Πιοτρ Μαμόνοβ: "Είχα ετοιμαστεί τόσο καλά για τον θάνατο και να φάω τέτοιο άκυρο!"

Ο Πιοτρ Μαμόνοβ είναι προσωπικότητα θρυλική και πολύπλευρη. Ήδη, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, είχε γίνει γνωστός στο ευρύ κοινό, χάρη στο καλλιτεχνικό του έργο με το μουσικό συγκρότημα «Zvuki MU».

Στη συνέχεια, η δεύτερη επιτυχία ήρθε με την ταινία του Παύλου Λουνγκίν "Το Νησί", όπου ο Πιοτρ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. Τότε, έγινε αγαπητός όχι μόνο ανάμεσα στους μαλλιάρηδες λάτρεις της ροκ μουσικής, αλλά και ανάμεσα στις θεοφοβούμενες γιαγιάδες. Στη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Το Νησί», ο Μαμόνοβ είχε μεταμφιεστεί σε αναχωρητή. Δε χρειάστηκε και πολύ να μπει στο ρόλο του, αφού ο Πιοτρ Νικολάεβιτς, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990,είχε αρχίσει να ακολουθεί αναχωρητικό τρόπο ζωής. Ήταν τότε που είχε πουλήσει το διαμέρισμά του στη Μόσχα και μαζί με τη γυναίκα του μετακόμισε στο χωριό Εφάνοβο στην Περιφέρεια της Μόσχας, 140 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα. Ο ηθοποιός ομολογεί ότι το νόημα της ζωής ήταν εκείνο που τον οδήγησε μακριά από τον πολιτισμό. Πλέον, ο Μαμόνοβ πήγαινε στη Μόσχα μόνο για δουλειά, δηλαδή, για τις δικές του παραστάσεις στο Θέατρο Στανισλάβσκι και τις καλλιτεχνικές μουσικές του βραδιές…

Ο Πιοτρ Μαμόνοβ δεν είναι γνωστός μόνο ως ροκ μουσικός, ηθοποιός και ποιητής, αλλά είναι και βαθιά πιστός άνθρωπος. Οι θαυμαστές του τον τιμούσαν όχι μόνο για το καλλιτεχνικό ταλέντο, αλλά και για τις βαθιές, μπορούμε να πούμε φιλοσοφικές, σκέψεις, τις οποίες ο Πιοτρ μοιραζόταν με πολλή διάθεση στις συναυλίες του. Έτσι και αυτή τη φορά, στη βραδιά του στην πόλη Βορόνεζ, ο μουσικός συλλογιζόταν πολύ για τη ζωή, κάνοντας ενδιάμεσα σχόλια ανάμεσα στα τραγούδια του και στα ποιήματά του…

Όταν το έμφραγμα δεν εμπόδισε τον Μαμόνοβ να φτάσει στο Βορόνεζ

"Μπορείς να είσαι και να ζεις ευτυχισμένος κάθε δευτερόλεπτο, ανεξάρτητα από τις όποιες συνθήκες. Ευτυχία δεν είναι οι επιτυχίες, δεν είναι η ευημερία, δεν είναι να τα χεις όλα, να κυλάνε όλα ομαλά, ζεστά και άνετα. Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα. Είναι το επόμενο σκαλοπάτι…" – υποστήριζε ο Πιοτρ Μαμόνοβ. Και τον εμπιστευόσουν, επειδή έβλεπες ότι ο άνθρωπος δεν τρελαίνεται για τη δόξα, για τον πλούτο και την πολυτέλεια. Ζούσε σεμνά και κάθε μέρα πάλευε με τους πειρασμούς, προσευχόταν για τις αμαρτίες του και επικοινωνούσε με το κοινό του άμεσα.

Να πούμε ότι οι θαυμαστές του στο Βορόνεζ περίμεναν να δουν το Μαμόνοβ το Νοέμβριο, τότε που στις αφίσες είχε ανακοινωθεί η παράστασή του «Όταν διάβαζα τον Άγιο Ισαάκ το Σύρο». Ωστόσο, τον Αύγουστο, ο Πιοτρ Μαμόνοβ έπαθε έμφραγμα του μυοκαρδίου και σε βαριά κατάσταση τον πήγαν στο νοσοκομείο. Η εγχείρηση στην καρδιά προγραμματίστηκε για τα μέσα Σεπτεμβρίου, γι΄ αυτό και η παράσταση στο Βορόνεζ μεταφέρθηκε για το Μάρτιο. Ο Πιοτρ τότε είχε ζητήσει να αλλάξουν τις αφίσες. Αντί για την προγραμματισμένη απαιτητική παράσταση, στην οποία έπρεπε να δώσει το 200% της ενέργειάς του, αποφάσισε να κάνει μια καλλιτεχνική βραδιά.

Στο «Σπίτι του Ηθοποιού», όπου πραγματοποιήθηκε αυτή η εκδήλωση, ο Πιοτρ μίλησε στους θαυμαστές για το πώς είχε ετοιμαστεί για την εγχείρηση, ακριβέστερα για το πώς είχε ετοιμαστεί για το θάνατο: "Έχω μερικούς φίλους που πέθαναν στη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης στην καρδιά. Έτσι κι εγώ ετοιμαζόμουν για τα χειρότερα. Ανησυχούσα. Και μετά σκέφτηκα: γιατί φοβάμαι τόσο πολύ το θάνατο; Αφού πιστεύω στον Θεό και ξέρω ότι, μετά από αυτή τη ζωή, μας περιμένει η άλλη. Είμαστε σαν τα μωρά που βρίσκονται στην κοιλιά της μητέρας. Βρίσκεσαι εκεί για 9 μήνες, ανάμεσα σε σπλάχνα και υγρά. Και νομίζεις ότι αυτή είναι η ζωή! Μετά βγαίνεις από κει και βλέπεις βουνά, δάση, θάλασσες… Σκυλιά να τρέχουν, ελάφια, λύκοι… Και τον υπέροχο πατέρα δίπλα. Να, ποια είναι η πραγματική ζωή! Νομίζω πως κάτι παρόμοιο συμβαίνει με μας, μετά το θάνατο. Και με χαρούμενη σκέψη ότι θα δω επιτέλους την πραγματική ζωή, πήγα να κάνω την εγχείρηση. Αποδείχτηκε ότι τώρα δεν ανοίγουν τα πλευρά. Έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην ιατρική! Μέσω αρτηρίας μου έβαλαν κάποιους σωλήνες, έκαναν την εγχείρηση και μετά από δύο μέρες ήμουν ήδη όρθιος, στα πόδια μου. Οι γιατροί μού είπαν: "Τώρα θα νιώθεις 25 χρόνια μικρότερος!" Καθώς επέστρεφα σπίτι, σκεφτόμουν στο δρόμο: "Τι άκυρο ήταν αυτό που έφαγα! Αφού είχα ετοιμαστεί τόσο καλά για το θάνατο, τώρα ξανά θα χρειάζεται κάθε μέρα να σηκώνομαι το πρωί, να κάνω κάτι, να δουλεύω…"

Ο Πιοτρ Μαμόνοβ μιλούσε πολλή ώρα. Για τα πιο προσωπικά και τα πιο σημαντικά… Και οι θαυμαστές με δέος άκουγαν την κάθε του λέξη.

Ο Πιοτρ Μαμόνοβ εξήγησε αμέσως τη σειρά των δρώμενων: "Θα σας διαβάσω ποιήματα, τα οποία δεν έχουν ακούσει πολλοί. Έχουν γραφεί τους τελευταίους έξι μήνες. Στη συνέχεια, θα απαντήσω σε όλες τις ερωτήσεις σας. Το θέμα είναι ότι ξέρω όλες τις απαντήσεις! Θα σας τα πω όλα και ήδη από αύριο θα αλλάξουν τα πάντα. Θα γίνουμε ωραίοι πραγματικοί άνθρωποι. Αυτός είναι ο σκοπός μου. Όλα θα πάνε τέλεια!" Ο μονόλογος του Πιοτρ Μαμόνοβ διακόπηκε, μόνο μια φορά, από τους δυνατούς ήχους κάποιας τηλεφωνικής κλήσης. Ο Μαμόνοβ σταμάτησε, αλλά αντί να βγάλει υστερικές φωνές του τύπου: "Κλείστε τα τηλέφωνά σας", κάτι που συμβαίνει με πολλά αστέρια της ποπ σκηνής, ήρεμα σχολίασε: "Καλή η μελωδία!"

Για τη λογοκρισία, τη γαλάζια χελώνα και την αναγνώριση του ταλέντου του

«Στον πλανήτη μας είχε πέσει μια γαλάζια χελώνα από το Διάστημα. Αυτή ζούσε στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Την βρήκαν οι επιστήμονες και διαπίστωσαν ότι βγάζει κάτι ήχους. Αυτά τα σήματα κατάφεραν να τα αποκωδικοποιήσουν και να τα αποδώσουν στην αρχαία σανσκριτική γλώσσα. Και να τι λέει η χελώνα… Και εδώ συνεχίζω με ένα οποιοδήποτε κείμενο. Αφού τα πιστεύουμε όλα! Έτσι μας κάνουν πλύση εγκεφάλου κάποιοι έξυπνοι άνθρωποι. Τι θέλω να πω; Όταν ετοιμαζόμουν για τη βραδιά μαζί σας, αποφάσισα να ονομάσω το πρόγραμμα "Βιολετί χελώνα". Σκέφτηκα απλώς ότι η γαλάζια δεν μου ταιριάζει. Αλλά η βιολετί μου πάει μια χαρά. Όμως, οι άνθρωποι που ασχολούνταν με την οργάνωση των συναυλιών μου, εκτίμησαν ότι με έναν τέτοιο τίτλο δε θα είχε πουληθεί ούτε ένα εισιτήριο για τη συναυλία. Τελικά, την ονόμασαν, όπως αυτοί ήθελαν, και εγώ με τη σειρά μου εξήγησα σε σας φιλικά πώς το είχα εμπνευστεί όλο αυτό.   

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας ήθελα να σας μιλήσω για θέματα της επιλογής μου. Επιτέλους, αυτό μπορούμε να το κάνουμε. Θυμάμαι ακόμα εκείνους τους καιρούς – οι ηλικιωμένοι καταλαβαίνουν για ποιο πράγμα μιλάω – τότε που υπήρχε λογοκρισία και δεν επιτρεπόταν να μιλάς από τη σκηνή για πολλά πράγματα. Τώρα ήρθε ο καιρός που όλα επιτρέπονται. Αυτό, όμως, είναι κάτι που εναποθέτει μεγάλες ευθύνες στους ώμους των ανθρώπων με μεγάλα ταλέντα και εξαιρετικές ικανότητες, όταν παρουσιάζονται στη σκηνή, όπως κι εγώ. Εμείς που σας συνεπαίρνουμε είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνουμε προς τα πού προσπαθούμε να σας οδηγήσουμε. Και εσείς – οι θεατές – επίσης πρέπει να καταλαβαίνετε και να συνειδητοποιείτε ποια από αυτά τα πράγματα είστε έτοιμοι να ακολουθήσετε. Είναι και αυτό σημαντικό!»

Για "παλλαϊκά" ποιήματα και για το πώς μια θαυμάστρια του "την έφερε" του Μαμόνοβ

«Ας ξέρατε μόνο, από ποια σκουπίδια βλασταίνουν τα ποιήματα. Ζω πολύ καιρό στο χωριό και κοντά σε μας ζει ακόμα ένας εξαιρετικός ποιητής, ο οποίος γράφει πολύ ωραία ποιήματα. Συναντιόμαστε αρκετά συχνά. Καθόμαστε, βάζουμε από ένα σφηνάκι, διαβάζουμε με τη σειρά τα ποιήματά μας και επαινούμε ο ένας τον άλλον! Εγώ λέω: "Βλαδίμηρος Πετρόβιτς, τι ωραία σύγκριση έχετε εδώ!" Και αυτός μου λέει: "Πιοτρ Νικολάεβιτς, τι ωραία ρίμα έχετε σε αυτό το σημείο!" Επινοήσαμε και τον όρο – παλλαϊκά ποιήματα. Είναι ποιήματα που ταιριάζουν και αρέσουν σε όλους. Τώρα θα σας διαβάσω κάποια στιχάκια από αυτή τη καλλιτεχνική δουλειά μας. Θα σας κάνω να γελάσετε…   

Παρεμπιπτόντως, θυμήθηκα μια αστεία ιστορία. Κάποτε, μετά από συναυλία, δε θυμάμαι σε ποια πόλη, βλέπω, έρχεται προς εμένα μια όμορφη γυναίκα, περίπου σαράντα πέντε χρονών. Πολύ καλά ντυμένη, με ωραία εμφάνιση. Έχω ετοιμαστεί για να μου σφίξει το χέρι και να μου ζητήσει αυτόγραφο. Και ξαφνικά μου ξεσπάει: «Πιοτρ Νικολάεβιτς, από τα ποιήματά σας δεν καταλαβαίνω τίποτα! Δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα αράδιασμα λέξεων! Και είμαι σίγουρη ότι σε αυτή την αίθουσα είναι πολλοί σαν εμένα. Απλώς φοβούνται να σας το πουν». Κοκάλωσα και δεν έβρισκα τι να πω. Καλά μου "την έφερε" εκείνη η γυναίκα».

Για το πόσο νερό χρειάζεται ένας άντρας και για τις καλές πράξεις "με το σταγονόμετρο"

«Τελευταία, έχω εκπαιδεύσει τον εαυτό μου να κάνω κάτι για τους ανθρώπους εθελοντικά, έστω και με το σταγονόμετρο. Δεν καυχιέμαι, απλά θέλω να το μοιραστώ. Τώρα θα σας πω τι ορθόδοξος χριστιανός είμαι και τι πράγματα κάνω τζάμπα. Να ένα πρόσφατο παράδειγμα… Το θέμα είναι ότι στο χωριό μας το νερό είναι πολύ κακής ποιότητας. Έχει πολύ ασβέστιο, το οποίο στεγνώνει το στόμα και γενικώς είναι επικίνδυνο για την υγεία. Γι΄ αυτό, αγοράζουμε πόσιμο νερό από το σουπερμάρκετ.

Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών είχε λιώσει το χιόνι αλλά μετά έπιασε κρύο, οπότε είχε παγωνιά και δεν μπορούσες να πας πουθενά. Οπότε, σκέφτομαι, τι να κάνω; Θέλω να πιω και τσάι! Αποφάσισα να πάω στην πηγή για νερό. Αλλά δεν είναι και κοντά. Είναι κάπου 800 μέτρα, μπορεί και παραπάνω, είναι και ανηφόρα. Πήρα ένα 6λιτρο δοχείο, το γέμισα νερό, επιστρέφω και σκέφτομαι: «Θα πρέπει να δώσω νερό και στη γυναίκα μου! Αν και αυτή χτες ήταν στην πόλη. Γιατί δεν αγόρασε νερό; Δε σκέφτηκε τον εαυτό της, οπότε τώρα ας πίνει το νερό της βρύσης. Μετά έβαλα μπρος την κούτρα μου: ο Χριστός τα βλέπει όλα, ξέρει τι σκέφτομαι! Αποφάσισα ότι πρέπει να σπάσω τον εγωισμό μου και να δώσω το μισό στη γυναίκα! Αλλά, όταν έφτασα στο σπίτι, σκέφτηκα ότι το μισό είναι πολύ. Εγώ είμαι άντρας, δουλεύω, χρειάζομαι περισσότερο νερό. Τελικά, στο σπίτι της έβαλα 1,5 λίτρα. Θα της αρκούσε για δύο βραστήρες! Και τα 4,5 τα άφησα για τον εαυτό μου. Έστω και έτσι!»

Καμιά φορά, μαλώνουμε με τη γυναίκα μου. Κάθομαι και σκέφτομαι: "Πάλι είπε κάτι που δεν έπρεπε! Πάλι ξόδεψε όλα τα λεφτά! Δόξα τω Θεώ, θα πεθάνω σύντομα και δε θα την έχω δίπλα μου!" Ε, όχι, αδελφέ, θα σε βάλουν εκεί ακριβώς μαζί της! Για πάντα! Γι΄ αυτό, ο δρόμος είναι ένας: να συμφιλιωθούμε εδώ, εν ζωή. Δύο βδομάδες πριν, ξανά απομονώθηκα για δύο μέρες, δε μιλούσα με τη γυναίκα μου και ο ίδιος κατηγορούσα τον εαυτό μου: "Δεν έχεις δίκιο, με όλο αυτό το βρωμερό δίκιο σου! Πήγαινε να συμφιλιωθείς!" Αφού είναι πολύ καλύτερα να ζεις ειρηνικά!»

Για το δρόμο προς την πίστη και τις σκέψεις για το θάνατο

«Ο Θεός δεν ενδιαφέρεται για το αποτέλεσμα. Του είναι σημαντικός ο προσανατολισμός μας, προς τα πού κινούμαστε, προς τα πού πάμε. Το σημαντικότερο είναι να πηγαίνουμε προς το φως, προς την πίστη… Ας πηγαίνουμε μπουσουλώντας, ας κάνουμε μικρά βηματάκια. Αρκεί να πηγαίνουμε προς τα εκεί που πρέπει. Η πορεία προς την πίστη, πολύ συχνά, είναι δρόμος ενάντια στο ρεύμα. Αλλά είναι ο σωστός δρόμος. Από την εμπειρία μου έχω πειστεί ότι ελκυστικό δεν είναι μόνο το κακό, αλλά και η αλήθεια, το φως. Το καλό είναι επίσης ελκυστικό πράγμα. Εγώ στη ζωή μου, όμως, έψαχνα για πάθη και για γλυκά λάθη… Όπως ρώτησα έναν ιερέα: "Γιατί εμάς, τους ανθρώπους που δημιουργηθήκαμε από τον Θεό, μας τραβάει πιο πολύ η αμαρτία!" Μου απάντησε λακωνικά: "Επειδή είναι πιο γλυκιά!".

Όλοι εμείς, και εγώ, ζούμε καμιά φορά έτσι λες και δε θα πεθάνουμε ποτέ. Να, σκέφτομαι θα πάω στο Βορόνεζ, θα επιστρέψω… Λες και δεν μπορώ να πάθω έμφραγμα, λες και δεν μπορεί να πέσει το αεροπλάνο… Παλαιότερα, δεν αναρωτιόμουν τι είναι ο θάνατος, αλλά μετά άρχισα να σκέφτομαι: τι θα γίνει μετά το θάνατο μου; Τι θα κάνω εκεί; Να το φέρετρο, τέσσερα τοιχώματα και από πάνω καπάκι. Στα γυρίσματα έχω ξαπλώσει τέσσερις φορές σε φέρετρο και τέσσερις φορές έχω πεταχτεί έξω από αυτό. Ο σκηνοθέτης ρωτούσε: «Φοβάσαι;» Όχι και φοβάμαι! Απλώς είναι πολύ σοβαρό το θέμα.

Και τότε ήταν που αυτό το θέμα άρχισε να με ενδιαφέρει πολύ. Άρχισα να διαβάζω βιβλία, από τα οποία έμαθα πόσο ωραία θα είναι η ζωή εκεί. Το θέμα, όμως, είναι ότι τίποτα το υλικό δε θα μπορέσουμε να πάρουμε εκεί – ούτε εγγόνια, ούτε παιδιά, ούτε αγαπημένες γυναίκες. Θα μπορέσουμε να πάρουμε μόνο την ικανότητα να συγχωρούμε, να μην οργιζόμαστε, να αγαπάμε, να υποχωρούμε, να βοηθάμε. "Άραγε, το έμαθα αυτό;" – ρωτάω τον εαυτό μου, καθώς κάθομαι τη νύχτα στο καρεκλάκι της κουζίνας, δίπλα στον καθρέφτη. Ρωτάω τον εαυτό μου, άραγε, είμαι καλός άνθρωπος, είναι εύκολο να ζει κανείς μαζί μου; Και όταν άρχισα να κάνω παρόμοιες ερωτήσεις στον εαυτό μου, η ζωή άρχισε να αλλάζει. Και ο θάνατος σταμάτησε να είναι τόσο τρομερός. Θυμάμαι, όταν ήμουν πεντάχρονο αγόρι, δηλαδή, στην ηλικία που όλα τα παιδιά αρχίζουν να σκέφτονται το θάνατο, ήμουν ξαπλωμένος και με τρόμο συλλογιζόμουν: "Πώς γίνεται, εγώ να μην υπάρχω, ενώ όλα αυτά να υπάρχουν, και το δάσος και το άλμπουμ με τα γραμματόσημα…". Και, ύστερα, σταμάτησα να το σκέφτομαι. Ήρθε η σειρά μιας τυφλής, κακής, μακρόχρονης παύσης. Το διάλειμμα αυτής της παύσης κράτησε 40 περίπου χρόνια! Και τώρα λυπάμαι τόσο πολύ που είχα αυτό το διάλειμμα. Βεβαίως, κάποια συμπεράσματα έβγαλα. Λυπάμαι μόνο που στα νεανικά μου χρόνια είχα τόσες δυνάμεις και θα μπορούσα να είχα κάνει πολλά!

Ο Θεός είναι σαν τον εργοδότη και εμείς είμαστε οι εργαζόμενοι. Αν Τον υπηρετούμε, παίρνουμε αμοιβή – τη Βασιλεία των Ουρανών. Η Βασιλεία των Ουρανών ή είναι ή δεν είναι, δεν μπορεί να σου δοθεί μισή. Και δεν έχει σημασία, αν υπηρέτησες τον Θεό όλη τη ζωή σου ή αν μετανόησες ειλικρινώς για όλες τις αμαρτίες σου, πριν από το θάνατο, και η ψυχή σου είχε φωτιστεί. Ο Θεός δε νοιάζεται για τις πράξεις μας, αλλά για την κατάσταση της ψυχής μας. Τις πράξεις τις χρειαζόμαστε εμείς οι ίδιοι, για να οργανώνουμε τα εσωτερικά μας. Και όταν άρχισα να το καταλαβαίνω, άρχισα να συνειδητοποιώ γιατί καταφεύγω σε ορισμένες πράξεις, γιατί προσπαθώ, γιατί δίνω στη γυναίκα μου αυτά τα καημένα ενάμιση λίτρα νερό… Επειδή θέλω να πάω εκεί, στη Βασιλεία των Ουρανών. Έψαχνα τη γλυκάδα στις αμαρτίες και δε την βρήκα πουθενά, μόνο στην πίστη.