«Είναι η ιστορία της ανάστασης»

Ο μοναχός Σωφρόνιος (Κόπαν) είναι Αμερικανός, που είναι ένοικος ενός μικρού μοναστηριού, του Ντραγκάνατς (Draganac), στο Κόσοβο, αφιερωμένου στους Αγίους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ. Ο ανταποκριτής της Πύλης μας του πήρε συνέντευξη και ρώτησε για το πώς είναι η ζωή ενός Αμερικανού μοναχού και γενικώς των ορθοδόξων χριστιανών στο Κόσοβο.

Οι πιστοί της Μονής Ντραγκάνατς στην πασχαλινή ακολουθία

– Πάτερ Σωφρόνιε, ήρθατε στην Αμερική για να διηγηθείτε για το μοναστήρι σας;

– Ναι, για το μοναστήρι μας, καθώς και για την κατάσταση των πραγμάτων και για το πώς ζουν οι άνθρωποι τώρα στο Κόσοβο. Φέτος η πίεση από τους ντόπιους μουσουλμάνους έχει αυξηθεί σημαντικά. Στη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών υπήρχε τάση για βελτίωση των σχέσεων, όμως αυτήν την άνοιξη έλαβαν χώρα μερικές προκλήσεις.

– Ποιος τις οργάνωσε;

– Δεν ξέρω ακριβώς ποιος, γιατί είχα ακούσει διάφορες υποθέσεις. Νομίζω ότι αυτά τα γεγονότα συνέβησαν βασικά λόγω της δυσαρέσκειας από πλευράς αλβανικού πληθυσμού, σε σχέση με τις συνέπειες της ανεξαρτησίας. Θεωρώ ότι στη διάρκεια πολλών ετών οι Σέρβοι ήταν αποδιοπομπαίοι τράγοι γι’ αυτούς, όμως μόλις οι Σέρβοι έφυγαν από τους τόπους τους, αποδείχτηκε ότι η χώρα τους είναι ακόμη πιο φτωχή απ’ ό,τι πριν και τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Κάποιοι τώρα προβληματίζονται με αυτά τα δεδομένα, όμως κάποιοι άλλοι καταφεύγουν πιο πολύ στον εθνικισμό.

– Κατηγορούν για όλα τους Σέρβους, που έχουν μείνει;

– Βασικά, ναι. Βέβαια, υπάρχουν και αρκετά πολιτικά ζητήματα πάνω στο θέμα αυτό, αλλά δεν θέλω να τα συζητώ. Βασιζόμενος στην προσωπική μου εμπειρία, θα πω το εξής: Στα πρώτα χρόνια, που έζησα στο Κόσοβο, δεν μου συνέβη κάτι ιδιαίτερο, όμως πρόσφατα, μια εβδομάδα πριν από αυτό το ταξίδι μου στην Αμερική, πήγα μαζί μ’ έναν μοναχό στο σουπερμάρκετ. Εκείνος πάρκαρε το αυτοκίνητο κι εγώ πήγα στο μαγαζί. Όταν γύρισα, είδα ότι ένας Αλβανός αστυνομικός φώναζε στα Αλβανικά κι εκείνος ο μοναχός δεν καταλάβαινε τίποτα. Τότε εγώ ρώτησα στα Αλβανικά: «Τι συμβαίνει». Αυτοί οι Αλβανοί αμέσως όρμησαν σ’ εμένα: «Τι έχεις στην τσάντα; Ναρκωτικά; Όπλο; Πουλάτε παράνομα ναρκωτικά και όπλα;!» Τους είπα πως όχι, αλλά αυτοί συνέχισαν να φωνάζουν. Δήλωσαν ότι η υπόθεση είναι πολύ σοβαρή και πρέπει να πάμε μαζί τους στο τμήμα. Ζήτησαν, επίσης, να τους επιδείξουμε τα έγγραφά μας. Έβγαλα το αμερικάνικο μου διαβατήριο και τους το έδωσα. Μόλις το είδαν, αμέσως είπαν: «Ω, συγγνώμη, μπορείτε να φύγετε». Όλο αυτό αποδεικνύει ότι η παραπάνω υπόθεση ήταν μια πρόκληση εθνικού και θρησκευτικού χαρακτήρα. Εάν πραγματικά με υποπτεύονταν για διακίνηση ναρκωτικών, τότε τι σημασία είχε το αμερικάνικο διαβατήριο; Αυτό που τους ενόχλησε πραγματικά ήταν ο Σέρβος μοναχός, που τριγύριζε στους δρόμους. Ύστερα συνέχισαν τις ερωτήσεις τους στον συνοδοιπόρο μου, που ήταν πραγματικός Σέρβος μοναχός. Τους είπα ότι εκείνος δεν τους καταλαβαίνει και, αν θέλουν, να τα πουν σ’ εμένα κι εγώ θα του τα μεταφράσω στα Σερβικά. Τελικά μου απάντησαν ότι αυτήν τη φορά μπορούμε ν’ αποχωρήσουμε ελεύθεροι.

Στο σουπερμάρκετ ακούγονταν οι φωνές, «Θάνατος στους Σέρβους!», και κανένας δεν αντέδρασε. Τρομάζει αυτή η σιωπή.

Ακριβώς την ίδια μέρα είδα τους αστυνομικούς να φωνάζουν σε κάποιες μοναχές στον δρόμο, οι οποίες στη συνέχεια έβαλαν τα κλάματα. Επίσης, την ίδια εβδομάδα έπρεπε να πάω στο δικαστήριο, επειδή πριν από μερικούς μήνες ήμουν στο σουπερμάρκετ, όταν ακούστηκαν φωνές, «Θάνατο στους Σέρβους!». Το γεγονός, που με τρόμαξε πραγματικά, ήταν η σιωπή στο γεμάτο ανθρώπων κατάστημα, η απόλυτη αδιαφορία. Βέβαια, υπάρχουν τρελοί άνθρωποι, που μπορούν να φωνάζουν διάφορα, όμως πρέπει να υπάρξει κάποια αντίδραση σε αυτό.

Τελικά το δικαστήριο δεν έλαβε χώρα, επειδή ο κατηγορούμενος δεν προσήλθε. Ύστερα το δικαστήριο αναβλήθηκε γι’ άλλη μια φορά, γιατί κατά το Δίκαιο του Κοσόβου χρειάζεται η παρουσία Σέρβου διερμηνέα και στο δικαστήριο είπαν πως δεν μπόρεσαν να βρουν κάποιον, ενώ είχαν τόσο καιρό να προετοιμαστούν. Νομίζω ότι αυτά τα παραδείγματα φανερώνουν το πόσο «καλά» λειτουργεί το τοπικό δικαστικό σύστημα.

Ηγούμενος Ιλαρίων

– Οι επιθέσεις στρέφονται περισσότερο ενάντια στα μοναστήρια και τις εκκλησίες ή γενικά ενάντια στους Σέρβους;

– Νομίζω ότι γενικά ενάντια στους Σέρβους. Είχα ακούσει ότι παρόμοια περιστατικά είχαν συμβεί και με πολλούς άλλους ανθρώπους. Μπορείτε να διαβάσετε αυτές τις ιστορίες στο Διαδίκτυο, αλλά κυρίως εκείνοι προσπαθούν να μην τις δημοσιεύουν. Τώρα, όταν βρίσκομαι στην Αμερική, οι πατέρες από το μοναστήρι μού γράφουν ότι κάποιοι Αλβανοί-μουσουλμάνοι σταματάνε δίπλα στο μοναστήρι και βάζουν δυνατά μουσική. Η αδελφότητα της μονής δεν μπορεί να τους το απαγορεύσει, δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Την άλλη φορά είχαν μπλοκάρει τον δρόμο προς το μοναστήρι και δεν μπορούσαμε ούτε να βγούμε ούτε να μπούμε. Αυτά τα γεγονότα εξελίσσονται πολύ γρήγορα και δεν σηματοδοτούν τίποτα το καλό.

Εμάς τους χριστιανούς μας κυνηγάνε, απειλούν να μας σκοτώσουν, όμως εμείς έχουμε την ελπίδα μας στον Χριστό, χαιρόμαστε και δεν φοβόμαστε.

– Τι περιμένετε, μιλώντας γι’ αυτά τα ανησυχητικά γεγονότα στους Αμερικανούς;

– Ελπίζω ότι οι Αμερικανοί θ’ αρχίσουν να συνειδητοποιούν τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο και ιδιαίτερα το πώς ζουν σήμερα οι χριστιανοί σε άλλα μέρη του κόσμου και στις περιοχές με μουσουλμανική πλειοψηφία.

Μοναχός Σωφρόνιος (Κόπαν) Επίσης, παρ’ όλο που μιλώ για πολλά αρνητικά θέματα, στις διηγήσεις μου προσπαθώ να τονίσω ότι η ιστορία του Κοσόβου είναι ιστορία ανάστασης και χαράς. Μπορεί να μας κυνηγάνε, να μας πάρουν τη δουλειά, τη γη, να μας σκοτώσουν, όμως είμαστε χριστιανοί κι έχουμε την ελπίδα μας στον Χριστό, έχουμε τη χαρά και όλους τους θησαυρούς του κόσμου και δεν φοβόμαστε. Αυτή είναι η αλήθεια για τους χριστιανούς και τους μοναχούς του Κοσόβου. Ζούμε υπό δύσκολες συνθήκες, μας κυνηγάνε, αλλά δεν είμαστε ηττημένοι.

– Θα μπορούσατε να παραθέσετε συγκεκριμένα παραδείγματα αυτής της ανάστασης και της χαράς στο μοναστήρι σας, παρ’ όλους τους διωγμούς;

– Παράδειγμα αποτελεί η ίδια η ιστορία της μονής. Ιδρύθηκε τον Μεσαίωνα, όμως οι Τούρκοι τη γκρέμισαν, σκότωσαν όλους τους μοναχούς και την έκαψαν τελείως το 1455. Το 1863 η τοπική σερβική κοινότητα των πιστών αναστήλωσε το μοναστήρι. Έτσι, μετά από 400 χρόνια, οι σπόροι της προσευχής, που σπάρθηκαν από τους πρώτους μοναχούς, δεν έμειναν ανενεργοί, αλλά βλάστησαν πάλι. Οι τότε μοναχοί νόμιζαν ότι όλα είχαν τελειώσει. Όμως σήμερα κανένας δεν θυμάται εκείνους τους Τούρκους, που φαίνονταν τόσο δυνατοί τότε και το μοναστήρι συνέχισε την ύπαρξή του. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, ήρθαν οι κομμουνιστές και το μοναστήρι είχε ρημαχτεί και πάλι. Ξαναγεννήθηκε το μοναστήρι στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν ο πόλεμος στο Κόσοβο έφτασε στην κορύφωσή του και οι συνθήκες της ζωής ήταν οι χειρότερες. Σήμερα έχουμε τη δεύτερη μεγαλύτερη αδελφότητα στο Κόσοβο. Είκοσι χρόνια πριν, κανένας δεν είχε ακούσει για το μοναστήρι μας. Το μοναστήρι δεν υπήρχε, επειδή δεν είχε μοναχούς.

Αυτή είναι η ιστορίας της ανάστασης, όταν το Καλό νικά το Κακό. Εάν ζείτε μια εν Χριστώ ζωή, εάν προσεύχεστε, εάν έχετε ελπίδα, τότε η ανάσταση νικάει.

Όταν βάζετε τον Χριστό πάνω από το «εγώ» σας, ανακαλύπτετε την αληθινή χαρά εν Πνεύματι Αγίω.

– Είχατε μείνει σε αμερικάνικα μοναστήρια, στην Ελλάδα και στο Άγιον Όρος... Τι νομίζεται ότι είναι αυτό που σας οδήγησε στο Κόσοβο; Μήπως αυτή η αίσθηση της χαράς της ανάστασης και του θανάτου, που οδηγεί στη ζωή;

– Δεν μπορώ να πω γιατί διάλεξα το Κόσοβο. Δεν είμαι Σέρβος. Όμως πάντα είχα κάτι ιδιαίτερο στα βάθη της καρδιάς μου, το οποίο με οδηγούσε. Εδώ είδα διωγμούς, δύσκολες συνθήκες της ζωής, φτώχεια, χάος και είναι δύσκολο να τα υποφέρεις όλα αυτά. Αλλά, αυτά τα πράγματα σκοτώνουν τον παλιό άνθρωπο, σκοτώνουν το «εγώ». Εάν μπορείτε να επιβιώσετε μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, εάν βάζετε τον Χριστό πάνω από τον εαυτό σας και το «εγώ» σας, πάνω απ’ όλες τις επιθυμίες σας, πάνω από τα λεγόμενα ανθρώπινα δικαιώματα, τότε ανακαλύπτετε την αληθινή χαρά εν τω Αγίω Πνεύματι και νομίζω ότι ακριβώς αυτό αποτελεί τη μοναχική μαρτυρική ζωή. Απορρίπτουμε τις χαρές αυτού του κόσμου και ο Θεός μάς ανταμείβει με μεγαλύτερη χαρά και αυτό φαίνεται πολύ καλά σε τέτοια μέρη, όπως το Κόσοβο, η Συρία, εκεί που οι άνθρωποι ζουν αυτές τις καταστάσεις στ’ αλήθεια. Θα σας φωνάζουν, θα σας κάνουν να πονάτε, θα σας στερήσουν τα δικαιώματα, η ζωή μπορεί να γίνει πολύ δύσκολη, όμως θα σας επισκεφθεί η χαρά, η οποία δεν υπάρχει μέσα στη λεγόμενη ελευθερία.

Η αδελφότητα της μονής Ντραγκάνατς μαζί με τις αδελφές της μονής Ντέβιτσα. Νοέμβριος 2017

Το Κόσοβο μοιάζει με μικρόκοσμο της ορθόδοξης ζωής, όπου όλα, για τα οποία διαβάζουμε στα βιβλία, γίνονται φανερά στην πραγματική ζωή. Όμως είναι ίδια αυτή η ζωή, όπου και να βρισκόμαστε.

– Πόσον καιρό μένετε στο Κόσοβο;

– Τέσσερα χρόνια.

– Μπορείτε ν’ αναφέρετε κάποια παραδείγματα, όταν Αλβανοί, που έχουν εχθρική στάση, έρχονταν σ’ εσάς να μιλήσουν; Ή μήπως, βλέποντας τους μοναχούς, που συνεχίζουν να μένουν εκεί και να υποφέρουν τους διωγμούς με πίστη και προσευχή, ήθελαν να γίνουν ορθόδοξοι;

– Δεν θα ήθελα να σας αναφέρω τα ονόματα των Αλβανών που βαφτίστηκαν ορθόδοξοι. Θα πω, όμως, ότι στο μοναστήρι μας δίνουμε μεγάλη προσοχή στη φιλοξενία και προσπαθούμε να υποδεχόμαστε όλους με αγάπη. Παρακολουθούμε μαθήματα αλβανικής γλώσσας, για να δείξουμε ότι μεριμνούμε για τους Αλβανούς. Όταν οι ντόπιοι έρχονται στο μοναστήρι μας, τους μιλάμε, τους κερνάμε, απαντάμε στις ερωτήσεις τους, τους φερόμαστε με αδελφική αγάπη. Και όλο αυτό, βέβαια, επηρεάζει τους ανθρώπους. Γι’ αυτό υπάρχουν περιπτώσεις, όπου Αλβανοί μουσουλμάνοι βαφτίζονται ορθόδοξοι κρυφά. Μερικοί Αλβανοί μουσουλμάνοι γίνονται καλοί φίλοι μας. Βλέπουμε πώς αλλάζουν οι καρδιές των ανθρώπων.

Όταν δίνεις τον εαυτό σου και δείχνεις αγάπη εις το όνομα του Χριστού, συχνά δρέπεις καρπούς. Όποιος ήταν εχθρός γίνεται φίλος. Μερικοί γνωρίζουν τον Χριστό. Η δασκάλα της αλβανικής γλώσσας, που μας κάνει τα μαθήματα, μας έμαθε να ψάλλουμε στα Αλβανικά το «Αγνή Παρθένε». Ήταν δική της πρωτοβουλία. Βρήκε τους στοίχους στο Διαδίκτυο και της άρεσαν τόσο πολύ, που στη συνέχεια τους έφερε στην τάξη.

Τράπεζα στη Μονή Ντραγκάνατς – Είναι μουσουλμάνα;

– Ναι. Τέτοιες περιπτώσεις μου δίνουν ελπίδα εδώ στο Κόσοβο. Επίσης, συνεργαζόμαστε μ’ ένα πρόγραμμα εθελοντών, το οποίο κατευθύνει τους νέους από τη Δυτική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, που έρχονται να βοηθήσουν το μοναστήρι. Αυτό συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο και φέρνει μαζί εντελώς διάφορους ανθρώπους: Κροάτες, Αλβανούς, Γερμανούς, Γάλλους, Ιταλούς... Βγάλαμε φωτογραφία από τις προετοιμασίες για το πανηγύρι της μονής, την ημέρα της εικόνας της Παναγίας «Ζωοδόχος Πηγή». Στη φωτογραφία, δύο Αλβανοί, ένας Κροάτης, ένας Τούρκος, ένας Γερμανός, ένας Βούλγαρος, ένας Έλληνας, μια Ισπανίδα κι ένας Αμερικανός, όλοι μαζί ετοιμάζουν την τράπεζα για το ορθόδοξο μοναστήρι. Τι ωραία που είναι!

Βρέθηκαν μαζί, ώστε να εργαστούν για το ορθόδοξο μοναστήρι κι έτσι στη διάρκεια της δουλειάς έμαθαν περισσότερα πράγματα για την Ορθοδοξία και την προσευχή. Από μόνοι τους αποφάσισαν να έρθουν και να βοηθήσουν τους φτωχούς μοναχούς και ο Θεός τους ανταμείβει πλουσιοπάροχα. Βλέπω ότι οι εθελοντές αρχίζουν να ενδιαφέρονται για την πίστη και την προσευχή, παρ’ όλο που στην αρχή ήταν εντελώς αδιάφοροι. Το αγαπημένο μου παράδειγμα είναι όταν μια γυναίκα εθελόντρια από την Κροατία (οι Σέρβοι δεν τα πηγαίνουν καλά με τους Κροάτες) έγινε κατηχούμενη. Διαβάζει ορθόδοξα πνευματικά βιβλία, εκκλησιάζεται εκεί στην Κροατία και έρχεται εδώ ξανά και ξανά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η αγάπη και η ανοιχτή καρδιά οδηγούν τους ανθρώπους στον Χριστό.

Οι χριστιανοί υποστηρίζουν ο ένας τον άλλον με προσευχές. Είμαστε ένα Σώμα. Στο Κόσοβο το έχω μάθει εμπειρικά.

– Παρακαλώ, πείτε μας για τη ζωή στο μοναστήρι, καθώς και πώς μπορούμε να σας βοηθήσουμε; Θα προσευχηθούμε για σας, βέβαια.

– Η προσευχή είναι το βασικό για μας. Αισθανόμαστε τις προσευχές των πιστών, μας υποστηρίζουν ουσιαστικά. Στο Κόσοβο κουβαλάμε τον Σταυρό μας και ο Σταυρός αυτός είναι ευλογία. Οι πιστοί στηρίζουν ο ένας τον άλλον με προσευχές. Είμαστε ένα Σώμα. Και ακριβώς στο Κόσοβο το έχω μάθει εμπειρικά. Στην Αμερική καμιά φορά οι άνθρωποι νιώθουν απομονωμένοι, λόγω της γεωγραφίας, σαν να βρίσκεται κανείς στα βουνά και έχει την αίσθηση της απομόνωσης. Ενώ στο Κόσοβο αισθάνθηκα ότι πρέπει να είμαι καλός μοναχός όχι μόνο για την προσωπική μου σωτηρία, αλλά και για τη σωτηρία όλων σας, των φίλων μου, των ανθρώπων που δεν έχω συναντήσει ποτέ, γιατί ο Θεός ενεργεί με διαφορετικούς τρόπους. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλους μοναχούς. Ξυπνάω στις 3:30 το πρωί για να προσευχηθώ, όχι γιατί το έχω ανάγκη (ανάγκη, βέβαια, έχω), αλλά επειδή κι εσείς το έχετε ανάγκη.

Δεν υπερβάλλω. Έχω μάθει εμπειρικά αυτά που έλεγε ο Άγιος Σιλουανός, δηλαδή ότι ο αδελφός μας είναι η ζωή μας. Ο μοναχικός βίος μας χτίζεται σύμφωνα με τη διδασκαλία του Αγίου Παϊσίου: Τι μπορώ να κάνω εγώ, ώστε να διευκολύνω τη ζωή του πλησίου μου; Επειδή ενεργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, υπηρετούμε τον Ίδιο τον Χριστό. Έτσι ζούμε κι εμείς. Προσπαθούμε να δούμε πιο καθαρά πώς συνδεόμαστε ο ένας με τον άλλον και πιστεύουμε ότι ο Θεός παρουσιάζει τον Εαυτό Του μέσα από τους ανθρώπους που είναι γύρω μας. Δεν είναι απλώς μια φαντασία μου. Αληθινά, στους ανθρώπους που έχω δίπλα μου, συναντάω τον Θεό, επειδή Εκείνος τους έστειλε.

– Γιατί ο Όσιος Παΐσιος είναι τόσο σημαντικός για το μοναστήρι σας; Μήπως επειδή ο ηγούμενος Ιλαρίων τρέφει ιδιαίτερη ευλάβεια για τον Γέροντα;

– Βεβαίως, ο Όσιος Παΐσιος είναι πολύ γνωστός και ο πατήρ Ιλαρίων τον εκτιμά ιδιαίτερα. Πολλές φορές βοηθήθηκα από αυτόν και συχνά διαβάζω τον κανόνα του. Με βοηθά πραγματικά και χάρη στις προσευχές του ήρθα στο Κόσοβο και βρήκα τον πατέρα Ιλαρίωνα. Επιτέλους, βρήκα τον δρόμο μου και τη χαρά της μετάνοιας στην Εκκλησία. Η ζωή μου στο Κόσοβο είναι μια μάχη. Είναι δύσκολα τα πράγματα εδώ, αλλά είναι εδώ που ανακάλυψα κατά πόσο εμείς, τα παιδιά του δυτικού κόσμου, επηρεαστήκαμε από την εκκοσμίκευση, χάσαμε την ευαισθησία και την πίστη μας. Κατάλαβα πως ακόμη και για μας, που γίναμε ορθόδοξοι, η Ορθοδοξία είναι σαν ένα λεπτό στρώμα, το οποίο καλύπτει την έντονη και βαθιά διαφθορά, καθώς και την νέκρωση, που σοβούν μέσα μας. Οι λογισμοί μας μας λένε ότι η αυτή η ζωή δεν έχει νόημα και μετά βρίσκουμε τη χαρά της εν Χριστώ ζωής, που έχουμε στην Εκκλησία. Ο πατήρ Παΐσιος έλεγε: «Μπορεί να φαίνεται χαζή τώρα, αλλά η μοναχική ασκητική ζωή, η ζωή μέσα στην Εκκλησία, είναι η πιο σημαντική. Είναι το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο και αυτό θ’ αλλάξει τη ζωή σου».

Συνεχίζω να ζω αυτήν τη ζωή και, ξεπερνώντας τις δυσκολίες στο Κόσοβο, νιώθω την ευλογία. Ο Όσιος Παΐσιος με βοηθά να κοιτάζω την Ανάσταση και να μην επικεντρώνομαι σε κάτι κακό, που μπορώ να δω γύρω, ακόμη και μέσα στην Εκκλησία.

– Είναι πολύ σπουδαία σκέψη, επειδή η πολιτική της Εκκλησίας και η ανάξια συμπεριφορά μερικών κληρικών μπορούν να επηρεάσουν πολλούς ανθρώπους.

– Πρέπει να κοιτάζουμε τους Αγίους. Ένας Αγιορείτης μοναχός μου έλεγε ότι, όταν έχουμε κάποιο πρόβλημα στη ζωή, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τα πράγματα που δεν τα ξέρουμε ή δεν καταλαβαίνουμε, αλλά πρέπει ν’ αρχίζουμε από εκείνα που καταλαβαίνουμε και, βασιζόμενοι σ’ αυτά, να λαμβάνουμε αποφάσεις. Έτσι πρέπει να λύνουμε τα καθημερινά προβλήματά μας. Το ίδιο και στην πνευματική ζωή. Συχνά «κολλάμε» στις αμφιβολίες μας και την απιστία και νομίζουμε ότι θα βρούμε την απάντηση εκεί. Αλλά είναι ανόητο. Επικεντρωθείτε σ’ αυτά που γνωρίζετε.

Έχουμε συνηθίσει να κάνουμε ανάλυση, αλλά είναι παγίδα, γιατί έτσι χάνουμε τη δυνατότητα να προσευχόμαστε, ν’ αγαπάμε τον Θεό και να βοηθάμε τους πλησίους.

– Θυμήθηκα τα λόγια του καθηγητή της πατρολογίας δρ. Κρίστοφερ Βενιαμίν, πνευματικού τέκνου του Γέροντος Σοφρωνίου. Μελετώντας την «Κλίμακα», μας είπε: «Εάν σας φαίνεται ότι κάτι είναι ανόητο, είναι συνηθισμένο πράγμα. Αφήστε το για καιρό και ξαναδείτε το αργότερα». Είναι τόσο απλό, αλλά πέφτουμε σε παγίδες του μυαλού μας και δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε κάτι με απλό τρόπο. Όμως, ακολουθώντας αυτόν τον τρόπο σκέψεως, η Ορθοδοξία δεν έχει νόημα.

– Σίγουρα η Ορθοδοξία είναι πάνω από τη λογική. Είναι παράδοξο, γιατί δεν χωράει στη συνείδησή μας. Αυτή η αλήθεια, μαζί με τις δυσκολίες της ζωής στο Κόσοβο, «συνέτριψε» τη λογική μου και συνεχίζει να την αλλάζει και αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι προς το καλό! Αυτή η διαδικασία καταστρέφει τη συνήθεια να καταλαβαίνεις και ν’ αναλύεις. Μέσα σ’ αυτές τις διανοητικές παγίδες χάνουμε τη δυνατότητα να προσευχόμαστε, ν’ αγαπάμε τον Θεό και να βοηθάμε τους πλησίους. Γιατί χάνουμε όλο τον χρόνο σε σκέψεις για πράγματα που είναι αρκετά τετριμμένα και εφήμερα, που είναι εκτός της πραγματικής ζωής. Όταν, όμως, η λογική μας «σπάει», πράγμα το οποίο συμβαίνει όταν αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της ζωής με προσευχή και εκκλησιασμό, τότε βρίσκουμε την κρυμμένη πίσω από την αμαρτωλή λογική απλότητα της χαράς, της αγάπης και της διακονίας.

Ηγούμενος Ιλαρίων

– Κάτι παρόμοιο έλεγε ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ), δηλαδή ότι «σταύρωσε τη λογική» του.

– Ναι, ακριβώς έτσι. Ακόμη και μια δυτική περίπλοκη κοσμική ψυχή έχει κάπου στα βάθη της αυτήν την απλή και χαρούμενη υπόσταση. Ο αγώνας της εποχής μας συνίσταται στο να την αποκαλύψουμε.

– Ποιος από μας θέλει να το κάνει; Ποιος είναι ικανός τουλάχιστον να ξεκινήσει;

– Η υπερηφάνεια είναι το κύριο πρόβλημα της εποχής μας. Μας έμαθαν να περιφρονούμε μια απλή και χαρούμενη προσωπικότητα και να τη θεωρούμε ως κάτι κατώτερο, ενώ στην πραγματικότητα είναι το μεγαλύτερο από ό,τι μπορούμε να έχουμε. Τότε πώς να ξεκινήσουμε την αναζήτησή μας, όταν είμαστε γεμάτοι από υπερηφάνεια, όταν περιφρονούμε εκείνο που πρέπει ν’ αναζητάμε; Πρέπει να ξεπεράσουμε την υπερηφάνεια της λογικής μας, με την ταπείνωση και τις δυσκολίες. Όμως δεν μπορούμε να γίνουμε ταπεινοί χωρίς υπομονή.

– Ο ιερέας που με βάφτισε, έλεγε συχνά ότι υπάρχουν δύο δρόμοι για να γίνεις ταπεινός. Είτε εξαναγκάζεις τον εαυτό σου να τηρείς πλήρως τις εντολές είτε θα σε ταπεινώνουν οι περιστάσεις της ζωής.

– Σωστά. Μια φορά, όταν είχα μόλις έρθει στο Κόσοβο και όλα γύρω μού ήταν χαώδη για μένα και δύσκολα – επειδή ήμουν συνηθισμένος με μια άνετη ζωή στην Αμερική, που ήταν διαφορετική από τη ζωή στο Κόσοβο – ο πατήρ Ιλαρίων μού είπε: «Πάτερ Σοφρώνιε, είμαστε χριστιανοί και έχουμε κληθεί να πεθάνουμε. Πιστεύεις ότι θα είναι διασκέδαστικό;» Όλα καλά, λοιπόν, απλώς να έχουμε υπομονή. Έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα, πρέπει να πονέσουμε.

Ο Μητροπολίτης Ζάγκρεμπ κ. Πορφύριος, πνευματικό τέκνο του πατρός Πορφυρίου από την Ελλάδα, μια φορά μου είπε ότι εάν κάποιος, κάνοντας τον κανόνα του, δεν πονάει, σημαίνει ότι δεν προσεύχεται σωστά. Πρέπει να έχει πόνο στην καρδιά ο άνθρωπος και αν δεν έχει, τότε κάτι δεν πάει καλά.

– Στο τέλος της συνομιλίας μας, πείτε μας πώς μπορούμε, εκτός από τις προσευχές, να βοηθήσουμε το μοναστήρι σας;

– Έχουμε την καινούργια ιστοσελίδα της μονής. Εκεί μπορείτε ν’ αγοράσετε τα προϊόντα που παράγουμε. Προσφέρουμε δωρεάν αποστολή, άρα συμφέρει πολύ σ’ αυτούς που μένουν στο εξωτερικό. Είναι μια άμεση βοήθεια για μας. Όλα όσα πωλούνται εκεί, είναι φτιαγμένα με τα χέρια των μοναχών. Τα έσοδα πάνε για την υποστήριξη της μονής και των ανθρώπων, που απευθύνονται στο μοναστήρια για βοήθεια. Επίσης, μπορείτε να κάνετε και δωρεά.

Εκτός τούτου, μαζεύουμε μαλλί από τα πρόβατά μας και το μοιράζουμε στις γυναίκες από κοντινά χωριά, οι οικογένειες των οποίων ζουν με επίδομα από το κράτος (γύρω στα 100 ευρώ το μήνα). Αυτές οι γυναίκες πλέκουν πουλόβερ και ζακέτες από αυτό το μαλλί. Θέλουμε να πουλάμε αυτά τα ρούχα μέσω της ιστοσελίδας μας και τα χρήματα να τα δίνουμε στις οικογένειές τους.

– Σας ευχαριστούμε, πάτερ Σοφρώνιε!

– Τον Θεό!