"Εγώ ήμουν βοσκός και παραμένω ακόμα βοσκός..."

Αρχιμανδρίτης Νικήτας (Πρόνιν) Στις 21 Αυγούστου πέρασαν 90 χρόνια από τη γέννηση του Αρχιμανδρίτη Νικήτα (Πρόνιν), ο οποίος αναχώρησε για τον Κύριο τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, ένας από τους παλαιότερους κατοίκους της Αγίας Τριάδας Λαύρας του Σεργίου, μάρτυρας της αναγέννησης της μονής τη δεκαετία του 1950, ένας ευγενικός, καλός, αγαπητός και εκπληκτικά σεμνός ποιμένας.

Ο Αρχιμανδρίτης Νικήτας (κατά κόσμον , Νικολάι Ιβάνοβιτς Πρόνιν) γεννήθηκε στις 21 Αυγούστου 1932, στο χωριό Νοβοσέλκι της περιοχής Ριμπνόβσκ της περιφέρειας Ριζάνσκ, από μια οικογένεια αγροτών, έχοντας βαπτιστεί σε βρεφική ηλικία στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου στο χωριό Νονοσέλκι. Ο Νικολάι ήταν το όγδοο παιδί των γονιών του. Δύο χρόνια αργότερα γεννήθηκε η αδελφή του, η Βαλεντίνα. Πέντε από τα 9 παιδιά τους πέθαναν σε βρεφική ηλικία.

Το 1944 ο Νικολάι τελείωσε 4 τάξεις δημοτικού σχολείου. Από το 1944 έως το 1949 εργαζόταν ως βοσκός στο χωριό του και στη συνέχεια μετακόμισε στον μεγαλύτερο αδελφό του στην Κολόμνα, όπου σπούδασε κλειδαράς σε επαγγελματική σχολή από το 1949 έως το 1951 και από το 1951 έως το 1953 εργάστηκε στο εργοστάσιο εργαλειομηχανών. Από το 1954 έως το 1956 υπηρέτησε στο στρατό και αποστρατεύτηκε με το βαθμό του λοχία.

Τον πρώτο χρόνο της θητείας του στο στρατό, ο Νικολάι επιλέχθηκε να συμμετάσχει σε έκρηξη ατομικής βόμβας στο πεδίο δοκιμών του Τότσκ.

"Η έκρηξη ατομικής βόμβας είναι σίγουρα ένα τρομακτικό γεγονός", έφερνε εις μνήμην του ο πατήρ Νικήτας. - Καταλαβαίναμε την ευθύνη μας. Επί πέντε μήνες προετοιμαζόμασταν για την άσκηση στο πεδίο δοκιμών του Τότσκ... Υπάρχουν 3 βαθμοί ισχύος έκρηξης: μικρός, μεσαίος και μεγάλος. Αυτή την βόμβα την πυροδοτήσαμε για μια μικρή έκρηξη. Ως αποτέλεσμα, σε μια έκταση 12 χιλιομέτρων καταστράφηκαν όλα τα έμβια όντα. Θα το θυμάμαι για το υπόλοιπο της ζωής μου.

Το 1956, ο Νικόλαος έγινε δεκτός στην αδελφότητα της Λαύρας της Αγίας Τριάδας-Σέργιου και του ανατέθηκε να εργαστεί στην τραπεζαρία του κτίσματος Βάρβαρινσκ. Για τα πρώτα του χρόνια στο μοναστήρι ο ιερέας μας διηγήθηκε:

"Ο χώρος του μοναστηριού ήταν τότε μικρός και περιοριζόταν σε μία αυλή από την εκκλησία της τραπεζαρίας μέχρι την είσοδο του κτίσματος Βαρβαρίνσκ, το οποίο δεν ανήκε τότε στους μοναχούς. Ο υπόλοιπός χώρος της μονής ήταν κοσμικός, υπήρχαν διαμερίσματα στα κτίρια της μονής και ζούσαν οικογένειες σε αυτά. Στην πλατεία Σομπόρναγια χόρευαν και τραγουδούσαν με ακορντεόν, μερικές φορές μεθυσμένοι τσακώνονταν. Υπήρχαν τραπέζια κάτω από τα έλατα, όπου έπαιζαν ντόμινο. Εκείνα τα χρόνια οι μικρές τηλεοράσεις ήταν της μόδας και παρακολουθούσαν τα βράδια. Από τα παράθυρα ακούγονταν φωνές, θόρυβος και βρισιές, αλλά εμείς δεν δίναμε καμία σημασία, ζούσαμε τη ζωή μας.

Με τον Πατριάρχη Ποιμήν στο Περεντέλκινο, κοντά στο ξενοδοχείο. Χριστούγεννα, 1973.

Στις 4 Απριλίου 1958, ο Νικολάι ανακηρύχθηκε μοναχός από τον ηγούμενο της Λαύρας της Αγίας Τριάδας-Σέργιου αρχιμανδρίτη Ποιμήν (Ιζβέκοφ), έχοντας πάρει το όνομα του Γέροντα Νικήτα του Μπορόβσκ, μαθητή του Αγίου Σεργίου. Χειροτονήθηκε σε ιεροδιάκονο στις 18 Ιουλίου 1958, στον Καθεδρικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Λαύρας από τον Αρχιεπίσκοπο Χερσώνος και Οδησσού Μπόρις (Βικ), και σε ιερομόναχο στις 7 Απριλίου 1973, στον Καθεδρικό Ναό των Θεοφανείων της Μόσχας από τον Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας Ποιμήν. Ανύψωσαν σε βαθμό ηγουμένου το 1982 και στο βαθμό αρχιμανδρίτη το 1988.

Για περισσότερα από 40 χρόνια, από το 1959 έως το 2001, ο πατήρ Νικήτας εκτελούσε χρέη υπακοής στην Πατριαρχική κατοικία στην οδό Τσίστιι στη Μόσχα.

«Διορίστηκε ως εξομολογητής των προσκυνητών, κάτι που έγινε η κύρια υπακοή του για το υπόλοιπο της ζωής του»

"Στο Πατριαρχείο ήμουν εφημέριος, καθαριστής, μεταφορέας, νυχτοφύλακας, και καθαριστής ορόφων - έκανα ό,τι μου ανατέθηκε", διηγήθηκε ο πατήρ Νικήτας.

Ο Αρχιμανδρίτης Νικήτας επέστρεψε στο μοναστήρι στις 22 Νοεμβρίου 2001. Διορίστηκε εξομολογητής των προσκυνητών στη Λαύρα, η οποία ήταν η κύρια υπακοή του μέχρι το τέλος της ζωής του.

Ο π. Νικήτας είχε την τύχη να βρεθεί με ευσεβείς ανθρώπους όπως ο Πατριάρχης Αλέξιος Α΄, ο Ποιμήν και ο Αλέξιος Β΄, οι Μητροπολίτες Νικόλαος (Γιαρούσεβιτς) και Ιωσήφ (Τσερνόφ) και ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Κρεστιάνκιν). Αποκόμισε εμπειρία ποιμαντικής διακονίας και προσευχής από αυτούς.

Αρχιμανδρίτης Νικίτας (Πρόνιν) και Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (Παύλοφ)

Τον πατέρα Νικίτα τον εκτιμούσαν για την εκπληκτική πραότητα και ταπεινότητά του. Στα γεράματά του ως Αρχιμανδρίτης, έδινε το παράδειγμα, βοηθώντας τους αδελφούς στην τραπεζαρία να καθαρίσουν τα τραπέζια μετά το δείπνο. Είχε πει κάποτε: "Εξάλλου, είμαι ιερέας εδώ και 45 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, έφαγα πολλά εδώ, στην τραπεζαρία, και πήρα πολύ περισσότερα μαζί μου... Συγχωρέστε με! Στον γέροντα άρεσε να επαναλαμβάνει: "Εγώ ήμουν βοσκός, και παραμένω ακόμα βοσκός". Μερικές φορές αποκαλούσε τον εαυτό του "άθλιο αγόρι".

Κάποτε ο δόκιμος του πατέρα Νικήτα έγινε άθελά του μάρτυρας της νυχτερινής προσευχής του γέροντα: ο αρχιμανδρίτης σηκώθηκε τα μεσάνυχτα για να προσευχηθεί, λέγοντας: "Αυτοί είναι δυνατοί, ας κοιμηθούν. Και εμείς είμαστε αδύναμοι, γι' αυτό πρέπει να προσευχόμαστε. Και ο "αδύναμος" πατήρ Νικήτας στάθηκε για προσευχή μέχρι τις 5 το πρωί.

Σύμφωνα με τις αναμνήσεις ενός από τους κατοίκους της Λαύρας, όταν τον ρώτησαν τι είναι το μεγάλο σχήμα, ο στάρετς απάντησε: "Σχήμα είναι η ζωή με τον Θεό". Αυτή η απάντηση τότε ήταν εντυπωσιακή για την απλότητα και το βάθος της.

Το φως της αρετής προσέλκυσε τους αδελφούς του μοναστηριού στον πατέρα Νικήτα και στα τελευταία χρόνια της ζωής του γινόταν κοινή μοναστική προσευχή στο κελί του.

Σε ηλικία σχεδόν 90 ετών, ο πατήρ Νικήτας έλεγε με αισιοδοξία: "Αν γεράσω, θα πάρω άλλο μπαστούνι". Είναι δύσκολο να πούμε τι ακριβώς εννοούσε με αυτά τα λόγια, αλλά ένα πράγμα είναι βέβαιο: ο γέροντας δεν παραπονέθηκε ποτέ για την ηλικία του και τις σωματικές ασθένειες που είχε. Υπέμεινε όλες τις ασθένειες και τις αδυναμίες με τη χαρακτηριστική υπομονή και ταπεινότητά του.

Ο Αρχιμανδρίτης Νικήτα εκοιμήθη στις 28 Ιανουαρίου 2022 μετά από μακρά ασθένεια. Ο θάνατος του γέροντα ήταν πραγματικά μακάριος. Την προηγούμενη ημέρα έκαναν Ιερό Ευχέλαιο και τον κοινώνησαν. Ο πατήρ Νικήτας εκοιμήθη στην αιωνιότητα το βράδυ στο κελί του στη Λαύρα. Εκείνη την ώρα οι αδελφοί διάβασαν τον κανόνα για τον χωρισμό της ψυχής από το σώμα στο κρεβάτι του. Ο αρχιμανδρίτης απεβίωσε στην αρχή της ανάγνωσης του κανόνα. Στο τέλος του κανόνα το κελί και ο διάδρομος γέμισαν από μοναχούς, οι οποίοι ήρθαν να αποχαιρετήσουν τον αγαπητό γέροντα στο τελευταίο του ταξίδι. Αμέσως μετά τον κανόνα για την έξοδο, οι αδελφοί έψαλαν τους ύμνους και στην συνέχεια τον κανόνα για την αναχώρηση της ψυχής από το σώμα.

Ο πατέρας Νικήτα δεν άφησε πίσω του βιβλία ή γραπτές σημειώσεις, αλλά άφησε το κυριότερο - ένα παράδειγμα εκπληκτικής πραότητας, πράξεις προσευχής και αγάπης προς τον πλησίον.