Ο γέροντας Κύριλλος και οι συμβουλές του για την κάθε μέρα

Στις 20 Φεβρουαρίου του 2023 συμπληρώνονται έξι χρόνια από την εκδημία του αρχιμανδρίτη Κύριλλου Πάβλοβ, πνευματικού της Λαύρας της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου, των τριών Ρώσων Πατριαρχών και ενός τεράστιου αριθμού μοναχών και λαϊκών. Δημοσιεύουμε το άρθρο του περιοδικού «Ο Θωμάς» με τις αναμνήσεις των ανθρώπων που γνώριζαν προσωπικά τον πατέρα Κύριλλο. Αυτές οι μαρτυρίες που βεβαιώνουν την αγάπη του γέροντα προς τον Θεό και τον πλησίον έχουν συγκεντρωθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Ζωντανή Κληρονομιά» (Ρωσ: Живое наследие) από τις εκδόσεις της Λαύρας της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου.

Ο Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (κατά κόσμον Ιβάν Πάβλοβ), γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου του 1919 στο χωριό Μάκοβσκιε Βίσελκι της περιφέρειας Ριαζάν, από πολύτεκνη οικογένεια πιστών. Ο Ιβάν Πάβλοβ συμμετείχε στον πόλεμο και στην περίφημη μάχη του Στάλινγκραντ. Το 1943, χάρη στις πολεμικές του επιτυχίες προτάθηκε να γίνει μέλος στο Κομμουνιστικό Κόμμα των Μπολσεβίκων. Ωστόσο, δε δέχτηκε να γίνει μέλος του κόμματος, καθώς είχε βρει ένα παλαιό Ευαγγέλιο στην κατεστραμμένη πόλη, κάτι που τον ώθησε να στραφεί προς στον Θεό. Μετά τον πόλεμο, αποφοίτησε από την Εκκλησιαστική Σχολή και την Εκκλησιαστική Ακαδημία. Το 1954, εκάρη μοναχός με το όνομα Κύριλλος προς τιμήν του Αγίου Κυρίλλου του Μπελοζέρσκ. Για πάνω από πενήντα χρόνια διακονούσε τη Λαύρα της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου. Είχε το διακόνημα του ταμία και του πνευματικού. Εξομολογούσε τον Πατριάρχη Αλέξιο Α΄, τον Πατριάρχη Ποιμένα και τον Πατριάρχη Αλέξιο Β΄. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις απαρχές της αναγέννησης της εκκλησιαστικής ζωής, στη δεκαετία του 1990. Δεχόταν κόσμο ακόμα και όταν ήταν βαριά άρρωστος, τότε που είχε υποστεί εγκεφαλικό το 2003. Η κηδεία και η εξόδιος ακολουθία του γέροντα έγιναν στη Λαύρα της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου, την Ημέρα του Υπερασπιστή της Πατρίδας, στις 23 Φεβρουαρίου του 2017.  

Ηγούμενος Βαρνάβας Φιόντοροβ, εγκαταβιών στη Λαύρα της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου:

Ο πατήρ Κύριλλος δεν αποχωριζόταν ποτέ το Ευαγγέλιο. Η ζωή του όλη ήταν διαποτισμένη με την αγάπη προς τον Κύριο. Τον Θεό Τον είχε πάντα στην πρώτη θέση. Ο παππούλης αγαπούσε τους πλησίον, αλλά τον Κύριο πιο πολύ από όλους. Ο παππούλης συμβούλευε τους λαϊκούς να διαβάζουν από το Ευαγγέλιο, έστω ένα κεφάλαιο την ημέρα. Και πράγματι, αυτό το βλέπεις να επιβεβαιώνεται: όταν προκύπτει κάποια δυσκολία ή σε βασανίζει κάποιο ερώτημα και δεν έχεις κάποιον να ρωτήσεις, ανοίγεις το Ευαγγέλιο και βρίσκεις και την απάντηση και την παρηγοριά και την υποστήριξη, κατευθείαν από τον Ίδιο τον Κύριο, μάλιστα. Κάποτε είχα ρωτήσει τον παππούλη: «Και αν, για παράδειγμα, δεν έχεις πνευματικό, τι κάνεις;» – «Αν ζεις σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, ποτέ δε θα φύγεις από τον αληθινό δρόμο».

Αρχιμανδρίτης Ιερεμίας Σολοβιόβ, εγκαταβιών στη Λαύρα της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου:

Είχαμε ένα περιστατικό. Ένας μοναχός είχε μιλήσει άσχημα στον επίτροπο. Ο αδελφός αυτός έπρεπε να κάνει ένα διακόνημα, κάτι που δεν μπόρεσε και στην προσπάθειά του να απολογηθεί για ποιο λόγο δεν μπόρεσε να το κάνει είχε μιλήσει απότομα. Και είχε γίνει θέμα. Αφού στο μοναστήρι λειτουργεί ο νόμος της υπακοής. Το θέμα προχώρησε και εξελίχθηκε έτσι ώστε να ασχοληθεί με αυτό η Ιερά Σύναξη της Λαύρας. Μπορούσαν να τιμωρήσουν τον αδελφό πολύ αυστηρά. Αυτός εξομολογούταν στον πατέρα Κύριλλο. Τον μοναχό τον κάλεσαν στη Σύναξη, τον άκουσαν και του ζήτησαν να αποχωρήσει. Τελείωσε η συζήτηση, τον καλούν εκ νέου. Και ξέρετε τι είπε ο καθηγούμενος; «Για σας εγγυήθηκε ο αρχιμανδρίτης Κύριλλος. Πηγαίνετε. Συνεχίστε το διακόνημα». Τον μοναχό τον ελέησαν. Ο πατήρ Κύριλλος ρίσκαρε, όμως. Θα μπορούσε να σιωπήσει, αλλά είπε: «Ως πνευματικός της Λαύρας εγγυώμαι για αυτόν τον μοναχό». Και αυτός ο αδελφός μετανόησε πολύ βαθιά και δεν έκανε ποτέ ξανά παρόμοια λάθη.

Μητροπολίτης Κασίρα κ.Θεόγνωστος, βικάριος του Αγιώτατου Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών και καθηγούμενος της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Ντονσκόϊ στη Μόσχα:

Ο πατήρ Κύριλλος είχε πολύ σπάνιο χάρισμα: ήξερε να ξεχωρίζει τον άνθρωπο από την αμαρτία που κατοικεί μέσα του. Και αυτό του έδινε δυνάμεις για να αγαπάει τον άνθρωπο και όχι να τον κατακρίνει. Όπως και ο γιατρός, όταν μπαίνει στο θάλαμο του ασθενή, δε λέει: «Πώς τόλμησες να αρρωστήσεις; Τι κακός που είσαι!» Ο γιατρός προσπαθεί να βοηθήσει. Έτσι και ο πατήρ Κύριλλος, όταν έβλεπε άνθρωπο, προσβεβλημένο από την αμαρτία, του φερόταν με ευσπλαχνία, ελεημοσύνη και αγάπη.

Όσο πιο μεγάλο ήταν το βάρος των αμαρτιών, τόσο μεγαλύτερη προσοχή και αγάπη του έδινε ο παππούλης. Και οι άνθρωποι άλλαζαν θεαματικά. Όταν έβγαιναν από αυτόν, φωτίζονταν. Είχαν τη χαρά και την ελπίδα ότι ο Κύριος θα τους συγχωρέσει. Και μαζί με αυτό συνειδητοποιούσαν ότι χρειάζεται να εργαστούν πάρα πολύ. Ο πατήρ Κύριλλος δεν ήταν καλούλης. Ήταν μαζί και ποιμένας και καλός γιατρός. Αλλά δε χάϊδευε, γιάτρευε. Και αυτό είναι η δύναμη του.

Αν στον προηγούμενο πόλεμο είχαν μέταλλο και πυρ ως όπλα, στο πνευματικό μέτωπο τα κυριότερα όπλα ήταν η αγάπη και η ταπείνωση.

Λιουμπόβ Βλαντίμιροβνα Πιανκόβα, βοηθός του αρχιμανδρίτη Κύριλλου:

Ο γιατρός που επόπτευε τον παππούλη, τότε που ήταν βαριά άρρωστος πια, μου διηγήθηκε ένα χαρακτηριστικό περιστατικό:

«Εγώ δεν αρνούμουν το Θεό, – λέει ο γιατρός – αλλά ζούσα τη συνηθισμένη ζωή ενός ανθρώπου που είναι μακριά από την Εκκλησία. Και κάποια στιγμή ο παππούλης με επισκέφτηκε στο γραφείο μου για εξέταση και είχαμε συζήτηση. Με ρωτάει: “Είσαι βαπτισμένος;” “Ναι, βαπτισμένος, – του απαντάω. – Αλλά δεν πηγαίνω στην εκκλησία, παππούλη. Είμαι αμαρτωλός άνθρωπος. Αγαπάω τις γυναίκες”. Και ο παππούλης μου λέει: “Ε, όλοι είμαστε αμαρτωλοί. Έλα να κάνουμε μια συμφωνία: εγώ θα προσεύχομαι για σένα στον Θεό και εσύ προσπάθησε κάπως να αποφεύγεις την αμαρτία σου, να απομακρύνεσαι από αυτήν. Πήγαινε και στην εκκλησία”. Οπότε, με τις προσευχές του παππούλη διορθώθηκα και πηγαίνω στην εκκλησία. Ο παππούλης με οδήγησε στο δρόμο του Θεού».

Δηλαδή, ο πατήρ Κύριλλος δεν τον επέπληξε, δεν τον κατέκρινε, είπε μόνο: «Έλα να κάνουμε συμφωνία ότι εγώ θα προσεύχομαι για σένα στον Θεό και εσύ προσπάθησε να απομακρυνθείς από την αμαρτία σου». Και πόσες άλλες ζωές διόρθωσε ο παππούλης!

Ιερέας Ίγκορ Ποντουρέτς, κληρικός του Ιερού Ναού της Αγίας Σκέπης της Υπεραγίας Θεοτόκου στην πόλη Νίζνιαγια Ορεάντα (Κριμαία):

Θυμάμαι ένα περιστατικό. Έτυχε να είμαι με τον παππούλη σε ένα γεύμα. Μπαίνουμε και πίσω μας έτρεξε ένα σκυλάκι, ένα λουκανόσκυλο. Οι παρόντες ήταν κάπου 20 άτομα. Καθόμαστε στο τραπέζι, βλέπω ότι το τραπεζομάντηλο δίπλα στον πατέρα Κύριλλο κουνήθηκε. Το σκυλί περιφερόταν κάτω από το τραπέζι ώσπου βρήκε τον παππούλη, έβαλε τη μούρη του στα γόνατά του και κάθισε και τον κοιτούσε. Ο παππούλης έβγαλε από την τσέπη του γλυκό, ένα σουφλέ και του λέει: «Φίλε μου, πάρε γλυκάκι». Ο σκύλος πήρε προσεκτικά το γλυκό στα δόντια, το άφησε δίπλα στο πάτωμα, αλλά δεν το έτρωγε. Σταύρωσε τα μπροστινά του πόδια, γύρισε το κεφάλι του και όσο ήμασταν στο τραπέζι, καθόταν δίπλα στον παππούλη.

Στο δωμάτιο του ξενώνα όπου έμενε υπήρχε ένα μικρό μπαλκόνι, στο οποίο είχε βάλει μερικά τάγιστρα για πουλιά. Τάγιστρα είχε και στα παράθυρα του κελλιού του στη Λαύρα.

Ο πατήρ Κύριλλος αγαπούσε να κάνει βόλτα με τους συνοδοιπόρους του στην όχθη της θάλασσας, να διαβάζει εκεί τις προσευχές και να ταΐζει τους γλάρους. Πετάς το ψωμί και οι γλάροι, που είναι πολύ σβέλτα πουλιά, το πιάνουν στον αέρα. Έτσι ο παππούλης παρηγορούσε την κάθε κτίση. Όλοι ένιωθαν όμορφα δίπλα του.

Αρχιμανδρίτης Αλύπιος Καστάλσκιϊ-Μποροζντίν, διευθυντής των εκδόσεων της Λαύρας της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου:

Ο πατήρ Κύριλλος διάβαζε συνεχώς το Ευαγγέλιο. Το ήξερε σχεδόν απ΄ έξω. Έτρεφε την ψυχή του με αυτό. Ακόμα και στη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας μερικές φορές άνοιγε το βιβλίο και διάβαζε λίγες γραμμές.

Ο παππούλης μάς μάθαινε όλους να ζούμε σύμφωνα με τον Ευαγγέλιο, όπως ζούσε και ο ίδιος. Συνέχεια διαπιστώναμε ότι θυσιάζει τον εαυτό του για χάρη των πλησίον του: κάθε μέρα με τις ώρες δεχόταν τους ανθρώπους, τους έδινε συμβουλές, προσευχόταν για αυτούς. Αυτό έμοιαζε με καθημερινή σταύρωση του εαυτού του. Κουβαλούσε το βαρύ σταυρό της διακονίας του χωρίς γογγυσμό, αλλά με αγάπη προς τους ανθρώπους. Ο γέροντας συχνά μας θύμιζε τα λόγια του Σωτήρος: «Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις» (Ιω. 13: 35).