Αγία Αναστασία της Σερβίας

Ο εκδοτικός οίκος «Ελεύθερος Προσκυνητής» δημοσίευσε ένα βιβλίο, που μιλά για τους αγίους ασκητές της Σερβικής Εκκλησίας. Οι «Αγίες της Σερβίας» είναι μια συλλογή, όπου παρουσιάζονται εμπεριστατωμένα οι βίοι χριστιανών γυναικών από το σερβικό γένος, οι οποίες κατέστησαν παράδειγμα ειλικρινούς πίστης, ευσέβειας, αγάπης, προσευχής και φροντίδας για τον πλησίον τους. Ήταν αυτές, που ανέθρεψαν τους μέλλοντες ασκητές, τους χριστόφιλους ηγεμόνες και τους μάρτυρες για την πίστη. Μια εξ αυτών των γυναικών-ασκητριών, ήταν και η Αγία Αναστασία – Άννα Νεμάνιτς, της οποίας η μνήμη εορτάζεται στις 22 Ιουνίου /5 Ιουλίου.

***

Η Αγία Αναστασία ονομάζεται συχνά ως η πρόγονος του σερβικού γυναικείου μοναχισμού, χαρακτηρισμός στον οποίο ενυπάρχει μια σημαντική αλήθεια. Κατέστη πραγματικά η πρώτη γνωστή εκπρόσωπος της βασιλικής σερβικής οικογένειας που εκάρη μοναχή.

Αγία Αναστασία. Μια σύγχρονη εικόνα. Εικονογράφος: Έλενα Χίνιτς     

Η Άννα ήταν η αγαπημένη σύζυγος του ιδρυτή της μεσαιωνικής δυναστείας Στεφάνου Νεμάνια, που κυβέρνησε τη Σερβία για 200 χρόνια. Από τον ευλογημένο γάμο τους, απέκτησαν τρεις γιους — τον Βουκάν, τον Στέφανο και τον Ράστκο, των οποίων οι ηθικές αρχές επηρεάστηκαν αναμφισβήτητα από το παράδειγμα των γονέων τους.

Είναι δύσκολο να αποτιμηθεί ο εξαιρετικός ρόλος που έπαιξαν, κυρίως, δύο από τους γιους της Άννας στην ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας, του λαού και της αξιακής τους σημασίας για την κρατική δομή και τον πολιτισμό. Ο μικρότερος γιος Ράστκο έγινε μεγάλος ασκητής, πατέρας, ιδρυτής και αρχιτέκτονας μιας ανεξάρτητης Σερβικής Εκκλησίας, ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος της Σερβίας με το όνομα Σαββας, ενώ ο μεσαίος γιος, Στέφανος ο Πρωτοστεφής, ένας εξαιρετικός ηγεμόνας που κληρονόμησε το θρόνο και τη δύναμη του πατέρα του.

Αφού ο σύζυγος της Άννας, ο μέγας ζουπάνος Στέφανος Νεμάνια^[1], εγκατέλειψε την κοσμική εξουσία, εκάρη μοναχός με το όνομα Συμεών και μετέβη στο Άγιον Όρος μετά από κλήση του μικρότερου γιου του, η ίδια ακολούθησε το παράδειγμα του συζύγου της και δέχτηκε το μοναχισμό. Κατά την κουρά της, τής δόθηκε το όνομα Αναστασία.

Νωρίτερα, η Άννα, μαζί με τον σύζυγό της, συμμετείχαν στην ανοικοδόμηση της γυναικείας Μονής Κουρσούμλιγια προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, όπου και έλαβε το μοναχικό σχήμα το 1196.

Όπως γράφει ο Άγιος Σάββας στο Χιλανδαρικό Τυπικό[2], η μοναχή Αναστασία πέθανε στις 21 Ιουνίου γύρω στο 1200.

Η λειψανοθήκη με τα λείψανα της Αγίας Αναστασίας στη Μονή Στουντένιτσα. Φωτογραφία: Ιερομόναχου Ιγνάτιου (Σεστακόφ)   

Τα λείψανα της Αγίας Αναστασίας σήμερα αναπαύονται στην εκκλησία της Υπεραγίας Θεοτόκου της Μονής Στουντένιτσα, δίπλα στα λείψανα του γιου της, του Αγίου Στεφάνου του Πρωτοστεφή. Εκτίθενται για τη λατρεία στους προσκυνητές. Κοντά σε αυτά, κάτω από μια κρύπτη, βρίσκονται και τα άγια λείψανα του συζύγου της, του Αγίου Συμεών του Μυροβλήτη.

Η μοναχή Αναστασία γονατίζει προσευχόμενη μπροστά στο θρόνο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μονή Στουντένιτσα. Φωτογραφία: Ιερομόναχος Ιγνάτιος (Σεστακόφ)     

Κοντά στον τόπο της αρχικής της ταφής στον τοίχο του ναού, μπορείτε να δείτε μια τοιχογραφία της μοναχής Αναστασίας, που προσπέφτει στο θρόνο της Υπεραγίας Θεοτόκου με τα λόγια της προσευχής: «Ω, Υπεραγία Παρθένε και Μητέρα του Θεού μας, αποδέξου τη δέηση της δούλης Σου, μοναχής Αναστασίας».