουθίες προσευχόμαστε υπέρ πάσης Αρχής και Εξουσίας, υπέρ του στρατού, υπέρ του ευσεβούς ημών Έθνους της Ουκρανίας. Και, βεβαίως, εμείς διπλά μνημονεύουμε τον Αγιώτατο Πατριάρχη κ.κ.Κύριλλο, τον Πατέρα μας. Η πρωταρχική υποχρέωση όλων των τέκνων της Εκκλησίας είναι να μνημονεύουν τον Προκαθήμενό τους. Εγώ συνέχεια μνημονεύω τον Αγιώτατο Πατριάρχη κ.κ.Κύριλλο και στις ιερές ακολουθίες και στον προσωπικό μου κανόνα. Και εγώ προσωπικά, ευλαβικά τον αγαπώ και τον τιμώ. Θεωρώ τον Αγιώτατο μία από τις στήλες της σύγχρονης ορθοδοξίας. Μνημονεύω, επίσης, και πολλούς άλλους ιεράρχες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, τους οποίους γνωρίζω προσωπικά, τους οποίους έχω συναντήσει στο δρόμο της ζωής μου και μού έχουν ζητήσει να προσεύχομαι, πράγμα που το κάνω με χαρά στην καρδιά μου. Μνημονεύω πολλούς γνωστούς μου οι οποίοι ζουν στη Ρωσική Ομοσπονδία. Είναι κοντινοί, καλοί, σεβαστοί μου άνθρωποι. Τους μνημονεύω, πρώτα από όλα, επειδή είμαστε όλοι χριστιανοί. Οι αδελφές μνημονεύουν συγγενείς, κοντινούς και μακρινούς, που ζουν στη Ρωσία και είναι δικοί τους άνθρωποι, για τους οποίους, βεβαίως, αυτές προσεύχονται. Εμείς, οπωσδήποτε, προσευχόμαστε για την ειρήνη σε όλο τον κόσμο, και ειδικά στην Ουκρανία, όπως μας προέτρεπε και ο Αγιώτατος Πατριάρχης. Στη διάρκεια κάθε ακολουθίας, όταν κάνουμε προσευχή υπέρ της ειρήνης στην Ουκρανία, όλοι οι παρευρισκόμενοι γονατίζουν. Ακόμα και στις μεγάλες γιορτές, όταν οι γονυκλισίες αποφεύγονται, βλέπω ότι οι ενορίτες προσεύχονται γονατιστοί. Το κάνουν, επειδή ελπίζουν ότι ο Κύριος θα δει την παρρησία τους, θα ακούσει τις προσευχές τους και θα βοηθήσει. Οι άνθρωποι θέλουν πολύ την ειρήνη και υποφέρουν που δεν την έχουν. Και αυτό το βιώνουν ως προσωπική θλίψη.

Μητερούλα, οι 28ες Διεθνείς Χριστουγεννιάτικες Εκπαιδευτικές Αναγνώσεις, που διεξήχθησαν φέτος στα τέλη Ιανουαρίου, ήταν αφιερωμένες στην 75η επέτειο της Νίκης του Σοβιετικού λαού στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Εξακολουθεί η Μέρα της Νίκης να είναι γιορτή για τους πιστούς στην Ουκρανία;

Η 75^η επέτειος της Νίκης στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο είναι για όλους εμάς μεγάλη γιορτή, είναι γιορτή «με δάκρυα στα μάτια». Και όταν στην Ουκρανία τίθεται το ερώτημα αν χρειάζεται να τη γιορτάζουμε σήμερα, η απάντηση είναι οπωσδήποτε χρειάζεται! Ούτε εγώ ούτε οι αδελφές, ούτε κανένας από τους κατοίκους Οδησσού που προσωπικά γνωρίζω έχουμε διαφορετική γνώμη. Η Οδησσός υπέφερε πολύ στα χρόνια του πολέμου. Έχουν καταστραφεί με βάρβαρο τρόπο μοναδικά μνημεία αρχιτεκτονικής. Έχουν εξοντωθεί εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, από αυτούς δεκάδες χιλιάδες εβραίοι. Οι φασίστες τους βασάνισαν και μετά τους έκαψαν ζωντανούς, βάζοντάς τους σε παλιές καλύβες και χύνοντας μετά πάνω τους βενζίνη. Στην Οδησσό υπάρχει μουσείο του Ολοκαυτώματος, το οποίο θεμελίωσε η εβραϊκή κοινότητα. Πρόσφατα συνάντησα εκεί κρατούμενο τότε σε γκέτο, που σήμερα είναι 92 χρονών. Είναι ζωντανός, υγιής, εύρωστος και χάρηκα πολύ που συνομίλησα με επιζώντα μάρτυρα εκείνων των τρομερών γεγονότων. Του ευχήθηκα υγεία και χρόνια πολλά, του έσφιξα το χέρι… Αυτός ο άνθρωπος είναι ένας από τους αυτόπτες μάρτυρες της διαβολικής σκληρότητας του φασισμού και έχει να διηγηθεί πολλά για τα όσα απαράδεκτα έκαναν οι χιτλερικοί κατακτητές οι οποίοι ήταν κατακυριευμένοι από την μισάνθρωπη ιδεολογία. Ήταν πολύ διδακτικό που συναντήθηκα με αυτόν ως μια ζωντανή ενανθρώπιση της ιστορίας.

Η Οδησσός είναι πολυεθνική πόλη. Στην Περιφέρεια Οδησσού διαμένουν κάτοικοι 132 εθνικοτήτων και όλοι εμείς συνυπάρχουμε ειρηνικά. Η ειρήνη για τους κατοίκους της Οδησσού είναι πολύ σημαντική αξία, γι’ αυτό για μας είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, τη Νίκη!

Είναι επίσης σημαντικό και για έναν άλλο λόγο: όποιες και να είναι οι διαφορές μας, για να προστατεύουμε την Ορθοδοξία και την πίστη των πατέρων, πρέπει να ενώνουμε τις προσπάθειες. Αν αυτό δε γίνεται, τότε οι συνέπειες είναι τραγικές…

Ναι, έχετε δίκιο. Παρεμπιπτόντως, στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου στην Ουκρανία οξύνθηκαν τα σχίσματα και οι εκκλησιαστικές αναταραχές, επειδή η χιτλερική κατακτητική εξουσία με κάθε τρόπο τους στήριζε. Είχε δημιουργηθεί η λεγόμενη Αυτοκέφαλη Εκκλησία με επικεφαλής τον Πολύκαρπο Σικόρσκιϊ, ο οποίος όχι μόνο αποσχίστηκε από το Πατριαρχείο Μόσχας, αλλά παρακινούσε σε εχθρική αντιπαλότητα προς ό,τι είχε σχέση με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Έσπερνε έριδες ανάμεσα στους χριστιανούς. Τότε περίπου είχε δημιουργηθεί η Αυτόνομη Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία ήταν ενωμένη με το Πατριαρχείο Μόσχας αλλά ήταν υπό διωγμό της χιτλερικής εξουσίας. Οι αρχιερείς και κληρικοί συλλαμβάνονταν. Η γκεστάπο συνέλαβε τον Μητροπολίτη Αλέξιο (Γκρομάντσκιϊ), τον Επικεφαλής της Αυτόνομης Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και το 1944 τον σκότωσαν οι οπαδοί του Μπαντέρα (ιδεολόγος του ουκρανικού εθνικισμού – σημ.μεταφρ.). Οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανικού αντάρτικου στρατού, οι οποίες τότε μάχονταν ενάντια στο Σοβιετικό στρατό, και, όπως τώρα ισχυρίζονται οι οπαδοί τους, μάχονταν και ενάντια στους γερμανοφασίστες κατακτητές, αντιμετώπιζαν με σκληρότητα τα μέλη της Αυτόνομης Ορθόδοξης Εκκλησίας, που στήριζε το Πατριαρχείο Μόσχας. Αυτοί σκότωσαν πάνω από σαράντα ιερείς, και πολλοί κληρικοί είχαν υποστεί βασανισμούς και μαρτύρια. Κάποιους από αυτούς τους έπνιξαν ζωντανούς στα πηγάδια, άλλους τους εκτέλεσαν. Οι οπαδοί του Μπαντέρα έκλεψαν τον επίσκοπο Μανουήλ (Ταρνάβσκιϊ) και τον κρέμασαν στο δάσος μόνο και μόνο επειδή βρισκόταν σε κανονική ενότητα με το Πατριαρχείο Μόσχας. Λίγοι το ξέρουν, αλλά είναι πικρή σελίδα στην ιστορία της Ουκρανίας.