Εξομολόγηση και η αγιορείτικη παράδοση. Μέρος Γ.

Μην ντρέπεστε να εξομολογείστε!

Όσο για τις σαρκικές αμαρτίες, και άλλες, αδέλφια, μην ντρέπεστε να εξομολογείστε! Είναι πολύ σημαντικό! Και εδώ απευθύνομαι πρώτα από όλα προς το ωραίο φύλο. Να σας πω τι έχω ακούσει; Έχω ακούσει αρκετά. Έχω ακούσει τα πάντα! Οπότε, δε θα εκπλήξετε κανέναν και με τίποτα. Εντάξει, δεν ξέρω πού ακριβώς έχετε βάλει βόμβα, ποιον σκοτώσατε κτλ, αλλά αδέλφια, πιστέψτε με: δε θα εκπλήξετε κανέναν και με τίποτα!

Ο πνευματικός δε θα σας κοιτάζει κάπως. Συνήθως, οι γυναίκες έχουν τέτοιους φόβους: «Ωχ, πώς θα με κοιτάει μετά από αυτό;». Δε θα σε κοιτάει!

Η προσωπική μετάνοια και η έλκυση της χάριτος του Θεού

Ο πνευματικός θα συγκινηθεί με την μετάνοιά σου, αυτό θα γίνει. Και η χάρη του Θεού θα τον φωτίσει να σου μεταφέρει το λόγο του Θεού.

Η εξομολόγηση είναι ανώτατη μορφή πνευματικής πράξης, στη διάρκεια της οποίας ο πνευματικός φωτίζεται από τη χάρη

Επειδή η εξομολόγηση δεν είναι μια απλή διαδικασία πληροφόρησης. Η εξομολόγηση είναι ανώτατη μορφή πνευματικής πράξης, στη διάρκεια της οποίας ο πνευματικός φωτίζεται από τη χάρη, την οποία εσύ ελκύεις προς τον εαυτό σου και προς τον πνευματικό με τη μετάνοιά σου, με την άρνηση της αμαρτίας, με την απόρριψη της αμαρτίας. Είναι τότε που ο πνευματικός, εντυπωσιασμένος και συγκινημένος από όλο αυτό, γεμάτος αγάπη και τη χάρη του Θεού, θα σου πει τι να κάνεις και αυτό θα είναι από τον Θεό.

Δεν θα πείτε τίποτα καινούργιο σε κανέναν, όπως είπαμε. Λοιπόν, ας μην είναι πρόβλημα για σας το «τι θα γίνει όταν ακούσει τι έκανα;». Τίποτα δεν έκανες. Εντάξει, λοιπόν, έκανες κάτι και αυτό έγινε πόνος σου, δική σου αιμορραγούσα πληγή, πρόβλημά σου. Όμως, αδέλφια, από τον Αδάμ και μέχρι τώρα δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο κάτω από τον Ήλιο. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό αυτό.  

Η νηστεία και η εξομολόγηση

Η προετοιμασία για την εξομολόγηση, τώρα. Αδέλφια, δεν υπάρχει καμία ανάγκη για νηστεία! Επειδή εξαιτίας αυτού προέκυψαν σοβαρά δράματα. Έρχονταν άνθρωποι εδώ, στο Άγιο Όρος, και ήθελαν να εξομολογηθούν, καθώς αντιμετώπιζαν τεράστια προβλήματα. Ωστόσο, επειδή είχαν ξεχάσει να νηστέψουν, τελικά δεν εξομολογήθηκαν.

Ωστόσο, η νηστεία δε χρειάζεται. Πρέπει να ξέρετε ότι ο άνθρωπος μπορεί να εξομολογηθεί οποιαδήποτε ώρα της μέρας ή της νύχτας και πρέπει να είναι έτοιμος να ανοίξει την καρδιά του ανά πάσα στιγμή. Ο δε ιερέας πρέπει να του ανοίξει την πόρτα οποιαδήποτε στιγμή. Βεβαίως, δε θα το παρακάνουμε και δε θα πάμε στις 12 η ώρα τη νύχτα στον ιερέα, δε θα του χτυπάμε την πόρτα, ούτε θα συμπεριφερόμαστε με θράσος και σκληρότητα. Συγχωρέστε με!

Πότε να εξομολογούμαστε;

Ανά πάσα στιγμή μπορούμε να πάμε για εξομολόγηση. Εκτός από αυτό, η μοναδική προετοιμασία που καλό θα ήταν να κάνουμε, αλλά και αυτό δεν είναι υποχρεωτικό, είναι να προσευχηθούμε λιτά πριν την εξομολόγηση: «Κύριε, βοήθησέ με, ώστε να μου πει το λόγο του Θεού και εγώ να πω αυτό που έχω στην ψυχή μου». Λακωνικά, δε χρειάζεται να λέμε πολλά. Και δεύτερο: οι άνθρωποι συγκεκριμένου χαρακτήρα, ιδιαίτερα αν πρόκειται να πουν πολλά, καλό θα ήταν να τα γράφουν σε χαρτί, ώστε να μην πάει στον πνευματικό και, όπως το ψάρι στη στεριά, ανοιγοκλείνει το στόμα του με ένα «ααα…ααα…», έτσι; Αφού έτσι και ο χρόνος χάνεται και στη σειρά που περιμένουν οι άνθρωποι δημιουργείται ένταση.   

Λοιπόν, αν κάποιος θέλει να γράψει την εξομολόγησή του, είναι καλό, μπορεί να την γράψει και στο κινητό και οπουδήποτε. Δεν υπάρχει απολύτως κανέναν πρόβλημα. Με βασικά σημεία, για να μην μπερδευτεί στις λεπτομέρειες και, κυριότερο, να μην ξεχάσει τίποτα!

Ας εξομολογούμαστε μόνο για μας!

Το κυριότερο αποτέλεσμα της εξομολόγησης είναι η ανάσταση, η απελευθέρωση από την τυραννία της αμαρτίας, από την τυραννία του θανάτου

Στο τέλος θα φύγουμε από την εξομολόγηση με επιβαρυμένη ψυχή, την ώρα που το κυριότερο αποτέλεσμα της εξομολόγησης, πρέπει να το ξέρετε, είναι η ανάσταση, η απελευθέρωση από την τυραννία της αμαρτίας, του θανάτου. Αυτό, βεβαίως, αν εξομολογούμαστε δικά μας και όχι ξένα αμαρτήματα. Στην εξομολόγηση συχνά συμβαίνει να αρχίζουμε πολύ ταπεινά και πνευματικά και μετά ξέσπασμα: «Εξοργίστηκα που ο Χ μου συμπεριφέρθηκε έτσι, είναι γουρούνι και κάθαρμα» κτλ. Στην πραγματικότητα λέω τι έκανε αυτός και δε λέω τι έκανα εγώ. Καταλαβαίνετε;

Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, να μην εξομολογούμαστε τις πράξεις των άλλων. Αν χρειάζεται, να περιγράψουμε τα γεγονότα πολύ σύντομα, αλλά να μην αναφερόμαστε σε ονόματα, αλλά να συγκεντρωνόμαστε στον εαυτό μας, στα προβλήματά μας, γιατί αλλιώς πώς ο ιερέας θα διαβάσει τη συγχωρητική ευχή; Διαβάζει την προσευχή για άφεση των αμαρτιών δικών σου και όχι του ανθρώπου, τις πράξεις του οποίου εξομολογήθηκες.  

Η σημασία του επιτιμίου

Αδέλφια, μη φοβάστε τα επιτίμια! Εντάξει, στον κόσμο έχετε άλλο πρόβλημα: ψάχνετε καλούς πνευματικούς, αλλά πρέπει να ξέρετε ότι, τουλάχιστον στα παραδοσιακά μοναστήρια, οι καλύτεροι πνευματικοί, που γνωρίζουν την παράδοση της Εκκλησίας, ξέρουν ότι το επιτίμιο δεν είναι προϋπόθεση για την άφεση αμαρτιών.

Οι αμαρτίες συγχωρούνται ακριβώς τη στιγμή που ο ιερέας βάζει το χέρι στο κεφάλι του εξομολογημένου και διαβάζει τη συγχωρητική ευχή: «…δια της εμής ελαχιστότητος, έχει σε…». Αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή συγχωρούνται όλες οι αμαρτίες και αν ο άνθρωπος πεθάνει το επόμενο δευτερόλεπτο, θα πάει στον Παράδεισο.

Όταν δίδεται το επιτίμιο, αυτό γίνεται για να μην πέφτει πλέον ο άνθρωπος. Καταλαβαίνετε; Με αυτόν τον τρόπο, το επιτίμιο είναι ο ισομεγέθης πόνος και κόπος της ηδονής που αισθάνθηκε ο άνθρωπος, όταν έκανε την αμαρτία, ώστε να μην πέφτει πλέον.

Η ηδονή και ο ισομεγέθης πόνος της

Επειδή η αμαρτία είναι πρώτα από όλα αμαρτωλή ηδονή, για αυτό το λόγο της αναλογεί και ισομεγέθης πόνος, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία και ο άνθρωπος να απελευθερωθεί από τη δουλεία της αμαρτίας. Γι΄ αυτό, στην περίπτωση των σαρκικών αμαρτιών, αμαρτιών που σχετίζονται με πολλές ηδονές, οι έμπειροι πνευματικοί βάζουν σοβαρά επιτίμια, για να βγάλουν τον άνθρωπο από την αντίστοιχη τυραννία.

Ο Θεός είναι πανοικτίρμων

Μη νομίζετε ότι ο Θεός δε θα σας συγχωρέσει! Ο Θεός θα τα συγχωρέσει όλα! Αρκεί να θέλουμε να πάρουμε συγχώρεση

Και ξανά: μη νομίζετε ότι ο Θεός δε θα σας συγχωρέσει! Ο Θεός θα τα συγχωρέσει όλα! Αρκεί να θέλουμε να πάρουμε συγχώρεση.

Αν μας πήραν στην αγκαλιά και εμείς καθόμαστε εκεί με τις αμαρτίες μας και δε θέλουμε να τις πετάξουμε από πάνω μας, δε θέλουμε να τις αρνηθούμε, δε θέλουμε να τις εξομολογούμαστε, τότε ο Θεός, πάλι από αγάπη προς εμάς, λέει:

– Άκου, αδερφέ, αν θέλεις τόσο πολύ να ζεις με τις αμαρτίες, τι να κάνω μαζί σου; Σέβομαι την ελευθερία της επιλογής σου, λόγω της τέλειας αγάπης Μου προς εσένα, ακόμα και αν αυτή η επιλογή είναι το βάσανό σου.

Και τότε, όταν ο άνθρωπος κάθεται στην αγκαλιά του Θεού με τις αμαρτίες του, και το χειρότερο, χωρίς να τις εξομολογείται, επειδή ντρέπεται, δε θέλει κτλ («και πώς θα με κοιτάξει ο πνευματικός;» και άλλες προφάσεις), αυτή τη στιγμή βασανίζεται τόσο πολύ, μέχρι που δεν αντέχει άλλο, οπότε χάνει τελείως την ελευθερία και κινείται προς την κόλαση.

Η εξομολόγηση είναι όρος για τη σωτηρία

Λοιπόν, για αυτό το λόγο, η εξομολόγηση είναι το σημαντικότερο στην υπόθεση της σωτηρίας του ανθρώπου. Για αυτό το λόγο, από την άλλη, η ψυχολογία δεν μπορεί να ελευθερώσει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες, επειδή η ψυχολογία δεν έχει τη χάρη του Θεού.

Δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας (μέσω της ψυχολογίας), επειδή η λύση βρίσκεται πάνω από μας

Η ψυχολογία είναι μόνο, συγχωρέστε με, συζήτηση… Ναι, εκεί γίνεται κάποια αποφόρτιση, αλλά παραμένει στο ανθρώπινο επίπεδο. Εκτός από αυτό, η ψυχολογία δεν είναι μυστήριο. Η ψυχολογία δεν προϋποθέτει την Θεία Μετάληψη.

Όταν ένας άνθρωπος πηγαίνει στον ψυχολόγο, τον αποφορτίσει λίγο και στη συνέχεια τον στέλνει στον πνευματικό, είναι αποδεκτό και καλό. Αρκεί να συνεργάζονται οι ψυχολόγοι με τους πνευματικούς. Αλλά η ψυχολογία από μόνη της δεν μπορεί να γιατρέψει τον άνθρωπο και βλέπουμε ότι όλη η Δύση που γέμισε ψυχολόγους, γέμισε και νευρικές ασθένειες.

Ο άνθρωπος έχει ανάγκη τον Θεό, έχει ανάγκη το Άκτιστο, έχει ανάγκη την αγάπη, και εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να λύσουμε τη δική μας εξίσωση, δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας, επειδή η λύση βρίσκεται πάνω από μας.   

Συμπεράσματα

Λοιπόν, να τι μπορούμε να πούμε σύντομα για την εξομολόγηση και την ψυχολογία. Γι΄αυτό, πρέπει να ξέρουμε ότι είναι σημαντικό να εξομολογούμαστε τακτικά, έστω μια φορά το μήνα, αλλά καλύτερα μια φορά την εβδομάδα. Στα μοναστήρια μπορούμε να πετύχουμε και την καθημερινή εξομολόγηση.

Εκτός από το ότι ο άνθρωπος στην εξομολόγηση αποφορτίζεται και ελκύει τη χάρη, παίρνει και πνευματικό λόγο από τον πνευματικό του. Και αυτή η χάρη που κατεβαίνει σε αυτόν, του δίνει δυνάμεις να ακολουθεί το πνευματικό λόγο, ο οποίος βγαίνει από τον καθοδηγητή και έτσι ο άνθρωπος σιγά-σιγά απελευθερώνεται. Και με αυτόν τον τρόπο γιατρευόμαστε! Και όχι με χάπια, αδέλφια! Ελάτε να κόψουμε τα χάπια!

Είθε να μας βοηθήσει ο Αγαθός Θεός!