Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της Υπερορίου Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και του λεγόμενου «Πατριαρχείου Κίεβου»

Το άρθρο του 2007, το οποίο έχει γίνει και πάλι επίκαιρο σήμερα. Ο συγγραφέας είναι ο πρώην Ηγούμενος Θεοδόσιος (Σνιγκιριόβ), τώρα Αρχιεπίσκοπος Μπογιάρσκ, βικάριος της Μητρόπολης του Κιέβου.

Πρόσφατα, είδαμε όλοι μας ένα πρωτοφανές γεγονός στην εκκλησιαστική ζωή: μπροστά στα μάτια μας, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (ROC) επανενώθηκε με το εξωτερικό της μέρος – την Υπερόριο Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία(ROCOR). Αυτό το γεγονός δεν είναι μόνο ιστορικά σημαντικό, αλλά και εκπληκτικό στην ουσία του– τα σχίσματα γίνονται κατά καιρούς στην Εκκλησία, αλλά θεραπεύονται εξαιρετικά σπάνια. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση αυτό συνέβη. Όπως και κάθε άλλο εκκλησιαστικό αγαθούργημα, η πράξη της επανένωσης αντιμετωπίστηκε οδυνηρά από τα πρόσωπα και τις θρησκευτικές ομάδες που αντιτίθενται στην Εκκλησία: κάποιος μέχρι την τελευταία στιγμή δεν πίστευε ότι αυτό θα συμβεί, κάποιος προσπάθησε να εμποδίσει την ενοποίηση, κάποιος τώρα κάνει ό, τι είναι δυνατό για να «εξουδετερώσει» τους καρπούς της ενότητας. Αυτό το γεγονός δεν αγνοήθηκε επίσης από τα ουκρανικά μη εκκλησιαστικά θρησκευτικά κινήματα που δηλώνουν τη συμμετοχή τους στην Ορθοδοξία. Οι αντιδράσεις τους ήταν δύο ειδών. Από τη μια πλευρά – ο ανυπόληπτος ερεθισμός από αυτό που συμβαίνει. Τα ΜΜΕ και οι ιστότοποι που υποστηρίζουν τον Φιλάρετο άρχισαν αμέσως να μεγαλοποιούν τη θέση των αντιπάλων της ενώσεως και πρώτα απ 'όλα – του επισκόπου Αγαθαγγέλου Pashkovsky (ROCOR), ο οποίος δεν πήγε στην δικαιοδοσία της «ύπουλης» Μόσχας.

Το «Πατριαρχείο του Κιέβου»(UOC-KP) σχεδίαζε ακόμη να περικυκλώσει την Λαύρα του Ποτσαέβ την ημέρα της Αγίας Τριάδας, όταν εκεί συλλειτουργούσε με τον κλήρο ο πρώτος ιεράρχης της ROCOR ο Μητροπολίτης Λαύρος (φυσικά, ένας άλλος λόγος δόθηκε – η δήθεν διαφωνία με την Σύνοδο των Επισκόπων του Χαρκόβου, αλλά γιατί ακριβώς αυτή την ημέρα και σε αυτό το μέρος); Γενικά, όλα έδειχναν: δεν υπάρχει περισσότερη θλίψη από τη χαρά του γείτονα! Από την άλλη πλευρά, στους απολογητές των ουκρανών σχισματικών φάνηκε ότι υπήρχε ένας μεγάλος λόγος για την δικιά τους αποκατάσταση. Γιατί όχι; Τόσες πολλές δεκαετίες η ROCOR ονομαζόταν σχισματική και ξαφνικά – να το! – έγινε ενοποίηση, ακόμη και χωρίς προϋποθέσεις. Ο ίδιος ο «Πατριάρχης Φιλάρετος» δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί από το να μην το σχολιάσει με αυτή την ευκαιρία. Στη συνέντευξη τύπου την 1η Ιουνίου, ανακοίνωσε ότι θα έρθει η ώρα και θα ειπωθεί για το «Πατριαρχείο Κιέβου»: δεν υπήρξε σχίσμα, αλλά μόνο «διαχωρισμός».

Ποια είναι λοιπόν η διαφορά μεταξύ της Υπερορίου Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και του «Πατριαρχείου Κιέβου»; Γιατί είναι η ένωση του ROC με το ROCOR και την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία με το «Πατριαρχείο Κιέβου» προβλέπεται υπό διαφορετικές συνθήκες;

Θα κάνουμε αμέσως μια παρένθεση και θα μιλήσουμε άμεσα για τις δομές της ROCOR και του Πατριαρχείου Κιέβου, και όχι για τους ανθρώπους, που για διάφορους λόγους, ταυτίζουν τον εαυτό τους με μια ή άλλη εκκλησία ή οργάνωση. Συνεπώς, αν διαβαστούν αυτές οι γραμμές από έναν ενορίτη του «Πατριαρχείου Κιέβου», σας παρακαλώ να μην τις πάρετε για προσωπική προσβολή: γράφονται με την επιθυμία να σας βοηθήσουν στην κατανόηση της σημερινής κατάστασης και να μην σας εξαπατήσουν ξανά.

Βασικές αρχές της ενότητας

Πρώτα απ 'όλα, θα σημειώνουμε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δημιουργήθηκε από τον ίδιο τον Κύριο μας Ιησού Χριστό (Ματθ. 16, 18), ζει με ειδικούς κανόνες, που προέρχονται ακόμη από τους Αποστόλους. Όταν ένα μέρος αποσπάται απ’ όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία, είτε πρόκειται για μια ενορία, είτε για μια επισκοπή, είτε για ένα ολόκληρο Πατριαρχείο (όπως έγινε στην περίπτωση της Ρώμης το 1054), αυτό ονομάζεται σχίσμα. Όμως όταν στην ομάδα που αποσχίστηκε αρχίζει να αλλάζει και η ορθόδοξη διδασκαλία (το παράδειγμα είναι η ίδια η Ρώμη), αυτό ονομάζεται αίρεση. Η θεραπεία του σχίσματος μπορεί να γίνει, αν και συμβαίνει σπάνια. Η αιρετική αποστασία από την Εκκλησία, όπως δείχνει η ιστορία, είναι μια μη αναστρέψιμη διαδικασία.

Σε κάθε περίπτωση, η Εκκλησία προσεύχεται πάντοτε για την ενοποίηση και την επιστροφή στους κόλπους της των εκκλησιαστικών κοινοτήτων που βρίσκονται εκτός της ευχαριστιακής ενότητας της παγκόσμιας Ορθοδοξίας. Φυσικά, προκειμένου να επιτευχθεί η ενότητα ολόκληρης της εκκλησιαστικής ομάδας με την Οικουμενική Ορθόδοξη Εκκλησία (με την ιεραρχία, τα μυστήρια, την ιστορία της), πρέπει να πληρούνται ορισμένες θεμελιώδεις προϋποθέσεις. Αυτές είναι, πρώτα απ 'όλα, η ακεραιότητα της ορθόδοξης πίστεως, η αποστολική διαδοχή της ιεραρχίας και η τήρηση των εκκλησιαστικών κανόνων και εθίμων σε γνησιότητα. Όλα αυτά μπορεί να τα έχει μόνο η εκκλησιαστική κοινότητα, η οποία έχει τις ρίζες της και προέρχεται από μία Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Καταγωγή της ROCOR και του UOC-KP

Η Υπερόριος Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (ROCOR) σχηματίστηκε από Ρώσους μετανάστες που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους ως αποτέλεσμα των τραγικών γεγονότων των αρχών του εικοστού αιώνα.

Οι δεκάδες επίσκοποι, πολλοί κλήροι και εκατομμύρια λαϊκών μεταναστών συνέθεσαν την ROCOR. Αυτό με την πλήρη έννοια του όρου ήταν η Εκκλησία στην εξορία. Ισχυρή, πολυπληθής, με τη δική της ιεραρχία. Αρχικά η Ιεραρχία και το πλήρωμά είχαν πρόθεση να εισχωρήσουν στη δικαιοδοσία διαφόρων Τοπικών Εκκλησιών, αλλά στις εκκλησιαστικές συνόδους της δεκαετίας του 1920 που πραγματοποιήθηκαν στο Sremski Karlovci με την ευλογία του Πατριάρχη Σερβίας, η Υπερόριος Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αποφάσισε να διατηρήσει την δίκη της ταυτότηα. Έλαβε την οργανωτική μορφή, δηλώνοντας ότι είναι μέρος της Ρωσικής Εκκλησίας, θέτοντας ως στόχο να περιμένει την πτώση του μπολσεβίκικου καθεστώτος στην πατρίδα της. Δυστυχώς, η υπερβολικά πολιτικοποιημένη διάθεση των Ρώσων μεταναστών, η αντι-σοβιετική τους δραστηριότητα, και σε αντίθεση με αυτό, η σημαντική εξάρτηση της Μητέρας Εκκλησίας στη Σοβιετική Ένωση, που απαιτούσε την ανεκτικότητα στην εξουσιαστική τυραννία, οδήγησαν στη σταδιακή αναχώρηση της ROCOR από την Εκκλησία της πατρίδας. Το τελευταίο σημείο του χάσματος ήταν η παύση των καθηκόντων μερικών σημαντικότερων ιεραρχών της ROCOR το 1934 από τον Μητροπολίτη Σέργκιο (Stragorodsky) και την Ιερά Σύνοδο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, μέχρι την απόφαση του εκκλησιαστικού δικαστηρίου, που δεν έγινε ποτέ. Έτσι, μέρος της Ρωσικής Εκκλησίας βρισκόταν έξω από την ενωμένη οικογένεια των Ορθοδόξων Εκκλησιών, διατηρώντας ταυτόχρονα την δική της ταυτότητα, με πολυάριθμη ιεραρχία με απαράμιλλη αποστολική διαδοχή, με πνευματική ζωή των ενοριών της και, στη συνέχεια, με μοναστήρια και θεολογικές σχολές.

Από πού προέρχεται το «Πατριαρχείο του Κιέβου»; Είναι αυτό ένα μέρος της Εκκλησίας που έχει αποκοπεί από το σύνολο; Ή μήπως αυτό είναι το ίδιο «το σύνολο», όπως δηλώνουν τελευταία; Σε αντίθεση με την Υπερόριο Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η κατάσταση με το «Πατριαρχείο Κιέβου» ήταν η εξής.

Στις 27-28 Μαΐου 1992 στο Χάρκοβο πραγματοποιήθηκε η Σύνοδος των Επισκόπων της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία, για παραπτώματα που διαπράχθηκαν ενώπιον της Εκκλησίας, τελικά καθαίρεσε από τη θέση του Προκαθημένου και αποφάσισε την παύση του Μητροπολίτη Φιλάρετο (Denisenko). (Ανεξάρτητα από το πώς οι υποστηρικτές των σχισματικών πολεμούν σήμερα την Σύνοδο των Επισκόπων του Χαρκόβου, αυτή η Σύνοδος των Επισκόπων ήταν αδιαμφισβήτητα κανονική, οι αποφάσεις της επικυρώθηκαν από την Τοπική Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, τις επισκοπές, όλες τις Λαύρες και τα μοναστήρια, από τους Προκαθημένους όλων των Τοπικών Ορθόδοξων Εκκλησιών. Και από τον ορθόδοξο λαό της Ουκρανίας η Σύνοδος των Επισκόπων του Χαρκόβου θεωρήθηκε ως η αρχή μιας εποχής ελευθερίας — να θυμηθούμε τουλάχιστον χιλιάδες ανθρώπους που συναντούσαν τον νέο Προκαθημένο μητροπολίτη Βλαντιμίρο στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιέβου). Μετά από αυτό, στις 11 Ιουνίου 1992, η Σύνοδος των Επισκοπών της Κυριαρχικής Εκκλησίας, καθαίρεσε τον Μητροπολίτη Φιλάρετο και τον υποστηρικτή του επίσκοπο Ιακώβ εξ αιτίας του σχίσματος.

Έτσι δύο εβδομάδες μετά την καθαίρεσή τους, δυο προσβεβλημένοι μοναχοί — ο Φιλάρετος (Denisenko) και ο Ιάκωβος (Panchuk), μαζί με κάποιους ψευτοεπισκόπους της UAOC[1] (που δεν είχαν αποστολική διαδοχή, όπως το ανέφερε ο ίδιος ο Φιλάρετος), κάποιους βουλευτές και το προσωπικό της κατοικίας, δημιούργησαν θεωρητικά μια «εκκλησία» με ονομασία UOC-KP ή «Πατριαρχείο Κίεβο». Ανακοινώθηκε ότι το θησαυροφυλάκιο της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας έγινε ιδιοκτησία της νέας οργάνωσης. Το UOC-KP δημιουργήθηκε απολύτως τεχνητά, χωρίς τη συμμετοχή των επισκόπων, σε αντίθεση με τη βούληση της επισκοπής, των κληρικών και των πιστών της Ουκρανίας. Χάρη στα χρήματα που αφαιρέθηκαν από την Εκκλησία και την ενεργό στήριξη της κρατικής εξουσίας, το Πατριαρχείο Κιέβου άρχισε να δυναμώνει και να αναπτύσσεται, δέχοντας τους πρώην ιερείς της UOC που είχαν πράξει κάποια παραπτώματα και είχαν καθαιρεθεί. Το «Πατριαρχείο Κιέβου» είναι ένα είδος «κλώνος» της εκκλησίας, μια δομή που είναι παράλληλη προς την Ορθόδοξη Εκκλησία. Μέχρι στιγμή, περιστασιακά λαμβάνει από αξιωματούχους ως δώρο εκκλησιαστικές περιουσίες που είχαν αρπάξει οι Μπολσεβίκοι από την πραγματική Εκκλησία, αλλά και με ληστείες, αρπάζοντας με την βία τις υπάρχουσες ορθόδοξες εκκλησίες. Σε αντίθεση με τη ROCOR, το UOC-KP δεν είναι ούτε εκκλησία (με τη θεολογική έννοια της λέξης) ούτε μέρος οποιασδήποτε Τοπικής Εκκλησίας. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη πολιτική και θρησκευτική δομή χωρίς αποστολική διαδοχή της ιεραρχίας, η οποία προέρχεται από τη συνέλευση δύο μοναχών, κάποιούς καθαιρεμένους ιερείς και μια ομάδα βουλευτών της οδού Pushkinskaya 36.

Η εγκυρότητα των μυστηρίων της ROCOR και του UOC-KP

Το γεγονός ότι τα μυστήρια μιας συγκεκριμένης Εκκλησίας είναι σωτήρια και έγκυρα εξαρτάται άμεσα από τις ίδιες αρχές που απαιτούνται για την ευχαριστιακή ενότητα στον κόλπο της Καθολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Είναι η ορθόδοξη ομολογία πίστεως και η αποστολική διαδοχή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας.

Και οι δύο αυτές αρχές τηρούνται πλήρως στην Υπερόριο Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Παρά τις σημερινές δηλώσεις των απολογητών του UOC-KP και του Denisenko ότι η κατάσταση με το ROCOR ήταν ίδια με αυτή του «Πατριαρχείου Κιέβου» και ότι «οι ιεράρχες του ROCOR στερήθηκαν την αρχιερατικό αξίωμά τους και τα μυστήρια τους θεωρήθηκαν άκυρα», φυσικά αυτό δεν αντιστοιχεί στην αλήθεια. Οι ιεράρχες της ROCOR δεν έχουν ποτέ στερηθεί το αρχιερατικό αξίωμά τους (και μάλιστα δεν είχαν αναθηματιστεί ποτέ όπως ο Φιλάρετος), τα μυστήρια της πάντοτε θεωρούνταν έγκυρα— οι κλήρικοί της δέχονταν στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και σε άλλες Τοπικές Εκκλησίες στον ίδιο βαθμό ιερωσύνης. Επιπλέον, οι ιερείς της ROCOR λειτουργούσαν τακτικά με τους κληρικούς των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών της Σερβίας και των Ιεροσολύμων. Και, παρά την παύση της ευχαριστιακής κοινωνίας της ROCOR με άλλες Τοπικές Εκκλησίες, συνεχίστηκε εδώ το κατόρθωμα της αγιότητας. Ένα ζωντανό παράδειγμά του είναι ο Άγιος Ιωάννης (Μαξίμοβιτς), Αρχιεπίσκοπος της Σαγκάης και του Σαν Φρανσίσκο, ο οποίος, σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες, πάντα, ακόμη και κατά τη διάρκεια της αυστηρότερης πολιτικής αντιπαράθεσης, μνημόνευε στην προσκομιδή τον Πατριάρχη Μόσχας και υπενθύμιζε στον κλήρο ότι «είμαστε μόνο μέρος μιας ενιαίας Ρωσικής Εκκλησίας».

Και τι γίνεται με το «Πατριαρχείο Κιέβου»; Μήπως υπάρχει και εκεί η ομολογία πίστεως και είναι παρούσα η αποστολική διαδοχή; Δεν θα συζητήσουμε την καθαρότητα της πίστεως που διακηρύσσεται στο UOC-KP, αυτό είναι ένα πολύ ογκώδες και πολεμικό ζήτημα. Τουλάχιστον, η πρόσφατα δημοσιευμένη «ιστορική και κανονική δήλωση του Πατριαρχείου Κιέβου» (ή «ιστορική και κανονική παραποίηση», όπως λέγεται εύστοχα από τον λαό), δίνει το λόγο να μην είμαστε σίγουροι αν οι ισχυρισμοί τους στον τομέα του δόγματος είναι σωστοί, επειδή αυτό το κείμενο είναι γεμάτο αντιφάσεις, αμφήβολες σκέψεις και διαστρεύλωση των ιστορικών γεγονότων.

Όσον αφορά την αποστολική διαδοχή, ας επαναλάβουμε και πάλι: σε αντίθεση με την ROCOR, δεν υπήρχε ποτέ στο «Πατριαρχείο Κιέβου». Το UOC-KP δημιουργήθηκε σε μια συνάντηση των λαϊκών χωρίς τη συμμετοχή επισκόπων. Η φυσική συνέπεια της απομόνωσης μιας τέτοιας θρησκευτικής κοινότητας από την Αποστολική Εκκλησία, από την επισκοπική διαδοχή, είναι η απουσία της Θείας Χάριτος στα «μυστήρια». Επομένως, όλα τα «μυστήρια» που προσφέρονται στους ανθρώπους στο «Πατριαρχείο Κιέβου» (σε αντίθεση με την Υπερόριο Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία) είναι απλώς μια απομίμηση της θείας ακολουθίας, αλλά στερούνται της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος με συνέπεια να είναι άκυρα. Αυτό αντιλαμβάνονται και πολλοί «ιερείς» του UOC-KP, επομένως υπάρχουν συχνές περιπτώσεις όταν τα παιδιά και οι συγγενείς τους που βαφτίζονται και παντρεύονται στις εκκλησίες της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας (φυσικά, μακριά από τον τόπο διαμονής τους. Οι «ιερείς» του UOC-KP προσέρχονται στα ιερά μυστήρια υπό το πρόσχημα των απλών λαϊκών που είναι στην πραγματικότητα). Όμως μερικοί ενορίτες του Πατριαρχείου Κιέβου δεν κατέχουν τις ίδιες γνώσεις με τους ποιμένες τους. Πολλοί από αυτούς μόνο μετά από πολύ καιρό και με έκπληξη μαθαίνουν ότι τα παιδιά τους παρέμειναν αβάφτιστα, οι γονείς τους πήγαν στην αιωνιότητα χωρίς εκκλησιαστική κηδεία, ο γάμος τους δεν αγιάστηκε από την Εκκλησία. Είναι ιδιαίτερα λυπηρό όταν οι εξαπατημένοι μαθαίνουν αυτό στο εξωτερικό, στις άλλες ορθόδοξες χώρες. Όταν στην Κύπρο ή στην Ελλάδα, στη Γεωργία, στους Αγίους Τόπους τους εξηγούν ότι δεν μπορούν να κοινωνήσουν, ότι δεν έχουν βαφτιστεί, ο γάμος τους δεν είναι ευλογημένος και έγκυρος. Οι εξαπατημένοι συμπατριώτες μας προσπαθούν να εξηγήσουν στον ξένο κλήρο αυτό που τους είχαν πει οι ψευδο-«ιερείς». Αλλά ακούνε με έκπληξη ότι η Ορθοδοξία έχει τους δικούς της πνευματικούς νόμους και κανόνες που δεν συμπίπτουν με τους κανόνες των θρησκευτικών απατεώνων. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα: μια γεωργιανή οικογένεια που γνωρίζω προσωπικά, όταν επέστρεψε στην πατρίδα τους, στην Γεωργία, με την επιμονή του κλήρου, αναγκάστηκε να βαφτίσει πραγματικά τα παιδιά τους, τα οποία είχαν προηγουμένως «βαπτιστεί» στο «Πατριαρχείο Κιέβου». Και, στο Κίεβο, ούτε ήθελαν να ακούσουν ότι τα παιδιά τους δεν είχαν βαφτιστεί.

Λόγω της απουσίας της αγιαστικής και σωστικής χάριτος στα εκκλησιαστικά μυστήρια στο «Πατριαρχείο του Κιέβου» (σε αντίθεση με το ROCOR), το επίτευγμα της αγιότητας είναι επίσης αδύνατο. Δεν θα αναζητήσουμε στο UOC-KP τους Αγίους, παρόμοιους με τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης. Θα αναζητήσουμε τουλάχιστον ανθρώπους που θα ήταν απολύτως αφοσιωμένοι στον Θεό, δηλαδή τους μοναχούς. Δυστυχώς, στο «Πατριαρχείο Κιέβου» αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Δεν μπορεί να υπάρξει η απάρνηση του κόσμου και η πνευματική θυσία, όπου δεν υπάρχει το Άγιο Πνεύμα. Τα μοναστήρια του Φιλαρέτου σε όλη την Ουκρανία μπορούν να μετρηθούν στα δάχτυλα ενός μόνο χεριού και ουσιαστικά πρόκειται για αρχιτεκτονικά μνημεία ή τουριστικά σημεία που δόθηκαν από το κράτος. Δύο ή τρία άτομα που ζουν εκεί για να παρακολουθούν το μοναστήρι και να μαζεύουν χρήματα. Ο αριθμός των μοναχών στο UOC-KP μόλις υπερβαίνει τον αριθμό των ψευδο-επισκόπων τους (και κυρίως αποτελείται από αυτούς). Κάθε «μοναχική κουρά» παρουσιάζεται στις επίσημες εκδόσεις τους ως γεγονός παγκόσμιας κλίμακας. Αλλά, η κατάσταση στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ακριβώς το αντίθετο: έχει τρεις Λαύρες, περίπου 200 ανδρικά και γυναικεία μοναστήρια. Αυτά είναι τα μοναστήρια, όπου ζουν πολλοί μοναχοί και μοναχές. Έχουν περίπου χιλίους (1000) ιερομονάχους.

Είναι δυνατόν σήμερα να ενωθεί η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία με το «Πατριαρχείο Κιέβου»

Είναι δυνατόν να ενωθεί η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία με το «Πατριαρχείο Κιέβου», πώς ενώθηκε η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και το ROCOR; Αν πρόκειται για τη σημερινή δομή του UOC-KP, τότε αυτό, φυσικά, είναι αδύνατο. Για τους παραπάνω λόγους, η Εκκλησία δεν μπορεί να «ενωθεί» με μια θρησκευτική ομάδα στην οποία δεν τηρείται η αρχή της αποστολικής διαδοχής και ο ηγέτης της οποίας είναι αναθεματισμένος. Και πάλι, πρόκειται για την ίδια την οργάνωση UOC-KP. Αλλά αν μιλάμε για εκείνους τους ανθρώπους που συνειρμούν σήμερα το εαυτό τους με το «Πατριαρχείο Κιέβου», τότε η ενοποίηση μαζί τους, ή μάλλον η επανένωσή τους με την Εκκλησία, είναι δυνατή ανά πάσα στιγμή. Και αυτό συμβαίνει συνεχώς. Συμβαίνει ότι ένα πρόσωπο που εξαπατήθηκε από σχισματικούς φτάνει στη Λαύρα του Κιέβου ή του Ποτσάεφ, και ξαναγεννιέται εκεί. Η Χάρη του ίδιου του Θεού αγγίζει την καρδιά του. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Αλλά για μια τέτοια συνάντηση πρέπει κανείς να είναι ανοιχτός και έτοιμος, όπως κάποτε ήταν ο φαρισαίος και ο ειλικρινής διώκτης των χριστιανών Σαούλ, ο μελλοντικός απόστολος Παύλος.

Θα είναι δυνατή αυτή η ένωση στο μέλλον;

Το γεγονός είναι ότι η δομή του «Πατριαρχείου Κιέβου», που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ως κλώνος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, άλλαξε σημαντικά για αυτά τα 15 χρόνια. Η ραχοκοκαλιά της εξακολουθεί να είναι μια ομάδα σχισματικών που γνωρίζουν ότι σχίζουν τον χιτώνα του Χριστού για χάρη της δικής τους επιθυμίας χωρίς σταματημό.. Όμως, το UOC-KP δεν είναι πλέον απλά μια ενσωμάτωση εκκλησιαστικών μαχητών. Τα τελευταία χρόνια, πολλοί απλοί άνθρωποι κατάφεραν να βρεθούν στα δίκτυα αυτών των θρησκευτικών απατεώνων. Αυτοί είναι οι συμπατριώτες μας που είχαν πέσει εκεί τυχαία και ασυνείδητα, οι περισσότεροι από αυτούς έχουν πιστέψει στο Θεό τα τελευταία 15 χρόνια και βρίσκονται έξω από την Εκκλησία, ούτε καν γνωρίζοντας ποιος είναι ο πλούτος της χάριτός της. Συχνά δεν μπορούν να αγγίξουν τον πνευματικό θησαυρό της Εκκλησίας, αφού βρίσκονται κάτω από την επιρροή της προπαγάνδας του Φιλαρέτου. Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν ακόμη και «ιερείς». Δεν μπορούμε να πούμε εντελώς για αυτούς τους ανθρώπους με τα λόγια του αποστόλου Ιωάννη του θεολόγου: «Ἐξ ἡμῶν ἐξῆλθον, ἀλλ᾿ οὐκ ἦσαν ἐξ ἡμῶν» (1 Ιω. 2:19). Και σε αυτούς τους εξαπατημένους ανθρώπους απευθύνονται όλες οι δηλώσεις των ορθοδόξων ιεραρχών και κληρικών: να ανοίξουν τα πνευματικά τους μάτια, να δουν τι συμβαίνει και να εισέλθουν στην εκκλησιαστική κοινωνία. Αλλά δεν είναι όλοι που ακούνε αυτό το κάλεσμα της Εκκλησίας, δεν είναι όλοι που καταλαβαίνουν και απαντούν σε αυτό. Τι μας περιμένει στο μέλλον εάν η δομή του UOC-KP εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και όταν οι ιδρυτές της φύγουν από αυτή τη ζωή;

Πιθανόν, εάν με την πάροδο του χρόνου το UOC-KP δεν καταρρεύσει από μόνο του, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία θα αναζητήσει νέες μορφές υπέρβασης του σχίσματος, επιστρέφοντας τον λαό σε μια ενιαία ορθόδοξη οικογένεια. Όπως πάντα, η Εκκλησία θα χρησιμοποιεί τις εκκλησιαστικές αρχές της οικονομίας (της ποιμαντικής συγκατοίκησης) και της ακρίβειας (της κανονικής αυστηρότητας). Αλλά ανεξάρτητα από το πόσο υποθετικά στο μέλλον θα είναι εκτεταμένη η οικονομία της εκκλησίας και θα χρησιμοποιηθεί σε σχέση με το «Πατριαρχείο Κιέβου», ποτέ δεν θα αγγίξει τον ακρογωνιαίο λίθο της κανονικότητας–την αποστολική διαδοχή και επομένως την εγκυρότητα των μυστηρίων. Έτσι, η θέση που οι σημερινοί ιδεολόγοι του UOC-KP προτείνουν να αναλάβει το ποιμνιό τους— «Αν και η παγκόσμια Ορθοδοξίας δεν αναγνωρίζει τώρα την εκκλησία και την ιεραρχία μας, αλλά κάποια μέρα θα μας αναγνωρίσει» — την καθιστά αμαρτωλή και εσφαλμένη από μυστικιστική άποψη. Είναι το ίδιο με το να πιέζετε τα παιδιά σας σε ένα έγκλημα και να λέτε: «Πηγαίνετε, σκοτώστε, ληστεύστε και μην ανησυχείτε, γιατί κάποια στιγμή θα υπάρξει αμνηστία».

Αγαπητοί συμπατριώτες που διαβάζετε αυτές τις γραμμές και που βρίσκεστε έξω από την κανονική ενότητα με την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία. Μην ξεγελιέστε. Όσον αφορά το UOC-KP, δεν θα υπάρξει ποτέ μια εκκλησιαστική «αμνηστία» με τη μορφή που σας διαβεβαιώνουν οι «ποιμένες» σας. Με την ελπίδα στο μέλλον να σας αναγκάσουν να διαπράξετε το έγκλημα του εκκλησιαστικού σχίσματος, το οποίο, σύμφωνα με τον Άγιο Κυπριανό Καρχηδόνας, δεν ξεπλένεται ούτε με το αίμα του μαρτυρίου. Ήδη σήμερα στερηθείτε την άφθονη και παρηγορητική Χάρη των Θεϊκών Μυστηρίων, αντικαθιστώντας την με μια ψεύτικη ιδεολογία. Ανοίξτε τα μάτια σας, γιατί δεν θα έχουμε χρόνο να κοιτάξουμε πίσω, καθώς διασχίζουμε το κατώφλι της αιωνιότητας και σταθούμε ενώπιον του Δικαστηρίου. Και εκεί δεν θα μπορέσουμε να δικαιολογηθούμε από τέτοια «έγγραφα» όπως η «ιστορική-κανονική δήλωση» που αναφέρθηκε παραπάνω.

«Pravoslavnyi Pechersk» No. 12 (133)
Δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2007