Ο δρόμος μου προς στην αρχαία εκκλησία

Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου, Ιερεμίας (Τζέρεμι) Μάκκαμι, ήταν λαϊκός τη στιγμή που γραφόταν. Στις 29 Ιουνίου 2021 χειροτονήθηκε ιερέας στον Καθεδρικό ναό του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ στο Ντάλας του Τέξας, που ανήκει στη δικαιοδοσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής. Σήμερα διακονεί στην ενορία που είναι αφιερωμένη στον άγιο Αμβρόσιο των Μεδιολάνων, στην πόλη Ρόανοκ της Βιρτζίνια.

Μέρος 1: https://gr.pravoslavie.ru/154919.html

Iερέας Ιερεμίας Μάκκαμι. Φωτο: stots.edu

Χάνοντας τον ενδιαφέρον μου

Ύστερα από μήνες παρακολούθησης «ξηρών» -όπως μου φάνηκε- Θείων Λειτουργιών, η Πεντηκοστιανή σκέψη μου μού έθεσε το ερώτημα: Πού βρίσκεται το Άγιο Πνεύμα σε όλα αυτά; Αναγνωρίζω την εγκυρότητα των επιχειρημάτων της Ορθόδοξης Εκκλησίας ότι τηρεί τις ίδιες πεποιθήσεις και πρακτικές με την Πρώιμη Εκκλησία, αλλά τι καλό υπάρχει σε αυτό, αν το Άγιο Πνεύμα έχει εγκαταλείψει τους Ορθοδόξους και οι Λειτουργίες τους είναι βαρετές, χωρίς ζωντάνια;

Τότε σκόνταψα στο βιβλίο «Ειλικρινείς αφηγήσεις ενός προσκυνητή στον πνευματικό του πατέρα». Πρόκειται για την ιστορία ενός νεαρού Ρώσου χωρικού το ΧΙΧ αιώνα, ο οποίος ξεκίνησε ένα ταξίδι, έχοντας αποφασίσει να εφαρμόσει την εντολή του αποστόλου Παύλου «προσεύχεστε ακατάπαυστα» (1 Θεσ. 5:17).

Ο βασικός ήρωας μαθαίνει για την προσευχή του Ιησού και αρχίζει να την εφαρμόζει αυστηρά. Αποφάσισα να περιπλανηθώ με αυτόν τον απλό Ρώσο μουζίκο και να κάνω την προσευχή του Ιησού. Ένας γνωστός μου ιερέας, ο οποίος είχε ήδη εμπειρία στη ζωή της προσευχής, μού πρότεινε να συναντιόμαστε τακτικά και να συζητάμε.

Η σπίθα του Θεού

Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια τι άρχισε να συμβαίνει στην καρδιά μου όταν ανοίχτηκα στον Χριστό και στο Άγιο Πνεύμα μέσω μιας πειθαρχημένης ζωής με προσευχή. Όταν γνώρισα για πρώτη φορά την Ορθοδοξία, άρχισα να διαβάζω μερικά απλά αποσπάσματα από πρωινές προσευχές. Τώρα συνδύασα αυτά με την προσευχή του Ιησού κατά τη διάρκεια της μέρας και άρχισα να παρατηρώ αλλαγές στον εαυτό μου.

Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια τι άρχισε να συμβαίνει στην καρδιά μου όταν ανοίχτηκα στον Χριστό και το Άγιο Πνεύμα μέσω μιας πειθαρχημένης ζωής με προσευχή

Η προσευχή δεν πρέπει να είναι μάντρα. Η προσευχή είναι μάλλον κάτι που συγχωνεύεται με την καρδιά μας. Μας ανοίγει στην πνευματική κοινωνία με τον Χριστό. Καθώς αυτό ρίζωσε μέσα μου, παρατήρησα ότι οι παλιές αμαρτωλές μου συνήθειες που είχαν τόσα χρόνια το πάνω χέρι στη ζωή μου, υποχώρησαν. Ήμουν ακόμα μακριά από το να το ξεπεράσω, αλλά υπήρχε σημαντική αλλαγή. Ακόμα και η γυναίκα μου παρατήρησε ότι κάτι συνέβαινε. Εκείνη την περίοδο εκείνη δεν ήθελε να πάει στην εκκλησία, αλλά της άρεσε αυτό που έκανε σε μένα η εκκλησία.

Ύστερα από κάποιους μήνες οι Λειτουργίες, που κάποτε μου φαίνονταν βαρετές, μερικές φορές με συγκινούσαν και μού προκαλούσαν δάκρυα! Άρχισα να αισθάνομαι την παρουσία του Χριστού στη λατρεία, ακόμη και στις εικόνες. Η δύναμη του Αγίου Πνεύματος με «διαπέρασε» πολύ ήσυχα, αλλά ταυτόχρονα αναζωογονητικά και διεξοδικά.

Σημείο χωρίς επιστροφή

Συνειδητοποίησα ότι η Ορθοδοξία δε μου προσφέρει ένα σύνολο νέων δογμάτων με παλιές παραδόσεις, αλλά την ενότητα με το Σώμα του Χριστού και το Άγιο Πνεύμα.

Είχα κάποια θεολογικά ερωτήματα ακόμα, αλλά δε φαίνονταν τόσο σημαντικά. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αν συναντήσω τον ίδιο τον Θεό στην Ορθοδοξία, τότε η θέση μου είναι εδώ. Αν υπάρχουν κάποιες διαφορές σε θέματα πίστης, τότε μήπως πρέπει να αλλάξω εγώ και όχι η αρχαία χριστιανική εκκλησία;

Ύστερα από όλα αυτά που συνέβησαν, ένιωσα σαν τους δώδεκα μαθητές, όταν ο Χριστός εξόργισε το πλήθος λέγοντας πως έπρεπε να φάνε τη σάρκα Του και να πιούνε το αίμα Του. Δε φώναξε: «Έι, παιδιά, γυρίστε πίσω. Μεταφορικά μιλούσα.» Αντίθετα, τους άφησε να φύγουν και ρώτησε τους μαθητές αν ήθελαν και αυτοί να φύγουν. Ο Πέτρος απάντησε για όλους μας: «Σε ποιον πρέπει να πάμε; Εσύ έχεις τα λόγια της αιώνιας ζωής» (Ιω.6:68).

Ακριβώς αυτό ένιωθα τότε.

Είμαι πεπεισμένος ότι η Ορθοδοξία είναι ο χριστιανισμός στην πιο αληθινή και ισχυρή μορφή του. Στην αρχή της διαδρομής μου μελετούσα λίγο βουδισμό και ταοϊσμό (ο τελευταίος μού φαινόταν και πολύ ελκυστικός), αλλά όλα όσα μού άρεσαν εκεί τα βρήκα στην Ορθοδοξία και μάλιστα σε μια πληρέστερη έκφραση.

Έτοιμος για προσγείωση. Πέταξα ως το σπίτι.

Έπειτα από πολλά χρόνια που ένιωθα πνευματικά άστεγος, τώρα ήξερα πού ήταν η θέση μου. Σύμφωνα με την παράδοση της Πρώτης Εκκλησίας, ενώθηκα με την Ορθόδοξη Εκκλησία μέσω του χρίσματος το Μεγάλο Σάββατο και κοινώνησα για πρώτη φορά το Πάσχα.

Το πρωί ήταν κρύο και υγρό, αλλά τίποτα δεν μπορούσε να σβήσει την εσωτερική φωτιά. Δεν ανήκα πλέον σε μια ανώνυμη, απρόσωπη φυλή! Ήθελα να αγκαλιάσω όλο τον κόσμο και να φωνάξω για την αγάπη του Χριστού που βρήκα στην Ορθοδοξία. Αυτούς τους πρώτους μήνες, φαινόμουν μάλλον σαν φανατικός και δε θα εκπλαγώ αν εξόργισα κάποια από τα μέλη της οικογένειάς μου και τους παλιούς μου φίλους.

Στέγαση στην Ορθοδοξία

Τους μήνες και τα χρόνια που ακολούθησαν είχα πολλές δοκιμασίες. Συνέχισα να ανακαλύπτω τη μετασχηματιστική δύναμη της χάριτος του Θεού στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά ο «γέρος» μέσα μας δεν παραιτείται χωρίς μάχη. Όπως είπε ο άγιος Ιγνάτιος (Μπριαντσάνινοφ), η σάρκα μας δε θέλει να σταυρωθεί.

΄Όταν ήμουν προτεστάντης, θυμάμαι μας είχαν πει: «Η αμαρτία είναι κακό πράγμα, γι’ αυτό προσπαθήστε να μην την διαπράξετε. Αλλά αν αμαρτήσετε, ζητήστε συγχώρεση και προχωρήστε». Εκείνο τον καιρό, περιτριγυριζόμουν από θόρυβο και περισπασμούς για να μην ακούω ούτε την καρδιά μου ούτε τη φωνή της συνείδησης.

Από τη δική μου εμπειρία, κατάλαβα γιατί η εκκλησία ονομάζεται νοσοκομείο της ψυχής και η σωτηρία ονομάζεται θεραπεία ( και όχι στιγμιαία στέγαση)

Δεν είναι έτσι στην Ορθοδοξία. Αντ’ αυτού, εδώ έμαθα την εσωτερική σιωπή και ότι οι χριστιανικές αρχές δεν είναι απλώς μια καλή ιδέα, αλλά η κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθούμε προκειμένου να ενωθούμε με τον Χριστό. Οι εντολές του Θεού δε μας δόθηκαν επειδή ο Θεός αντιπαθεί κάποια πράγματα. Στην πραγματικότητα, οι εντολές αντικατοπτρίζουν ποιος είναι ο Θεός. Εάν η σωτηρία είναι ένωση με τον Θεό και η αμαρτία είναι η παραβίασή του, τότε, συνειδητοποίησα ότι η παραβίαση των εντολών σημαίνει σπάσιμο της κοινωνίας μου με τον Θεό, επιδεικνύοντας συμπεριφορά που έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την ύπαρξη του Θεού.

Ο Παράδεισος και η σωτηρία δεν είναι ένας συγκεκριμένος τόπος αιώνιας διαμονής. Αντίθετα, είναι μια κατάσταση ύπαρξης που βιώνουμε την ένωση με τον ίδιο τον Θεό. Η επίγεια ζωή μάς προετοιμάζει γι’ αυτή την ένωση. Και άρχισα να συνειδητοποιώ το βάθος των εγωιστικών επιθυμιών μου, όταν το Άγιο Πνεύμα φώτισε ακόμα περισσότερο την καρδιά μου. Από τη δική μου εμπειρία κατάλαβα γιατί η εκκλησία ονομάζεται νοσοκομείο της ψυχής και η σωτηρία ονομάζεται θεραπεία ( και όχι στιγμιαία στέγαση).

Περιμένετε λίγο

Μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις που πήρα στο δρόμο μου προς την Ορθοδοξία είναι να μην βιάζομαι. Μετά τον πρώτο μήνα, συνειδητοποίησα ότι μέσα από το πέπλο των δοκιμασιών, κάτι με ελκύει έντονα σε αυτή την πίστη. Αποφάσισα να περάσω σκόπιμα ένα χρόνο μελετώντας την και ώστε να μάθω με βεβαιότητα αν είναι για μένα ή όχι.

Καθώς προχωρούσα στο μονοπάτι μου, σκέφτηκα ότι αν περίμενα μέχρι να είμαι 100% σίγουρος για όλα τα δογματικά σημεία και πρακτικές της Ορθοδοξίας, ίσως να μη γίνω ποτέ Ορθόδοξος. Είναι πολύ ξένο προς τη φιλοδυτική μας εκδοχή του Χριστιανισμού και για να εισέλθεις στη ζωή της Εκκλησίας απαιτείται χρόνος και χάρη για να βρει κάποιος μια καινούργια καρδιά και έναν καινούργιο νου. Προσωπικά, πιστεύω ότι αν είστε σίγουροι για την Ορθοδοξία και δεν έχετε σοβαρά εμπόδια, τότε η ένταξη στην Εκκλησία με τη χάρη της, θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από μικρά ερωτηματικά και αμφιβολίες που σας βασανίζουν. Φυσικά αυτό είναι απλώς η προσωπική μου άποψη, όχι ποιμαντική συμβουλή.

Προσθήκη και αφαίρεση αρετών

Αφού αποδεχτείτε την Ορθοδοξία, μπορεί να είστε λίγο αναίσθητοι (εγώ ήμουν). Εδώ υπάρχει ένας ετήσιος κύκλος εορτών και νηστειών, ένα εκκλησιαστικό ημερολόγιο με καθημερινές σημειώσεις, πρωινές και βραδινές προσευχές (υπάρχουν νουθεσίες για αδιάκοπη προσευχή), Θείες Λειτουργίες κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, εξομολόγηση, προσευχές πριν τη Μετάληψη. Θα πρέπει να υπάρχει η επιθυμία να ζείτε με πίστη και κάθε είδους άλλες πρακτικές. Είναι εύκολο να απελπιστείτε κατά τη διάρκεια του πνευματικού αυτού αγώνα.

Όπως έγραψε ένας Έλληνας Ορθόδοξος θεολόγος(1) μερικές φορές είναι καλύτερο να ξεκινήσετε με την «προσθήκη» αρετών και έπειτα να προχωρήσετε στην «αφαίρεση». Η πρώτη από αυτές είναι κάτι νέο που συμπεριλαμβάνετε στη ζωή σας. Για παράδειγμα, να καθιερώσετε έναν κανόνα προσευχής, να μαθαίνετε την προσευχή του Ιησού, να πηγαίνετε στις εκκλησιαστικές Ακολουθίες, να διαβάζετε πνευματικά βιβλία κλπ. Το δεύτερο είναι κάτι που αποκλείετε από τη ζωή σας. Για παράδειγμα, λίγος ύπνος (αγρυπνία για προσευχή), ορισμένα είδη τροφίμων (νηστεία), και άλλες μορφές αποχής. Αυτές οι τελευταίες αρετές, ίσως στην αρχή να εφαρμόζονται σε μικρές δόσεις, ενισχύονται ωστόσο στη συνέχεια η πνευματική ανάπτυξη και επιθυμία να αποκτηθούν. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ποια κατεύθυνση στο μονοπάτι της σωτηρίας βλέπει ο πνευματικός σας για εσάς προσωπικά.

Όλες οι αρετές έχουν ένα στόχο: να πετύχουν την ένωση με τον Θεό (Θέωση). Αυτό επιτυγχάνεται με τη χάρη του Θεού και την ταπεινοφροσύνη (η τελευταία είναι η συνεργασία μας με τον Θεό ή συνέργεια). Είναι δυνατόν να ζούμε ως ένα βαθμό χωρίς ένα από αυτά ( χάρη ή ταπεινοφροσύνη), αλλά αυτό συχνά οδηγεί σε μια αίσθηση πνευματικής ανωτερότητας ή υπερηφάνειας.

Ολοκλήρωση

Λαχταρούσα πνευματικά κάτι βαθύτερο από τον διανοητικό Χριστιανισμό που είδα σε μερικούς κύκλους και την πομπώδη συναισθηματικότητα που βρήκα σε άλλους. Επιθυμούσα μια εμπειρική πίστη γεμάτη σοφία σχετικά με την Αγία Γραφή και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Με λίγα λόγια, ήθελα να συναντήσω τον ίδιο τον Θεό.

Η Ορθοδοξία με την πρώτη ματιά μού φαινόταν απίστευτη ευκαιρία. Χρειάστηκε λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσω ότι εδώ θα συναντήσω τον ίδιο τον Θεό

Η Ορθοδοξία με την πρώτη ματιά μού φαινόταν απίστευτη ευκαιρία. Χρειάστηκε λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσω ότι δεν υπάρχει τίποτα κακό στη Λειτουργική ζωή. Αρχικά είχα ανοσία στη δράση του Πνεύματος. Όταν η Ορθοδοξία εμφανίστηκε στην προσευχή, έγινε ευκολότερη.

Αν σκέφτεστε να γίνετε Ορθόδοξοι, τότε, όπως είπα παραπάνω, πάρτε τον χρόνο σας. Διαβάστε βιβλία γι’ αυτά που θα σας ενδιαφέρουν και επισκεφτείτε μια τοπική ορθόδοξη ενορία. Εάν δεν ξέρετε τι να διαβάσετε, ρωτήστε τον ιερέα.

Επίσης, τα διαδικτυακά φόρουμ συζήτησης δε βοήθησαν στην αρχή του ταξιδιού μου. Υπάρχουν πραγματικά γνώστες και φροντισμένοι άνθρωποι σε πολλά φόρουμ, αλλά υπάρχουν και αυτοί που τους αρέσει να ρίχνουν τις απόψεις τους ή να επιτίθενται με ζήλο σε όποιον δεν έχει καλή γνώση των Αγίων Πατέρων. Όταν παρατηρούσα ανθρώπους να τσακώνονται και να αποκαλούν ο ένας τον άλλον αιρετικό, με αποθάρρυνε, αλλά παραδέχομαι ότι ορισμένες ομάδες βοήθησαν πολύ άλλους στο δρόμο προς την Ορθοδοξία.

Τέλος, ξεκινήστε την προσευχή. Αλλά επίσης, μελετήστε την Ορθόδοξη προσευχή. Ο δάσκαλός μου στις πολεμικές τέχνες έλεγε: «Η εξάσκηση δε σε κάνει τέλειο. Η τέλεια εξάσκηση σε κάνει τέλειο». Με άλλα λόγια, αν μάθουμε κάτι λάθος και εξασκηθούμε έτσι για χρόνια, δε θα μπορέσουμε να μάθουμε τι πρέπει στ’αλήθεια να κάνουμε.

Το ίδιο συμβαίνει και με την προσευχή. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μάς προσφέρουν χιλιετή σοφία σχετικά με την προσευχή: πώς να προσευχόμαστε, τι συμβαίνει στην πνευματική σφαίρα κατά τη διάρκεια της προσευχής και πώς να βγούμε νικητές στην πνευματική μάχη. Γι’ αυτό το λόγο, το πρώτο πράγμα που θα συνιστούσα σε όσους ενδιαφέρονται είναι να μάθουν τη σοφία που προσφέρει η Εκκλησία σε θέματα προσευχής. Ένα καλό προσευχητάρι μπορεί να βοηθήσει σε αυτό.

Η βοήθεια του Θεού μαζί σας!