Ὁ Νέος Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας, Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης

Γράφει ὁ κ. Νικόλαος Ζαχαριάδης,

Καθηγητὴς Θεολόγος – Συγγραφεύς – Ἱεροκήρυξ

Εἶχα τὴ μεγάλη εὐλογία νὰ γνωρίσω τὸν Γέροντα Ἐφραὶμ τὸν Κατουνακιώτη. Ὀνομάστηκε ἔτσι γιατί ζοῦσε σὲ μία περιοχὴ στὰ Κατουνάκια τοῦ Ἁγίου Ὄρους (δηλ. ἔρημος), ὅπου ὑπῆρχε ἕνας ἐρημίτης, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὴν ἄσκηση τὴν πολλὴ ἔλειωσαν τὰ κατούνια τῶν παπουτσιῶν του (δηλ. οἱ σόλες). Ἐπίσης ὀνομάστηκε ἔτσι γιατί ἡ περιοχὴ αὐτὴ εὑρίσκεται στὴν ἀκρώρεια (κατούνι) τῆς μεσημβρινῆς πλευρᾶς τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

Ὡς μαθητὴς τῆς Ἀθωνιάδος σχολῆς (1974-1977) γνώρισα τὸν Γέροντα Ἐφραίμ. Μόλις τὸν εἶδα, μοῦ εἶπε τὸ ὄνομά μου χωρὶς νὰ μὲ ξέρει, τὸ ὄνομα τῆς μάνας μου Ἑλένης καὶ σὲ ἡλικία 15 ἐτῶν μοῦ πρόβλεψε ὅτι θὰ κηρύττω τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ.

Συγκεκριμένα μοῦ εἶπε ὁ Γέροντας: Νικόλαε παιδί μου, σὲ γνώριζα προτοῦ σὲ δῶ καὶ προσευχόμουν γιὰ σένα καὶ σὲ περίμενα «ἐγὼ ἐδεήθην περί σοῦ…» (Λουκ., κεφ. 22, στίχ.32). Ἔμεινα ἄλαλος σὰν τὸν Ζαχαρία τὸν πατέρα τοῦ Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου καὶ βίβλοι ἀνοιγήσονται καὶ τὰ κρυπτὰ γενήσονται φανερά!!!

Ὁ Γέροντάς μου, ὁ παπα- Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης μοῦ ἔδωσε τὸ ράσο του ποὺ ἔχω καὶ ἕνα σταυρὸ πλαστικὸ ποὺ ἔφτιαξε ὁ ἴδιος μὲ τὰ ἴδια του τὰ χέρια. Τί εὐλογία!!!Τί χαρά!!!

Ὁ Γέροντας Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης γεννήθηκε τὸ 1912 στὸ Ἀμπελοχώρι Θηβῶν καὶ ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ τὸ 1998. Γαλουχήθηκε μὲ τοὺς γνήσιους χυμοὺς τῆς ὀρθοδοξίας ἀπὸ τοὺς γονεῖς του Βικτωρία καὶ Ἰωάννη. Τὸ μικρό του ὄνομα ἦταν Εὐάγγελος Παπανικήτας. Ὁ Γέροντας Ἐφραίμ, ὁ μικρὸς Εὐάγγελος φτάνει στὰ τρισευλογημένα Κατουνάκια στὸ Ἡσυχαστήριο τοῦ «Ὁσίου Ἐφραὶμ» καὶ ἀνακαλύπτει τὸν Γέροντα Νικηφόρο.

Χειροτονεῖται διάκονος καὶ πρεσβύτερος. Ἐμαθήτευσε στὸν Ἅγιο Γέροντα τὸν Ἰωσὴφ τὸν Ἡσυχαστή, ποὺ ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ τὸ 1958. Ἐκεῖ διδάχτηκε τὴν τέχνη τῆς θεολογίας τῶν δακρύων, τῆς νοερᾶς Μονολογίστου εὐχῆς τοῦ «Κυρίου Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» τοῦ Ἡσυχαστῆ ἢ Σπηλαιώτη. Ἡ μάνα τοῦ μεγάλου ρήτορα τοῦ 20οῦ αἰώνα, Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου, Φραγκίσκα Κόττη τὸ ὄνομα ἀπὸ τὶς Λεῦκες τῆς Πάρου, ἦταν δασκάλα τοῦ γέροντα Ἰωσήφ. Εἶχε δὲ πνευματικὸ ὁ Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης τὸν παπὰ Διονύση (ἀείμνηστο) ἀπὸ τὴν συνοδεία τῶν Γερασιμέων, στὴ Μικρὰ Ἁγία Ἄννα. Τὸν πατέρα του τὸν χειροθέτησε ὁ ἴδιος σὲ μονάχο μὲ τὸ ὄνομα Ἰὼβ καὶ τὴν μητέρα του μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Μαριάμ. Ἔζησε ὁ Ἅγιος Γέροντας Ἐφραὶμ 65 ὁλόκληρα χρόνια στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἐντρυφώντας στὰ μυστήρια τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ ρουφώντας ἀχόρταγα ἀπὸ τὸ μέλι τῆς ἡσυχίας…. Ἐτόνιζε τὸ θέμα τῆς ὑπακοῆς. Ἀξιώθηκε μέσα ἀπὸ τὴν κάθαρση καὶ τὸν φωτισμὸ νὰ φτάσει στὴ θέωση, γεγονὸς ποὺ ἀπόκτησε τὸ προορατικὸ καὶ διορατικὸ χάρισμα. Ζοῦσε συν­εχῶς τὶς ἐμπειρίες τὶς πνευματικές. Ἔκανε τέλεια καὶ ἀδιάκριτη ὑπακοὴ σὰν ἐκείνη ποὺ ἰσοδυναμεῖ μὲ μαρτύριο, καὶ μόνον λίγοι μποροῦν νὰ τὴν καταλάβουν. Συνιστοῦσε τὴν ἀδιάκριτη ὑπακοή. Ὅμως, ὁ ἴδιος ἦταν πολὺ διακριτικὸς κατὰ τὴν διάρκεια τῆς πνευματικῆς καθοδήγησης τῶν ἄλλων.

Οἱ ἐμπειρίες μου μὲ τὸν Γέροντά μου Ἐφραὶμ τὸν Κατουνακιώτη ὑπῆρξαν συγκλονιστικὲς καὶ ἀξιοθαύμαστες. Καταγράφησαν σὲ 5 τόμους βιβλία μου ποὺ κυκλοφόρησαν. Ἀπὸ τὸ βιβλίο μου «Ἐμπειρίες ἀπὸ τὸν Ἀμίλητο κόσμο τοῦ Ἄθω (ζωντανὲς ἀφυπνίσεις)», Τόμος Β΄, Πύργος Ἠλείας 2009, παραθέτω τὸ κείμενο ποὺ ἔγραψα στὶς σελίδες 48-51 μὲ τὸν τίτλο: «Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι» δηλ. πῶς ἀκριβῶς ἔνιωσα ὡς πνευματικὸ τέκνο τοῦ μεγάλου λοκατζῆ τῆς ἐρήμου παπα- Ἐφραὶμ Κατουνακιώτη, μὲ τὶς ἐμπειρίες καὶ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση κοντά του.

Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι

Ὁ Γέροντας Ἐφραίμ, ὅπως τὸν ἔζησα, δὲν σὲ τρομάζει μὲ τὰ ἀσκητικά του κατορθώματα καὶ τὶς ἐμπειρίες. Ἀπεναντίας σὲ γαληνεύει μὲ τὴν μετάγγιση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, μέσα στὴν ὁποία ζεῖ νύχτα καὶ μέρα. Σύνθημά του: Νὰ ἀγαπήσω τοὺς ἄλλους, ὅπως μὲ ἀγαπᾶ ὁ Θεός!

Εἶναι πράγματι ἕνας χειρουργός. Ξεσκεπάζει μία-μία τὶς δυσκολίες σου μέσα σὲ ἕνα κλῖμα φυσικότητας. Δὲν πονᾶς στὴν ἐγχείρηση ποὺ σοῦ γίνεται. «Ἄλλος πόνεσε γιὰ σένα προηγουμένως, εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἔτσι ἐσὺ βρίσκεσαι τώρα μέσα στὸ χῶρο τῆς ἀναπαύσεως, ποὺ ἔφερε ὁ πόνος τοῦ Σωτῆρος μας· «ἰδοὺ γὰρ ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ», μοῦ ἔλεγε. Κάθε φορά ποὺ τὸν ἐπισκεπτόμουνα μὲ ἄφηνε νὰ δῶ καὶ νὰ χωνέψω τὸ καθετί… Κάθε φορά προσπαθοῦσε νὰ ἀντιληφθεῖ πῶς νοιώθεις κατὰ τὴν πορεία καὶ ἐπαφὴ μαζί του. Βλέπεις καὶ αἰσθάνεσαι ὅτι σὲ βοηθᾶ διακριτικά. Δὲν ἐπεμβαίνει βάναυσα. Δὲν ἐπιβάλλεται μαγικά. Σοῦ ἀποκαλύπτει τὴν κατὰ φύση λειτουργία τοῦ εἶναι σου. Σὲ ἀφήνει ἐλεύθερο σὰν πνευματικό του τέκνο, ἀλλὰ στὴν οὐσία γίνεσαι δέσμιος τῆς ἀλήθειας, τῆς ἐλευθερίας, τῆς πραγματικότητας, ὡς ἔχει. Κάθε φορά ποὺ τὸν ἐπισκέπτεται κάποιος φεύγει παρηγορημένος, ξεσκονισμένος, ἀναπαυμένος, δυναμωμένος. Φεύγεις καὶ πᾶς στὴ δουλειά σου μὲ μία δύναμη ποὺ ἀναλογίζεσαι ποῦ τὴν βρῆκες. Στὴν οὐσία ὅμως μένεις κοντὰ στὸν Γέροντα. Ἀντιμετωπίζεις τὴν ζωή μὲ θάρρος καὶ ὑπομονή. Ὁ μεγάλος ἡσυχαστὴς τοῦ αἰώνα μας Γέροντας Ἰωσὴφ ἁγιορείτης (+ 1959) ἀναφέρει: Εἶδες ἄνθρωπον μὲ δίχως ὑπομονήν; Εἶναι λύχνος χωρὶς ἔλαιον, ὅπου συντόμως θὰ σβήσει τὸ φῶς του… Ἡ νίκη εἶναι ὑπομονή, ἡ νίκη εἶναι ταπείνωσις, ἡ νίκη εἶναι ὑπακοή. Πραγματικὰ εἶναι ἕνα φῶς. Ἕνας ὀμφάλιος λῶρος. Ἐλπίδα, γιατί δένει τὸ εἶναι σου τὸ πνευματικὸ μὲ τὸ ἴδιο τὸ Ἅγιο Ὄρος, τὴν κατοικία τῆς Ὀρθοδοξίας.

Μπροστὰ σ’ αὐτὸν τὸν ἀσκητὴ νοιώθεις ὅτι ζοῦν ἀληθινὰ οἱ παλιοὶ Ἅγιοι. Μπροστὰ σ’ αὐτὸν τὸν ἐρημίτη αἰσθάνεσαι ὅτι εἶσαι παλιὸς καὶ νεκρὸς γιὰ τὸν κόσμο. Ζοῦσε ἐκεῖ στὰ ἐρημητικὰ Κατουνάκια μὲ ἕνα ἄλλο τρόπο ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ μαζί σου, στὰ προβλήματά σου καὶ στὶς ἀνησυχίες σου. Δείχνει ἔτσι ὅτι καὶ αὐτὸς δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ σὲ ἐγκαταλείψει ἀκόμη καὶ σήμερα ποὺ ἀναπαύεται στὶς αἰώνιες ἁψῖδες τοῦ οὐρανοῦ, ἐκεῖ ποὺ «πάντες παραστησόμεθα τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ» (Ρωμ. ιδ΄, 10). Πρέπει νὰ ἀγωνιζόμεθα στὴ ζωή μας, γιατί δὲν γνωρίζουμε τὴν ἄδηλη ὥρα τοῦ θανάτου. «Γρηγορεῖτε οὖν…. Διὰ τοῦτο καὶ ὑμεῖς γίνεσθε ἕτοιμοι ὅτι ἧ ὥρᾳ οὐ δοκεῖτε ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται». (Ματθ. κδ΄, 36, 42, 44, κε΄, 13). (Μᾶρκ. ιγ΄, 32-36), (Λουκ. ια΄, 40). Αὐτὰ ὅλα τὰ εἶχε ὑπόψη του ὁ Κατουνακιώτης ἀσκητής, ποὺ ὅταν ζοῦσε μπροστά του ἔνοιωθες ὅτι βρίσκεσαι ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

Κρίνεσαι. Σὲ κρίνει ἡ ἀγάπη τοῦ ἀσκητῆ Γέροντα, ποὺ δὲν τὸ ἀξίζεις. Ἡ ὀξυδέρκεια, τὸ καθαρό του βλέμμα ποὺ δὲν σὲ κατακρίνει καὶ σὲ ἀγαπᾶ, ὅπως εἶσαι καὶ γίνεται θυσία γιὰ τὴν ἀναξιότητά σου. Πραγματικὰ ἂν καὶ ἔχω διαβάσει τόσα, ἂν καὶ τόσοι ἄλλοι πέρασαν ἀπὸ κοντά μου, ὅμως κανεὶς δὲν ἦταν τόσο διακριτικός. Κανεὶς δὲν μοῦ ἔδειξε ἀδελφικά, φιλικὰ ὅτι μέσα μου, μέσα στὴν ἀνθρώπινη φύση, μέσα λέω στὰ κεκλεισμένα ἔγκατά μου, ὅτι ὑπάρχει μία πόρτα, ἀνοικτὴ καὶ ἀπέραντη, ὥστε νὰ καταλάβω ὅτι ὁ κόσμος ὅλος αὐτὸς ἀνήκει στὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο. Αὐτὸ μοῦ τὸ ἔδωκε ὁ Γέροντας Ἐφραίμ. Εἰλικρινὰ πρώτη φορά στὴ ζωή μου ἔνοιωσα ἕνα ἅγιο συναίσθημα, ἕνα ἄφθαστο μεγαλεῖο, ἕνα θαυμασμὸ πρὸς τὸν Γέροντα, ποὺ ἡ παρουσία αὐτοῦ τοῦ ἐρημίτη, τοῦ κεχωρισμένου ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ τὴ σύγχυση τῆς ἁμαρτίας, χαρίζει εὐλογίες καὶ χάρες…

Σταθμὸς κι ἀφετηρία

Πραγματικά, ἀλήθεια σᾶς λέω, ἂν δὲν γνώριζα τὸν Γέροντα, δὲν νομίζω ὅτι θὰ ἤμουν κοντὰ στὸ Θεό.

Ὅταν θὰ παντρευτῶ, ἔλεγα, τὸ πρῶτο μου παιδὶ θὰ τὸ βγάλω ΕΦΡΑΙΜ, διότι τὸ ὄνομα μὲ συγκλονίζει καὶ συνταράζει! Ἀρνήθηκε κατηγορηματικά.

Νὰ βγάλεις τὸν πατέρα σου, μοῦ ἔλεγε ὁ ἐρημίτης. Ἐδῶ φαίνεται καὶ πάλι ἡ μεγάλη διάκριση τοῦ Γέροντα, γιὰ νὰ μὴ λυπήσει τὸν πατέρα μου.

Φαίνεται, ἔλεγε ὁ πατὴρ Ἀγάθων ὁ Πνευματικός, ὁ γέροντας ΕΦΡΑΙΜ κάτι πιὸ βαθὺ βλέπει σ’ αὐτὸν τὸν ἀνήσυχο νέο καὶ τὸν ἀγαπᾶ τόσο πολύ. Ἡ ἀναξιότητά μου εἶδε πολλά… Πόσα εἶδαν τὰ μάτια μου καὶ πόσα ἄκουσαν τὰ αὐτιά μου!!! Ἂν δὲν φανῶ ἄξιος ἐνώπιον ὅλων αὐτῶν ποὺ εἶδα, μοῦ ἀξίζει κάθε τιμωρία ἀπὸ τὸν Θεό. ΕΦΡΑΙΜ-ΕΦΡΑΙΜ, σταθμὸς καὶ ἀφετηρία γιὰ τὴ ζωή μου!

Ὅσιε Ἐφραίμ, πνευματικὸ ἀστέρι τοῦ νοητοῦ στερεώματος, ἐπίγειε ἄγγελε. Σ’ αὐτὴ τὴ ζωή ἤσουνα συνδεδεμένος μὲ τὸ Θεό. Τώρα μετὰ τὴν κοίμησή σου, στὶς οὐράνιες ἁψῖδες, θὰ εἶσαι ἕνας «παράκλητος», ἕνας μεσίτης στὸ Χριστό, γιὰ μᾶς τοὺς ἁμαρτωλούς, ἕνας κατ’ ἐξοχὴν ὑπηρέτης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γέροντα! Πατέρα μας! Εὐλόγησε καὶ ἐνίσχυσε καὶ τώρα μὲ τὶς δακρύβρεχτες –πύρινες προσευχές σου ὡς Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας ὅλους ἐμᾶς ποὺ παρὰ τὴν ἀναξιότητά μας δεχτήκαμε τὴ φιλοστοργία σου.

Ἀντὶ γιὰ μνημόσυνο καὶ κόλλυβα τώρα, Ἅγιε Ἐφραὶμ Κατουνακιώτη, πρέσβευε ὑπὲρ ὑμῶν. ΑΜΗΝ.