Αγιορείτικα διηγήματα του π. Σαββάτιου. Μέρος Β.

Αγιορείτες Γέροντες

Γέρων Φιλάρετος Καρουλιώτης Ναι… Εκεί, στο Άγιον Όρος, ασκητεύουν τέτοιοι γέροντες… Για μερικούς από αυτούς δεν γνωρίζει ούτε μία ψυχή… Το απολυτίκιο των Αγιορειτών Αγίων λέει: «ὑποδείξαντας ἐν τούτῳ τὸν βίον, Ἀγγέλων πολιτεύεσθαι»…

Μου διηγήθηκαν πώς στη δεκαετία του εβδομήντα μια ομάδα Ρώσων ιερέων ήρθε στο Άγιον Όρος. Σταμάτησαν στην Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος. Πήγανε για μια βόλτα στη γειτονιά και βρήκαν μία εγκαταλελειμμένη σκήτη. Αποφάσισαν να λειτουργήσουν εκεί την επόμενη μέρα. Ρωτήσανε τους Αθωνίτες αδελφούς για αυτή τη σκήτη, και έλαβαν την απάντηση ότι κανείς δεν είχε ζήσει εκεί για πολύ καιρό και δεν είχε λειτουργήσει..

Ξεκίνησαν τη Θεία Λειτουργία και ξαφνικά βλέπουν: ένας ηλικιωμένος μοναχός σέρνεται στο ναό. Είναι τόσο γέρος που δεν μπορεί ούτε ένα βήμα να κάνει, μπορούσε μόνο έρποντας να προχωρήσει. Ακόμα και οι παλαιότεροι μοναχοί της Ιεράς Μονής του Αγίου Παντελεήμονος δεν τον γνώριζαν. Προφανώς, ήταν ένας από τους μοναχούς που ασκήτευαν εκεί ακόμα πριν από την επανάσταση. Έφτασε και είπε πολύ σιγά:

- Η Παναγία δεν με εξαπάτησε: υποσχέθηκε ότι πριν από το θάνατο θα κοινωνήσω.

Αφού κοινώνησε, πέθανε σχεδόν αμέσως στην εκκλησία. Πώς έζησε; Τι έφαγε? Μετάλαβε τα Τιμία Δώρα και πήγε στον Θεό και στην Υπεραγία Θεοτόκο, στους οποίους προσευχήθηκε όλη του τη ζωή.

Γέρων Στεφάν

Γέρων Στέφανος Καρουλιώτης Ο Γέρων Στέφανος είχε σέρβικη καταγωγή και κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αντιφασίστας και συμμετείχε στην Αντίσταση. Διηγήθηκε πώς συνελήφθη και μαζί με άλλους αγωνιστές της Αντίστασης και ήθελαν να τον πυροβολήσουν. Τότε ο π. Στέφανος υποσχέθηκε στην Παναγία ότι, αν επιζήσει , θα φύγει ως μοναχός στο Άγιον Όρος. Όταν άρχισαν να πυροβολούν, κάποια αόρατη δύναμη σαν να τον έσπρωξε και άρχισε να τρέχει. Ένιωθα πώς οι σφαίρες του έκαψαν την πλάτη, τα χέρια, το μάγουλό του, χωρίς να τον βλάψουν. Και οι Γερμανοί δεν τον κυνηγούσαν, κάτι που ήταν θαύμα επίσης.

Μετά από τον πόλεμο, έλαβε μοναχική κουρά στο Άγιον Όρος και ασκήθηκε εκεί για σχεδόν πενήντα χρόνια. Ήξερε πολλές ξένες γλώσσες, έγραψε πνευματικά άρθρα, ομιλίες. Ο πατέρας Ηλίας είδε πώς ο Γέροντας δούλευε σε εξωτερικό χώρο και τα άσπρα περιστέρια πέταγαν και κάθονταν στους ώμους του, και όταν τελείωνε να γράφει, τα περιστέρια πέταγαν μακριά του.

Μια φορά ένας φίλος του π. Ηλία ήρθε από τη Ρωσία και τον πήγε στον Γέροντα Στέφανο για να πάρει ευλογία. Ο σχεδόν ογδοντάχρονος Γέροντας είχε μπλε μάτια σαν τον ουρανό, δεν έχει πλυθεί για πολλά χρόνια σύμφωνα με το έθιμο των μοναχών του Άθω, και δεν είχε καμία δυσωδία. Έτρωγε λίγο, προτιμώντας ξηροφαγία: στις τσέπες του πάντα υπήρχε ξυρά τροφή, την οποία έτρωγε και παράλληλα τάιζε τα πουλιά.

Στο Ευαγγελισμό κατέβασε ένα δίχτυ από ένα βράχο στη θάλασσα και έλεγε: «Παναγία μου, δώσε μου ψάρακι». Το τραβούσε αμέσως, και πάντα υπήρχε ψάρι στο δίχτυ του.

Όταν έκαναν εργασίες επισκευής στο ερειπωμένο κελί του, ένας φίλος του έφερε οικοδομικά υλικά. Αυτός ο φίλος είχε μια κόρη περίπου πέντε ετών, τη Δέσποινα. Και έτσι, όταν ο Γέροντας χρειαζόταν τη βοήθεια του φίλου του, έβγαινε στην παραλία και φώναζε δυνατά: «Δέσποινα, πες στον μπαμπά να έρθει σε μένα, τον χρειάζομαι!». Και το κορίτσι έτρεχε στον πατέρα της: «Μπαμπά, ο π. Στέφανος σε καλεί». Γιατί δεν υπέβαλε αυτό το αίτημα απευθείας στον φίλο του; Ίσως το παιδί που είχε αγνότητα μπορούσε να τον ακούσει καλύτερα, ποιος ξέρει ... Και έτσι, όταν ερχόταν ο φίλος του, τον ρωτούσε: «Π. Στέφανε, με κάλεσες πραγματικά;». Και ο Γέροντας του απαντούσε: «Ναι, ζήτησα τη Δέσποινα να σου πει ότι σε περιμένω».

Τα τελευταία χρόνια συμπεριφερόταν από ταπείνωση σαν ανόητος, καλύπτοντας τα πνευματικά του χαρίσματα. Αν έρχονταν Ρώσοι προσκυνητές, ο Γέροντας Στέφαν τους τραγουδούσε τις «Νύχτες της Μόσχας». Μια φορά, βλέποντας πως τραγούδησε αυτό το κοσμικό τραγούδι, έβαλε το βραστήρα στη φωτιά για να τους κεράσει τσάι, ένας φίλος του π. Ηλία δεν μπορούσε να πιστέψει ότι αυτός ο άνθρωπος ήταν ένας μεγάλος ασκητής.

Ο βραστήρας του ήταν παλιός, καπνισμένος και χωρίς λαβή. Και όταν έβρασε το νερό, ο π, Στέφανος τον πήρε με τα δύο του χέρια κατευθείαν από τη φωτιά και άρχισε να ρίχνει τσάι σε κούπες. Και οι δύο επισκέπτες το κοίταξαν με τρόμο: ο βραστήρας ήταν πυρακτωμένος. Αλλά ο Γέροντας γέμισε με τσάι τις κούπες και δεν κάηκε καθόλου.

Ο π. Ηλίας μας είπε ότι όταν η Αμερική βομβάρδισε τη Σερβία, ο Γέροντας Στέφανος προσευχήθηκε θερμά και έκανε την πνευματική του συμβολή στην υπεράσπιση της πατρίδας μέσω της προσευχής. Η θλίψη των ανθρώπων του μεταδιδόταν τόσο πολύ, που βίωσε τον εντονότερο πνευματικό πόνο. Εκείνο τον καιρό, κάηκε το κελί του. Υπήρχε ένας πνευματικός λόγος για αυτό; Μπορούμε να το μαντέψουμε μόνο. Και όταν μετακόμισε στη σπηλιά, συνεχίζοντας να προσεύχεται για τους συμπατριώτες του που πέθαιναν στη φλόγα των εκρήξεων, το σπήλαιο του έπιασε επίσης φωτιά.

Ο Γέροντας Στέφανος πέθανε στη Σερβία. Πριν από την κοίμησή του, επέστρεψε στην πατρίδα του, στο μοναστήρι, η Γερόντισσα του οποίου ήταν η συγγενής του, και αναπαύτηκε την ημέρα, όταν η Αγία μας Εκκλησία γιορτάζει τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου στον Ναό. Αυτή, στην Οποία έκανε προσευχή για τόσα χρόνια δέχτηκε την ψυχή του.

О Γέρων Στέφανος ταΐζει τα πουλιά. Φωτογραφία: π. Βενιαμίν (Γκομαρτίλι)

Βότσαλο από τη σπηλιά

Το καμένο κελί του Γέροντος Στεφάνου προστέθηκε στη σπηλιά, όπου κάποτε ζούσε ο Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος (Σαχάρωφ). Και όταν πήγα στο Άγιον Όρος, μια καλόγρια, που έχει μεγάλη ευλάβεια προς τον Άγιο Σιλουανό και τον Άγιο Σωφρόνιο, μου ζήτησε να της φέρω τουλάχιστον ένα βότσαλο από τη σπηλιά του. Δεν ήξερα που ήταν αυτή η σπηλιά. Τότε αυτό το αίτημα ήταν για μένα ισοδύναμο με το να μου ζητήσει ένα βότσαλο από τον Άρη. Και έτσι πήγα σε εκείνη την σπηλιά. Από τους βράχους της οροφής έσταζε νερό. Πήρα ένα βότσαλο από το έδαφος και συνειδητοποίησα ότι μόλις εκπλήρωσα το αίτημα της καλόγριας.

Θερμή υποδοχή

Ο ιερομόναχος Ηλίας με κάλεσε να περάσω μια νύχτα στο κελί τους. Μου έδωσαν μια θέση κοντά στην είσοδο, μου πρόσφεραν μια παλιά κουβέρτα και ακόμη ένα παλιό σκισμένο μαξιλάρι.

Ήμουν πολύ κουρασμένος και χάρηκα πολύ με ένα τόσο φιλόξενο καλωσόρισμα. Η νύχτα πλησίαζε και εμείς, αφού προσευχηθήκαμε, ξεκινήσαμε να προετοιμαζόμαστε για ύπνο. Ξάπλωσα να κοιμηθώ με τα πόδια μου βαθιά μέσα στη σπηλιά, και το κεφάλι μου προς την είσοδο, έτσι ώστε είδα τον έναστρο ουρανό. Σκέφτηκα ότι μια τόσο ρομαντική διανυκτέρευση θυμίζει τις εκδρομές στο δάσος που έκανα με τους φίλους στα παιδικά μου χρόνια. Αλλά σύντομα έγινε σαφές ότι η διαμονή για τη νύχτα στο Άγιον Όρος δεν είχε καμία σχέση με τις παιδικές πεζοπορίες. Έχω ακούσει πολλά για τους αγιορείτικους τρόμους, και εδώ, στο Καρούλια, τους έχω βιώσει.

Τη νύχτα, ξεκίνησε μια καταιγίδα, φυσούσε πολύ. Πάνω, από τους βράχους έπεφταν οι πέτρες, τα ραβδιά, η θάλασσα οργιζόταν. Ήθελα πραγματικά να κοιμηθώ, αλλά δεν μπορούσα να κοιμηθώ ήσυχα: ένιωθα τις σταγόνες των κυμάτων να πέφτουν στο κεφάλι και τους ώμους μου και τραβούσα την κουβέρτα πάνω από το κεφάλι μου να σκεπαστώ.

Στην Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου. Φωτογραφία: A. Pospelov / Pravoslavie.Ru Ενώ ξεκίνησαν οι εφιάλτες: μου έρχονταν λογισμοί ότι οι μοναχοί συνωμότησαν εναντίον μου, ότι επρόκειτο να με σκοτώσουν, να με ρίξουν από το βράχο. Συνειδητοποίησα ότι αυτό ήταν μόνο ένα κακό όνειρο, αλλά η συνείδησή μου ξέφευγε από τον έλεγχο του μυαλού μου, και πάλι οι εχθροί μου με κυνηγούσαν. Μέσα από ένα όνειρο, άκουσα πως ένας από τους μοναχούς πέρασε μέχρι την έξοδο από τη σπηλιά και δεν επέστρεψε, και οι φόβοι συσσωρεύονταν ξανά: μου φαινόταν ότι αυτή ήταν μια συνωμοσία εναντίον μου. Έτρεμα και ένιωθα τα δόντια μου να χτυπάνε.

Το εφιαλτικό παραλήρημα που με βασάνισε όλη τη νύχτα τελείωσε το πρωί με την ανατολή του ηλίου. Αποδείχθηκε ότι ο μοναχός που είχε βγει από τη σπηλιά είχε πονόδοντο όλη τη νύχτα, δεν μπορούσε να κοιμηθεί και περιπλανήθηκε γύρω από τη σπηλιά. Το πρωί πήγε στο νοσοκομείο.

Ο δεύτερος μοναχός μου πρότεινε να με συνοδεύσει..

Στο δρόμο, είπε πώς ήρθαν τέσσερις προσκυνητές που αποφάσισαν να περπατήσουν μέχρι το Μέσα Καρούλι. Πέρασαν τη νύχτα, όπως και εγώ, στη σπηλιά. Ένας από αυτούς έλεγε όλο το βράδυ ότι ήταν ορειβάτης και ο επερχόμενος δρόμος δεν τον φοβόταν καθόλου: θα περνούσε από μόνος του και θα βοηθούσε τους φίλους του. Αλλά όταν το επόμενο πρωί ξεκίνησαν την κατάβαση προς το μονοπάτι που οδηγούσε στο Μέσα Καρούλι, ο ορειβάτης έχασε την αποφασιστικότητά του, και αρνήθηκε κατηγορηματικά να συνεχίσει το ταξίδι. Οι φίλοι του γύρισαν πίσω μαζί του. Προφανώς, οι λόγοι για τον φόβο του ήταν περισσότερο πνευματικοί παρά φυσικοί. Αν και ο κατήφορος μπορεί πραγματικά να τρομάξει ακόμη και τους γενναίους.

Συνεχίζεται...