Ο πατήρ Πρόκλος (Νικέου), κατά το βάπτισμα Γεώργιος, γεννήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 1928, στο χωριό Μιτόκου Μπαλάν, στην περιοχή Νιαμέτσκι της Ρουμανίας. Την 1η Νοεμβρίου του 1948 εισήλθε στη Μονή Σιχάστριας, η οποία βρίσκεται στην ίδια περιοχή. Εκάρη μοναχός το 1949, στη Μονή Σλατίνας, όπου μετατέθηκε από τη Σιχάστρια μαζί με τον Αρχιμανδρίτη Κλεόπα (Ιλιέ), τον ιεροσχιμοναχό Παΐσιο (Ολάρου) και μια ομάδα μοναχών, για την αναγέννηση της μοναστικής ζωής εκεί. Όταν το 1959 οι αρχές άρχισαν να κλείνουν τα μοναστήρια και να διώχνουν τους μοναχούς, με την ευλογία του πνευματικού του, του Αρχιμανδρίτη Κλεόπα, ο πατήρ Πρόκλος επέστρεψε στο χωριό του, όπως απαίτησαν οι αρχές, και απομονωμένος σ’ ένα μικρό σπίτι, στα περίχωρα, ξεκίνησε την ερημιτική ζωή του.
Μέχρι το θάνατό του, ασκήθηκε σκληρά στη νυχτερινή προσευχή, έκανε πολλές μετάνοιες και νήστεψε για πολύ καιρό. Είχε το χάρισμα των δακρύων και της διορατικότητας, μπορούσε ν' απαντήσει σ' ερωτήσεις που δεν είχαν τεθεί ακόμη. Έδινε συμβουλές στους πιστούς που έσπευδαν σ' αυτόν σε μεγάλους αριθμούς. Έχοντας περάσει περισσότερα από 60 χρόνια σ’ αυτόν τον αγώνα, εκοιμήθη εν Κυρίω στο 89ο έτος της ζωής του, στις 28 Ιανουαρίου 2017. Ετάφη στο κοιμητήριο της μονής Σιχάστρια στην Πούτνα.
Ο Θεός αγαπά την ταπείνωση τόσο πολύ...
Μοναχός Πρόκλος Νικέου Ο Θεός αγαπά τον ταπεινό άνθρωπο. Βλέπουμε ότι όλοι οι άγιοι είχαν ταπείνωση. Και όποιος λέει για τον εαυτό του ότι είναι άγιος, είναι πλανεμένος από τον Διάβολο. Οι άγιοι δεν ήταν έτσι. Οι άγιοι δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους καλούς, αλλά νόμιζαν ότι ήταν ανάξιοι, ότι ήταν «λίπασμα της γης» (Ψαλμ. 82:10). Έτσι είναι.
Θα έλεγα το εξής: Ο Θεός αγάπησε τον ταπεινό άνθρωπο τόσο πολύ, που του συγχωρέσε τις αμαρτίες που διέπραξε. Ο Θεός είναι γεμάτος καλοσύνη, αλλά δεν συγχωρεί την υπερηφάνεια. Συγχωρεί όλες τις αμαρτίες, αλλά δεν συγχωρεί την υπερηφάνεια.
Όποιος είναι περήφανος, πέφτει σε ακολασία. Δηλαδή, το Άγιο Πνεύμα τον εγκαταλείπει. Και όταν δει ότι περιέπεσε σε αμαρτία, τότε αρχίζει να σκέφτεται και μαθαίνει την ταπείνωση. Έτσι έχουν τα πράγματα... Και για να μη μας εγκαταλείψει το Άγιο Πνεύμα, πρέπει να βάλουμε καλά στο μυαλό μας το εξής: Όλοι είναι καλύτεροι από εμένα, εγώ είμαι ο πιο αμαρτωλός.
Και όταν σου έρχεται ο λογισμός να πεις κάτι για εκδίκηση, πες στον εαυτό σου το εξής: «Θα μιλήσω, αλλά όχι σήμερα, αύριο». Και μέχρι τότε θα κάνω την προσευχή μου, θα προσευχηθώ και τη νύχτα και το Άγιο Πνεύμα θα διώξει αυτά τα πνεύματα και αύριο δεν θα πω τίποτα και θα χαρώ, που μπόρεσα να νικήσω αυτό το κακό μέσα μου. Αυτό είναι. Έτσι έχουν τα πράγματα.
Ο καλός Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει
Προσέξτε να μη σας αφαιρέσει ο εχθρός την αγάπη που είναι ανάμεσά σ’ εσάς και τον συνάνθρωπό σας. Και να συγχωρείτε ο ένας τον άλλον πιο συχνά απ’ ότι συνήθως και να προσεύχεστε, ώστε το Άγιο Πνεύμα να διώξει αυτά τα πνεύματα. Πρέπει να ξέρετε ότι όλοι οι δαίμονες της Κόλασης έχουν βγει έξω στη γη. Όπου βρίσκονται δύο-τρεις χριστιανοί, ο εχθρός ρίχνεται επάνω σ’ αυτούς και τους πλανά, ώσπου...
Επειδή είμαστε πολύ αδύναμοι χριστιανοί, δεν είμαστε πια οι χριστιανοί που ήμασταν κάποτε... Είμαστε αδύναμοι και μπορούμε ν’ απαλλαγούμε από την αμαρτία μόνο όταν έχουμε ταπείνωση
Επειδή είμαστε πολύ αδύναμοι χριστιανοί, δεν είμαστε πια οι χριστιανοί που ήμασταν κάποτε... Είμαστε αδύναμοι και μπορούμε ν’ απαλλαγούμε από την αμαρτία μόνο όταν έχουμε ταπείνωση. Όσο μπορώ, διδάσκω στους πάντες, όπως με δίδαξε ένας παπάς: Όταν πηγαίνω στην εκκλησία, πρέπει να σκέφτομαι ότι όλοι σε αυτήν την εκκλησία είναι καλύτεροι από εμένα. Να λέω αυτήν τη μικρή προσευχή μέσα μου: "Θεέ μου, δέξου κι εμένα τον μετανοούμενο" και να βλέπω όλους ως καλύτερους από τον εαυτό μου. Να προσευχηθώ στον νου μου, ν' ακούσω τη Θεία λειτουργία και να φύγω με ειρήνη. Έτσι το Άγιο Πνεύμα δεν θα μ’ εγκαταλείψει.
Και αν πάω στον ναό και αρχίσω ν' αξιολογώ τους άλλους, να τους κοιτάζω αφ’ υψηλού... τότε μπορώ να πέσω, όμως όχι με το κεφάλι μου, αλλά με το μυαλό μου, και το Άγιο Πνεύμα θα μ' εγκαταλείψει και τότε οι κακοτυχίες θα πέσουν πάνω μου.
Αλλά θα σας πω το εξής: Όσο μπορούμε, ας μην παρεκκλίνουμε από την προσευχή και ας διατηρούμε συνετή πίστη. Να, λοιπόν... Και όταν ετοιμάζομαι να προσευχηθώ, είναι σημαντικό να μην έχω κακή διάθεση εναντίον κανενός. Αν κάποιος άλλος έχει κάτι, είναι δική του υπόθεση! Το θέμα είναι να μην έχω εγώ. Έτσι... Και, όσο μπορώ, να μην ανταποδίδω το κακό. Και όταν σταθώ για προσευχή, θα προσευχηθώ για όλους εκείνους, που ζήτησαν να τους θυμηθώ στην προσευχή. Και ο καλός Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει.
Αλλά θα σας πω το εξής: Ευχαριστιέμαι εξαιρετικά μ' εκείνους τους χριστιανούς, που λένε ότι έχουν πνευματικό πατέρα, γιατί, αν τον έχουν, τότε, πιστεύω στον καλό Θεό, θα βρουν τη σωτηρία, καθώς μέσω αυτού του πνευματικού μπορούν να εξομολογηθούν. Εμείς, ως άνθρωποι, αμαρτάνουμε, αλλά στην εξομολόγηση ελαφραίνουμε την ψυχή μας και ο καλός Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει, αν έχουμε ταπείνωση.
Όποιος είδε την αλήθεια, μόνο ένα πράγμα του μένει: Να κλαίει. Αλλά να κλαίει όχι γι' αυτό που είναι εδώ, αλλά γι' αυτά που τον περιμένουν στον άλλο κόσμο
Και θα σας πω και το εξής: Οι τελευταίες μέρες πλησιάζουν. Τα χρόνια των ασθενειών άρχισαν. Μια μεγάλη δυστυχία συμβαίνει τώρα. Όποιος είδε την αλήθεια, μόνο ένα πράγμα του μένει: Να κλαίει. Αλλά να κλαίει όχι γι' αυτό που είναι εδώ, αλλά γι' αυτά που τον περιμένουν στον άλλο κόσμο. Αυτό που είναι εδώ περνάει. Κι εμείς, άθελά μας, θα βρεθούμε στο τέλος του δρόμου. Και φαίνεται ότι μόλις χθες μου είπαν: «Ε, αγόρι μου, πώς είσαι;» Έχει περάσει τόσο λίγος χρόνος και να: «Παππού, πώς είσαι;» Ξέρω 'γώ; Πίστεψέ με, δεν πρόλαβα καν να μεγαλώσω. Δεν το βλέπεις; Είμαι μόνο δυόμισι σπιθαμές, όχι παραπάνω.
Λοιπόν... Και τώρα, όταν λάβω ένα τηλεγράφημα -στο κάτω-κάτω μου έχει μείνει να λάβω μόνο ένα τηλεγράφημα- τέλος, εσείς όλοι θα με ξεφορτωθείτε.
Αλλά θα σας πω κάτι, γιατί είναι πολύ σημαντικό. Η ζωή μας είναι έτσι: Κάποιοι πρόκειται να δουν τη χαρά στο τέλος του δρόμου τους και άλλοι τη λύπη, τη δυστυχία. Κι εμείς... Θα σας πω κάτι. Ήρθαν εδώ κάποιοι με τα παιδιά τους, για να τους ευλογήσω. Και ήταν ένα κοριτσάκι, περίπου πέντε ετών. Έκλαιγε. Εδώ ήταν και η μητέρα της και μερικοί άλλοι πιστοί. Και αυτό το κοριτσάκι όλο έκλαιγε κι έλεγε:
- Μαμά, πού είναι οι αδερφοί μου, πού είναι οι αδερφές μου;
Μια άλλη γυναίκα τής έλεγε:
- Φτάνει πια, σκάσε!
Στη συνέχεια μια τρίτη γυναίκα τής είπε:
-Σκάσε, η μαμά σου τα «απέρριψε».
Και θα πω το εξής: Πιο πολύ πονάει η ψυχή μου γι' αυτές που έκαναν εκτρώσεις. Ας μην απελπίζονται, όμως. Εδώ χρειάζονται η μετάνοια και η συντετριμμένη καρδιά. Και δεν πρέπει ν' αεροβατούμε, αλλά να προσευχόμαστε στον καλό Θεό μας με μετάνοια και ταπείνωση και ο καλός Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει. Χρειάζεται πολλή ταπείνωση.
Ό,τι και αν μου συμβεί, δεν πρέπει να λέω: «Αυτό έγινε για κάποιον λόγο», αλλά πρέπει να λέω: «Αυτό έγινε λόγω των αμαρτιών μου»
Ανακάλυψα το εξής: Εάν προσεύχομαι με ταπείνωση, τότε η αγία δύναμη με βοηθά. Και αν δεν έχω ταπείνωση, τότε οι πειρασμοί πέφτουν πάνω μου. Παρατήρησα επίσης το εξής: Ό,τι και αν μου συμβεί, δεν πρέπει να λέω: «Αυτό έγινε για κάποιον λόγο», αλλά πρέπει να λέω: «Αυτό έγινε λόγω των αμαρτιών μου». Και αν λέω «λόγω των αμαρτιών μου» και ταπεινώνομαι και προσεύχομαι με όλη μου την καρδιά, τότε ο καλός Θεός θα τακτοποιήσει τα πράγματα, έτσι ώστε να τελεσθεί η «ευκρασία αέρων».
Αρέσκεται ο Θεός στον τρόπο που ζω;
Έτυχε να έρθουν εδώ τρεις κύριοι, αρκετά σπουδαίοι. Κάθισαν εκεί, λοιπόν, κι εγώ καθόμουν σε αυτό το παγκάκι και περίμενα να πουν κάτι, επειδή άκουσα από κάποιον το εξής ρητό: Δεν είναι καλό για έναν ανόητο ν' ανοίγει το στόμα του μπροστά σ' έναν έξυπνο, γιατί μπορεί να στεναχωρήσει τον έξυπνο. Και περίμενα να μιλήσουν και ήμουν έτοιμος ν' απαντήσω στην ερώτησή τους. Όμως δεν έλεγαν τίποτα και απλώς με κοιτούσαν.
Βλέποντας ότι η ώρα περνάει και ξέροντας ότι κάποιος άλλος περιμένει έξω, τελικά, τους μίλησα:
-Κύριοί μου, να ξέρετε ότι αν πεθάνω τώρα, θα με πάρει ο Διάβολος. Δεν μου αρέσει ο τρόπος που ζω. Ούτε στον Θεό αρέσει το πώς ζω.
Ένας κύριος βρέθηκε σε σύγχυση:
- Αλίμονό μου, αλίμονο, να ξέρετε ότι μ' έχετε απογοητεύσει. Αν λέτε ότι ο Διάβολος θα σας πάρει στην Κόλαση, τότε τι μένει σ' εμάς να κάνουμε;
Και του απάντησα:
–Είναι δική σας υπόθεση και δικό σας θέλημα. Είσαστε έξυπνοι άνθρωποι. Ενώ ένας ανόητος πάντα αποβλέπει στο να πέσει σ' ένα χαντάκι, επειδή μόνο αυτό μπορεί. Γιατί ν' απαιτούμε από αυτόν κάτι, που δεν μπορεί να εκπληρώσει; Επομένως, για εσάς είναι πιο εύκολο να υπερβείτε τη δυσκολία. Έτσι.
Επίσης συμπλήρωσα:
– Αν ήμουν στη θέση σας, θα πήγαινα σ' έναν καλό πνευματικό για εξομολόγηση. Αυτός θα σας δίδασκε πώς να συγχωρείτε τον πλησίον σας και, ταυτόχρονα, πώς να πηγαίνετε στην εκκλησία. Και, φτάνοντας στην εκκλησία, θα έβλεπα τους άλλους καλύτερους από μένα και τον εαυτό μου τον πιο αμαρτωλό, λέγοντας μέσα μου: «Θεέ, δέξου με τον μετανοούμενο».
Τι ακούω στην εκκλησία; Το «Πάτερ ημών!». Ενώ, βγαίνοντας έξω από την εκκλησία, ξαφνικά συναντάω έναν άνθρωπο, που κάποτε μου έκανε κακό. Κι αισθάνομαι ότι τον σιχαίνομαι. Εκείνην τη στιγμή συνειδητοποιώ ότι ξέχασα πως μόλις τώρα έλεγα την προσευχή «Πάτερ ημών». Αλίμονό μου, επειδή στην προσευχή λέγεται: «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών». Του τ' άφησα άραγε; Είχα άσχημες σκέψεις για τον άνθρωπο, που μου έκανε κακό. Αυτό είναι το τέλος για μένα. Έτσι.
Εάν θέλετε να σωθείτε, να προσέχετε μόνο ένα πράγμα: Να μην κάνετε στον άλλον αυτό, που δεν το θέλετε για τον εαυτό σας.
Στη συνέχεια πρόσθεσα το εξής:
– Κύριοί μου, επειδή ήρθατε εδώ, να ξέρετε ότι θα σας πω και κάτι χαρμόσυνο. Εάν θέλετε να σωθείτε, να προσέχετε μόνο ένα πράγμα: Να μην κάνετε στον άλλον αυτό, που δεν το θέλετε για τον εαυτό σας.
Ένας απ’ αυτούς δεν μπορούσε να κατανοήσει αυτά που τους έλεγα και τότε είπα:
– Ρωτάω επίσης και τη συνείδησή μου: «Συνείδηση, πες μου την αλήθεια. Αν πεθάνω τώρα, ο Θεός θα με σώσει; Ο Θεός αρέσκεται στον τρόπο της ζωής μου;». Και η συνείδηση θ' αρχίσει να με πείθει ότι πρέπει να διορθώσω τη ζωή μου, με τη βοήθεια της εξομολόγησης, της προσευχής. Τη νύχτα, μετά από δυο ώρες ύπνου, να σταθώ για προσευχή και να κλάψω λιγάκι με όλη μου την καρδιά. Επίσης, είναι σημαντικό, όταν προσεύχομαι, να μην κρατώ τίποτα κακό σε κανέναν. Πράττοντας έτσι, το Άγιο Πνεύμα δεν θα σας εγκαταλείψει. Να έχετε την βοήθεια του Κυρίου!